စင်ကာပူမှာက ဥပဒေအရ ဘာအလုပ်ပဲလုပ်လုပ် Safety သင်တန်းကို တက်ရတာဆိုတော့ ဟုတ်သည်ဖြစ်စေ၊ မဟုတ်သည် ဖြစ်စေ ပညာတတ်သည်ဖြစ်စေ၊ ကျောင်းပဲ မနေခဲ့ရသည်ဖြစ်စေ အန္တရာယ်ကင်းရေး သင်တန်းကို တက်ကို တက်ကြရ၏။
သင်တန်းကို ကုမ္ပဏီပေါင်းစုံ၊ အေးဂျင့်ပေါင်းစုံက လူမျိုးပေါင်းစုံတို့ လာကြ၏။ မြန်မာပြည် အညာပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း၊ အောက်ပိုင်း၊ ကချင်၊ ကရင်၊ ရခိုင်၊ ဗမာ ဒေသစုံ၊ လူမျိုးစုံဖြစ်၏။
လာသည့်အထဲတွင် မကွေး၊ စစ်ကိုင်း၊ ရွှေဘို၊ မန္တလေး စသည့် အထက်အညာပိုင်းက ပါသည့်တိုင် ဧရာဝတီတိုင်း၊ ပဲခူး၊ ရန်ကုန်၊ မော်လမြိုင် စသည့် မြန်မာပြည်အောက်ပိုင်းက ပိုများသည် ထင်ပါသည်။ အလာများသည့်လူမျိုးထဲတွင် မွန်များလည်းပါ၏။ သည်လောက်နေ့တိုင်းလာနေတာတောင် မွန်ပြည်နယ်မှာ မွန်တွေ မမွန်သေးဘူး (ဟုတ်ပေါင်) မကုန်သေးဘူးလားမသိ။ မွန်ကလေးများမှာ (အဲလေ မွန်ကြီးများလည်း အတူတူပါပဲ ) မြန်မာလိုလည်း မတတ်၊ ယင်းဂလစ်ရှ်လိုလည်း မတတ်။ တချို့ဆို မြန်မာပြည်မှာ မွေးတာတောင်မဟုတ်။ သူရို့အဖေအမေများက ထိုင်းမှာသွားအလုပ်လုပ်ရင်း ဟိုမှာမွေး၊ ဟိုမှာပဲ ကြီးလာကြတာဖြစ်၏။ ကျောင်းလည်း မနေရ။ ဘာစာမှလည်း ဟုတ်တိပတ်တိ မတတ်။
(ချင်းပြည်နယ်မှ တချို့ ကောင်မကလေးများမှာလည်း မြန်မာပြည်က ကျောင်းမှာတက်တာမဟုတ်ဘဲ အိန္ဒိယကျောင်းမှာ သွားတက်ကြတာဖြစ်၏။ ဤကား စကားချပ်)
ထိုင်းမှာလုပ်ခဲ့ဖူးသူများပါသလို မလေးရှားလုပ်သက်ရှိသူများလည်း ပါ၏။
ဘယ်တိုင်းပြည်မှ မသွားဖူးခဲ့သော အများယောင်လို့ယောင်၊ အမောင်တောင်မှန်း မြောက်မှန်းမသိ ဆိုသူများလည်း အတော်များ၏။
ပညာရေးကလည်း တစ်တန်းနှစ်တန်းသာ တက်ခဲ့ဖူးသူများ ပါသလို ၇ တန်း၊ ၈ တန်း၊ ၁၀ တန်း၊ ဘွဲ့ရများလည်း ပါ၏။ တခါတလေ စေ့ဖတီးသင်တန်းမှာ ဘွဲ့ရဆိုသူများက ကျပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်းသာ တက်ခဲ့ဖူးပါသည် ဆိုသူများက အောင်သွားသည့်အခါ ကျွန်ုပ်တို့မှာ ငို၍ရီ၍ မရသောမျက်နှာများလည်း အကြိမ်ကြိမ် ဖြစ်ရသေး၏။
နောက်ပြီး ဆေ့ဖတီးသင်တန်းတက်ရအောင်လာတာ ဘောင်းဘီတိုတွေနှင့်၊ ညှပ်ဖိနပ်တွေနှင့်။
ပြီးခဲ့သည့် စနေနေ့က ကောင်လေးတစ်ယောက် သင်တန်းတက်ရအောင် SCAL ကိုလာသည်။ ဘောင်းဘီတိုနှင့်။
ကနေဆန်က ဟယောင်၊ မင်း ပင်နင်ဆူလာနဲ့ မှားလာပြီထင်တယ်။ ဟို့ ဂျူကွန်းမှာ ဘောင်းဘီရှည်သွားဝယ်ချေ။ ဘောင်းဘီရှည်ဝတ်ပြီးပြီဆိုမှ လာခဲ့ ဟု ဆိုလေရာ ဘေးကကြည့်နေသူကျွန်ုပ်မှာ ပြုံးနေရလေသော ဟူ၏။
သင်တန်းတက်ရအောင် လူမျိုးစုံလာပါသည်။ ဘယ် ဘန်းဂလား၊ အိန္ဒိယမှ ဘောင်းဘီတိုနှင့်မလာ။ အကုန် ဘောင်းဘီရှည် ဝတ်လာကြတာချည်းဖြစ်၏။
နောက်ပြီးတော့ ဗမာကောင်လေး ၁၀၀ လာလျှင် ၉၉ ယောက်မှာ တက်တူးတွေနှင့်၊ နားကွင်း၊ နားကပ်၊ နားဆွဲတွေနှင့်။ ဘန်းဂလားနှင့် အိန္ဒိယကောင်လေးတွေမှာ ဘယ်သူမှ တက်တူးထိုးတာ မတွေ့ရ။ (အဲလေ သူတို့အသားက တက်တူးထိုးလဲ ဘာမှ မမြင်ရမဲ့အတူတူ မထိုးပဲနေတာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာပေါ့လဗျာ။ စဒါဘာ စဒါဘာ၊ အဟက်စ်) တခါတလေ နားကပ်ပန်ထားသူများ တွေ့ရတောင် ဦးရေအားဖြင့် အလွန်နည်းလှပါသည်။ ပြီးတော့ ဘယ်သူမှ ဆံပင်ကိုးရို့ကားယား၊ အင်္ကျီဟပြဲ ဝတ်လာတာမရှိ။
နောက်တစ်ခုက ကွမ်းစားတာ ဖြစ်၏။ စာသင်ခန်းထဲမှာ ကွမ်းစားပါးစပ် ရဲရဲနှင့်။ စကားပြောတော့ ပလုပ်ပလောင်း။ ကျွန်ုပ်ကတော့ ကိုယ်တိုင်လိုက်သွားကာ ကွမ်းများကို အမှိုက်ပုံးထဲကိုထွေးထုတ်၊ အိမ်သာက လက်ဆေးကန်မှာ အကုန် ပလုပ်ကျင်းပစ်ခိုင်းပါသည်။ ဒီနေ့တစ်နေ့လုံး နောက်ထပ် ကွမ်းလုံးဝ မစားဘို့လည်း သတိပေးလိုက်၏။
ဆံပင်ရှည်ထားတာ ထားပါ။ မထားပါနှင့်လို့ မတား။ ဒါပေသိ ကိုယ့်ဆံပင်ကိုယ် သန့်သန့်ရှင်းရှင်း သပ်သပ်ခပ်ခပ် ထုံးဖွဲ့ ထားဘို့ မကောင်းပါသလော။ အခုတော့ ဆံပင်တွေက နံလို့စော်လို့။ မျက်နှာပေါ် ဟိုကျသည်ကျ။ ဆံပင်ကို သေသေချာချာ ထုံးမလာပဲ ကဖျဲကရုန်း သားရေကွင်းနှင့် ဖြစ်ကတတ်ဆန်း စီးလာ၏။ ရှုပ်ပွနေသော ဆံပင်များသည် လူ၏ ဥပဓိရုပ်ကိုလည်း အကျည်းတန်စေ၏။ စိတ်ပျက်စရာ မကောင်းပါသလော။
စင်ကာပူလာတာ ပိုက်ဆံရှာဘို့၊ အလုပ်လုပ်ဖို့ လာတာဖြစ်၏။ ဘယ်သူမှ မွေးကတည်းက တတ်လာတာ မဟုတ်။
ကိုယ်လုပ်ရမည့်အလုပ်များသည် မိမိအတွက် အားလုံး အသစ်အဆန်းများချည်း ဖြစ်နေနိုင်၏။ ကျွန်ုပ်တို့ လာတုံးကလည်း ဧရာမ ပင်လယ်ကူး သင်္ဘောကြီးတွေကို တစ်ခါမှတောင် မြင်ခဲ့ဖူးတာမဟုတ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုယ်လုပ်ရမည့်အလုပ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘာအတွေ့အကြုံ တစ်ခုကမှလည်း မရှိခဲ့။ အဲလေ ဘာတွေလုပ်ရမည်ဆိုတာလောက်တောင် ကြိုမသိခဲ့။ သည်လိုပဲ ရသည့်အလုပ်ကိုလက်ခံကာ ထွက်လာခဲ့ရတာ ဖြစ်၏။
အရေးကြီးသည်မှာ ကိုယ့်အလုပ်အကြောင်း ကိုယ့်ဘာသာ လေ့လာနေဘို့၊ စူးစမ်းနေဘို့၊ သင်ယူနေဘို့ ဖြစ်၏။ မည်သူကမှ အတင်းတိုက်တွန်းနေစရာ မလို။ သည်အလုပ်သည် ကိုယ့်ကို ပိုက်ဆံပေးနေမည့် အလုပ်အတွက်ဖြစ်၍၊ သည်အလုပ်သည် ကိုယ့်မိသားစု၏ စားဝတ် နေရေးပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးမည့် အလုပ်ဖြစ်၍၊ သည်အလုပ်ကိုမှီပြီး မိမိဘဝ တိုးတက်ရာတိုးတက်ကြောင်းကို ဖန်တီးယူနိုင်မည်ဖြစ်၍ ကိုယ့်အလုပ်ကိုကိုယ် လေးစားနေရမည်။ တန်ဘိုးထား နေရမည်။ ကိုယ့်အလုပ်ကိုကိုယ် ဂုဏ်ယူနိုင်ရမည်။
ကိုယ့်အလုပ်ကိုကိုယ် ဂုဏ်ယူရမည်ဆိုခြင်းမှာ ‘ငါ ဘာကောင်ကွ’ဟု အခြောက်တိုက် ဘဝင်မြင့်နေရမှာကို ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်။ ကိုယ့်အလုပ်နှင့်ပတ်သက်၍ အောက်ခြေသိမ်း သိထားမည်။ ကိုယ်လုပ်လိုက်သည့်အလုပ်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘာမှ ပြောစရာမရှိစေရ။
လွန်ခဲ့သည့် အနှစ် ၂၀ လောက်၊ သူ စင်ကာပူမှာ ရှိနေစဉ်အခါက ကိုရေချမ်း ပြောခဲ့ဖူးပါ၏။
သူတို့သူဌေးက ပြောသည် ဆို၏။ “‘Sorry’ လို့ မပြောရစေနဲ့ကွ။ ‘Welcome’ လို့ပဲ ပြောရပေစေ။”
ဆိုလိုသည်မှာ ကိုယ်လုပ်လိုက်သည့် အလုပ်သည် သပ်သပ်ယပ်ယပ်၊ လှလှပပလေး ပြီးမြောက်သွားသည် ဆိုပါက သင့်ကို Thank you ဟု ပြောကြပေလိမ့်မည်။ ထိုအခါ သင်က ‘Welcome’ ဟု ပြန်ပြောလိုက်ရုံ ဖြစ်၏။
သို့သော် ကိုယ်လုပ်လိုက်သည့်အလုပ်သည် အမှားအယွင်းပေါင်းများစွာ၊ သောက်တလွဲပေါင်းများစွာနှင့်ဆိုလျင်တော့ အဆဲခံရလိမ့်မည်။ Sorry ပေါင်းများစွာ ပြောရလိမ့်မည်။
“မသိတာသည် အပြစ်မဟုတ်။ မသိချင်တာသာ အပြစ်ဖြစ်၏” ဆိုသောစကားသည် ရှိ၏။
မျက်စိကိုဖွင့်၊ နားကိုစွင့်လျက် လေ့လာနေရမည်။ သင်ယူနေရမည်။
ကျွန်ုပ်တို့၌ သိစရာ၊ မှတ်စရာ၊ လေ့လာစရာတွေ များလှပါဘိတောင်း။
၎င်းတို့မှာမူ သိလည်းမသိ၊ သိလည်းမသိချင်။
တတ်လည်းမတတ်၊ တတ်လည်းမတတ်ချင်။
ဟယောင်တွေ၊ ဒီမှာ ငါလုပ်ပြမယ်။ သေသေချာချာ ကြည့်ထား။ အဲဒီအတိုင်းလုပ်။
လဂါးဘဲ။ လုပ်တော့ တလွဲ။
မီးသတ်ဘူးကို ပင်ကိုဆွဲထုတ်၊ မီးအောက်ခြေကိုချိန်၊ လက်ကိုင်ကိုညှစ်၊ ဘယ်ညာယမ်း ဆိုတာတောင် ဖြောင့်အောင် မလုပ်တတ်။
ဟိုတစ်နေ့ကတော့ ထူးထူးဆန်းဆန်း ကောင်လေးတစ်ယောက် ပါလာ၏။
လူက ကလေးရုပ်မပျောက်သေး။ ကလေးအမူအကျင့်လည်း မပျောက်တတ်သေး။ အသက်မေးကြည့်တော့ ၁၉ နှစ် ဟု ဆို၏။ ၁၉ နှစ်ဆိုတော့ သားနှင့် ရွယ်တူပေါ့။ ယင်းဂလစ်ရှ်လိုလည်း ကောင်းကောင်းပြောတတ်၏။ မကြာခဏလည်း ‘Damn’ ဟု ရေရွတ်သံ ကြားရ၏။
ဆောက်လုပ်ရေးမှာ လုပ်တော့မယ်ဆို ဒါတွေ ဒါတွေ သိထားရမယ် ဆိုတော့ သူက ကျွန်တော်က ဆောက်လုပ်ရေးက မဟုတ်ဘူး ဟု ဆို၏။ ဟယောင်ရ၊ ဒါ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်သားတွေအတွက် ပေးတဲ့ သင်တန်းလကွ၊ မင်းက ဆောက်လုပ်ရေးက မဟုတ်လို့ ဘယ်ကတုံး ဟု သူ့ ဝပ်ပါမစ်ကို တောင်းကြည့်တော့ Harbour ဟု ရေးထားတာ တွေ့ရ၏။
မင့်အနေနဲ့ ဒီသင်တန်းကို တက်စရာ မလိုဘူးလကွ ဟု ကျွန်ုပ်ပြောသော် သူက ‘တားက ကုမ္ပဏီက လွှတ်လို့လာတာ မဟုတ်ဘူး။ Safety ဆိုတာ ဘာလဲသိချင်လို့ လာတက်တာ’ ဟု ဆို၏။ OMG
အခန်းထဲမှာ တစ်ယောက်က အပေါ်အင်္ကျီကြီး ခြုံလျက် ကွေးကောက်နေတာတွေ့တော့ ဘာလဲ မီးယပ်ရှိတာလား ဆိုတော့ အဲသည် သကောင့်သားလေးက ပြုံး၏။
ဘာပြုံးတာတုံးကွ၊ မင်းက မီးယပ်ဆိုတာ သိလို့လားဟု ကျွန်ုပ်လည်း နောက်လေ၏။
ဘာပြောတယ်မှတ်တုံး ကိုရင်လေးက . . .
မီးယပ်ဟာ သွေးဆုံးတဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်တယ် . . . တဲ့။ OMG
လုပ်ပါဦးကွ၊ သွေးဆုံးတယ်ဆိုတာ ဘာကိုပြောတာတုံးဟု ကျွန်ုပ်မေးလေသော် . . .
သွေးဆုံးတာမှာ နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ဘာကို ပြောရမှာလဲ။ စလုံးနဲ့ စုံးတာလား။ ဆလိမ်နဲ့ ဆုံးတာလား။
ဟိုက်ရော . . .
ငါကြားဖူးတာတော့ သွေးဆုံးတာပဲ။ မင်းပြောတဲ့ သွေးဆုံးတဲ့နှစ်မျိုးအကြောင်း လင်းစမ်းပါအုံးကွ . . . ဆိုတော့ . . .
စလုံးနဲ့ သွေးစုံးတယ်ဆိုတာ အသက် ၁၆ နှစ်မှာ ဖြစ်တာ။ ကောင်မလေးတွေ ဓမ္မတာ (သူက ယင်းဂလစ်ရှ်လို ပြောပါသည်) စလာတော့ လှလာတယ်။ အဲဒါကို သွေးစုံးတယ်လို့ ခေါ်တယ်။
ဆလိမ်နဲ့ဆုံးတာကျတော့ မိန်းမတွေ အသက် ၅၄ နှစ်ပြည့်တော့ ဓမ္မတာမလာတော့ဘူး။ အဲဒါကို သွေးဆုံးတယ်လို့ ခေါ်တယ်။ (အင်း၊ ဒီကောင်နဲ့မလွယ်)
ကိုရင့်ကြည့်ရတာ စာတွေဘာတွေလဲ ဖတ်တယ်နဲ့တူတယ်။ ဘာစာအုပ်တွေများ ဖတ်သလဲကွ။
ဘယ်စာအုပ်ကို ပြောရမလဲ။ သုတစာပေလား၊ ရသစာပေလား။
Oh my goat. သုတရော ရသနှစ်မျိုးစလုံးပြောကွာ။
သုတစာပေအနေနဲ့က သိဒ္ဓတ္ထဦးဏှောက်ဆိုတဲ့စာအုပ်ကို ကြိုက်တယ်။ ဗုဒ္ဓဦးဏှောက်လို့လည်း ခေါ်တယ်။
ဟုတ်လား၊ ကိုယ်တော့ မဖတ်ဖူးသေးဘူး။ စာရေးသူက ဘယ်သူလဲ။
စာရေးသူတော့ မမှတ်မိတော့ဘူး။
ဒါဖြင့် ဘာအကြောင်းအရာတွေ ရေးထားသလဲဆိုတာ နည်းနည်းလောက် ပြောပြလို့ရမလား။
အင်း အဲ . . . ဟို ဖတ်တာက နည်းနည်းကြာနေပြီဆိုတော့ သိပ်မမှတ်မိတော့ဘူး။ အတွေးအခေါ် စာအုပ်ပဲ။
ထားပါတော့။ ကိုရင်ကြိုက်တဲ့ ရသစာအုပ်ဆိုတာ ဘာစာအုပ်လဲ။
မြစိမ်းပြာ ကမာရွတ်
ဟ . . တယ်လဲဟုတ်လိုက်ပါလားကွ။
အဲဒီဝတ္ထုအတော်ကောင်းတယ်။ ဝတ္ထုရေးတဲ့သူက ဘယ်သူလဲ။
အာ စာရေးဆရာနာမည်တွေက အရေးမကြီးပါဘူး။
ယခွမ်း
ဒါနဲ့ ကိုရင် နုနုရည် (အင်းဝ) ဆိုတဲ့ စာရေးဆရာမကို သိသလား။
ဟင့်အင်း
အဲဒီဝတ္ထုထဲက မယ်အေးနဲ့ ဖိုးအောင်အကြောင်း နည်းနည်းလောက် ပြောပြလို့ရမလား။
အာ အဲသလောက် အသေးစိတ်တွေ သိစရာမလိုပါဘူးဗျာ။
အဟက်စ်
ဒီကောင် ညာဝါဖြီးဖြန်းနေမှန်း အစကတည်းက ကျွန်ုပ် သိပါ၏။ သက်သက် နောက်လို၍ မေးခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။
တခြားသူတွေက မျက်လုံးအပြူးသားနှင့် ဝိုင်းကြည့်နေကြ၏။
ချစ်စရာကောင်းသည်မှာ သူတို့ဟာသူတို့ ဘယ်ပုံစံ ဖြစ်နေပစေ စာမေးပွဲတော့ အောင်ချက် ကောင်းပါသည်။ ထင်မထားရသူတွေတောင် အောင်သည်။ အဲလေ အနည်းအပါးလည်း ကျအုံးမှပေါ့။ နို့မို့ လူများ ပြောစရာကြီး ဖြစ်နေမှာပေါ့ လဗျာ။ အနဲတို့အတန်းမှာ ၄-၅-၆ ယောက်လောက်ကျနေချိန်မှာ မြန်မာတန်းက ၂ ယောက် ၃ ယောက် လောက်ပဲ ကျ၏။ အဲသဟာ ကျွန်ုပ်တို့ ဖြေပေးလို့ အောင်တာမဟုတ်။ သူတို့ဘာသာ ဖြေတာ ဖြစ်၏။
SCAL မှာဆို မြန်မာဆရာက အိန္ဒိယတန်းကို စောင့်ရပြီး အိန္ဒိယဆရာက မြန်မာတန်းကို စောင့်ရ၏။ သည်တော့ သူတို့ မေးချင်လျင်တောင် မေးလို့မရပါ။
အဲသဟာ ကျွန်ုပ်တို့ နေ့တိုင်းကြုံတွေ့နေရသည့် မ,ပေါင်းတစ်သောင်း၏သား အူကြောင်ကြားလေးများ အကြောင်း ဖြစ်ကြောင်း . . .
လူအချင်းချင်း ကျားဖြန့်ခြင်း၊ ကင်းရှင်းကြပါစေ
ကျေးဇူးတင်ပါသည်။
အေးငြိမ်း
၂၀ နိုဝင်ဘာလ၊ ၂၀၂၅






















