မတ္လ (၁) ရက္၊ ၂၀၁၄ ရက္ေန႔ UMFCCI ေဟာေျပာေဆြးေႏြးပဲြ (၁)

သိစရာရိွတာမ်ားသိခြင့္ရေရး၊ ကန္ထရိုက္စာခ်ဳပ္ေသေသခ်ာခ်ာ ခ်ဳပ္တတ္ေရး၊ အရည္အေသြးမီ အစားအေသာက္မ်ား ထြက္ေပၚလာေရး ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အလုပ္ခန္႔ထားေရးကို ေဆြးေႏြးၾကျခင္း

(၁) ပဲြျဖစ္ေပၚလာပံု

မတ္လ (၁) ရက္၊ ၂၀၁၄ ရက္ေန႔က စင္ကာပူမွ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေလးေယာက္ (ကိုစိုးမင္းဆက္၊ ကိုသိန္းသန္း၀င္း၊ မစိမ့္ ႏွင့္ ကြ်န္ေတာ္) တို႔ ရန္ကုန္၊ UMFCCI တြင္ ျမန္မာ့အေျပာင္းအလဲႏွင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ ဥပေဒျပဳျခင္း၊ က်င့္သံုးျခင္းဆိုင္ရာ အေတြ႔အႀကံဳမ်ား ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဟာေျပာ၊ ေဆြးေႏြးခ့ဲဲၾကပါသည္။ ကိုေနမ်ိဳးေမာင့္စကားႏွင့္ ေျပာရလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ဟိုစာတတ္ပုဂိၢဳလ္က လာ ပညာေပးေဟာေျပာလုိက္၊ သည္ ပညာရိွႀကီးမ်ားက လာၿပီး လက္ခ်ာရိုက္လိုက္ႏွင့္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ လာေရာက္ ကာရာအိုေကသီဆိုေနၾကရာ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ထုိ ကာရာအိုေကပဲြေပါင္းမ်ားစြာထဲမွ ပဲြေသးကေလးတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါ၏။ ပဲြျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးၾကသူအားလံုးကို အထူးေက်းဇူးတင္ပါသည္။

            ၂၀၁၄၊ ဇႏၷ၀ါရီလ၊ ဒုတိယပတ္၏ တစ္ခုေသာေန႔တြင္ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရံုးအႀကံေပးအရာရိွ ဦးလွေမာင္ေရႊ စင္ကာပူကို ေခတၱလာစဥ္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏွင့္ ေတြ႔လိုပါသည္ဆုိသျဖင့္ ေတြ႔ဆံုစကားေျပာၾကရာမွ သူက လတစ္လ၏ ပထမစေနေန႔တြင္ UMFCCI ၌ ေဟာေျပာပဲြ ျပဳလုပ္ရန္ အခန္းစီစဥ္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာ၏။ အနီးဆံုးရက္မွာ မတ္လ ၁ ရက္၊ စေနေန႔ျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ထိုေန႔ျပဳလုပ္ရန္ ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားၾက၏။

            ကြ်န္ေတာ္က ေလာေလာဆယ္ ACTA Course, CU4A ကိုတက္ေနသည္။ ထိုသင္တန္း၏ assessment date မွာ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ျဖစ္ေနေတာ့ မသြားေတာ့ဟု ေတြးလိုက္သည္။ အမွန္က assessment date ကို မတ္လ ၃ ရက္ေန႔ ေရြးထားတာ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဘရန္ဒီ (ဟုတ္ေပါင္) ဘရန္ဒန္ဆိုသူက မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ သူမအားသျဖင့္ အခ်ိန္လဲေပးပါ ဆိုလာေလရာ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ေနရာတကာ အၿမဲ လူစြမ္းေကာင္းလုပ္ခ်င္ေတာ့ မင္းမအားရင္ ငါ့ရက္နဲ႔လဲေပးမယ္ ဆုိကာ လွ်ာရွည္ၿပီး လဲမိထား၏။ သည္ေတာ့ ျပန္လဲလို႔ေကာင္းပါ့မလား။

            ေဟာၾကေျပာၾကမည့္ မိတ္ေဆြမ်ားက ကြ်န္ေတာ္မပါရင္ မတ္လမသြားေတာ့ဘူးဟု ျဖစ္ကုန္၏။ (အားကိုးရွာၾက သကိုး။) ပဲြစီစဥ္သူက သူ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ကို confirm လုပ္ၿပီးၿပီ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔မသြားျဖစ္ရင္ civil ကအဖဲြ႔ေတြ သြားခိုင္းမည္ ဆို၏။ သို႔ေသာ္ သူတို႔က ကြ်န္ေတာ္တို႔လို ႏုိင္ငံ policy ေတြအေၾကာင္းေျပာမွာ မဟုတ္။ civil ႏွင့္ဆိုင္ရာသာ ေျပာၾကမွာ ျဖစ္၏။ ကြ်န္ေတာ့္လူမ်ားက ကြ်န္ေတာ္ပါေစခ်င္သည္။

ေနာက္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ေက်ာင္းကိုသြားကာ assessment date ကို ပိုက္ဆံ ၂၆ က်ပ္ခဲြေပးၿပီး ရက္ေရႊ႔လိုက္သည္။

ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြအတြက္ အေရးႀကီးသျဖင့္။ အစိုးရအရာရိွပိုင္းမွလူႀကီးမ်ားကို သိသင့္သိထိုက္တာေတြ သိေစခ်င္ ေသာေၾကာင့္သြားျခင္း ျဖစ္၏။

            ကြ်န္ေတာ္ေျပာမည့္အေၾကာင္းရာမွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးအတြက္ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ အလြန္ အေရးႀကီးေသာ အေၾကာင္းအရာ ျဖစ္သည္။ အႏို႔ က်ဳပ္တို႔ႏိုင္ငံအတြင္းကို ဘယ္ကမွန္းမသိတဲ့သူေတြ တံခါးမရိွ၊ ဒါးမရိွ (အခ်ိဳ႔ဆို ပတ္စ္ပို႔ေတာင္မွမရိွဟု ဓာတ္သိမိတ္ေဆြတစ္ဦးက ေျပာသည္) ၀င္ခ်င္သလို၀င္၊ ထြက္ခ်င္သလိုထြက္ေနတာ က်ဳပ္တို႔က မ်က္စိပိတ္၊ နားပိတ္ၿပီး သည္အတိုင္း လက္ပိုက္ၾကည့္ေနရမလား။ က်ဳပ္တို႔လိုလူေတြရိွေနပါလ်က္ကနဲ႔ သည္အေကာင္ေတြ ကိုယ့္ေျမေပၚထင္ရာလုပ္ေနတာ က်ဳပ္တို႔က သည္းခံေနရမလား။ သူတို႔တိုင္းျပည္ကုိ က်ဳပ္တို႔အဲသည္လို သြားလုပ္ၾကည့္ပါလား။ ရမလားလို႔။

            သည္လိုျဖစ္ေနတာ ကြ်န္ေတာ္ အသည္းျပာလွသည္။ ဒါ ေျပာခ်င္ေနတာၾကာၿပီ။ မႏွစ္က ေရနံေခ်ာင္းက လြတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚ၀င္းေမာ္ထြန္းကို သည္စာေပးလိုက္ၿပီး လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေျပာခိုင္းခဲ့သည္။ သူေတာ့ ေျပာတယ္ ေျပာတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္သူေတြစိတ္၀င္စားသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ခရီးေပါက္သလဲ ကြ်န္ေတာ္မသိ။ သူမ်ားကို ေျပာခိုင္းရတာ အားမရ။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ တုပ္လုိက္ခ်င္သည္။ ဒါေၾကာင့္ မတ္လ (၁) ရက္ေန႔ကို သြားျဖစ္ေအာင္သြားရန္ စီစဥ္ျခင္း ျဖစ္၏။

(၂)

            အမွန္တကယ္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားအတြက္ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ေျပာစရာမ်ားစြာ က်န္ပါေသးသည္။ ပထမဆံုးေျပာခ်င္သည္မွာ လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စံႏႈန္း၊ စံထားမ်ားအေၾကာင္း ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုမွာ National Competency Standard အေၾကာင္း ျဖစ္၏။

            သည္တြင္ National Competency Standard အေၾကာင္း နည္းနည္း မွ်ေ၀ခြင့္ ျပဳပါ။ Competency ဟူသည္ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈ ျဖစ္၏။ အဘယ္ကို ကြ်မ္းက်င္လိမၼာသူဟု ေခၚသနည္း။ လူတစ္ဦးသည္၊ လက္မႈပညာသည္တစ္ေယာက္ သည္ သူလုပ္ရမည့္အလုပ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာသိသည္၊ တကယ္လည္း လုပ္တတ္သည္။ ေစတနာထားၿပီးလည္း လုပ္သည္။ ဤသည္ကို ကြ်မ္းက်င္လိမၼာသူဟု ေခၚသည္။

            ႏႈတ္မႈပညာျဖစ္ေစ၊ လက္မႈပညာျဖစ္ေစ၊ အတတ္ပညာတစ္ရပ္ရပ္တြင္ ေသခ်ာစြာ ဆရာျဖစ္တတ္ကြ်မ္းရန္ ထိုသူကို ျပည့္စံုလံုေလာက္ေသာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈ ေပးရမည္။ အျမင္ႏွင့္တတ္ျခင္း၊ အၾကားႏွင့္တတ္ျခင္းကို ျပည့္စံုလံုေလာက္ေသာ တတ္ကြ်မ္းျခင္းဟု ေခၚခ်င္မွေခၚႏိုင္မည္။

            ဥပမာ - အိမ္မ်ားတြင္ မီးဆင္ေသာ အလုပ္သမားတစ္ဦးဆိုပါစို႔။ ထိုအလုပ္သမားသည္ ဤအိမ္တြင္ ေရခဲေသတၱာ ဘယ္ႏွလံုးရိွသည္၊ ကြန္ျပဴတာ မည္မွ်ရိွသည္၊ အျခားမည္သည့္ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ား သုံးသည္ စသျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာစာရင္း ေကာက္ၿပီး ထိုအိမ္အတြက္ မည္သည့္အရြယ္ရိွေသာ မီးႀကိဳးကို သံုးရမည္ကို တြက္တတ္မည္၊ မည္သည့္အရြယ္အစားရိွေသာ ဘရိတ္ကာထားေပးရမည္၊ မည္သည့္ေနရာမွ မီးႀကိဳးသြယ္ရမည္၊ မည္သည့္ေနရာတြင္ မီးခလုတ္မ်ား ဆင္ရမည္ကို သိသည္။

            တြင္ခံုခုတ္ေသာ လုပ္သားအတြက္၊ စာသင္ေသာ ဆရာ/ ဆရာမအတြက္ စသျဖင့္ လုပ္ငန္းအလိုက္ မည္သည့္ အသိပညာမ်ား တတ္ေျမာက္၊ ကြ်မ္းက်င္ရန္လိုသည္၊ မည္သည့္အဆင့္ထိ နားလည္ထားရမည္ စသည္တို႔ကို သတ္မွတ္ ထားေသာ စံႏႈန္းမ်ား ႏိုင္ငံအလိုက္ရိွသည္။ ဤစံႏႈန္းမ်ားကိုပင္ National Competency Standard ဟု ေခၚျခင္းျဖစ္၏။

            ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံတြင္ မီးဆင္သူမ်ားအား တကယ္ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား ဟုတ္မဟုတ္၊ မည္ကဲ့သုိ႔ စစ္ေဆးပါသနည္း။ မကြ်မ္းက်င္သူ မီးဆင္လွ်င္ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ေလာင္ေသာမီးမ်ားကို ၾကည့္ပါ။ လွ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ ေလာင္ေသာမီး အေတာ္မ်ားသည္ကို ေတြ႔ရမည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ေလာင္သနည္း။

            ယခုကြ်န္ေတာ္တို႔ေနေသာအိမ္၊ ပထမဆံုးအိမ္စတက္စဥ္က အိမ္ေပၚေရာက္ၿပီး တစ္ပတ္မွ်မျပည့္ခင္ ေရပိုက္မွ ေရမ်ားယိုသျဖင့္ ျပန္ျပင္ရသည္။ ျပင္ေတာ့လည္း ေကာင္းသလား မမွတ္ပါႏွင့္။ သည္ေနရာကိုျပင္၊ ဟိုေနရာက ေပါက္။ ဟိုေနရာကိုျပင္၊ သည္ေနရာက ယို ျဖစ္၏။ ျမန္မာေငြက်ပ္ သိန္းေပါင္း ရာဂဏန္းအေတာ္မ်ားမ်ားေပး ၀ယ္ထားေသာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အိမ္မွ ေရပိုက္လိုင္း ဆင္ထားပံု၊ မီးလိုင္းဆင္ထားပံုကေလးမ်ား မိတ္ေဆြမ်ားကို ျပခ်င္လွပါဘိ။

            ဤသည္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔တစ္အိမ္တည္း မမွတ္ပါႏွင့္။ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးရိွအိမ္မ်ားမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အိမ္လိုခ်ည္း ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ပါ။

            မယူမေနရစနစ္ျဖင့္ အတင္းအဓမၼေရာင္း၍ (အလြန္ေစ်းႀကီးႀကီးေပးကာ) ယူထားရေသာ ေနျပည္ေတာ္မွ အန္တီၿပံဳးတို႔ ကုမၸဏီရံုးခန္းကို ၾကည့္လိုက္ပါဦး။ ေအာင္မယ္၊ အျပင္ကၾကည့္ေတာ့ျဖင့္ လွလို႔၊ ပ-လို႔၊ ၀င္းလို႔ေျပာင္လို႔ပါလား။ သို႔ေသာ္ အိမ္မႀကီးႏွင့္ ေနာက္ဘက္ ေရခ်ဳိးခန္းမွာ မေပါင္းမီကပင္ divorce လုပ္ၿပီးေနၿပီ။ တိုက္ေဘးနားတြင္ ပတ္ပတ္လည္ ခင္းထားေသာ ေအာက္ေျခမွ အုတ္ရိုးမ်ားမွာ အိမ္မႀကီးႏွင့္ အတူမေနလိုေသာေၾကာင့္ တစ္အိုးတစ္အိမ္ ထူေထာင္လ်က္ရိွ၏။  အင္ဂ်င္ပ်က္လို႔မ်ားျဖင့္ စက္ဆရာမေခၚလိုက္ေလႏွင့္။ သည္ေန႔ျပင္၊ နက္ျဖန္ပ်က္။ နက္ျဖန္ျပင္၊ သဘက္ခါပ်က္။ ကုိယ္ရွာလုိ႔ရသမွ်ပိုက္ဆံ စက္ဆရာဘို႔ခ်ည္း မွတ္ပါ။

            ဤသည္မ်ား အဘယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေနရသနည္း။ ထို စက္ဆရာ၊ မီးျပင္သူ၊ ပန္းရံ၊ လက္သမား၊ ဆရာ၊ ဆရာမ ဆုိသူမ်ားမွာ သူတို႔တတ္သည့္တတ္အပ္ရာကို ေသေသခ်ာခ်ာမတတ္ပါဘဲလ်က္ သူမ်ားလုပ္တာျမင္၊ သူမ်ားေျပာတာၾကားႏွင့္ တတ္ေယာင္ကား၊ ဆရာလုပ္ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္တည္း။

            Competent person ဆိုရာတြင္ attitude ဆိုတာလည္းပါသည္။ တတ္ေတာ့တတ္ပါသည္။ ဘယ္လိုလုပ္ရမည္ ဆိုတာေတာ့ သိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဘိလပ္ေျမ ႏွစ္အိတ္သံုးရမည္မွန္း သိပါလ်က္ တစ္အိတ္ကို ခိုးေရာင္းၿပီး တစ္အိတ္ပဲ သံုးသူကုိ တကယ့္ competent person မေခၚ။ လူညာ၊ သူခိုးပဲျဖစ္မည္။

            မည္သည့္အတတ္ပညာအတြက္ မည္သည္တို႔တတ္ေျမာက္ထားရန္လိုသည္ ဟူေသာ စနစ္ခ်မွတ္ထားျခင္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံတြင္ မရိွေသးပါ။ လူႀကီးမ်ားသိေအာင္ ကြ်န္ေတာ္ ဤအေၾကာင္း ေျပာခ်င္ပါေသးသည္။ အခြင့္ရလ်င္ေပါ့။ အခြင့္မရေတာ့လည္း မတတ္ႏိုင္ပါ။

(၃)

ကုိသိန္းသန္း၀င္း၊ ကိုစိုးမင္းဆက္၊ မေအးမာႏွင့္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းတို႔က ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၈ ရက္၊ ညေနေလယာဥ္ျဖင့္ သြားၾကသည္။ ကြ်န္ေတာ္ႏွင့္ မစိမ့္က မတ္လ ၁ ရက္ေန႔ မနက္ေလယာဥ္ျဖင့္ သြားသည္။ ရန္ကုန္ေလဆိပ္သို႔ ၁၀း၄၀ တြင္ ေလယာဥ္ဆိုက္၏။ ပံုမွန္ဆို ၂၅ မိနစ္ေလာက္ေမာင္းလွ်င္ ေရာက္မည့္အိမ္ကို ၄၅ မိနစ္ေလာက္ ေမာင္းရသည္။ ၈ မိုင္လမ္းဆုံ တြင္ ပိတ္မိေနေသာကားတန္းမွာ ၉ မိုင္ကိုေရာက္ေတာ့မည္။ သားက စိတ္မရွည္။ ကြ်န္ေတာ္က ခ်ိန္းထားသည္တို႔ရိွသျဖင့္ ေနာက္က်မွာ စိုးရိမ္ေနသည္။

            ေနာက္ အိမ္၀င္၊ ေန႔လည္စာစား၊ အ၀တ္အစားလဲၿပီး မင္းရဲေက်ာ္စြာလမ္းသို႔ထြက္ခဲ့၏။ သည္မွာလည္း ေျမနီကုန္းမီးပြိဳင့္၌ ပိတ္ျပန္၏။ ေျမနီကုန္းမီးပိြဳင့္မွကားတန္းသည္ မဟာၿမိဳင္ကိုေက်ာ္လွ်က္ ဟံသာ၀တီသုိ႔ပင္ေရာက္ေတာ့မည္။ ပူကလည္း အလြန္ပူလွ၏။ (ေတာက္၊ ျခယ္သထားတာေလးေတြေတာ့ ေခြ်းထြက္လို႔ ကုန္ပါၿပီကြာ)

            သုိ႔ေသာ္ ဟဲဟဲ၊ သိတယ္မလား။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကသာ ေမာ္ဒေရတာနဲ႔ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးရမွာ ေနာက္က်မွာစိုးလို႔ ေလာေနသည္။ UMFCCI ေရာက္ေတာ့ ပထမပဲြ ၿပီးရံုရိွေသးသည္။ ပထမပဲြမွလူမ်ားပင္ မစဲေသး။ အခမ္းအနားျပင္သူမ်ားက ေနာက္ခံစာလံုးမ်ားကို ခုမွျဖဳတ္တံုး၊ ျပင္တံုး ရိွေသးသည္။ ခုမွ ၁ နာရီနီးပါးပဲရိွေသးေတာ့ ေဟာေျပာပဲြတက္မည့္ ေရႊပဲြလာ ပရိသတ္လည္း တစ္ေယာက္မွမရိွေသး။

            ကြ်ႏု္ပ္တို႔လည္း ဟိုေယာင္ေယာင္၊ သည္ေယာင္ေယာင္ေလွ်ာက္လွ်က္ရိွရာ တစ္ခုေေသာ မ်က္ႏွာလံုးလံုးႏွင့္ ကေလးမေလးတစ္ဦးက မစိမ့္သို႔ခ်ဥ္းကပ္ကာ ဟုိေမးသည္ေမး လုပ္၏။ ထို႔ေနာက္ သူက မစိမ့္ကို အင္တာဗ်ဴးသည္။ Lifestyle မွဟု ဆို၏။

အေတာ္ . . . . . . . . ႀကီး ၾကာမွ ကိုယ္ေတာ္တို႔ ေပါက္လာ၏။ ေမာ္ဒေရတာလုပ္မည့္ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး၊ ဦးလွထြန္းခိုင္၊ ဦးလွေမာင္ေရႊ၊ ဆရာေဖျမင့္ စသည္။ ဤေနရာ၌ တစ္ခုကြ်ႏ္ုပ္ဗဟုသုတတိုးရသည္မွာ ဦးလွထြန္းခိုင္ ႏွင့္ ဦးလွေမာင္ေရႊတုိ႔မွာ နာမည္ပင္ ရခုိင္ႏွင့္ဆင္ေသာ္လည္း အမွန္စင္စစ္ ဗမာမ်ားျဖစ္သည္ ဟူသတည္း။ သို႔ႏွင့္ ကြ်ႏု္ပ္တို႔အား ဗီအိုင္ပီ (ဤအသံုးအႏႈန္းကို ကြ်ႏ္ုပ္ အလြန္ျမင္ျပင္းကပ္လွသည္။ ကြ်ႏ္ုပ္တမူကား မည္သည့္အခါကမွ ဗီအိုင္ပီ မျဖစ္လိုခဲ့။) ခန္းထဲသို႔ ေခၚကာ အစီအစဥ္မ်ား ညိွႏိႈင္းၾက၊ တိုင္ပင္ၾကသည္။ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦးက ေဟာေျပာခ်ိန္ မိနစ္ ၂၀ ေပးၿပီး ပရိသတ္မ်ား ေမးလာသည့္ေမးခြန္းမ်ားကို ျပန္ေျဖရင္းမွ လိုတာမ်ား ျဖည့္ေျပာမည္ဆုိ၏။ ဘာမွျပႆနာမရိွပါ။ ကြ်န္ေတာ္က အစီအစဥ္ေၾကျငာမည့္ မိန္းကေလး ကိုေခၚကာ သူတို႔ေရးထားသည့္ (ေဟာေျပာမည့္ဆရာဆရာမမ်ား) အစား (ေဟာေျပာမည့္သူမ်ား) ဟု ျပင္ေပးရန္ ေျပာလုိက္ပါသည္။

            ခဏေနေတာ့ MRTV (ဆုိလား) မွ အင္တာဗ်ဴးလိုပါသည္ ဆုိသျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လိုက္သြား၏။ ပထမ ကိုစုိးမင္းဆက္ကို အင္တာဗ်ဴးသည္။ ေနာက္ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဗ်ဴးသည္။ (လူေရွ႔သူေရွ႔မွာ ဗီဒီယုိအရိုက္ခံရတာ ရွက္သားကလား ဗ်) ေနာက္ေတာ့ ယခင္တစ္ခါ ကြ်န္ေတာ့္ကို အင္တာဗ်ဴးဗီဒီယိုရိုက္သြားေသာ စကုိင္းနက္မွ ေကာင္ေလး၊ ေကာင္မေလး မ်ားကို ေတြ႔သည္။

             ပဲြစခ်ိန္ ၂ နာရီဟုပင္ ေၾကျငာထားေသာ္လည္း ဗမာထံုးစံကို မဖ်က္လုိ၍ ၂း၁၅ မွ စပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္က အေမးအေျဖက႑က်မွ စင္ေပၚတက္ထိုင္လိုေသာ္လည္း သူတို႔က ပဲြမစမီကတည္းက ေခၚသျဖင့္ စင္ေပၚတက္ထိုင္လုိက္ရ၏။ (လူအမ်ားေရွ႔မွာထိုင္ေနရတာ မလြတ္လပ္ဘူးဗ်။)

ပထမဆံုး ဦးတင္ေမာင္၀င္းက MTP ဆိုတာ ဘာလဲ ဟု ရွင္းျပ၏။

ထို႔ေနာက္ ကုိသိန္းသန္း၀င္းက -“ျမန္မာ့အေၿပာင္းအလဲအတြက္ နိုင္ငံသားတို႕၏သိပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာဥပေဒ (Freedom of Information Act)” အေၾကာင္း ေျပာသည္။ သူေျပာသည့္အခ်ဳပ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္၏။

နိုင္ငံသားတို႕၏ သိပိုင္ခြင့္ဆိုသည္မွာ -

နိုင္ငံသားတို႔၏သိပိုင္ခြင့္ (Freedom of Information or Right to Information or Right to Know) ဆိုသည္မွာ အစိုးရဌာနတို႔၏လုပ္ငန္းေဆာင္တာတို႕နွင့္  ပတ္သက္ေသာသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို နိုင္ငံသားတို႔အေနၿဖင့္ တရားဝင္ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္၊ တရားဝင္သိပိုင္ခြင့္နွင့္ အမ်ားသိေအာင္ ထုတ္ေဖာ္နိုင္ခြင့္ဟူ၍ ၿဖစ္ပါသည္။

ဤဥပေဒ၏ အေၿခခံအက်ဆံုးေသာ အခ်က္မွာ သက္ေသၿပရန္လိုအပ္မႈ (Burden of Proof) သည္ ေတာင္းဆိုသူ နိုင္ငံသား၏တာဝန္မဟုတ္ပဲ ေပးရန္ၿငင္းဆိုသူ အစိုးရဌာနတာဝန္သာၿဖစ္ၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။

ဥပေဒတြင္ ပါဝင္ေသာ အဓိကအခ်က္မ်ား

(၁) ဌာနဆိုင္ရာမ်ား 

ဤဥပေဒတြင္ အစိုးရဌာနမ်ားအေနၿဖင့္ သတင္းထုတ္ၿပန္ေပးေရးနွင့္ ပတ္သက္ေသာ တာဝန္၊ ဝတၱရား၊ လိုက္နာရမည့္အခ်က္မ်ား၊ သတင္းေကာက္ယူပံု၊ ထိန္းသိမ္းပံု၊ ထုတ္ၿပန္ပံုနည္းလမ္းမ်ား၊ ထုတ္ၿပန္ရမည့္ သတင္းမ်ား၊ ခြ်င္းခ်က္အၿဖစ္ ခြင့္ၿပဳေပးသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ အမ်ားၿပည္သူဆက္သြယ္နိုင္မည့္ လိပ္စာ (ဖုန္း၊ အီးေမးလ္) ထားေပးရန္ အစရိွသည္တို႕ကို အေသးစိတ္လမ္းညြန္ထားပါသည္။

(၂) နိုင္ငံသားမ်ား

အလားတူစြာ နိုင္ငံသားတို႕ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတာင္းဆိုနိုင္သည့္သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ ေတာင္းဆိုပံု၊ အယူခံဝင္ပံု၊ လိုက္နာရန္စည္းကမ္းမ်ား၊ အလဲြသံုးစားၿပဳလွ်င္ က်ခံရမည့္ၿပစ္ဒါဏ္မ်ား အစရိွသည္တို႕ကို အေသးစိတ္ေဖာ္ၿပထားပါသည္။

(၃) သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာေကာ္မစ္ရွင္

ထို႕အၿပင္ ဤဥပဒကို က်င့္သံုးရာတြင္ ၾကီးၾကပ္မႈေပးနိုင္ရန္လည္းေကာင္း၊ အျငင္းပြားမႈမ်ား ေပၚေပါက္လာပါက ေျဖရွင္းေပးနိုင္ရန္လည္းေကာင္း သီးျခားလြတ္လပ္၍ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးၿဖတ္ပိုင္ခြင့္ရိွေသာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ ေကာ္မစ္ရွင္ကို မည္သို႕ဖဲြ႕စည္းရမည္၊ အၾကီးအကဲကို မည္သို႕ခန္႕အပ္ရမည္၊ ေကာ္မစ္ရွင္၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ တာဝန္၊ ေျဖရွင္းပံုနည္းလမ္း၊ သတင္းပို႕ပံု၊ အစီရင္ခံရန္နည္းလမ္းမ်ား အစရိွသည္တို႕ကိုလည္း အေသးစိတ္ထည့္သြင္းေရးဆဲြထားပါသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဘာေၾကာင့္သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္လိုအပ္ပါသလဲ

အစိုးရ

•       အစိုးရ၏ ရည္မွန္းခ်က္ၿဖစ္သည့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွေသာ၊ တာဝန္ခံမႈရိွေသာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေကာင္း ၿဖစ္ေပၚလာေရးကို ပံ့ပိုးေပးမယ့္ ဥပေဒၿဖစ္ၿခင္း

•       အစိုးရဌာနတို႕၏ သတင္းအခ်က္အလက္ ေကာက္ယူထိန္းသိမ္းမႈနွင့္ မူဝါဒေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ အသံုးခ်မႈကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစၿခင္း

•       အစိုးရအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာေစနိုင္ၿခင္း

နိုင္ငံသား

•       နိုင္ငံသားတို႕၏ သိပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို တရားဝင္အသိအမွတ္ၿပဳေပးရာေရာက္သည္သာမက နိုင္ငံသားတို႕ အေနၿဖင့္ နိုင္ငံအေရးအရာကိစၥရပ္တို႕ကို သိခြင့္၊ ပါဝင္ခြင့္ရိွေစၿခင္း

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဤဥပေဒေပၚေပါက္လာရန္ လုပ္ေဆာင္သင့္သည့္အခ်က္မ်ား

လူထုနားလည္လက္ခံလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၿခင္းအဆင့္

•       နယ္ပယ္အသီးသီးမွ လူသိမ်ားထင္ရွားသူမ်ား ပါဝင္ေသာ ညြန္႔ေပါင္းအဖဲြ႕ဖဲြ႕ရန္နွင့္ ညြန္႔ေပါင္းအဖဲြ႔အေနၿဖင့္ ၿပည္တြင္းၿပည္ပမွ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား၊ နိုင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းမ်ားနွင့္ ပူးေပါင္း၍ ဥပေဒၾကမ္းတရပ္ကို စတင္ေရးဆဲြရန္

•       ညြန္႕ေပါင္းအဖဲြ႕အေနျဖင့္ မိမိတို႔သက္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္တြင္ ၪပေဒအေၾကာင္း အမ်ားသိရိွေအာင္ စဥ္ဆက္မပ်က္ ဟန္ခ်က္ညီညီ လုပ္ေဆာင္ရန္

ဥပေဒၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္သို႕တင္သြင္းၿခင္း

•       လူထုနားလည္လက္ခံမႈအရိွန္ အားေကာင္းလာလွ်င္ လႊတ္ေတာ္သို႔တင္သြင္းကာ ၿပဌာန္းနိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ရန္

•       တိုင္းနွင့္ ၿပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္လည္း ဤဥပေဒကို တၿပိဳင္နက္ ၿပဌာန္းၿပီး ၿဖစ္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရန္

•       ဤဥပေဒနွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ၿဖစ္လ်က္ရိွေသာ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ရွာေဖြ၍ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈမ်ားကို တၿပိဳင္နက္လုပ္ေဆာင္ရန္

ဥပေဒၿပဌာန္းၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေသာအဆင့္

•       ကုန္က်မည့္စရိတ္ကို အစိုးရဌာနမ်ား၏ ဘတ္ဂ်က္တြင္ လံုေလာက္ေအာင္ ထည့္သြင္းေရးဆဲြရန္

•       အၿငင္းပြားမႈမ်ားၿဖစ္လွ်င္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာေကာ္မစ္ရွင္မွ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားအတိုင္း တိက်စြာ ဆံုးၿဖတ္ေပးရန္

အကဲျဖတ္ေသာအဆင့္

•       စတင္က်င့္သံုး၍ တစ္ႏွစ္ၿပည့္ေသာအခါတြင္ လြတ္လပ္ေသာ အဖဲြ႔အစည္းတစ္ရပ္အား အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ အေၿခအေနကို အကဲၿဖတ္ေစျခင္း

•       ေဝဖန္အၾကံၿပဳခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ၿပင္ဆင္ေစျခင္း

အျခားလုပ္ေဆာင္ရန္အခ်က္မ်ား

•       ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေသာအခါ နိုင္ငံသားတို႔၏ သိပိုင္ခြင့္ကို အာမခံေပးမည့္ အပိုဒ္မ်ား ျဖည့္စြက္ထည့္သြင္းနိုင္ေအာင္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရန္

ယခုအခ်ိန္အခါကဲ့သို႕ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ စနစ္အေၿခအေနတခုသို႕ ေၿပာင္းလဲရန္ အားယူေနေသာ ၿမန္မာနိုင္ငံအေနၿဖင့္ နိုင္ငံသားတို႕၏ သိပိုင္ခြင့္ဟူေသာ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို တရားဝင္ၿမွင့္တင္ေပးရန္ အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

            သူၿပီးေတာ့ ကိုစိုးမင္းဆက္ကို ေခၚသည္။ ကိုစိုးမင္းဆက္က -  “Implementation of Construction Project with Detailed Contract Documents” အေၾကာင္း ေျပာသည္။ သူေျပာသည့္အေၾကာင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္၏။

ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္အႏွစ္ခ်ဳပ္။

ယေန့မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာေသာ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနတို႕ေၾကာင့္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ျပည္ပႏိုင္ငံတကာတို့ျဖင့္ ဆက္ဆံေရး အစရွိသည္ျဖင့္ က႑ေပါင္းစံုတို႕တြင္လည္း ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲ တိုးတက္လ်က္ရွိေနပါသည္။ တိုင္းျပည္ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳး ေျပာင္းလဲလာသည္ႏွင့္အတူ အေျခခံအေဆာက္အဦ (Infrastructure) လိုအပ္ခ်က္ေတြမွာ ျမင့္မားလာမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ယင္းလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းရန္အတြက္ တည္ေဆာက္ေရး စီမံကိန္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ႏိုင္ေတာ္အဆင့္၊ ေဒသအဆင့္၊ ခရုိင္အဆင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အစရွိသည္ျဖင့္ အဆင့္ေပါင္းစုံတို႕တြင္ ႏွစ္တုိ ႏွစ္ရွည္ စီမံကိန္းမ်ားခ်မွတ္ကာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ သြားၾကရမည္ျဖစ္ပါသည္။

တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ယခင္ကာလမ်ားကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရတစ္ခုတည္းမွသာ ပင္မတာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ျခင္းမ်ား မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျပည္္ပႏိုင္ငံျခားမွရင္းႏွီးျမွဳတ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္တို့၏ ရင္းႏီွးျမွဳတ္ႏွံမႈမ်ားတို႕ျဖင့္လည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းျဖင့္ အေျခခံအေဆာက္အဦး လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္း ေပးၾကရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။

ထိုသို့စီမံကိန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေသးစိပ္ တိက် ရွင္းလင္းျပတ္သားေသာ စီမံကိန္း အခ်က္အလက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ သဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ားမွာ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံတို႕တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ အာဏာကုန္လဲႊအပ္ ျခင္းခံထားရေသာ အာဏာပိုင္အဖြဲ့အစည္းတို႕မွ စိစစ္တည္းျဖတ္ျပဌာန္း အတည္ျပဳထားေသာစံႏႈန္းပံုစံ စာရြက္စာတမ္းႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ားျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္စီမံကိန္းမ်ားသာမက ပုဂၢလိက စီမံကိန္းမ်ားကပါ လုပ္ငန္းရပ္ဆိုင္ရာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားကို ခ်ဳပ္ဆိုၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

မိမိတို႕ ႏိုင္ငံ၏ ေဆာက္လုပ္ေရးစီမံကိန္းဆိုင္ရာ တရားဝင္စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားကို သံုးသပ္ၾကည့္ေသာအခါ ရွင္းလင္းျပတ္သားတိက်မႈအားနည္းျခင္း၊ နည္းပညာရပ္ဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္မ်ား၊ စံႏႈန္းစံထားမ်ားႏွင့္ စီမံကိန္းကြပ္ကဲႀကီးၾကပ္မႈ ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို သေဘာတူစာခ်ဳပ္တြင္ ထည့္သြင္းေရးသားေလ့မရွိျခင္း၊  အစရွိေသာအားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ လုပ္ငန္းေစခိုင္းသူႏွင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္သူတို႕ၾကားတြင္ နားလည္မႈမ်ားလြဲမွားေစၿပီး အျငင္းပြားမႈ၊ လံုျခံဳစိတ္ခ်မႈမရွိျခင္း၊ စိုးရိမ္ပူပန္ေၾကာင့္ၾကရျခင္း၊ လုပ္ငန္းေငြ၊ အခ်ိန္ ႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈမ်ား ဆံုးရႈံးရျခင္း၊ မလိုလားအပ္ဘဲ တရားရုံးတြင္ အမႈရင္ဆိုင္ရျခင္းတို႕ကိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။

စီမံကိန္းလုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ တရားမမႈမ်ားကို ရွင္းလင္းရသည့္အခါတြင္လည္း တိက်ျပတ္သား ရွင္းလင္းမႈ အားနည္းေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားေၾကာင့္ လုပ္ငန္းေစခိုင္းသူ သို႕မဟုတ္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္သူတို႕မွာ မနစ္နာသင့္ပဲ နစ္နာဆံုးရႈံး ခဲ့ၾကရပါသည္။ ထိုသို႕ေသာ နစ္နာဆံုးရႈံးမႈမ်ားသည္ တိုင္းျပည္တိုးတက္မႈတည္ေဆာက္ေရးတြင္ အဓိက အခန္းက႑တစ္ရပ္ ျဖစ္ေသာ အေျခခံအေဆာက္အဦးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလမ္းစဥ္ကို အဟန္႕အတား ျဖစ္ေစေသာေၾကာင့္ နည္းႏိုင္သမ်ွနည္းေအာင္ ကာကြယ္ၾကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခုေဆြးေႏြး တင္ျပခ်က္တို႔သည္ အေျခက် ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးျဖစ္ေသာ ေဆာက္လုပ္ေရးေလာကရွိသည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေနေသာ ႏိုင္ငံတို႔တြင္ ေဆာက္လုပ္ေရးစီမံကိန္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ အေသးစိပ္စာရြက္ စာတမ္းမ်ားႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား မည္ကဲ့သို႕ခ်ဳပ္ဆိုၾကသည္ကို အၾကမ္းဖ်င္း တင္ျပေဆြးေႏြးသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။

            သူၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္။ သူတို႔ေျပာတာ ကြ်န္ေတာ္အားမရ။ ကိုသိန္းသန္း၀င္းေျပာတာ ျမန္ၿပီး လံုးေနသည္။ တိုးလည္းတိုးသည္။ ကိုစုိးမင္းဆက္က်ေတာ့ တိုးလြန္းသည္။ သူတို႔ကို ACTA course သြားတက္ဘုိ႔ အႀကံေပးရဦးမည္။

ကြ်န္ေတာ္က မိုက္ကိုျဖဳတ္ၿပီး ေရွ႔ထြက္ေျပာသည္။ စင္ေနာက္မွာ ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳးေျပာရတာ အားမရ။ စကားေျပာရာတြင္ မိမိေျပာသည္ကို တစ္ဖက္သား ၾကည္ၾကည္လင္လင္ ျပတ္ျပတ္သားသားၾကားရဘို႔၊ နားလည္ဘို႔ အေရးႀကီးသည္။ ဘာေျပာသြားမွန္း မသိလွ်င္ နားေထာင္ရက်ိဳး၊ ေျပာရက်ိဳးမနပ္။

ကြ်န္ေတာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားလာေရာက္ အလုပ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဥပေဒတစ္ရပ္ ေရးဆဲြ ခ်မွတ္ထားရန္လိုအပ္ေၾကာင္းကို ေျပာပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္ေျပာတာကို သီးသန္႔ပို႔စ္ တင္ပါမည္။

            ကြ်န္ေတာ္ၿပီးေတာ့ မစိမ့္။ သူက “Safe Food for Local and Global Consumption” အေၾကာင္း ေျပာသည္။ သူေျပာသည့္ အေၾကာင္းအရာအက်ဥ္းခ်ဳပ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္၏။

Safe Food ဆိုသည္မွာ အစားအေသာက္ထဲတြင္ မလိုလားအပ္ေသာ ရုပ္၀တၳဳ၊ ဓာတုပစၥည္း နွင္႔ အဏုဇီ၀ပိုးမႊားမ်ား က်န္းမာေရး ထိခိုက္ေသာ အဆင္႔အထိ မပါ၀င္သည္႔အစားအေသာက္မ်ားကို ဆိုလိုသည္။ ျမန္မာေ၀ါဟာရအမွန္မွာ “ေဘးဥပဒ္ကင္းေသာ အစားအေသာက္မ်ား” ျဖစ္သည္။ နိုင္ငံတိုင္းတြင္ နိုင္ငံသားမ်ား ေဘးဥပဒ္ကင္းေသာ အစားအေသာက္မ်ားကို လက္လွမ္းမီေစရန္ ဦးတည္ ေမွ်ာ္မွန္းရမည္။ ဥပဒ္မွန္သမွ်အလံုးစံုကင္းေ၀းေအာင္ (Zero Risk) လုပ္ေဆာင္နိုင္မည္မဟုတ္ဘဲ  အလႊာတိုင္းရွိ ျပည္သူလူထု၏ အစားအေသာက္နွင္႔ပတ္သက္ေသာ ယံုႀကည္မွုအဆင္႔ (Confidence Level) တစ္ခု ထူေထာင္ေပးရန္ ျဖစ္သည္ကိုလည္း သတိထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထိုေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကိုရရွိရန္အတြက္ ျပည္သူလူထုကို အကာအကြယ္ေပးမည္႔ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ားရွိရမည္႔အျပင္ ဥပေဒကို လုိက္နာေအာင္လည္း ေဆာင္ရြက္ရန္ (enforcement) လိုသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းယခုလက္ရွိအေျခအေနမွာ မည္သည္႔အစားအေသာက္ကိုမဆို ယံုၾကည္မႈ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ထားႏိုင္ေသာ အေနအထားတြင္ မရွိေသးပါ။ (၂၀၁၄) ခု၊ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၁၈) ရက္ေန႔ Myanmar Time သတင္းစာပါ လမ္းေဘးတြင္ အစားအေသာက္ေရာင္းခ်ေသာ ဆိုင္မ်ားအနက္ ဆိုင္သံုးဆိုင္တြင္ တစ္ဆိုင္ႏႈန္း က်န္းမာေရးထိခိုက္ေစေသာ အဏုဇီ၀ပိုးမႊားမ်ား ပါ၀င္ေနသည္ဟူေသာေတြ႔ရွိခ်က္၊ (၂၀၁၃) ခုနွစ္ မတ္လ (၅) ရက္ The New Light of Myanamr သတင္းစာပါ ဟုမ္းမလင္းၿမိဳ႔ရွိ အထပ္သားစက္ရံုတစ္ရံုတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ႔ေသာ  အစာအဆိပ္သင္႔မႈ (ပိုးသတ္ေဆးပါသည္႔ ေဂၚဖီထုပ္စားၿပီး ျဖစ္သည္ဟု ယူဆရသည္) မ်ားကို သာဓကျပလိုပါသည္။ ဤစာတမ္းတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း တင္သြင္း၊ ထုတ္လုပ္၊ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်ေနေသာ အစားအေသာက္မ်ားနွင္႔ ပတ္သက္ၿပီး မည္သည္႔အေၾကာင္းရင္းေၾကာင္႔ ယံုၾကည္မွုအဆင္႔တစ္ခု မတည္ေဆာက္ႏိုင္ပါသနည္း။ ျပဌာန္းထားသည္႔ ဥပေဒမရွိသည့္ အတြက္လား၊ ဥပေဒလုိက္နာေအာင္လည္း ေဆာင္ရြက္မွဳအားနည္းသည္႔အတြက္လား ဆိုသည္ကို သံုးသပ္ၾကည့္ပါသည္။

အိမ္နီးနိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွားနွင္႔ စကၤာပူနိုင္ငံမ်ားရွိ အစားအေသာက္ ဥပေဒမ်ားႏွင္႔ ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ႔လာရာတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒျဖစ္သည္႔ အမ်ဳိးသားအစားအေသာက္ဥပေဒသည္ အျခားနိုင္ငံမ်ားရွိ ပင္မဥပေဒမ်ားကဲ႔သို႔ ျပည္သူလူထုကို ဥပဒ္မ်ားမွအကာအကြယ္ေပးရန္ ေရးဆြဲထားေၾကာင္းေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔ျပင္ အစားအေသာက္မ်ား၊ ထုတ္လုပ္ၿခင္း၊ ျပည္တြင္းသို႔တင္သြင္းျခင္း၊ ျပည္ပသို႔တင္ပို႔ၿခင္း၊ သိုေလွာင္ၿခင္း၊ ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း၊ ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ားကို စနစ္တက် ကြပ္ကဲထိန္းသိမ္းရန္ စသည္ၿဖင္႔ အစံုအလင္ပါ၀င္ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ အသစ္ေပၚလာေသာ ေဘးဥပဒ္မ်ားကို ေလွ်ာ႔ခ်နိုင္ရန္အတြက္ ဥပေဒတြင္လည္းေကာင္း အရံဥပေဒမ်ားျဖင္႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေသးစိတ္မ်ား ထပ္မံျဖည္႔စြက္ရန္ လိုအပ္ေသာ္လည္း လက္ရွိတည္ဆဲဥပေဒမွာ ျပည္သူမ်ား လုိက္နာေအာင္ ေဆာင္ရြက္နိုင္လွ်င္ အစားအေသာက္ေႀကာင္႔ျဖစ္ေသာ ေဘးဥပဒ္မ်ားေလွ်ာ႔ခ်ေရးအတြက္  အေတာ္အတန္ ျပည္႔စံုေႀကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ဥပေဒလုိက္နာေအာင္ ေဆာင္ရြက္မႈအပိုင္း (Enforcement) ကို ဆက္လက္ေလ႔လာေသာအခါ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာန အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမွတစ္ဆင္႔ ဖတ္ရွုရေသာ Department of Food And Drug Administration ၏ စားေသာက္ကုန္နွင္႔ ပတ္သက္သည္႔ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားတြင္ ျပည္တြင္း အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္သည္႔ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင္႔ ျပည္တြင္းသို႔ တင္သြင္းၿခင္း၊ ျပည္ပသို႔ တင္ပို႔ျခင္းမ်ား အတြက္ ေထာက္ခံခ်က္ (Recommendation) ထုတ္ေပးၿခင္း၊ ျပည္တြင္းသို႔တင္သြင္းၿခင္း၊ ျပည္ပသို႔တင္ပို႔ျခင္းမ်ား အတြက္လိုအပ္ေသာ က်န္းမာေရးလက္မွတ္ (Health Certificate) ထုတ္ေပးျခင္း တို႔ကိုေတြ႔ရပါသည္။

ထိုလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားအရ ဆက္လက္စဥ္းစားရန္ ရွိသည္မွာ အစားအေသာက္နွင္႔ပတ္သက္သည္႔ အာဏာအရွိဆံုး အဖြဲ႔အစည္း၏တာ၀န္သည္ ေထာက္ခံခ်က္မ်ား၊ လက္မွတ္မ်ား ထုတ္ေပးရံု မွ်သာ ျဖစ္ခဲ႔မည္ဆိုလွ်င္ သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္း၏ အာဏာလႊမ္းမိုးမႈ နည္းပါးေနမည္လားဆိုသည္ကို သံုးသပ္ရန္လိုပါသည္။ ဥပမာ စားေသာက္ကုန္တစ္မ်ဳိးကို ျပည္ပမွတင္သြင္းလာရာ ထိုစားေသာက္ကုန္မွာ FDA မွ ေထာက္ခံခ်က္ေပးရန္ သတ္မွတ္ထားေသာ စံထက္ နိမ္႔သည္ဆိုပါစို႔။ ဤစားေသာက္ကုန္ကို ျပည္တြင္းတြင္ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်ရန္ သင္႔မသင္႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မည္သည္႔ဌာနက ေပးပါ မည္နည္း။

ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးေသာ ၀န္ႀကီးဌာနအတြက္ Food Safety သည္ အဓိကအေရးထားစရာ ျဖစ္ပါရဲ႕လား  စသည္တို႔ကို ဆက္လက္သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အစားအေသာက္ မ်ားမွျဖစ္ေသာ ေဘးဥပဒ္ေလွ်ာ႔ခ်ေရးအတြက္ နိုင္ငံေတာ္အဆင္႔ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုသည္ အစားအေသာက္ ထုတ္လုပ္/ ျဖန္႔ျဖဴး/ ေရာင္းခ်သူမ်ား ဥပေဒ အတိုင္းမလိုက္နာလွ်င္ လုပ္ငန္းရပ္ခိုင္းယံု နွင္႔မၿပီးဘဲ ဥပေဒမလိုက္နာေသာေႀကာင္႔ က်ဆင္းသြားသည္႔ ယံုၾကည္မွုအဆင္႔ကို မူလအဆင္႔ေရာက္သည္အထိ ျပန္လည္ ျမွင့္တင္ ေပးနိုင္ရန္လည္း လိုအပ္ပါသည္။ အလားတူပင္ နယ္စပ္၀င္ေပါက္မ်ားမွ တင္သြင္းေသာ စားေသာက္ကုန္မ်ား၊ ျပည္တြင္း၌ထုတ္လုပ္ေသာ စားေသာက္ကုန္မ်ားစသည္တို႔ ေဘးဥပဒ္ကင္းမကင္း စစ္ေဆးၿပီး ျပည္သူလူထုအတြက္ ယံုၾကည္မႈအဆင္႔တစ္ခု ထူေထာင္ေပးနိုင္ရန္ ဆိုသည္မွာ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ကို လုပ္ပိုင္ခြင္႔သာမက အာဏာတစ္ရပ္ပါ အပ္နွင္းထားရန္လိုအပ္ပါသည္။

ဥပမာဆိုရလွ်င္ စကၤာပူနိုင္ငံတြင္ စားေသာက္ဖြယ္မ်ားမွ ဥပဒ္ေလွ်ာ႔ပါးေရးကို တာ၀န္ယူရေသာ အဖြဲ႔အစည္းမွာ Agri-Food & Veterinary Authority (AVA) ျဖစ္ၿပီး စားေသာက္ကုန္မ်ားကို ျပည္တြင္းသို႔ တင္သြင္းျခင္း၊ ျပည္ပသို႔တင္ပို႔ျခင္း၊ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ျဖန္႔ျဖဴး ေရာင္းခ်ျခင္း အစရွိသည္မ်ားကို AVA လိုင္စင္ပါမွ ေဆာင္ရြက္ခြင္႔ရွိပါသည္။ လမ္းေဘးေစ်းသည္မ်ားကိုမူ National Environment Agency မွ အစားအေသာက္ ကိုင္တြယ္သူ (Food Handlers) မ်ားအတြက္ သင္တန္းမ်ားေပးျခင္း၊ လိုင္စင္ထုတ္ေပးျခင္း၊ လိုက္လံစစ္ေဆးျခင္း၊ ဥပေဒမလိုက္နာသူမ်ားကုိ အၿပစ္ေပးျခင္း စသည္တို႔ကို ေဆာင္ရြက္ပါသည္။

ယခုေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ျပသနာမ်ားသာမက ျဖစ္နိုင္ေခ်ရွိသည္႔ အေျဖမ်ားကိုလည္း ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ ထုိသို႔ေဆြးေႏြးရာတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္ စုေဆာင္းရလြယ္ကူျခင္း၊ ရလဒ္ျမင္သာထင္ရွားျခင္း၊ စကၤာပူတြင္ Food Safety Management System စတင္ထူေထာင္စဥ္ အေျခအေနနွင္႔ ယခု ျမန္မာနိုင္ငံ၏ လက္ရွိအေၿခအေနမ်ားၾကားတြင္ ဆင္တူမွဳမ်ားရွိျခင္းတို႔ေၾကာင္႔ စကၤာပူနိုင္ငံကို နမူနာအေနၿဖင္႔ ေလ႔လာၾကည္႔ပါသည္။

စကၤာပူနိုင္ငံသည္ Food Safety Management System တစ္ခု ထူေထာင္ရန္အတြက္ (၁၉၆၀) ျပည္႔နွစ္မ်ားမွစတင္ကာ ထိုစဥ္က သက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ေသာ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရးနွင္႔ ငါးလုပ္ငန္းကို ေျခကုပ္ယူၿပီး စတင္ခဲ႔ပါသည္။ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ခိုင္မာလာမွ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈကို စတင္အားေပးခဲ႔ပါသည္။ ဤေနရာတြင္ ေခါင္းစဥ္ပါ Global Consumption နွင္႔ သက္ဆိုင္ေသာ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မွဳကိုလည္း ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ခြင္႔ဆိုသည္မွာ နွစ္ဘက္သြား ဒါးနွင္႔တူပါသည္။

ျပည္တြင္းထြက္စားေသာက္ကုန္မ်ားကို ျပည္ပေစ်းကြက္ စံခ်ိန္မီ ထုတ္လုပ္နိုင္ေအာင္ အားေပးနိုင္လွ်င္ Food Safety Management System အားေကာင္းလာေအာင္ ထူေထာင္ေရးအတြက္ ေလွခါးတစ္ထစ္ျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ျပည္ပရင္းႏွီးၿမွဳပ္နွံမွဳမ်ား ေငြအရင္းအႏွီး၊ နည္းပညာ၊ လူအင္အား အလံုးအရင္းႏွင္႔၀င္လာၿပီး နိုင္ငံအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္၊ ပညာႏွင္႔ အလုပ္အကိုင္အခြင္႔အလမ္းမ်ား သိပ္မရရွိလိုက္ဘဲ ျပည္ပကုမၸဏီမ်ားကသာ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိသြားနိုင္သည္။

တစ္ဖက္မွလည္း မိမိနိုင္ငံ၏ ေစ်းကြက္တြင္ တင္သြင္းေရာင္းခ်ရန္ အစားအေသာက္မ်ား၏ စံမ်ားကို တိတိက်က် သတ္မွတ္နိုင္ျခင္း၊ စစ္ေဆး၊ ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ျခင္းမရွိပါက မိမိတို႔နိုင္ငံသည္ အျခားေစ်းကြက္မ်ားတြင္ ေရာင္းခ်ရန္စံမမီေသာ အရည္အေသြးညံ႔၊ ဥပဒ္မကင္းသည္႔ အစားအေသာက္မ်ားကို စုပံုရာ အမိႈက္ပံု (Dumping Ground) ျဖစ္ရေပလိမ္႔မည္။ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈကို မိမိနိုင္ငံတိုးတက္ေရးအတြက္ ေလွခါးတစ္ထစ္ အျဖစ္ အသံုးခ်နိုင္ရန္ျပင္ဆင္သင္႔ပါသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင္႔ဆိုရလွွ်င္ အစားအေသာက္တြင္ပါေသာ ေဘးဥပဒ္အႏၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးမွာ ရွုပ္ေထြးက်ယ္ျပန္႔လွပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ထိေရာက္ေသာ Food Safety Management System တစ္ခုထူေထာင္ရန္ အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနပါသည္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ လက္ေတြ႔က်င္႔သံုး အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ တည္ဆဲဥပေဒမွာ အမ်ဳိးသားအစားအေသာက္ဥပေဒ ျဖစ္ၿပီး ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ားကို ခြင္႔ျပဳသည္႔ဥပေဒလည္း (၂၀၁၃) ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၃) ရက္ေန႔တြင္ အတည္ျပဳၿပီးျဖစ္ပါသည္။

ဥပေဒလုိက္နာေအာင္ ေဆာင္ရြက္မွအပိုင္းတြင္ သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္း၏ လုပ္ပိုင္ခြင္႔ႏွင္႔အာဏာကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္သည္ဟုယူဆပါသည္။ ထို႔အျပင္ လမ္းေဘးအစားအေသာက္မ်ား၊ ျပည္တြင္းတြင္ထုတ္လုပ္ေသာ အစားအေသာက္မ်ား၊ ျပည္ပမွတင္သြင္းေသာ စားေသာက္ကုန္မ်ားႏွင္႔ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးၿမဴေရးနွင္႔ ေရထြက္စားေသာက္ကုန္မ်ားကို ေဘးဥပဒ္ နည္းနိုင္သမွ် နည္းေအာင္ လိုင္စင္ထုတ္ေပးသည္႔ သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္မ်ားနွင္႔အတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ခိုင္မာျပတ္သားေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရန္ အေရးတၾကီးလိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

ဆက္ပါဦးမည္။