Risk-based Thinking

(၁) ဘာသာျပန္ျခင္း

---------------------

(ဘာသာျပန္ ဘာသာရပ္ ကို အေဝးသင္တကၠသိုလ္၊ ျမန္မာစာအထူးျပဳ၌ ပထမႏွစ္ကပင္ စတင္သင္ၾကားရ၏။ ပထမႏွစ္တြင္ မ ၁၁၀၃၊ ဒုတိယႏွစ္တြင္ မ ၂၁၀၆၊ တတိယႏွစ္တြင္ မ ၃၁၁၀ စသျဖင့္ ျဖစ္၏။ ကြ်ႏု္ပ္ကား ယခု တတိယႏွစ္ထိ သင္ၾကားခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ ကြ်ႏ္ုပ္ေလ့လာခဲ့ေသာ ဘာသာျပန္ ဘာသာရပ္မွ စာမ်ားျဖင့္ စာဖတ္သူမ်ားကို ဆရာႀကီးလုပ္ပါေတာ့မည္။ ကြ်ႏ္ုပ္၏ ဆရာႀကီး လုပ္ျခင္းကို မခံလုိသူမ်ား အေဝးသင္တကၠသိုလ္၊ ျမန္မာစာအထူးျပဳကို တက္ေရာက္ ေလ့လာသင္ယူၾကပါဟု တုိက္တြန္းလိုက္ရ ပါသတည္း။ ဤကား စကားခ်ပ္)

ဘာသာျပန္ျခင္းအေၾကာင္း ယခင္ကလည္း ကြ်န္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရးခဲ့ဖူးပါၿပီ။

ဘာသာျပန္ျခင္းျပႆနာသည္ ယခုမွမဟုတ္။ ေရွးယခင္ကပင္ ရိွခဲ့၏။ ဘာသာျပန္ျခင္းမွာလည္း ပုဂံေခတ္ကပင္ ရိွခဲ့ေၾကာင္း ဘာသာေလးမ်ိဳးေရးထိုးထားသည့္ ျမေစတီေက်ာက္စာက သက္ေသျပေန၏။ ျမေစတီေက်ာက္စာတြင္ ပါဠိဘာသာမွလဲြ၍ က်န္ ဘာသာသံုးမ်ိဳးမွာ ေရးသားပံုေရာ အဓိပၸာယ္မွာ အတူတူပင္ျဖစ္သည္ဆို၏။ ပါဠိကေတာ့ ဂါထာပံုစံႏွင့္ေရးထိုးထားၿပီး ျမန္မာလို ေက်ာက္စာကို ဘာသာျပန္ထားျခင္းမဟုတ္။

ေျပာရလွ်င္ ျမေစတီေက်ာက္စာကုိ ေတြ႔သူမွာ ျမန္မာမဟုတ္။ အဂၤလိပ္ေက်ာက္စာဝန္ျဖစ္၏။ ေက်ာက္စာကိုဘာသာျပန္တာလည္း ျမန္မာက စတာမဟုတ္။ အဂၤလိပ္ပညာရွင္ကပင္ မြန္ဘာသာမွ အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ စတင္ျပန္ဆိုခဲ့တာ ျဖစ္၏။ (အဟဲ - အေဝးသင္ တက္ရတဲ့ ေက်းဇူးေတြေပါ့ခင္ဗ်ာ။ စာေမးပဲြၿပီးသြားၿပီဆိုေတာ့ ခုႏွစ္ေတြ လူနာမည္ေတြလည္း အကုန္ စာအုပ္ထဲ ျပန္ဝင္ သြားၾကၿပီေပါ့။)

ေရွးဘုရင္မင္းမ်ားအဆက္ဆက္ကပင္ ဘာသာျပန္အေထာက္အထားမ်ား ရိွခဲ့၏။ အမ်ားဆံုးဘာသာျပန္သည့္ဘာသာမွာ ပါဠိ ဘာသာပင္ျဖစ္၏။ ေျပာရလွ်င္ ပါဠိလိုေရးထိုးထားသမွ်က်မ္းစာမ်ားအနက္ ဘာသာမျပန္ရေသးသည့္ က်မ္းစာဟုပင္ မရိွေတာ့ဟု ဆုိ၏။

ထို႔ျပင္ ဟိႏၵဴစတာနီ၊ သကၠဋစသည့္ဘာသာမ်ားကိုလည္း ဘာသာျပန္၏။ ဘႀကီးေတာ္ဘုရားလက္ထက္တြင္ ေဗဒင္က်မ္းမ်ားကို ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့၏။

ဘာသာျပန္သည္ဆိုရာတြင္ ဘာသာျပန္သူသည္ ႏုိင္ငံျခားဘာသာကိုေရာ မိခင္ဘာသာကုိပါ ေကာင္းစြာ နားလည္တတ္ကြ်မ္းသူ ျဖစ္ရမည္။ ဥပမာ - အဂၤလိပ္ဘာသာမွ ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုမည္ဆိုပါက အဂၤလိပ္လိုေရာ ျမန္မာလိုပါ ေကာင္းစြာ တတ္သိ နားလည္သူျဖစ္ရမည္။ အဂၤလိပ္စာလံုးမ်ားကို သင့္ေတာ္သည့္ ျမန္မာစကားလံုးမ်ားႏွင့္ ဖလွယ္ျခင္း မျပဳႏုိင္ပါက စာေကာင္းတစ္ပုဒ္ ျဖစ္လာမည္ မဟုတ္ပါ။ ယခုေခတ္ႀကီးတြင္ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းလွေသာ ဘာသာျပန္မ်ားကို မၾကာခဏ ျမင္ေတြ႔ေနရျခင္းမွာ ျမန္မာစာကို ေလးလံုးကဲြေအာင္ မတတ္ၾက၍ ျဖစ္ပါသည္။ (စာတတ္တာႏွင့္ စာတက္တာေတာင္) ကဲြကဲြျပားျပား မသိတဲ့သူေတြက ဘာသာျပန္ေနသည္ဆိုမွေတာ့ ေျပာစရာကို မရိွေတာ့ပါ။

(အဲေလ သူတို႔တင္မဟုတ္ပါ။ ယခု ၂၁ ရာစုတြင္ သင္တန္းတက္တာကို သင္တန္းတတ္တယ္။ လုပ္တတ္တာကို လုပ္တက္တယ္ ဟု ေျပာသည္မွာ လူႀကီးလူႀကီး၊ ကေလးကေလး၊ ပညာတတ္သူေရာ၊ ပညာမတတ္သူမ်ားပါ အကုန္လံုးလိုလို ေရးသားေနၾက သည္ကိုျဖင့္ ကြ်ႏ္ုပ္မွာ အေတာ့္ကို နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရ၏။ ဤသုိ႔ေရးသားေျပာဆုိေနၾကသူမ်ားကိုလည္း အေတာ္ ေသာက္ျမင္ကပ္မိ၏။ ကြ်န္ေတာ္သာလုပ္ခြင့္ရလွ်င္ ထို "လုပ္တက္သည္၊ သင္တန္းတတ္ခ်င္လို႔" ဆိုသူမ်ားကို အကုန္တန္းစီကာ ဖင္လွန္ၿပီး တုတ္ႀကီးႀကီးႏွင့္ ရိုက္မိမည္ ျဖစ္၏။ ဤကား စကားခ်ပ္။)

ပထမ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ သေဘာေပါက္နားလည္ရမည္။ ထုိ႔ေနာက္မွ ထို မူရင္းအဓိပၸာယ္ႏွင့္ မလဲြေစရန္ မိမိျမန္မာဘာသာျဖင့္ ျပန္ေရးရမည္။ ျပန္ေရးရမည္ ဆုိတာ စကားတစ္လံုးခ်င္း ဘာသာျပန္ထည့္ရမည္ဟုမဆိုလို။ မူရင္း အဓိပၸာယ္ ကို ၿခံဳမိငံုမိေစရန္ မိမိဘာသာျဖင့္ ျပန္ေရးရမည္ကို ဆိုလိုသည္။ လိုအပ္ပါက အျဖည့္စာသားမ်ား ထည့္ရန္လိုၿပီး အဓိပၸာယ္ကို ပိုမို ရႈပ္ေထြးေစမည္ဆုိပါက မလိုအပ္သည္မ်ားကို ခ်န္ထားခဲ့ရပါမည္။

ေဝါဟာရတစ္လံုးတည္းေပမင့္ ပံုေသထားၿပီး ျပန္လုိ႔မရ။ ေနရာကို၊ အေၾကာင္းအရာကို၊ ဘာသာရပ္ကိုလုိက္ၿပီး ျပန္ဆုိရသည္။ နမူနာျပရလွ်င္ ေသသည္ ဟူေသာစကားတစ္လံုးတည္းကို -

ေသသည္။ ဆံုးသည္။ ေသဆံုးသည္။ ကြယ္လြန္သည္။ မသာေပၚသည္။ ဂန္႔သည္။ မာလကသည္။ မာလက စ်ာန္ၾကြသည္။ မာလကီးယား သြားသည္။ ဇီဝိန္ခ်ဳပ္သည္။ အသက္ေပ်ာက္သည္။ အနိစၥေရာက္သည္။ အနိစၥသေဘာႏွင့္ ကိစၥေခ်ာသည္။ ဘဝတစ္ပါးသို႔ ေျပာင္းသြားသည္။

စစ္ပဲြ၌ေသလွ်င္ က်ဆံုးသည္။

ေဟာ - ဘုရင္က်ေတာ့ နတ္ရြာစံေတာ္မူသည္။ နတ္ရြာလားသည္။ ကံကုန္ေတာ္မူသည္။ နတ္ရြာစံ ကံေတာ္ကုန္သည္။ လူ႔ဘံုၿငီး၍ နတ္ထီးစံေတာ္မူသည္။

ဘုန္းႀကီးဆိုလွ်င္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္။ ခႏၶာဝန္ခ်သည္။

ဘုရားဆိုလွ်င္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳသည္။

ခရစ္ယာန္ေတြဆိုလွ်င္ ခရစ္ေတာ္၌ အိပ္ေပ်ာ္သည္။

အစၥလာမ္မ်ားဆိုလွ်င္ အလႅာအရွင္ျမတ္အမိန္႔ေတာ္ခံယူသည္။

- စသည္ျဖင့္ သူ႔ေနရာႏွင့္သူ သံုးရသည္။ ဘုန္းႀကီးေသတာကို သြားၿပီး မာလကီးယားသည္ဟု ေျပာလွ်င္ ေက်ာင္းေပၚက ေခါင္းႏွင့္ ဆင္းရမည္။

ေနာက္ၿပီး ဘာသာျပန္မည့္သူသည္ ထိုနယ္ပယ္ထဲမွသူ ျဖစ္ရမည္။ သို႔မွသာ ထုိနယ္ပယ္မွ စကားရပ္မ်ားကို သူနားလည္ႏုိင္မည္။ Safety စာေတြ ဘာသာျပန္မည့္သူသည္ safety နယ္ပယ္မွသူသာ ျဖစ္ရမည္။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ ေပါက္တတ္ကရ ဘာသာျပန္မ်ား ထြက္လာမည္မွာ မလဲြ။ Safety နယ္မွလူဆိုတာေတာင္ ေတာ္ရံုလူမရ။ ေသေသခ်ာခ်ာ တတ္ကြ်မ္း နားလည္သူ ျဖစ္ရမည္။ ေနာက္ၿပီး အရပ္သံုးစကားႏွင့္ နည္းပညာနယ္ပယ္သံုးစကား မတူ။ နည္းပညာနယ္မွစကားကို အရပ္သံုးစကားႏွင့္ ျပန္လိုက္ပါက မွန္မည္မဟုတ္ေခ်။

(၂) Risk

----------

သည္ risk အေၾကာင္းလည္း ကြ်န္ေတာ္ မ်ားမၾကာေသးမီက ပို႔စ္တစ္ခု ေရးခဲ့ဖူးပါေသး၏။ သည္စကားလံုးသည္ ကြ်ႏု္ပ္ကို အေတာ္ ဒုကၡေပးေသာ စကားလံုးျဖစ္၏။ ထို႔ျပင္တဝ စကားလံုးအသစ္ထြင္ႏိုင္စြမ္းမရိွေသာ ကိုယ့္ကုိယ္ကိုယ္လည္း အခါခါ က်ိန္ဆဲမိေလ၏။

ဤကဲ့သို႔ ေဝါဟာရမ်ားကို ဘာသာျပန္ရန္ ခက္ခဲေတာ့မွ ေရွးလူႀကီးမ်ားကို အလြန္ခ်ီးက်ဴးမိေလ၏။

ဆိုပါစို႔။ Dry cell ကုိ ဓာတ္ခဲ ဟု ေဝါဟာရအသစ္ ထြင္ခဲ့၏။ Lift ကိုက်ေတာ့ ဓာတ္ေလွခါး။ Flash light ကို ဓာတ္မီး။ လမ္းေဘး မီးတိုင္ကို ဓာတ္တိုင္၊ ေရပူမ်ားကို ေအးမသြားေအာင္ ထိန္းထားသည့္ဘူးကို ဓာတ္ဘူး၊ ဓာတုေဗဒပၥည္းမ်ား တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ေပါင္းစပ္ျခင္းကို ဓာတ္ျပဳသည္၊ ခႏၶာကုိယ္မွလိုသည့္ေရကို ေရဓာတ္၊ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္သူတို႔အား တုိက္ေကြ်းရသည့္ေရကို ဓာတ္ဆားေရ၊ ေနမေကာင္းသူမ်ားကို ေဆးအျဖစ္ေကြ်းသည့္အစာကို ဓာတ္စာ။ ပထဝီ၊ ေတေဇာ၊ အာေပါ၊ ဝါေယာတို႔ကို ဓာတ္ႀကီးေလးပါး။ လွ်ပ္စစ္ျဖင့္ေရွာ့ရိုက္ကာ ကင္ဆာကလပ္စည္းမ်ားကို သတ္တာက်ေတာ့ ေဟာ - ဓာတ္ကင္သည္ တဲ့။ သူတို႔ထြင္သြားပုံေလးမွာ အလြန္လွေပသည္။ ကြ်ႏု္ပ္သည္လည္း သူတို႔ကဲ့သို႔ စကားလံုးတစ္လံုးအသစ္ ထြင္လိုက္ခ်င္စမ္းပါဘိ။

Risk ကို အရပ္သံုးစကားျဖင့္ စြန္႔စားသည္၊ အရဲကုိးသည္ဟု ဘာသာျပန္၏။ သို႔ေသာ္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ေဝါဟာရအရမူ ဤကဲ့သို႔ ဘာသာျပန္၍မရပါ။ ယခု ကြ်န္ေတာ္ ISO 9001 ကို ဘာသာျပန္ေနသည္။ ဘာသာျပန္သည္ဆိုျခင္းထက္ ထိုစံႏႈန္းအေၾကာင္း ေရးေနသည္ဆိုက ပိုမွန္ပါမည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ထိုစာအုပ္ပါစာမ်ားကို အတိအက်ျပန္ဆိုျခင္း မဟုတ္ဘဲ လူအမ်ား နားလည္ေအာင္ ရွင္းလင္းေရးသားထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ အျခား ISO 45001, ISO 14001 တို႔လည္း အလားတူပင္ ျဖစ္၏။

ပစၥည္းအရည္အေသြးႏွင့္ ပတ္သက္၍ risk ဆုိသည္မွာ -

ကုန္ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ကုန္ၾကမ္းသြင္းလာသူက အရည္အေသြးမမီသည့္ ကုန္ၾကမ္းမ်ားသြင္းလာႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။ ဆိုလိုသည္မွာ ကုန္ပစၥည္းအားလံုးကို အရည္အေသြးမမီတာခ်ည္း သြင္းလာတာမဟုတ္။ အရည္အေသြးျပည့္သည့္ ပစၥည္းမ်ား အၾကားတြင္ အရည္အေသြးညံ့သည့္ ပစၥည္းမ်ားကို ေရာထည့္လာျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ တစ္ေသာင္းတန္ အစစ္မ်ားအၾကား၌ အတုမ်ား ေရာထည့္ထားသည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္သည္။

ကုန္ထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္သားမ်ားသည္ ၎တို႔လုပ္ကိုင္ေနသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ကြ်မ္းက်င္မေနႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

အလုပ္တစ္ခုကို ထပ္ခါတလဲလဲ လုပ္ေနရသျဖင့္ ၿငီးေငြ႔လာကာ အာရံုမစူးစိုက္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အမွားအယြင္းမ်ား လုပ္မိ လာႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

ဆန္ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအေနႏွင့္ ဆန္မ်ားတြင္ ေရေငြ႔မ်ားပါလာသျဖင့္ ဆန္မ်ားမိႈတက္ႏုိင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

ဆရာဝန္တစ္ေယာက္အေနႏွင့္ လူနာကို ေရာဂါနာမည္ မွားတပ္ႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

ေဆးစပ္သူအေနႏွင့္ ဆရာဝန္႔လက္ေရးကို မွားဖတ္သျဖင့္ ေဆးမွားေပးႏုိင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

ဆရာမတစ္ေယာက္အေနႏွင့္ မိမိသင္ၾကားေနသည့္ စာကုိ အဓိပၸာယ္အေကာက္အယူ လဲြႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

ယုတ္စြအဆံုး ထမင္းစားရာ၌ပင္ risk ရိွသည္။

ငါးဟင္းျဖင့္ ထမင္းစားစဥ္ အရိုးနင္ႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

ထမင္းကို ကသုတ္ကရက္စားမိ၍ လည္ေခ်ာင္းနင္ႏိုင္ျခင္းသည္ risk ျဖစ္၏။

အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ဥပမာမ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ ဆိုးက်ိဳးတစ္ခုခု ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အရာသည္ risk ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ႏိုင္ပါ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကြ်ႏု္ပ္က ကိုသန္းလြင္ဘာသာျပန္ေပးသည့္ "ဆုိးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ်" ဆိုသည္ကို သေဘာက်ႏွစ္သက္ၿပီး ယူသံုးပါသည္။ မ်ားမၾကာမီက risk ကုိ ဘာသာျပန္ၾကည့္ၾကပါဟု ကြ်ႏု္ပ္က FB တြင္ တင္လိုက္သည့္အခါ မိတ္ေဆြမ်ား ဝိုင္းဝန္း ကြန္မင့္မ်ား ေပးၾကသည့္အနက္ ကိုသန္းလြင္ ဘာသာျပန္သည့္ "ဆုိးက်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ေခ်" မွာ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္သည္ဟု ယူဆပါ သည္။

(၃) FB မွ Risk-based thinking

----------------------------------

အကယ္၍သာ risk ကို ဆုိးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ်ဟု ယူမည္ဆိုလွ်င္ risk-based thinking ကို "ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် အေျချပဳ ႀကံဆျခင္း" ဟု ဘာသာျပန္ႏိုင္မည္ ထင္ပါသည္။

ယခု risk-based thinking အတြက္ အႀကံဉာဏ္မ်ားေတာင္းၾကေတာ့ မိတ္ေဆြမ်ားေပးလာသည့္ ကြန္မင့္မ်ားအားလံုးကို စုေပါင္းကာ ကြ်န္ေတာ္ေလ့လာၾကည့္ပါသည္။ ရလဒ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္၏။

Risk - စြန္႔စားရႏိုင္မႈ၊ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏုိင္ေခ်၊ အႏၱရာယ္၊ စြန္႔စားမႈ၊ ပ်က္စီးမႈ၊ ျပႆနာအက်ိဳးဆက္၊ လုပ္ငန္းခြင္တြင္း ေဘးအႏၱရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္မႈ၊ အခက္အခဲေက်ာ္လႊားမႈ၊ ဆံုးရံႈးႏုိင္မႈ၊ ျဖစ္​တန္​ရာအႏၱာရာယ္၊​ ေဘးအႏၱရာယ္၊ ဆံုးရံႈးႏိုင္မႈအလားအလာ၊ ဆိုးက်ိဳး၊ ဆံုးရံႈးႏုိင္မႈအလားအလာ၊
based - အေျချပဳ၊ အေျခခံ၊
thinking - စဥ္းစားျခင္း၊ ႀကံဆမႈ၊ သံုးသပ္မႈ၊ ေတြးေခၚျခင္း၊ အေတြး၊ စဥ္​းစားတြက္​ခ်က္​ျခင္​း၊ စဥ္းစားသံုးသပ္ျခင္း၊ ေတြးဆျခင္း၊

ေဘးကင္းေရးဦးစားေပး သံုးသပ္ခ်က္

ျဖစ္ေပၚလာမည္႔ ျပသနာမၽားကို ၾကိဳတင္စဥ္းစားခၽင္႔ခၽိန္နုိင္စြမ္း၊

ေနာင္ျဖစ္လာမည္႔ အခက္အခဲ(ျပႆနာ)မ်ား ကို ခန္႔မွန္းေတြးျမင္နုိင္စြမ္း၊

ျဖစ္လာနုိင္သည္႔ (ၾကံဳေတြ႔လာနုိင္သည္႔) အခက္အခဲ (ဒုကၡ) မၽားကို ၾကိဳသိျမင္နုိင္စြမ္း။

အႏၱရာယ္​၏ အ​ေျခခံသ​ေဘာတရား

အခက္အခဲစိန္ေခၚမႈ

အႏၱရာယ္​(ျဖစ္​ႏိုင္​​ေျခ)နဲ႔စြန္​႔စားမူကို အ​​ေ​ျခခံေတြး​ေခၚျခင္​း

ဆံုးရွံဳးနိုင္မွဳအလားအလာ အေျချပဳ စဥ္းစားျခင္း           

ဆံုးရွံဳးနိုင္မွဳအလားအလာအား အေျခခံ၍ ႀကံဆျခင္း

ေဘးအႏၲရာယ္​ ျဖစ္​နိုင္​ေျခမ်ားကို (မူတည္​)အေျချပဳစဥ္​းစားျခင္​း

မလိုလားေသာ ေဘးအႏၲရယ္ေဖာ္ထုတ္ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေစေသာစဥ္းစားသံုးသပ္ျခင္း
မလိုလားေသာ ေဘးအႏၲရယ္ခြဲျခားထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေစေသာစဥ္းစားသံုးသပ္ျခင္း
ေဘးအႏၲရယ္ႏွင့္အခြင့္အေရးကိုစီမံကိုင္တြယ္ႏိုင္ေသာစဥ္းစားသံုးသပ္ျခင္း
ေဘးအႏၲရယ္ကိုစီမံကိုင္တြယ္ႏိုင္ေသာစဥ္းစားသံုးသပ္ျခင္း
ဒီဇိုင္းနဲ႔အရည္ေသြးထိန္းအႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေျခသံုးသပ္ျခင္း

ဘယာကင္းမႈအေျချပဳၾကံဆခ်က္

ျဖစ္ေပၚလာနိုင္မည့္ ဆိုးက်ဳိးကို စဥ္းစား၍

အရဲစြန္႔ၾကံဆမႈ

ျဖစ္လာႏိုင္မည့္ေဘးကို အေျခခံ၍ ၾကံဆနည္း

မလိုလားအပ္ေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ေပၚႏိုင္ျခင္းကို အေျချပဳ၍ ေတြးေတာ ၾကံဆျခင္း

ေဘးမျဖစ္ေအာင္ ၾကံဆျခင္း

အႏၲရာယ္အေျခစိုက္စဥ္းစားေတြးေခၚ

ဆံုးရံႈးႏိုင္ေခ်တြက္ဆျခင္း

ဆိုရံႈးႏိုင္ေျခ တြက္ဆျခင္း/ခ်ိန္ဆျခင္း

အႏၲရာယ္ရွိအျဖစ္ ယူဆေျဖရွင္းနည္း။ အႏၲရာယ္ရွိအျဖစ္ ယူဆသုံးသပ္ျခင္း

ဆံုးရံႈးႏိုင္မႈအေျခအေနေပၚမူတည္၍ စဥ္းစားျခင္း

ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အေျခခံအႏၲရယ္ကို ဦးတည္ျပဳ (ထည့္သြင္းစဥ္းစား)

ဆိုးက်ိဳးျဖစိန္ဳင္ေခ် အေျခခံကို ေတြးေခၚခ်က္

စြန္႔စားမႈအေျခခံ အေတြးအေခၚ

Riak-based Thinking ကို ISO 9001 စာအုပ္၊ Annex A (Informative), A.4 ၌ ရွင္းျပထား၏။ ကြ်န္ေတာ္ အတိအက် ဘာသာျပန္ျပပါမည္။ မူရင္းစကားလံုးမ်ားအတုိင္း ဘာသာျပန္ထားျခင္းျဖစ္၍ စာေထာင့္ေနပါမည္။ သို႔ေသာ္ အတိအက် ဘာသာျပန္လွ်င္ ထိုအတိုင္းသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဤဘာသာျပန္ကိုဖတ္ၿပီး မိတ္ေဆြတို႔ နားမလည္ဆုိပါက ကြ်န္ေတာ္ ထပ္ရွင္းျပပါမည္။

(၄) ISO 9001 မွ Risk-based Thinking

--------------------------------------------

A.4 Risk-based thinking

Risk-based thinking အယူအဆကို ဤစံႏႈန္း၏ ယခင္ထုတ္ေဝသည့္စံႏႈန္းမ်ား၌ အျပည့္အစံု ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္၏။ ဥပမာ - စီစဥ္ျခင္း၊ ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္းႏွင့္ တိုးတက္မႈတို႔အတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ားတြင္ ျဖစ္၏။ ယခု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစံႏႈန္းက အဖဲြ႔အစည္း၏ဖဲြ႔စည္းပံုကိုနားလည္ရန္၊ စီမံကိန္းေရးဆဲြရာ၌ အေျခခံအျဖစ္ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ေခ် (risk) မ်ားကို ရွာေဖြရန္တို႔ကို အဖဲြ႔အစည္း၏ လုိအပ္ခ်က္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပး၏။ ဤအခ်က္က စီမံခ်က္ေရးဆဲြျခင္းႏွင့္ အရည္အေသြးစီမံခန္႔ခဲြမႈစနစ္ လုပ္ငန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ risk-based thinking ကိုအသံုးျပဳေၾကာင္း ကိုယ္စားျပဳသည္။ ထို႔ျပင္ စာျဖင့္ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ အတိုင္းအတာကို ေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ ကူညီေပးသည္။

အရည္အေသြးစီမံခန္႔ခဲြမႈစနစ္၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခုမွာ တားဆီးေရးကိရိယာတစ္ခုအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ ျဖစ္၏။ သို႔မို႔ေၾကာင့္ပင္ ဤအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစံႏႈန္း၌ တားဆီးေရးလုပ္ငန္းမ်ားဟူ၍ သီးသန္႔စာပိုဒ္ သို႔မဟုတ္ စာပိုဒ္ခဲြတစ္ခုမွ မရိွပါေခ်။ ကာကြယ္တားဆီးေရးလုပ္ငန္း အယူအဆကို အရည္အေသြးစီမံခန္႔ခဲြမႈစနစ္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအား ပံုစံခ်ရာ၌ risk-based thinking ကုိ အသံုးခ်ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပထားေလသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာစံႏႈန္း၌ အသံုးခ်ထားေသာ risk-based thinking ေၾကာင့္ သတ္မွတ္ထားသည့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္သလို ၎တို႔၏ အစားထိုးမႈမ်ားကို စြမ္းေဆာင္မႈအေျခခံလိုအပ္ခ်က္ (performance-based requirements) မ်ားျဖင့္ ေလွ်ာ့ခ် ႏုိင္၏။ လုပ္ငန္းကိုင္ငန္းမ်ားအတြက္လုိအပ္ခ်က္၊ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ အဖဲြ႔အစည္း ၏ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားတြင္ 2015 version က ISO 9001:2008 ထက္ပိုၿပီး လႈပ္သာရွားသာ ရိွေစသည္။

၆.၁ တြင္ အဖဲြ႔အစည္းသည္ ေဖာ္ထုတ္ထားသည့္ အႏၱရာယ္မ်ားအားကုိင္တြယ္ရန္ အစီအမံမ်ား ေရးဆဲြရမည္ ဟုပင္ ဆိုထားေသာ္ ျငားလည္း အႏၱရာယ္မ်ားအား စီမံခန္႔ခဲြျခင္း သို႔မဟုတ္ အႏၱရာယ္မ်ားအား စီမံခန္႔ခဲြျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္မႈ စသည့္ ပံုမွန္နည္းစနစ္တို႔ မလိုအပ္ေခ်။ အဖဲြ႔အစည္းသည္ ဤစံႏႈန္းအရလိုအပ္ခ်က္မ်ားထက္ပို၍ ကာမိေစမည့္ အႏၱရာယ္မ်ားအား စီမံခန္႔ခဲြျခင္း နည္းနာနိသ်တို႔ကို ေရးဆဲြမည္၊ မေရးဆဲြစသည္ကို မိမိဘာသာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သည္။ ဥပမာ - အျခားစံႏႈန္း သို႔မဟုတ္ လမ္းညႊန္မ်ားအား အသံုးခ်ျခင္း

၎တုိ႔၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို ရရိွရန္ အဖဲြ႔အစည္း၏ စြမ္းေဆာင္ရည္အရေျပာရပါမူ အရည္အေသြးစီမံခန္႔ခဲြမႈစနစ္၏ လုပ္ငန္းစဥ္ အားလံုးသည္ တန္းတူအဆင့္ရိွ စြန္႔စားခန္းမ်ားကို ကိုယ္စားမျပဳ။ (ဤဘာသာျပန္ခ်က္ကို ကြ်ႏု္ပ္ကိုယ္တိုင္ မႀကိဳက္ႏွစ္သက္ပါ။) (Not all the processes of a quality management system represent the same level of risk in terms of the organization's ability to meet its objectives.)

ထို႔အတူပင္ မေရရာမႈတို႔၏ရလဒ္မွာလည္း အဖဲြ႔အစည္းအားလံုးအတြက္ အတူတူမျဖစ္ႏိုင္ေခ်။

အပိုဒ္ ၆.၁ ၏ လုိအပ္ခ်က္အရ အဖဲြ႔အစည္းသည္ အႏၱရာယ္မ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း အေထာက္အထားအျဖစ္ ေရးသား မွတ္တမ္း တင္ထားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းထားမႈတို႔ အပါ/မပါ ၎၏ risk-based thinking ကို အသံုးခ်မႈႏွင့္ အႏၱရာယ္ကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔အတြက္ တာဝန္ရိွ၏။

++++++++++++

ယခု ကြ်န္ေတာ္ေရးေနသည့္ ISO 9001 တြင္မူ ဤအတိုင္းထည့္သြင္းမွာ မဟုတ္ပါ။ လူအမ်ားနားလည္ႏိုင္ရန္ ကြ်န္ေတာ္က ကုိယ့္စကားႏွင့္ကုိယ္ ျပန္ေရးမွာ ျဖစ္ပါသည္။ ယခု တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ျပရျခင္းမွာ Risk-based thinking ကို မူရင္းစာအုပ္၌ မည္ကဲ့သို႔ ေဖာ္ျပထားသည္ကို မိတ္ေဆြတို႔ သိသာရံုမွ် ျဖစ္ပါသည္။

နိဂံုး

-----

ဘာသာျပန္ျခင္းသည္ အတတ္ပညာတစ္ခုျဖစ္၏။ သက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း အလုပ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္၏။ ဘာသာျပန္အလုပ္ကို လုပ္မည့္သူသည္ ဘာသာျပန္ျခင္း အတတ္ပညာကို တကယ့္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ (ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ဘယ္လို ဘာသာျပန္ရမွန္းမသိပါ) တတ္ကြ်မ္းေနရန္လုိ၏။ ဤကဲ့သို႔တတ္ကြ်မ္းရန္မွာလည္း တကယ္တတ္သိနားလည္သည့္ ဘာသာျပန္ ဆရာႀကီးမ်ားက ေသေသခ်ာခ်ာ သင္ၾကားေပးရန္လို၏။ ဘာသာျပန္အလုပ္ကို ေက်ာင္းမ်ားဖြင့္ကာ သင္ၾကားေပးရန္ ေရွးယခင္ကတည္းက ဆရာေဇာ္ဂ်ီ၊ သခင္ဘေသာင္း စသည့္ ဘာသာျပန္ဆရာႀကီးမ်ားက တုိက္တြန္းခဲ့ၾကဖူး၏။ သို႔ႏွင့္လည္း ယခုတိုင္ ဘာသာျပန္ေက်ာင္းမ်ားဖြင့္ကာ သင္ၾကားေပးေနသည္ဟု မၾကားမိဖူးေသးပါ။

အေဝးသင္တကၠသုိလ္၊ ျမန္မာစာအထူးျပဳဘာသာရပ္တြင္ေတာ့ ဘာသာျပန္ျခင္းအေၾကာင္း တုိ႔စိတို႔စိ ထည့္သြင္းသင္ၾကား ေပးပါ၏။ သို႔ေသာ္ ဤမွ်ေလာက္ သင္ၾကားေပးရံုမွ်ႏွင့္ေတာ့ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ ဘာသာျပန္ေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာစရာ အေၾကာင္းမရိွပါဟု ကြ်ႏု္ပ္က ဤေနရာမွေန၍ ရဲရဲႀကီး အာမခံလိုက္ပါ၏။ ပထမႏွစ္၊ ဒုတိယႏွစ္၊ တတိယႏွစ္ဟူ၍ သံုးႏွစ္တိတိ ထည့္ထားသည့္တိုင္ ပီဘိ ဗဟုသုတ ရရံုမွ်ေလာက္သာ ျဖစ္၏။ အဲေလ အလြန္အင္မတန္႔ကို ဘာသာျပန္ဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္ခ်င္ေနသူအဖို႔မူ ထိုစာမ်ားကို အေျခခံ၍ မိမိဘာသာ အပတ္တကုတ္ ႀကိဳးစားအားထုတ္မည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေကာင္းပါ၏။

ဤမွ်ေလာက္ လွ်ာရွည္ၿပီးၿပီဆိုလွ်င္ အဂၤလိပ္စာဖတ္တတ္ရံုႏွင့္ ဘာသာျပန္ဆရာတစ္ေယာက္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း မိတ္ေဆြတို႔ သေဘာေပါက္ေလာက္ပါၿပီ။

ကြ်န္ေတာ္ယခင္ပို႔စ္မ်ားတြင္လည္း ေျပာခဲ့ဖူးပါသည္။

ဆရာမႀကီး ျမႏွင္းဆီသည္ အေမရိကန္စင္တာမွထုတ္သည့္ စာအုပ္မ်ားကို ဘာသာျပန္ေနက် ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ဆရာသန္႔ျမင့္ဦး၏ ေျခရာေပ်ာက္ျမစ္ကို ဘာသာျပန္တာက် အေတာ့္ကို ခ်ာတူးလန္ပါသည္။ သူ႔စာဖတ္ၿပီး နားလည္ဘို႔ ကိုယ္ဘာသာကိုယ္ မနည္းဘာသာျပန္ေနရေသးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စာေကာင္းတစ္ပုဒ္ဟု မေခၚႏိုင္ပါ။ စာေကာင္းဟူသည္ ဖတ္လုိက္တာႏွင့္ ရွင္းကနဲ၊ လင္းကနဲ၊ ဒက္ကနဲသိသြားမွ စာေကာင္းမည္၏။

ဤစာအုပ္ကို ဆရာသန္႔ျမင့္ဦးလည္း သေဘာက်ဟန္မတူပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေနာက္တစ္ေယာက္ ဆရာ ေရႊဘိုဘယ္သူဆိုလား နာမည္ မမွတ္မိေတာ့ပါ။ ထပ္ ဘာသာျပန္ပါေသးသည္။ သူဘာသာျပန္တာ အေတာ္ေကာင္းလိမ့္မည္ဟု ယူဆရပါသည္။ မႏွစ္က ထိုစာအုပ္အေၾကာင္း ေရးထားတာ ေဖ့စ္ဘုတ္တြင္ ဖတ္လုိက္ရပါသည္။ ထိုစာအုပ္ကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ မဖတ္ဖူးေသးပါ။ အခြင့္ရလွ်င္ ဖတ္ခ်င္ပါသည္။

ကြ်န္ေတာ္စာအုပ္မ်ားကို ဖတ္ရာတြင္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွစ္မ်ိဳးႏွင့္ ဖတ္တာျဖစ္၏။

တစ္ခုမွာ အမ်ားသူငါလို စာဖတ္တာျဖစ္ၿပီး -

ေနာက္တစ္ခုမွာ စာေရးဆရာမ်ား၏ ေရးပံုသားပံုကို အတုခိုးလို၊ နမူနာယူလို၍ ဖတ္တာ ျဖစ္ပါသည္။

ဘာသာျပန္စာအုပ္မ်ားဖတ္ရာတြင္လည္း ဤနည္းအတိုင္း ျဖစ္၏။

သူတို႔ဘယ္လိုဘာသာျပန္ထားတယ္ဆိုတာ အတုခိုးရပါသည္။

ကိုယ္ႀကိဳက္သည့္စကားလံုးေလးမ်ားေတြ႔လွ်င္ စာအုပ္ထဲ၌ ေရးမွတ္ထား၏။ လိုသည့္အခါ ထုတ္သံုးႏုိင္ပါသည္။

စာလည္း အေတာ္ႀကီးကုိ ရွည္သြားၿပီျဖစ္၍ ဤမွ်ႏွင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမည္။

ကူညီၾကသူ၊ အားေပးၾကသူ၊ ဖတ္ရႈၾကသူအေပါင္းကို ေက်းဇူးအထူး တင္ရိွေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။

ေအးၿငိမ္း

၁၈ ဇႏၷဝါရီလ၊ ၂၀၁၉