စကားေျပာျခင္း အႏုပညာ

(၁) စကားမ်ားျခင္း၏ အျပစ္

ေရွးသေရာအခါက ဗာရာဏသီျပည္၌ ျဗဟၼဒတ္မင္းႀကီး မင္းျပဳသတတ္။ မင္းႀကီးထံတြင္ အလြန္စကားမ်ားေသာ ပုဏၰား တစ္ေယာက္ ရိွေလသည္။

တစ္ေန႔ေသာအခါ မင္းႀကီးက ပုဏၰားစကားေျပာေနစဥ္ လက္ေျဖာင့္စစ္သည္တစ္ဦးကို ပုဏၰား၏ပါးစပ္အတြင္းသို႔ ဆိတ္ေခ်း လံုးမ်ား ပစ္ထည့္ေစသည္။ စကားမ်ားေနသည့္ ပုဏၰားမွာ မိမိပါးစပ္အတြင္း ဆိတ္ေခ်းလံုးကေလးမ်ား ၀င္လာလို႔ ၀င္လာမွန္း ပင္မသိ။ ၀င္လာသမွ် ဆိတ္ေခ်းလံုးမ်ားကို အတြင္သာၿမိဳခ်ၿပီး စကားဆက္မ်ားေနေသာ ဟူ၏။

ေနာက္ေတာ့မွ မင္းႀကီးက ပုဏၰားကို အသင္ပုဏၰား၊ အသင္ ဘယ္မွ်စကားေျပာသနည္းဟူမူ သင့္ပါးစပ္အတြင္း ဆိတ္ေခ်း တစ္ျပည္၀င္သြားသည္ကုိပင္ အသင္ မသိမဟုတ္ေလာ ဟု ေမးယူရသည္ ဆို၏။

မိတ္ေဆြတို႔ အေလာင္းေတာ္ ေတမိမင္းသားအေၾကာင္း ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မည္။ ဖခမည္းေတာ္မင္းႀကီးသည္ အေလာင္းေတာ္ ငယ္စဥ္က ရင္ခြင္ထဲပိုက္ကာ တရားစီရင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သည္ဆို၏။ ဤကဲ့သို႔တရားစီရင္ရာတြင္ အမႈႀကီးငယ္အလိုက္ တစ္ဦးကို ဆူးျဖင့္ၿပီးေသာႀကိမ္ဒဏ္၊ တစ္ဦးကို သံေျခခ်င္းခတ္လ်က္ ေထာင္ဒဏ္၊ တစ္ဦးကို လံွျဖင့္ထိုးသတ္ေစ၊ တစ္ဦးကို တံက်င္လိွ်ဳ သတ္ေစ စသျဖင့္ အမိန္႔ခ်မွတ္ရ၏။ ဤသည္ကို အေလာင္းေတာ္ကေလးငယ္ ၾကားေလလွ်င္ ဘုရင္လုပ္ရမည့္အေရးေတြးၿပီး ျပင္းစြာတုန္လႈပ္ကာ  စကားမေျပာဘဲ ေနေလ၏။ ဇာတ္ေတာ္မွာကေတာ့ ယခင္ဘ၀က အမိေတာ္ခဲ့ဖူးေသာ ထီးျဖဴေစာင့္ နတ္သမီးက စကားမေျပာဘဲေနရန္ အႀကံျပဳသည္ဟု ဆိုေလသည္။

ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ အေလာင္းေတာ္သည္ စကားမ်ားျခင္း၏ အျပစ္ကိုေတြးမိေသာေၾကာင့္ မေျပာဘဲေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆပါသည္။

ကြ်န္ေတာ္ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ တက္ေနစဥ္ကာလ တစ္ေန႔တြင္ ဟိုင္းလတ္ကားေလးႏွင့္ ၿမိဳ႔တြင္းမွေက်ာင္းသို႔ ျပန္လာ၏။ ကားေပၚတြင္ ကြ်န္ေတာ္ႏွင့္ကပ္လ်က္၌ အိႏိၵယအမ်ိဳးသမီးႀကီးႏွစ္ဦး ပါလာ၏။ လမ္းတေလွ်ာက္လံုး စကားေျပာလိုက္လာသည္။ ကားစပယ္ယာက ဘီပီအိုင္၊ ဘီပီအိုင္ဟု ေအာ္ေလေသာ္ ဘီပီအိုင္ပါသဗ်ိဳ႔ ဟု ကြ်ႏ္ုပ္လည္း ေအာ္၏။ ထိုအခါမွ ထိုအမ်ိဳးသမီးႀကီးႏွစ္ဦးက -

ဟယ္၊ ႀကိဳ႔ကုန္းေတာင္ ေရာက္လာၿပီလား။

ဟုတ္တယ္ေဒၚႀကီး၊ ဘယ္မွာဆင္းမွာလဲ။

ငါတို႔က ဟံသာ၀တီမွာ ဆင္းမွာဟဲ့။

ကြ်န္ေတာ္ ဟံသာ၀တီလို႔ေအာ္ေနတံုးက မၾကားဘူးလား။

သည္ေတာ့မွ အမ်ိဳးသမီးႀကီးႏွစ္ဦးလည္း ကြိစိ၊ ကြစေျပာကာ ကေမ်ာေသာပါး ဆင္းသြားၾကေလသည္။

ဤသည္မွာ စကားမ်ားျခင္း၏ အျပစ္တည္း။

(၂) ကြ်န္ေတာ္၏ စကားေျပာျခင္း အေတြ႔အႀကံဳမ်ား

ကြ်န္ေတာ္စကားအေျပာမတတ္၍ ငယ္စဥ္က လူႀကီးတစ္ဦး အေတာ္ေဒါခီးသြားပံုကေလး ျပန္ေျပာင္း ေဖာက္သည္ခ်ပါရေစဦး။

ထိုစဥ္က ကြ်န္ေတာ္ ၅ တန္းေက်ာင္းသားဘ၀ဆိုေတာ့ ၁၁ ႏွစ္သားေလာက္ ရိွပါလိမ့္မည္။ တစ္ခုေသာ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ ရြာသို႔ျပန္ေရာက္ေနစဥ္အေတာအတြင္း ဦးေအာင္စိန္ဆိုေသာ လူႀကီးႏွင့္ ကြ်န္ေတာ့္မိဘမ်ား စကားေျပာေနစဥ္ ဘာကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍မသိ။ ဒီလူႀကီး အေတာ္ အူေၾကာင္ေၾကာင္ျဖစ္သြားတယ္ ဟု ကြ်န္ေတာ္ ေျပာလိုက္မိပါသည္။ ကေလးတစ္ေယာက္က သူ႔ကို အူေၾကာင္ေၾကာင္ ေျပာရပါမလားဆိုကာ ေဒါသအလြန္ထြက္၍ ဦးေအာင္စိန္က ကြ်န္ေတာ့္ မိဘမ်ားကို တုိင္၏။ ကြ်န္ေတာ့္အေမက ကိုေအာင္စိန္ရယ္၊ သူက ကေလးမို႔ စကားမေျပာတတ္လို႔ပါ။ ေဗြမယူပါနဲ႔ရွင္။ လူေလးကလည္း လူႀကီးကို အဲလိုမေျပာရဘူးကဲြ႔ ဟု ရွင္းေပးပါသည္။ ဦးေအာင္စိန္ျပန္သြားေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္အေမက ဟက္ဟက္ပက္ပက္ရီပါသည္။ လူေလး ေနာက္ကိုအဲလိုမေျပာနဲ႔ေနာ္ဟုလည္း ဆံုးမပါ၏။ ေမာင္ႏွမ (၆) ေယာက္ ရိွသည့္အနက္ ေယာက္်ားေလးဆို၍ တစ္ဦးတည္းသာပါေလရာ ကြ်န္ေတာ့္အေမက ကြ်န္ေတာ့္ကို အလြန္ခ်စ္သည္။

ထိုျဖစ္ရပ္ႏွင့္ မေရွးမေႏွာင္းျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ စကားေျပာျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ပင္ ကြ်န္ေတာ္ ေခ်ာက္က်ခဲ့ရပံုအေၾကာင္းေလး လည္း သတိရမိပါေသး၏။ ကြ်န္ေတာ္ေျခာက္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀၊ ရြာျပန္ေရာက္ေနစဥ္ ရြာမွလူငယ္မ်ား၏ အစည္းအေ၀း တစ္ခုသို႔ ကြ်န္ေတာ္ေရာက္သြား၏။ ထိုစဥ္က ရြာမွာ ေလးတန္းေအာင္ၿပီး ေက်ာင္းဆက္တက္သူ မရိွသမို႔ ၆ တန္းေက်ာင္းသား ႀကီး ကြ်န္ေတာ့္ကို ေရွ႔ဆံုး၌ ေနရာေပးၾက၏။ သူတို႔ေျပာၾကဆိုၾက၊ ေဆြေႏြးၾကႏွင့္ အရိွန္အေတာ္ေလးရလာေသာ္ ရြာမွ မူလတန္းေက်ာင္းအုပ္ ဆရာဦး၀င္းၾကည္က အခု ေမာင္ေအးၿငိမ္းက လူငယ္သစၥာဓိဌာန္ (၅) ခ်က္ကို ရွင္းျပပါလိမ့္မယ္ ဟု ဆိုင္းမဆင့္ ဗံုမဆင့္ေၾကျငာေလ၏။ ဟိုက္ရွားဘား၊ ကြ်န္ေတာ့္ကုိ ဒီေန႔ည ဒါေျပာရမယ္ဆိုတာလည္း ႀကိဳေျပာမထား ပါဘဲလွ်က္ အခုမွ ေကာက္ခါငင္ကာ ေျပာခုိင္းတာျဖစ္သည့္အတြက္ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ဒုကၡႏွင့္လွလွႏွင့္ တိုးေလေတာ့၏။ 

ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ေကာင္းမႈေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္လည္း အမ်ားတကာနည္းတူ လူငယ္သစၥာဓိ႒ာန္ (၅) ခ်က္ကို က်က္မွတ္ခဲ့ဖူး ပါ၏။ ေအးေအးေဆးေဆး စကား၀ိုင္းတြင္ ေျပာျပပါဆုိလွ်င္ေတာ့ ျပန္စဥ္းစားၿပီး ေျပာေကာင္းေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ယခုေတာ့ လူေရွ႔သူေရွ႔မွာ ရုတ္တရက္ေျပာခိုင္းတာဆိုေတာ့ - အဲ၊ လူငယ္သစၥာဓိဌာန္ (၅) ခ်က္ဆိုတာ ဟိုဒင္း ငါးခ်က္သစၥာ၊ အဲေလ၊ အ၀ွာ သစၥာ ၅ ခ်က္ . . . အာ . . ဟိုဗ်ာ ႏွင့္ တစ္ကိုယ္လံုး နတ္ပူးသကဲ့သို႔ တုန္လာၿပီး ေခြ်းေစးမ်ားျပန္ကာ . . . ဟုိ . . ဟို . . ေနာက္ေတာ့မွ ေျပာျပမယ္ဗ်ာ။ အခု ေမ့ေနလို႔ . . ဟု မႏိုင့္ရင္ကာ ရပ္တန္းက ရပ္လိုက္ရေလ၏။

အမွန္ဆို ကြ်န္ေတာ္ကား သိပ္ေခသူမဟုတ္လွပါ။ ေလးတန္းေက်ာင္းသားဘ၀တြင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးျဖစ္သူ ဆရာ ဦးေမာင္ၾကည္က အာဇာနည္ ၉ ဦး၏ မွတ္စုမ်ားထုတ္ေပးကာ အာဇာနည္ေန႔၌ ကြ်န္ေတာ့္ကိုေျပာခုိင္းသျဖင့္ ေျပာခဲ့ဖူးသည့္ အေတြ႔အႀကံဳရိွပါသည္။ ဘာမွျပင္ဆင္ခ်ိန္မေပးဘဲ ခုလို ေခ်ာက္တြန္းတာကေတာ့ နည္းနည္းေလး မ်ားတာေပါ့ခင္ဗ်ာ။

ကြ်န္ေတာ့္ ပရိသတ္ေရွ႔တြင္ စကားေျပာသည့္ အေတြ႔အႀကံဳမွာ ထိုမွ်သာမကေသးပါ။ ဆယ္တန္းေအာင္ၿပီး ဟသၤာတတြင္ ေဒသေကာလိပ္တက္ေတာ့ ပထမႏွစ္တြင္ ၾကက္ေျခနီသင္တန္း တက္ပါသည္။ သင္တန္းတြင္ တပ္စုတစ္ခုလွ်င္ တစ္ေယာက္ ထင္ပါသည္။ အတန္းေရွ႔ထြက္ၿပီး ရွင္းျပရ၏။ ကြ်န္ေတာ့္အလွည့္တြင္ လူခႏၶာကိုယ္ ဖဲြ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံု (Anatomy) အေၾကာင္း ေျပာရသည္။

သည္လိုေျပာဘို႔ ကြ်န္ေတာ္တည္းသည့္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ အထပ္ထပ္ ေလ့က်င့္ထားခဲ့တာ ျဖစ္၏။ တကယ္ လက္ေတ႔ြ မ်က္ေတြ႔ စင္ေပၚတက္ေျပာရၿပီလည္းဆိုေရာ ကိုယ့္ကို ၀ိုင္းၾကည့္ေနၾကသည့္ မ်က္လံုးမ်ားဒဏ္ကို မခံႏိုင္ေတာ့ဘဲ ဒူးမ်ားတုန္၊ အသံကမထြက္၊ ေဇာေခြ်းမ်ားျပန္ကာ ဘာေတြေျပာလို႔ ေျပာမိမွန္းပင္မသိလုိက္ပဲ စင္ေအာက္သို႔ အျမန္ျပန္ဆင္း လာခဲ့ရပါ သည္။ အသံတိုးၿပီး စကားေျပာတာ အရမ္းျမန္တယ္။ ဘာေျပာမွန္း မသဲကဲြဘူး ဟု စစ္သည့္ဆရာက မွတ္ခ်က္ေပးပါသည္။ ခင္ဗ်ားတင္ ဘာေျပာမွန္းမသိတာ မဟုတ္ဘူးဗ်ိဳ႔။ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ဘာေတြေျပာခဲ့မွန္း သိကိုမသိလိုက္ဘူး။ ပါးစပ္ထဲေတြ႔တာေတြ ေလွ်ာက္ေျပာခဲ့တာပဲ။

သည္လို ဒုကၡေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေရာက္ၿပီးမွ လူေရွ႔သူေရွ႔တြင္ စကားေျပာရဲလာတာျဖစ္ပါသည္။

(၃) တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးဆက္ဆံရာတြင္ စကားေျပာျခင္း အေရးႀကီးပံု

လူတို႔သည္ တစ္ေၾကာင္းမဟုတ္ တစ္ေၾကာင္းျဖင့္ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ၾကရ၏။ ထိုသို႔ဆက္သြယ္ရာတြင္ စာႏွင့္ေရးၿပီး ဆက္သြယ္ျခင္း၊ လက္ဟန္၊ ေျခဟန္ျဖင့္ ဆက္သြယ္ျခင္း၊ စကားေျပာၿပီး ဆက္သြယ္ျခင္း ဟူေသာ နည္းလမ္းမ်ားအနက္ စကားျဖင့္ ဆက္သြယ္ျခင္းက လြယ္ကူသည္။ ဆဲြေဆာင္မႈပိုရိွသည္။ ထိေရာက္သည္။

သို႔ေသာ္ အခ်ိန္တိုအတြင္း စကားလံုးနည္းနည္းျဖင့္ မိမိဆိုလိုသည္ကို တပါးသူနားလည္ေအာင္ ေျပာတတ္ဘို႔လည္း အေရးႀကီးေသး၏။

အခ်ိဳ႔သူမ်ားမွာ စကားေတြသာအမ်ားႀကီး ေျပာသြားသည္။ သူဘာဆိုလိုခ်င္သည္ကို တဘက္သား နားမလည္။ ဆိုလိုရင္းသို႔ ေရာက္ေအာင္ မေျပာတတ္။ အခ်ိဳ႔သူမ်ားမွာမူ မိမိဆိုလိုသည့္အခ်က္ကို ဒက္ကနဲထိေအာင္ ေျပာတတ္သည္။ (ကြ်န္ေတာ္ ကေတာ့ စကားေျပာလွ်င္ ပိသာေလးႏွင့္ ေဘးပစ္သကဲ့သို႔ ေျပာတတ္ေလသည္။ ဤကား စကားခ်ပ္)

အခ်ိဳ႔မွာ စကားေျပာလွ်င္ မ်က္ႏွာကိုၾကည့္မေျပာ။ ေဘးတစ္ေနရာရာ သို႔မဟုတ္ ေအာက္ကိုငံု႔ေျပာတတ္သည္။ (ယခု ကြ်န္ေတာ္တို႔အလုပ္ထဲမွ Mr. Wong ဆိုသည့္ တရုတ္အဖိုးႀကီးမွာ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ လူစားမ်ိဳးျဖစ္၏)၊ အခ်ိဳ႔မွာ စကားေျပာလွ်င္ လက္ႏွစ္ဖက္ကို ဖ်စ္ညွစ္၊ ဆုပ္နယ္ေနတတ္သည္။ အခ်ိဳ႔မွာ စကားေျပာလွ်င္ ပါးစပ္ကို လက္ႏွင့္ကြယ္၍ ေျပာတတ္သည္။ အခ်ိဳ႔မွာ စကားေျပာလွ်င္ သမီးရည္းစားစကားေျပာသလို အသံတိုးတိုးေလး ေျပာတတ္သည္။ အခ်ိဳ႔မွာ စကားကုိ ဗလံုးဗေထြး ေျပာတတ္သည္။

စကားေျပာလွ်င္ တံေတြးစင္တတ္သူေတြလည္း ရိွေသး၏။ (ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘက္က ဦးလွေဌး စကားေျပာလွ်င္ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ခပ္ေ၀းေ၀းသုိ႔ ခြာေနရသည္။) တခ်ိဳ႔က်ေတာ့ ေဟာင္ဖြာေဟာင္ဖြာႏွင့္ ေျပာတတ္သည္။ (ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရြာမွ ဦးႀကီးထြန္းလိႈင္ (ဖား၀ိုင္း) ေျပာပံုမွာ ဤကဲ့သို႔ျဖစ္သည္။)၊ အခ်ိဳ႔မွာမူ မည္သည့္ အေၾကာင္းအရာဟု မယ္မယ္ရရ ဦးတည္ခ်က္မရိွပဲ ပါးစပ္ထဲေတြ႔ရာကို ေတာင္စဥ္ေရမရ ေျပာတတ္သည္။

ဤသုိ႔ျဖင့္ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလုိက္၍ စကားေျပာဟန္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကဲြသြားေလသည္။

ေရွးေဟာင္းဂရိၿမိဳ႔ျပႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အမႈအခင္းျဖစ္လွ်င္ ေရွ႔ေနေရွ႔ရပ္မရိွ။ တရားလိုကလည္း မိမိဘာသာေလွ်ာက္လဲရ၍ တရားခံကလည္း မိမိဘာသာပင္ ျပန္လည္ေခ်ပရသည္။ တရားခြင္တြင္ တရားလို၊ တရားခံ သူျပန္ကိုယ္ျပန္ အေသအေက် တိုက္ပဲြဆင္ႏဲႊရသည္။ ဤကိစၥမွာ အလြန္အေရးႀကီး၏။ မိမိတရားရံႈးလွ်င္ စည္းစိမ္ျပဳတ္သြားႏိုင္သည္။ ေထာင္နန္းစံရႏိုင္သည္။ အသက္ပင္ ေသႏိုင္ေလသည္။ သို႔အတြက္ စကားကို ေသေသခ်ာခ်ာေျပာတတ္ဘို႔ရာ ဆရာမ်ားႏွင့္ က်က်နန သင္ယူၾက သည္။ စကားေျပာအတတ္ပညာမွာ ထုိေခတ္က အေတာ္ထြန္းကားခဲ့သည္ ဆို၏။

ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာသာ မရိွေသးေသာ္လည္း ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာႏုိင္ငံႀကီးမ်ားတြင္ စကားေျပာျခင္း အတတ္ပညာကို ေလ့လာသင္ယူၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ စကားေျပာနည္းသင္တန္းဆုိၿပီး မဖြင့္။ Communication Skill ဟု နာမည္ေပးသည္။ (ယခုေတာ့ လွည္းတန္းမွ ကုိရန္ႏိုင္ဘိုတို႔ Knowledge Sharing Centre တြင္ ထုိသင္တန္းမ်ိဳး မၾကာခဏ ဖြင့္ေပးတာ ေတြ႔ရပါသည္။)

ထင္ရွားေသာ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားသည္ ပရိသတ္ေရွ႔တြင္ စကားေျပာေတာ့မည္ဆုိလွ်င္ ပဲြမ၀င္မီ အျပင္ကက်င္းပ ဆိုသလို ႀကိဳတင္ၿပီး အေျပာေလ့က်င့္ၾကသည္ဆို၏။ ကြ်န္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ဟစ္တလာထင္ပါသည္။ သူမိန္႔ခြန္း ေျပာေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ ကုိယ္လံုးေပၚမွန္ႀကီးေရွ႔တြင္ တကယ့္ပရိသတ္ေရွ႔မွာေျပာသကဲ့သို႔ ဟန္ေတြမာန္ေတြအျပည့္ႏွင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာ ေလ့က်င့္သည္ဟူ၏။

မိမိသည္ ပရိသတ္ေရွ႔တြင္ မိန္႔ခြန္းေျပာရသူ မဟုတ္ေစကာမူ စည္းေ၀းပဲြမ်ား၊ စကား၀ိုင္းမ်ားတြင္ ေျပာရေတာ့မည္ဆိုပါက မိမိေျပာလိုသည္ကို အျခားသူမ်ား နားလည္ေအာင္ေတာ့ ေျပာတတ္ရပါမည္။ မလိုအပ္ေသာ စကားမ်ားကို ခ်ဲ႔ထြင္မေျပာပါႏွင့္။ ဥပမာနည္းနည္းပါးပါးေပးႏိုင္သည့္တိုင္ အလြန္ခ်ဲ႔ကားေျပာေနမည္ဆိုလွ်င္ ေနာက္ပဲြမ်ား၌ သင့္ကိုဖိတ္ဘို႔ ၀န္ေလးၾကပါ လိမ့္မည္။

(၄) ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စကားအသံုးအႏႈန္း

ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈမွာ အျခားယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ အနည္းငယ္ကဲြျပားသည္ ထင္ပါသည္။ ျမန္မာတို႔က အသက္၊ ဂုဏ္၊ ၀ါ ႀကီးသူမ်ားကို ရိုေသၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိဆရာသမား၊ အထက္လူႀကီး၊ မိဘ၊ သံဃာမ်ားႏွင့္ စကားေျပာသည့္အခါ ရိုက်ိဳးစြာ ေျပာၾကသည္။ ခါးကေလးကုန္း၊ ေခါင္းကေလးငံု႔၊ လက္ကေလးေနာက္ပစ္ကာ ေျပာၾကသည္။ (ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈကို နားမလည္သူ အခ်ိဳ႔လူမ်ိဳးမ်ားက ဤသည္ကို နာမ္ႏွိမ္ခံရသည္။ လူအခ်င္းခ်င္း တင္စီးသည္။ ေအာက္က်သည္ ဟု ယူဆၾကသည္မ်ားလည္း ရိွ၏။ သူတုိ႔ယဥ္ေက်းမႈအတရေတာ့ ဟုတ္ခ်င္ဟုတ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအရ ေတာ့ မမွန္ပါ။ မွားပါသည္။)

အဂၤလိပ္စကားတြင္ You and me သံုးတတ္လွ်င္ ၿပီးေသာ္လည္း ျမန္မာစကားတြင္မူ၊ မင္း၊ နင္၊ ငါ၊ ကြ်န္ေတာ္၊ ကြ်န္မ၊ ခင္ဗ်ား၊ ဆရာ၊ အရွင္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္၊ သားသား၊ မီးမီး စသျဖင့္ ေနရာဌာနကိုလုိက္၍ သံုးတတ္ရသည္။

သြားေတာ့မယ္ဆိုတာေတာင္ -

သူငယ္ခ်င္း အခ်င္းခ်င္းက်ေတာ့ - ငါသြားေတာ့မယ္ေဟ့။

ကိုယ့္ထက္ အသက္ႀကီးသူမ်ားကိုမူ - ကြ်န္မျပန္လုိက္ပါဦးမယ္ရွင့္။ ခြင့္ျပဳပါဦးခင္ဗ်။

ဘုန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ေျပာသည့္အခါ - တပည့္ေတာ္ကို ျပန္ခြင့္ျပဳပါဦး ဘုရား။

- စသည္ျဖင့္ သံုးရသည္။

(ဒါေပသိ အသက္ ႏွစ္တြမ္တီးေလာက္ႀကီးက “ဦး၊ မီးျပန္ေတာ့မယ္ေနာ္” လို႔ ဆိုလာရင္ေတာ့ အင္မတန္ အျမင္ကပ္သဗ်ာ။ ဤကား စကားခ်ပ္)

တို႔ကေလးေတြကေတာ့ေဟ့ ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ေတြ႔ရင္ စကားမေျပာတတ္ၾကေတာ့ဘူး ဟု ဂုဏ္ယူ၀ံ့ၾကြား မေနၾကပါႏွင့္။ ဤသည္မွာ ေကာင္းသည့္လကၡဏာမဟုတ္ပါ။ ေနာင္လာေနာက္သား မ်ိဳးဆက္မ်ား မိမိတို႔ယဥ္ေက်းမႈ ဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းကုန္ျခင္းမွာ ဂုဏ္ယူရမည့္ ကိစၥပါလား။ မေျပာတတ္လွ်င္ ေျပာတတ္လာေအာင္ ကေလးမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္ၾကား ေပးဘို႔ရာ လူႀကီးမိဘမ်ားတြင္ တာ၀န္ရိွပါသည္။

အထက္လူႀကီးမ်ားကို ေအာက္ကလူမ်ားက ရိုရိုေသေသဆက္ဆံရသကဲ့သုိ႔ အထက္လူႀကီးမ်ားကလည္း မိမိလက္ေအာက္မွ လူမ်ားကို ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံရသည္။ မခန္႔ေလးစားမဆက္ဆံရ။ သေဟာက္သဟာ မဆက္ဆံရ။ နင္ပဲငဆ မေျပာရ။ ဤသည္မွာ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ (mutual respect) ျဖစ္၏။ တခါတေလ စကားအေျပာမတတ္တာႏွင့္ စကား တစ္လံုးေၾကာင့္ အသက္ပင္ ဆံုးရံႈးရတတ္ေပေလေသး၏။

ပုဂံရာဇ၀င္တြင္ နရသီဟပေတ့အား ရာဇသႀကၤန္အမတ္ႀကီးက “ပန္းပြတ္သည္သားေျမးတို႔ သူေကာင္းျဖစ္၍ ပန္းပြတ္မည့္သူ မရိွေသာေၾကာင့္ ပန္းကပ္ပဲ့ကို စားရပါသည္” ဟု ေျပာခဲ့ေလေသာေၾကာင့္ ဒလသို႔ အပို႔ခံခဲ့ရဖူးေလၿပီ။

ထိုမွ်သာမက ဦးဖိုးက်ား၏ ေခတ္မီျမန္မာရာဇ၀င္အက်ဥ္းတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ပါရိွ၏။

နရသီဟပေတ့မင္းက ဥဇနာ၊ ေက်ာ္စြာ၊ သီဟသူ ဟူ၍ သားေတာ္သံုးပါးရိွသည့္အနက္ ၀က္သားခ်က္သည့္အခါ ဥဇနာႏွင့္ ေက်ာ္စြာကို ၀က္လက္ေပးေစၿပီး သီဟသူကိုမူ ၀က္ေပါင္ ေပးေစသည္။ ဤသည္ကို သီဟသူ၏မယ္ေတာ္က မေက်နပ္၍ စားေတာ္ကဲကို လာဘ္ထိုးကာ ေက်ာ္စြာအား ၀က္ေပါင္ကိုေပးေစၿပီး သားေတာ္ သီဟသူကို ၀က္လက္ေပးေစသည္ ဟူ၏။ ဤသည္ကို ေက်ာ္စြာ၏မယ္ေတာ္သိေလေသာ္ မင္းႀကီးကုိျပန္ေလွ်ာက္သည္။ (ဒီမယ္ ကုိဟ၀ွာ၊ ေတာ့္ ဟိုဟာမ လုပ္ပံု ေကာင္းသလား . . . စသည္)

မင္းႀကီးစိတ္ဆုိးသည့္အခါ သို႔မဟုတ္ ေနာက္ေျပာင္လိုသည့္အခါ သီဟသူ၏ မယ္ေတာ္ကို ၀က္လက္ခိုးမ၊ သီဟသူကို ၀က္လက္ခိုးမသားဟု ေနာက္ေျပာင္ေခၚသည္ ဆို၏။ ဤသို႔ေခၚသည္ကို သီဟသူက အၿငိဳးထား၍ ေနာင္တြင္ ဖခမည္းေတာ္၏ စားေတာ္ပဲြတြင္ အဆိပ္ခပ္လုပ္ႀကံရာ မင္းႀကီး မာလက စ်ာန္ၾကြေလသည္။

ဤသည္မွာ စကားကို မဆင္မျခင္ဆုိျခင္း၏ အက်ိဳးျဖစ္၏။

(၅) စကားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ဆိုရိုးစကား၊ စကားပံု၊ ဆံုးမစာမ်ား

ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈ၌ စကားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စကားပံု၊ ဆိုရိုးစကား အေတာ္မ်ားမ်ားရိွ၏။ ထိုအထဲမွ အနည္းငယ္ ထုတ္ေဆာင္ျပရလွ်င္ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္၏။

စကားခ်ိဳေစ၊ မယားပ်ိဳေစ၊ သမားအိုေစ

ဤသည္မွာ စကားကုိ ခ်ဳိသာစြာေျပာသင့္ေၾကာင္း ဆံုးမထားျခင္းျဖစ္၏။

မယားပ်ိဳေစ ဆိုသည္မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳသည့္အခါ အိုမင္းရင့္ေရာ္ေသာ မိန္းမကို မယူေလႏွင့္။

သမားဟူသည္ ေဆးကုေသာ သမားေတာ္ ေဆးဆရာကို ဆိုလိုသည္။ အသက္ႀကီးရင့္ေသာ သမားေတာ္တြင္ အေတြ႔အႀကံဳ ရင့္က်က္ေနၿပီျဖစ္၍ ေရာဂါကို မွန္ကန္စြာဆံုးျဖတ္ႏိုင္မည္။ ေဆးေပးမွန္မည္ဟု ဆိုလိုသည္။

ႏႈတ္ခ်ိဳ လွ်ိဳတစ္ပါး

ဤသည္မွာ စကားကိုသာ သူမ်ားနား၀င္ေအာင္ ခ်ိဳခ်ိဳသာသာ ေျပာတတ္ပါက တစ္ဘက္သား၏ အတြင္းေရးမ်ားကိုပင္ ႏိႈက္ယူရရိွႏိုင္သည္ ဟု ဆိုလိုသည္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးကိစၥမ်ားတြင္ျဖစ္မည္ ထင္ပါသည္။ သံခင္းတမန္ခင္းေရးရာ ကိစၥမ်ားတြင္ အေျပာညက္ဘို႔လိုသည္။

စကားစကား၊ ေျပာပါမ်ား၊ စကားထဲက ဇာတိျပ

စကားဟူသည္ ေျပာဘန္မ်ားလာပါက မိမိ၏ အတြင္းသရုပ္မ်ား ေျပာစကားထဲ၌ အကုန္ပါလာႏိုင္သည္ဟု ဆိုလိုသည္။ ယခု ေခတ္တြင္မူ လူတို႔သည္ မိမိမည္ကဲ့သို႔ေသာ လူစားမ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖ့စ္ဘုတ္၌ အသားကုန္ ဖြင့္ဟျပၾကကုန္၏။ လူတစ္ဦးကို မည္ကဲ့သို႔ေသာ လူစားမ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္း သိလိုပါက သူ႔ေဖ့စ္ဘုတ္ကို ေလးငါးမိနစ္မွ်ၾကည့္ရံုျဖင့္ သိႏိုင္ေလသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေျပာသင့္မွေျပာပါ။ မေျပာသင့္ပါက မေျပာပဲ ေစာင့္ထိန္းရန္ လိုပါသည္။ စကားဟူသည္ ေျပာတိုင္း ေကာင္းတာမ်ိဳး မဟုတ္။ (၆၆ဃ ေနာ္ ဟင္းဟင္း)

ၾကမ္းကြ်ံလွ်င္ ႏႈတ္လို႔ရ၊ စကားကြ်ံလွ်င္ ႏႈတ္မရ

ဤစကားပံုမွာ ကတိကုိ အလြန္အကြ်ံ၊ အရမ္းကာေရာမေပးရန္ သတိေပးျခင္း ျဖစ္၏။ ၾကမ္းေပါက္ကြ်ံသြားက အလြယ္တကူ ဆဲြထုတ္ႏိုင္သည္။ အမ်ားဆံုးရိွလွမွ ေျခသလံုးစုတ္ျပတ္သြားရံုျဖစ္၏။ ေဆးလိမ္းလိုက္လွ်င္ ရက္ပိုင္းအတြင္း ေကာင္းသြား ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ စကားကြ်ံမိလွ်င္မူ သိပ္မလြယ္ပါေခ်။ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ဘ၀ႏွင့္ပင္ ရင္းသြားရႏိုင္သည္။

အထူးသျဖင့္ အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခု၏ေခါင္းေဆာင္၊ ရပ္ရြာေခါင္းေဆာင္၊ ၿမိဳ႔၊ တိုင္းေခါင္းေဆာင္၊ ထို႔ထက္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားဆို ပိုသတိထားရေသးသည္။ ရပ္ကြက္ထဲတြင္၊ လဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ အေျပာမတတ္ပါက မသကာ အရုိက္ခံရရံုကလဲြလို႔ တိုးမရိွ။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား အေျပာမတတ္ပါက ႏိုင္ငံႏွင့္ခ်ီ၍ နစ္နာစရာ ရိွေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေပၚပိုင္းေရာက္လာ ေလ၊ အေျပာအဆို ဆင္ျခင္ရေလ ျဖစ္၏။

ယခုေခတ္စကားႏွင့္ေျပာရပါမူ စကားကြ်ံသည္ဆိုျခင္းမွာ စာခ်ဳပ္မွားခ်ဳပ္မိျခင္းျဖစ္၏။ ဤကဲ့သို႔လုပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယခုဆိုလွ်င္ ျမစ္ဆံုဆည္ကိစၥႀကီးမွာ ေထြးမရ၊ အန္မရျပႆနာႀကီး ျဖစ္ေနေလၿပီ။

ႏႈတ္ေၾကာင့္ေသ၊ လက္ေၾကာင့္ေက်

လက္ေၾကာင့္ေက် ဆိုသည္မွာ ထုေထာင္းရုိက္ပုတ္၍ အရိုးအဆစ္မ်ား က်ဳိးေၾကကုန္ျခင္းကို ဆိုျခင္းျဖစ္ၿပီး ႏႈတ္ေၾကာင့္ေသ ဆိုသည္မွာ အေျပာမတတ္၍ မခံႏိုင္သူက ဓားျဖင့္ထိုးလိုက္လွ်င္ အသက္ေသႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးထားျခင္းျဖစ္၏။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ထုေထာင္းရုိက္ပုတ္ျခင္းထက္ စကားေျပာျခင္းက ပိုအႏၱရာယ္မ်ားေၾကာင္း သတိေပး ထားျခင္း ျဖစ္၏။

ဤသည္ကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ေရွးလူႀကီးမ်ားသည္ စကားႏွင့္ပတ္သက္၍ အေတာ္ အေလးထားခဲ့ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။

ထိုမွ်သာမကေသး။

စကားေျခာက္ခြန္း လူ၌ ထြန္း ေလးခြန္းကိုပယ္ ႏွစ္ခြန္းထယ္ ဟူ၍ အက်ိဳးရိွေသာစကားကိုသာ ေျပာသင့္ေၾကာင္း။

ေရကူးညာတင္၊ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး စသည့္ စကားႀကီး ဆယ္မ်ိဳး (စကားေျပာနည္း ဆယ္မ်ိဳး)

စကားအရာ အဂၤါေလးတန္၊

မုသာ၀ါဒါ၊ ပိသုဏ၀ါစာ၊ ဖရုသ၀ါစာ၊ သဖပၸလာပ၀ါစာ စသည့္ ၀စီဒုစရုိက္ ေလးပါး စသျဖင့္ မ်ားစြာရိွပါသည္။

စာရွည္မည္စိုး၍ အက်ယ္မေရးေတာ့ၿပီ။ ကြ်ႏ္ုပ္မိတ္ေဆြမ်ားမွာ တစ္မိုက္ျပလွ်င္ တစ္ေတာင္ျမင္တတ္သူမ်ားျဖစ္သမို႔ ဤမွ်ႏွင့္ နားပါမည္။

မိတ္ေဆြမ်ားသည္လည္း -

-       အက်ိဳးရိွမည့္စကားကိုသာ

-       တဖက္သား နား၀င္ခ်ိဳေစမည့္စကားလံုးမ်ားသံုးလ်က္

-       ထိထိေရာက္ေရာက္၊ က်စ္က်စ္လ်စ္လ်စ္၊ ျပတ္ျပတ္သားသားေျပာတတ္ရန္ -

ေလ့က်င့္ထားၾကပါဟု တုိက္တြန္းလိုက္ရပါေၾကာင္း။

ေက်းဇူးတင္ပါသည္။

ေအးၿငိမ္း

၈ ေဖေဖာ္၀ါရီ၊ ၂၀၁၇။ ၀၀း၂၅ နာရီ