Risk and Opportunity - ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း

(၁) Risk (ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်)

-------------------------------

ယခု ISO 45001, ISO 9001 ႏွင့္ ISO 14001 စသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစံႏႈန္းမ်ားတြင္ risk and opportunity ကုိ တဲြလ်က္ မၾကာခဏေတြ႔ရေလ၏။

Risk ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔သိသည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ ထင္သာျမင္သာလည္းရိွ၏။ Safety ဆိုလွ်င္ risk ပါၿမဲျဖစ္၏။ Risk Assessment တို႔၊ Risk Management တို႔၊ Hierarchy of Control ဆိုတာတို႔ကို safety သင္တန္းတက္ဖူးသူတိုင္း ၾကားဖူးၾကသည္ခ်ည္းျဖစ္၏။ (နားလည္တာ၊ မလည္တာ တစ္ပိုင္းေပါ့။)

Risk ကို ျမန္မာလို စြန္႔စားျခင္းဟု ဘာသာျပန္သည္။ အမွန္လည္း ဟုတ္ပါသည္။ Risk ဆုိတာ အႏၱရာယ္ရိွမွန္းသိလ်က္ႏွင့္ စြန္႔စြန္႔ စားစားလုပ္ေဆာင္ျခင္းကို ေခၚသည္။

သုိ႔ေသာ္ ISO 45001 တြင္မူ risk ကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားပံုေလးမွာ တစ္မ်ိဳးျဖစ္၏။ တုိက္ရိုက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုမႈမွာ Effect of uncertainty ျဖစ္၏။ မေသခ်ာမေရရာမႈတို႔၏ ရလဒ္ဟု ျပန္ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

Safety မွ risk ကို သာမန္လူမ်ားအား ရွင္းျပလွ်င္ နားလည္ရန္ သိပ္မလြယ္ပါ။ မၾကာခဏလူေသမႈျဖစ္ေသာ အလုပ္သည္ အလြန္ အႏၱရာယ္မ်ားသည့္အလုပ္ (high risk) ျဖစ္၏။ တစ္ႏွစ္ေနလို႔တစ္ခါေတာင္မွမျဖစ္၊ ျဖစ္ျပန္လွ်င္လည္း ဘာမွ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ဒဏ္ရာမရေသာ အလုပ္မွာ အႏၱရာယ္နည္းသည့္အလုပ္ (low risk) ျဖစ္၏။

အႏၱရာယ္ရိွမွန္းသိလ်က္ႏွင့္ ျဖစ္ကာမွျဖစ္ေရာ၊ စြန္႔စြန္႔စားစားလုပ္ကိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။ Risk ကို ဘယ္လိုဘာသာျပန္ၾကမတံုး ဟု ေဖ့စ္ဘုတ္တြင္ စူးစမ္းေတာ့ ကိုသန္းလြင္က "ဆုိးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်" ဟု အႀကံေပးပါသည္။ သူ႔စကားလံုးေလးမွာ အေတာ္လွၿပီး ဆိုလိုရင္းကိုလည္း ငံုမိသည္ျဖစ္ရာ ISO 45001 ကိုဘာသာျပန္ရာတြင္ ကြ်န္ေတာ္ risk ကို "ဆုိးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်" ဟုပင္ တအုပ္လံုး သံုးသြားပါသည္။

(၂) Opportunity (အခြင့္အလမ္း)

------------------------------------

ယခင္က safety တြင္ risk တစ္ခုတည္းသာ ေျပာ၏။ ယခု ISO ျဖစ္လာေတာ့ Risk and Opportunity ဟု ႏွစ္ခုတဲြကာ ေျပာေလ သည္။ သည္စကားလံုးမွာ ကြ်ႏု္ပ္အတြက္ အသစ္အဆန္းျဖစ္ေန၏။ Risk မ်ားႏွင့္အသားက်လာေသာ ကြ်ႏု္ပ္မွာ opportunity ရွာပါဆိုေတာ့ ဘာကုိဘယ္လိုရွာရမွန္းမသိ။

ဟုိတေလာဆီက ကုိခင္ေမာင္ဦးက ဥပေဒ (laws) ေတြရဲ့ အခြင့္အလမ္း (opportunity) ေတြကုိထည့္ပါလို႔ audit က ေျပာတယ္။ အဲဒါ ဘာေတြထည့္ရမလဲဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ရုတ္တရက္စဥ္းစားလို႔မရ။

ေနာက္မွ ဥပေဒရိွျခင္းအတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ားစြာ ရိွေၾကာင္း စဥ္းစားမိေလသည္။ ကြ်န္ေတာ္စဥ္းစားမိသမွ်မွာ ေအာက္ပါတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ထက္လည္း ပိုႏုိင္ပါသည္။

ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ စံႏႈန္း၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားက ကြ်ႏု္ပ္တို႔ကို ဘာေတြ၊ ဘာေတြလုပ္ပါဟု အေသးစိတ္ ညႊန္ျပေပးသည့္ အတြက္ ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔သည္ ဘာကိုဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဟု ေယာင္ဝါးဝါးျဖစ္ေနစရာ မလိုေတာ့။ ဥပေဒက ညႊန္ျပထားသည္တို႔ကို လုိက္လုပ္ရန္သာ ျဖစ္ေလသည္။ ဤသည္မွာ အလြန္ႀကီးမားလွေသာ အခြင့္အလမ္းျဖစ္ေလသည္။

ေနာက္ၿပီး ဥပေဒအရ မည္သည့္အလုပ္လုပ္လွ်င္ မည္သည့္သင္တန္းတက္ရမည္၊ တတ္ေျမာက္ကြ်မ္းက်င္သူ ျဖစ္ရမည္ဟု ျပဌာန္းထားေလရာ မလုပ္တတ္သူတို႔ လုပ္ခြင့္မရိွေအာင္ တားျမစ္ထားေလသည္။ ဤသည္မွာလည္း အလြန္ႀကီးမားလွေသာ အခြင့္ အလမ္းတစ္ခု ျဖစ္၏။ မလုပ္တတ္သူတို႔ လုပ္ခြင့္မရိွေတာ့ေသာေၾကာင့္ ေဖာင္ဝပ္ၿပိဳမႈမ်ား၊ အေပၚမွ ျပဳတ္က်မႈမ်ား၊ ျငမ္းစင္ ၿပိဳက်မႈမ်ား၊ စက္ညပ္ျခင္း၊ မီးေလာင္ျခင္း၊ ကတုတ္က်င္းအတြင္းဝင္မိ၍ ေအာက္ဆီဂ်င္ျပတ္ ေသဆံုးျခင္း အစရိွသည့္ မေတာ္တဆမႈေပါင္းမ်ားစြာကို တားဆီးႏိုင္ေလသည္။

ထို႔ျပင္ စီမံခန္႔ခဲြသူမ်ား အေနႏွင့္လည္း ဥပေဒရိွ၍ လုပ္ရကိုင္ရ အလြန္လြယ္ကူသြားေလသည္။ ဥပေဒသာမရိွပါက မည္သည့္နည္း ႏွင့္ အေရးယူပါမည္နည္း။ ဒါလုပ္ပါ ဆိုေပသိ၊ မလုပ္လည္း ဘာမွ အေရးယူလို႔မရပါက လူအမ်ား ေလးေလးစားစားမရိွႏုိင္။ အာဏာမရိွသူကို မည္သူအေရးလုပ္ပါမည္နည္း။ ဥပေဒက်ေတာ့ သည္ဟာလုပ္ပါလို႔ေျပာသည္။ သည္ဟာ မလုပ္ပါနဲ႔လို႔ ေျပာသည္။ လုပ္ပါလို႔ေျပာတာကို မလုပ္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မလုပ္ပါနဲ႔လို႔ ေျပာတာကို လုပ္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း မည္ကဲ့ သို႔ အျပစ္ေပး အေရးယူမည္ကို တိတိက်က်ျပ႒ာန္းထားသည္။ လူဆိုတာ အေရးယူမည္ဆိုမွ ေၾကာက္တာမ်ိဳးျဖစ္၏။ အေရးယူမႈ မရိွသေရ႔ြကာလပတ္လံုး မည္သူမွ ဂရုမစိုက္။ ဤသည္မွာလည္း ဥပေဒရိွျခင္း၏ အလြန္ႀကီးမားလွေသာ အခြင့္အလမ္းျဖစ္ ေလသည္။

ကြ်န္ေတာ္အားလံုးေရးမျပေတာ့ပါ။ သည္မွ်ဆိုလွ်င္ စာရႈသူတို႔ မိမိဘာသာ ခ်ဲ႔ေတြးႏိုင္ပါၿပီ။

(၃) Risk and Opportunity (ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း)

-----------------------------------------------------------------------

ISO 45001 က ေထာက္ျပေတာ့မွ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွင့္ အခြင့္အလမ္းမွာ အၿမဲလိုလို ဒြန္တဲြေနတတ္မွန္း သတိထားမိ၏။ နမူနာတစ္ခု ေျပာျပပါမည္။

လမ္းကို ကူးရမည့္ေနရာမွမဟုတ္ဘဲ မိမိႏွင့္အနီးဆံုးေနရာမွ ျဖတ္ကူးသည္ဆိုပါစို႔။ (အႏၱရာယ္ကင္းေဘးကင္း လမ္းျဖတ္ကူးစရာ ေနရာေလးမ်ိဳးရိွ၏။ ၁။ မီးပိြဳင့္၊ ၂။ လူကူးမ်ဥ္းၾကား၊ ၃။ လူကူးခံုးေက်ာ္တံတား၊ ၄။ ေျမေအာက္လမ္းကူး)

မိမိႏွင့္ အနီးဆံုးေနရာမွ ျဖတ္ကူးလွ်င္ မ်ဥ္းၾကား/မီးပြိဳင့္ရိွရာ သြားစရာမလိုေတာ့ေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္ကုန္သက္သာသည္။ မပင္ပန္းေတာ့။ လမ္းတစ္ဖက္ကို အျမန္ေရာက္သည္။ ဤသည္မွာ ေကာင္းက်ိဳး (အခြင့္အလမ္း - opportunity) ျဖစ္၏။

သုိ႔ေသာ္ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ် (risk) အေနႏွင့္ ကားတိုက္မည့္ အႏၱရာယ္ရိွသည္။ ကားတုိက္ခဲ့လွ်င္ က်ိဳးပဲ့ ဒဏ္ရာအနာတရ ျဖစ္မည္။ ေဆးရံုေဆးခန္းသြားရမည္။ ဆရာဝန္ျပရမည္။ ေဆးကုသရသည့္အတြက္ ေငြကုန္ေက်းၾကမ်ားမည္။ အလုပ္ပ်က္မည္။ အျခားမိမိနွင့္သက္ဆိုင္သူတို႔ စိတ္ပူပန္ဆင္းရဲရမည္။ ၎တို႔ပါ အလုပ္ပ်က္မည္။ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္၍ ဝင္ေငြေလ်ာ့မည္။ ကားတုိက္ ျခင္းေၾကာင့္ ေျခလက္က်ိဳးခဲ့လွ်င္ တစ္သက္လံုး ဒုကၡိတႀကီးျဖစ္သြားမည္။ အဆိုးဆံုးအေျခအေနတြင္ အသက္ပါ ေသႏုိင္ေလသည္။

အျခားနမူတစ္ခုမွာ အႏၱရာယ္ကင္းမ်က္မွန္မရိွဘဲ ဂေဟေဆာ္ျခင္းျဖစ္၏။

ေကာင္းက်ိဳး (အခြင့္အလမ္း) အေနႏွင့္ ေစ်းႀကီးလွေသာ ဂေဟမ်က္မွန္ မဝယ္ရ၍ ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာသည္။ ဂေဟမ်က္မွန္ ဘယ္နားရိွတံုးဟု လုိက္ရွာရသည့္ဒုကၡမွ ကင္းေဝးမည္။ သည္ဟာႀကီး ဝတ္မထားရ၍ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သက္ေတာင့္သက္သာ အလုပ္လုပ္ႏိုင္မည္။ အလုပ္တြင္မည္။ ဂေဟမ်က္မွန္ကို ထိန္းသိမ္းရသည့္ ဒုကၡမွ သက္သာမည္။

ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ် အေနႏွင့္ ဂေဟမ်က္မွန္မသံုးသျဖင့္ မ်က္လံုးကုိ ထိခုိက္မည္။ မ်က္လံုးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ေရာဂါမ်ား ရႏိုင္သည္။ အဆိုးဆံုးအေျခအေနတြင္ မ်က္စိကြယ္သည္ထိ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ေနာက္ၿပီး သံုးေနမက်၍ အလုပ္လုပ္ရာတြင္ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္မည္။ ဂေဟမ်က္မွန္ဆိုတာ အနီးအနားမွဆိုင္မ်ားတြင္ အလြယ္တကူ ဝယ္လို႔ရတာမ်ိဳးမဟုတ္။ အႏၱရာယ္ကင္းပစၥည္းမ်ား ေရာင္းသည့္ ဆိုင္မ်ားသို႔သြားကာ တကူးတက ဝယ္ရမည္။ နယ္ၿမိဳ႔ကေလးမ်ားျဖစ္ပါက ရန္ကုန္သြားရမည္။ ရန္ကုန္ေရာက္သည့္ တိုင္ မည္သည့္ဆုိင္၌ ေရာင္းမွန္းမသိ။ ထိုအခါ အလုပ္ရႈပ္သည္။ ေငြကုန္မည္။ စိတ္ညစ္ရမည္။

ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ် = မလုပ္ဖူးသည့္အလုပ္ကို စမ္းတဝါးဝါးလုပ္ရသျဖင့္ အခက္အခဲမ်ားစြာ ႀကံဳေတြ႔ရ၊ အႏၱရာယ္မ်ားစြာ ႀကံဳရ

အခြင့္အလမ္း = အေတြ႔အႀကံဳမ်ားစြာရ၊ ေကာင္းေကာင္း လုပ္တတ္သြား

ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ် = အလြန္ခက္ခဲသည့္အလုပ္လုပ္ရလွ်င္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မ်ား

အခြင့္အလမ္း = ပိုက္ဆံမ်ားမ်ားရ

ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ် = အသက္ႏွင့္ရင္းလုပ္ရသည့္အလုပ္၊ ေသႏုိင္

အခြင့္အလမ္း = ပိုက္ဆံမက္ေလာက္ေအာင္ရ

ဤသည္မွာ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်ႏွင့္ အခြင့္အလမ္းသည္ အၿမဲလုိလိုတဲြလ်က္ရိွေနေၾကာင္း နမူနာအခ်ိဳ႔ျဖစ္ပါသည္။ စာရႈသူတို႔ အေနႏွင့္ မိမိဘာသာ ဆက္လက္ ႀကံဆႏိုင္ပါသည္။

(၄) ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ၌ ရိွႏွင့္ၿပီးျဖစ္ေသာ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း

-----------------------------------------------------------------------------------

အမွန္ဆို ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း တဲြလ်က္ရိွေၾကာင္းကို ကြ်ႏု္ပ္တို႔ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈတြင္ အတိအလင္း ဖြင့္ဆိုခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

"အနာခံမွ အသာစံရမည္" ဟူသည့္ စကားပံုမွာ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း တဲြေနေၾကာင္း ျပဆိုသည့္ စကားပံုျဖစ္၏။

ကြ်န္ေတာ့္ကိုယ္ေတြ႔ကို ေျပာျပပါမည္။

ကြ်န္ေတာ္ စင္ကာပူမွ Union Alloy ဆုိသည့္ ကုမၸဏီတြင္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္တစ္ႀကိမ္၊ ၂၀၀၇ မွ ၂၀၁၁ ထိတစ္ႀကိမ္ လုပ္ခဲ့၏။

Union Alloy တြင္ ဝန္ထမ္းဦးေရမွာ ၁၅ ေယာက္ေတာင္ မျပည့္။ ေနာက္ၿပီး အားလံုးလိုလိုမွာ အေရာင္းမန္ေနဂ်ာ၊ ရံုးစာေရးမ၊ ပစၥည္းပို႔သူ စသျဖင့္ ရုံးဝန္ထမ္းမ်ားခ်ည္း ျဖစ္၏။ အလုပ္က Jurong Island မွ ဓာတုေဗဒစက္ရံုမ်ား၊ ေရဆိုးျပဳျပင္ေရးစက္ရံုမ်ား တြင္ ဖိုက္ဘာဂလပ္စ္ပိုက္မ်ားဆင္ျခင္း၊ သံပုိက္မ်ားႏွင့္ ဖိုက္ဘာပိုက္မ်ား လဲလွယ္တပ္ဆင္ျခင္းႏွင့္ အျခား ဖုိက္ဘာဂလပ္ ပစၥည္းမ်ား တပ္ဆင္၊ ျပဳျပင္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္၏။

အလုပ္သမားဆုိ၍ တစ္ေယာက္မွ မရိွ။ လိုအပ္လွ်င္ အျခားကုမၸဏီမွ အလုပ္သမားမ်ားငွားသံုးသည္။ ထုိအခါ ေတာ္ရံုတန္ရံု အလုပ္မ်ား၌ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာ၊ ပိုက္ႏွင့္ပိုက္ဆက္ပစၥည္း၊ စက္ကိရိယာမ်ား သယ္ပို႔တာ၊ ျဖတ္တာေတာက္တာ၊ ပုိက္လုိင္း ဆင္တာ၊ စမ္းသပ္တာစသည့္ ေအာက္ေျခသိမ္းအလုပ္မွစ၍ အကုန္လုပ္ရေလသည္။ အလြန္ပင္ပန္းလွ၏။

စက္ရံုမွလူမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး၊ လုိအပ္သည္တို႔ တြက္ခ်က္ျခင္း၊ စာရြက္စာတမ္းမ်ားျပင္ျခင္း စသည့္ အလုပ္မ်ားလုပ္ရသလို အလုပ္သမားမ်ားလုပ္ရသည့္ အလုပ္မ်ားကိုလည္း လုပ္ရ၏။

အေတြ႔အႀကံဳကလည္း မရိွေတာ့ ျပႆနာေပါင္း ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရ၏။ အဆိုအဆဲခံခဲ့ရ၏။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားဘဝက ေက်ာ့ေက်ာ့ေလး ေနခဲ့တာဆိုေတာ့ ယခု အလုပ္သမားတစ္ေယာက္လုိ သိမ္းႀကံဳးလုပ္ရသည့္အခါ အႏၱရာယ္ လည္း အလြန္ရိွခဲ့၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာမ်ားလည္း ရခဲ့၊ စိတ္လည္းညစ္ခဲ့ရ၏။

ကုိယ္တစ္ခါမွ မလုပ္ဖူးခဲ့သည့္ အလုပ္မ်ားကို စမ္းတဝါးဝါး လုပ္ရျခင္းကား risk ျဖစ္၏။ ဤသည္တို႔မွာ ဆုိးက်ိဳးမ်ား မဟုတ္ေလာ။

သုိ႔ေသာ္ ေကာင္းက်ိဳး (အခြင့္အလမ္း) အေနႏွင့္ ကြ်ႏု္ပ္မွာ ပညာအလြန္ရေလသည္။ ပေရာဂ်က္တစ္ခုလုပ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ မည္သည္တို႔ကို မည္ကဲ့သို႔ ျပင္ရဆင္ရမည္။ မည္သည့္ပစၥည္းမ်ား၊ စက္ကိရိယာမ်ားလိုသည္၊ ပုိက္ႏွင့္ ပိုက္ဆက္ပစၥည္း မ်ားအေၾကာင္း၊ ပစၥည္းမွာတာကအစ။ ေနာက္ၿပီး အခ်ိဳ႔ပစၥည္းမ်ားကို ေဖာက္ကလစ္ သံုး၍ သယ္ရ၊ မ,ရ၊ ခ်ရသည္။ ဝပ္ေရွာ့မွာ တျခားသူမရိွ။ ကုိယ္လုပ္မွ ျဖစ္မွာဆိုေတာ့ စမ္းေမာင္းရင္း ေဖာက္ကလစ္ေမာင္းတတ္သြား၏။ (ေဖာက္ကလစ္ကို လိုင္စင္ရိွမွ ေမာင္းလို႔ရမွန္း ကြ်န္ေတာ္ သိပါသည္။ သို႔ေသာ္ မန္ေနဂ်ာသို႔ အတန္တန္ေျပာသည့္တိုင္ ေဖာက္ကလစ္ေမာင္းတာ မင္းအလုပ္ မဟုတ္ဆိုကာ စီစဥ္မေပးပါ။)

လိုအပ္ခ်က္အရ ဖတ္ရင္းမွတ္ရင္း၊ ေလ့လာရင္းႏွင့္ပင္ ပိုက္ဆင္လုပ္ငန္းအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းနားလည္ရ၏။

မည္သည့္အလုပ္သမားမွ မရိွ၍ ပစၥည္းသယ္တာကအစ အကုန္လုပ္ရ၍ ဆိုးလွေသာ္လည္း ေကာင္းက်ိဳးအေနႏွင့္ ပိုက္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေအာက္ေျခသိမ္း အကုန္နားလည္သြား၏။

ဤသည္ပင္လွ်င္ "အနာခံမွ အသာစံရမည္" ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း တဲြေနျခင္း နမူနာပင္ မဟုတ္ပါေလာ။

ေနာက္ဥပမာတစ္ခုေျပာပါရေစ။ ေငြလဲႊသည့္ကိစၥျဖစ္၏။

ကြ်န္ေတာ္ ၿပံဳးတရာဆင့္ကေန ေငြလဲႊလာတာ ၁၅ ႏွစ္မကေတာ့ပါ။ လြယ္လည္း အင္မတန္လြယ္ပါသည္။ မၿပံဳးေရ - မမဆီကို ပိုက္ဆံဘယ္ေလာက္ပို႔ခ်င္တယ္ ဟု message ပို႔ကာ ibanking မွ ေငြလဲႊလုိက္လွ်င္ မနက္ျဖန္က် အိမ္ကို ပိုက္ဆံေရာက္၏။ ဘယ္မွသြားစရာမလို။ ဘာမွ အေထြအထူးလုပ္စရာမလို။ ဘယ္ေလာက္မွလည္း အခ်ိန္မကုန္။ ဘာမွလည္း ေခါင္းစားစရာ မလို။

အလြန္လ်င္ျမန္ လြယ္ကူလွ၏။

အခု ဘာတဲ့ ဘန္႔တူဘန္႔ ေငြလဲႊစနစ္ဆိုတာႀကီးေပၚလာေတာ့ ေခတ္ေနာက္က်မွာစိုးလို႔ ကြ်ႏု္ပ္လည္း သံုးၾကည့္ခ်င္လာေလ၏။ ဟုိလို ျပႆနာတက္တယ္၊ ဒီလိုျပႆနာတက္တယ္ စသျဖင့္ ေဖ့စ္ဘုတ္မွာ သူမ်ားေတြေျပာၾကတာ ဖတ္ေနရံုမွ်ႏွင့္ အားမရ။ ျပႆနာကို ကိုယ္တိုင္ ႀကံဳမိခ်င္လာေလ၏။

သို႔ႏွင့္ POSB iBanking မွ ရန္ကုန္ CBBank သုိ႔ 2/2/2019 (စေန) ေန႔က ေငြလဲႊလုိက္၏။

4/2/2019 (တနလၤာ) ေန႔က်ေတာ့ လူႀကီးမင္းေငြလဲႊတာ ဆပ္ဆက္ဖူးပါၿပီဆိုၿပီး စာပို႔၏။

အဂၤလိပ္လို successful ဆိုသည့္စကားလံုးကို ကြ်ႏု္ပ္က "ကြ်ႏု္ပ္အေကာင့္ထဲမွပိုက္ဆံ ရန္ကုန္အေကာင့္ထဲဝင္သြားၿပီ" ဟု ဘာသာျပန္လိုက္၏။ သို႔မို႔ေၾကာင့္ ရန္ကုန္မွလူမ်ားကို ဘဏ္သြားကာ ပိုက္ဆံထုတ္ခိုင္း၏။ သို႔ေသာ္ ပိုက္ဆံမေရာက္ေသး ဆို၏။ ပုိက္ဆံမ်ားဆံုးေလၿပီလားဆိုၿပီး ကြ်ႏု္ပ္လည္း ရင္တုန္ပန္းတုန္ ျဖစ္ေလ၏။

ဘာတဲ့၊ အေကာင့္နဲ႔လဲႊရင္ ဧရာဝတီတို႔၊ သံလြင္တို႔၊ ခ်င္းတြင္းတို႔ (အဲေလ၊ ျမစ္ေတြနဲ႔မွားကုန္ၿပီ) ကေမၺာဇတို႔ဆီ ေရာက္သြား တတ္သည္။ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္နဲ႔လဲႊပါဟု ေျပာသည္ ဆို၏။ အလြန္ထူးဆန္းလွေသာ မက္ေဆ့ေၾကာင့္ ကြ်ႏု္ပ္လည္း မ်က္လံုးျပဴးရ ေလ၏။ ကြ်ႏု္ပ္ ဂ်ာမနီ၊ အီတလီ၊ ျပင္သစ္၊ အဂၤလန္၊ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ အိႏိၵယ၊ တရုတ္ စသည္ ႏိုင္ငံေပါင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ ေငြအေပးအယူ လုပ္ခဲ့ဖူးပါသည္။ လုပ္သမွ် အကုန္လံုး ဘဏ္အေကာင့္ႏွင့္ခ်ည္း လုပ္ခဲ့တာျဖစ္၏။ ဘယ့္ႏွာ နင္ရို႔တိုင္းျပည္က်မွ မွတ္ပံုတင္နဲ႔လဲႊပါ ျဖစ္ရသတံုး။ ထူးဆန္းပါေပ့ ဆတြတ္ရယ္။

စီဘီဘဏ္က အေကာင့္ကိုလဲႊတာ ဧရာဝတီတို႔၊ ကေမၺာဇတို႔ကို ေရာက္တတ္တယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္က ဘဏ္ေတြမွာ ဘဏ္ခ်င္းမတူလဲ အေကာင့္နံပါတ္တူတတ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာလား။ ေသဗ်ဇီ။

တိုတိုေျပာရလွ်င္ မမတို႔လည္း ဘဏ္ကို ၂ ေခါက္လား။ ၃ ေခါက္လားေျပး။ ကြ်ႏု္ပ္လည္း POSB ကို တစ္ေခါက္သြားေမး။

ေနာက္ဆံုး ၇ ရက္ေန႔က်မွ ပိုက္ဆံထုတ္လို႔ရေလသည္။ စိတ္လည္းညစ္၊ လူလည္းပန္းေလ၏။ ကြ်ႏု္ပ္က ကြန္ပလိန္းလုပ္ေလေသာ္ တရုတ္ႏွစ္ကူးရံုးပိတ္ရက္ေတြေၾကာင့္ ၾကာသြားတာပါ တဲ့။ မွတ္ကေရာ့။

ကြ်ႏု္ပ္ဘဏ္ကေနေငြလဲႊတာ ၿပံဳးတရာဆင့္ကို မယံုလို႔မဟုတ္ပါ။ ကုိယ့္အေကာင့္ထဲကေန ဟိုဘက္အေကာင့္ထဲ တိုက္ရိုက္ဝင္သြား လွ်င္ ပိုမ်ားေကာင္းေလမလားလို႔ လုပ္မိတာ ျဖစ္ပါသည္။

ပင္နင္ဆူလာမွ ေငြလဲႊလွ်င္ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် မွာ ပုိက္ဆံမ်ားဘတ္ကာ ထြက္ေျပးသြားျခင္းႏွင့္ ႀကံဳရတတ္သည္။ (အားလံုးကို သိမ္းႀကံဳးရမ္းျခင္းမဟုတ္ပါ။ တခါတေလျဖစ္တတ္တာကို ေျပာပါသည္။ ေငြလိမ္ကာ ထြက္ေျပးသြားသည့္ သာဓကမ်ားလည္း ရိွခဲ့ ဖူးပါ၏။)

ေကာင္းက်ဳိးမွာ အခုလဲႊ နက္ျဖန္အိမ္ကို ပိုက္ဆံလာပို႔သည္။

ဘဏ္ကေန ကုိယ့္ဘာသာလဲႊလွ်င္ေတာ့ -

ေကာင္းက်ိဳး = ကုိယ့္အေကာင့္ထဲကေန ပို႔လုိသူ၏ အေကာင့္ထဲ တုိက္ရုိက္လဲႊတာျဖစ္လို႔ ဘယ္သူမွ လိမ္လို႔မရ။ (ထင္တာေျပာတာေနာ့)

ဆိုးက်ိဳး = အထက္တြင္ ကြ်ႏု္ပ္ေျပာခဲ့သည့္အတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဤကဲ့သို႔ပင္ ျမန္မာစကားပံု၌ "ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်ႏွင့္ အခြင့္အလမ္း" တဲြေနသည့္ နမူနာ အမ်ားအျပားရိွပါသည္။

ေအာက္ပါတုိ႔မွာ အခ်ိဳ႔ျဖစ္၏။

မ်က္စိလည္မွ ေတာကြ်မ္း

လဖက္ေကာင္းစားခ်င္ ပေလာင္ေတာင္တက္ေႏွးရ

နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမည္။

ကြ်ႏု္ပ္ ေရဆင္းတြင္ရိွစဥ္ ကေလးမ်ားကို ပိုလီယိုကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆရာစံ (စာေရးဆရာ ၾကည္မင္း၊ မ်ားမၾကာမီက ကြယ္လြန္သြားရွာေသာ ဆရာမေဒါက္တာခင္မမ၏ ေယာက္်ား) က ေအာက္ပါအတိုင္း ေျပာတာ မွတ္မိေနပါ ေသးသည္။

ကေလးေတြမွာ ပိုလီယိုျဖစ္တဲ့ႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ရိွသလဲ။ အင္မတန္နည္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကာကြယ္ေဆးထိုးရင္ေတာ့ ဖ်ားဘို႔က ေသခ်ာသေလာက္ပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္ဟာကို ေရြးမလဲ။ ကိုယ္ကေတာ့ မထုိးတဲ့လမ္းကို ေရြးတယ္။

Risk = ကာကြယ္ေဆးမထိုး၍ ပိုလီယုိျဖစ္ႏုိင္သည္။

Opportunity = ေဆးမထိုးေသာေၾကာင့္ နာက်င္ျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္းမရိွေတာ့။

ေက်းဇူးတင္ပါသည္။

ေအးၿငိမ္း

၂၆၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၂၀၁၉