ျမန္မာနိုင္ငံ၏ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ နွင့္ ျပည္တြင္းျပည္ပအဖဲြ႔အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဆိုင္ရာ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား

စာတမ္း၏အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္

ယခုစာတမ္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာပညာရွင္မ်ားအေနနွင္႔ ၿမန္မာနိုင္ငံ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လိုမွုႏွင္႔ မည္သို႔မည္ပံု ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္နိုင္ပါေႀကာင္းကို Myanmar Transitional Platform မွတစ္ဆင္႔ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတရံုး၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း၊ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ အႀကံေပးအဖြဲ႔၀င္ ဦးလွေမာင္ေရႊ၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္၊ (၈၈) မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေဟာင္းမ်ား အဖြဲ႔မွ ဦးကိုကိုႀကီး၊ ေဒါက္တာတင္လွုုိင္ (စာေရးဆရာ ဘိုးလွုိင္) တို႔မွ တစ္ဆင္႔ တင္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။

ၿပည္တြင္းၿပည္ပ လက္ရွိအေၿခအေနမ်ား

ၿမန္မာနိုင္ငံမွာ နိုင္ငံတကာ စီးပြားေရး၊ လူမွုေရးေတြ ပြင္႔လင္းလာသည္ႏွင္႔အမွ် အဖက္ဖက္မွာ ၿဖည႔္ဆည္းစရာကြက္လပ္မ်ား မ်ားၿပားလွပါ သည္။ စကၤာပူတြင္ရွိေသာ ၿမန္မာ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ားကလည္း မိမိတို႔ တတ္နိုင္သမွ်ၿဖည္႔ဆည္းဖို႔ ႀကိဳးစားႀကပါသည္။ မိမိတို႔ ေလ႔လာတတ္ကြ်မ္းသမွ် ပညာရပ္မ်ားကို အခါအခြင္႔သင္႔တိုင္း အမိနိုင္ငံကို ေပးဆပ္နိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနသည္မွာ လက္ထဲမွ ခ်ဳိခ်ဥ္မ်ားကို ပုလင္းတစ္လံုးထဲသို႔ ႀကိဳးစားထည္႔ေနသည္နွင္႔ အလားသ႑န္တူပါသည္။  မိမိတို႔ တတ္သေလာက္ ႀကိဳးစားၿဖည္႔ေသာ္လည္း စနစ္တက်မရွိေသာေႀကာင္႔ ပုလင္းထဲေရာက္ သည္လည္းရွိ ဖိတ္စဥ္သည္လည္းရွိပါသည္။

ထို႔ေႀကာင္႔ တတ္သိပညာမ်ားကို လိုအပ္သည္႔ေနရာမ်ားတြင္ အတိအက် အသံုးခ်ရၿခင္းနည္းပါးကာ အေလအလြင္႔ မ်ားရွိသည္ဟု ဆိုနိုင္ ပါသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၿပည္တြင္းမွ ၿပည္ပသို႔ ယိုစီးခဲ႔ရသည့္ပညာမ်ားကို အတတ္နိုင္ဆံုး ၿပည္တြင္းသို႔ ၿပန္လည္စီးဆင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင္႔သည့္ အခ်ိန္တြင္ တတ္သိပညာ ကူးေၿပာင္းမွုကို စနစ္တက် ၿဖစ္သြားေစရန္အတြက္ ေပါင္းကူးေပး နိုင္သည္႔ နည္းလမ္းတစ္ခုလိုအပ္သည္ဟု ၿမင္ႀကပါသည္။ ခ်ဳိခ်ဥ္မ်ားကို ကေတာ႔ သံုးၿပီး ပုလင္းထဲထည္႔လွ်င္ အဖိတ္အစဥ္ နည္းၿပီး ပုလင္းမ်ား ၿမန္ၿမန္ၿပည္႔သကဲ႔သို႔ ၿပည္တြင္းလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ၿပည္ပမွ ကူညီၿဖည္႔ဆည္းေပးရန္ စနစ္တစ္ခုရွိပါက ၿပည္တြင္းလုိအပ္ခ်က္မ်ား ပိုမိုလွ်င္ၿမန္စြာ ၿဖည္႔ဆည္းနိုင္လိမ္႔မည္ ဟုလည္း ယံုႀကည္ႀကပါသည္။

ယခုပြဲမွာ စကၤာပူေရာက္ ၿမန္မာတတ္သိပညာရွင္မ်ား ပူးေပါင္းၿပီး လက္ငင္းေပးနိုင္မည္႔ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာမ်ားကို စနစ္တက် ေပးနိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားႀကၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။ တၿဖည္းၿဖည္း ႀကိဳးစားၿဖည္႔ရင္း ကြာဟမွုနည္းလာၿပီး နိုင္ငံတကာနွင္႔ ရင္ေဘာင္တန္းအလုပ္လုပ္ နိုင္လာမည္ဟုလည္း ယံုႀကည္ႀကပါသည္။

ၿမန္မာနိုင္ငံကို နိုင္ငံတကာ အာရံုစိုက္မွုပိုမို ရရွိလာသည္နွင္႔အမွ် အစိုးရအဆင္႔ ကူညီမွုမ်ား၊ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ေငြေႀကး ေထာက္ပံ႕မွု၊ ပညာၿဖန္႔ၿဖဴးေပးမွုေတြကိုလည္း သတင္းမ်ားတြင္ ဖတ္ရွုရပါသည္။ တစ္ဖက္မွေနၿပီး ေတာ႔လည္း ၿမန္မာ နိုင္ငံတြင္း အေၿပာင္းအလဲမ်ားကို လက္ေတြ႔ေဖၚေဆာင္ေနႀကေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားနွင္႔ စီနီယာမ်ား အတန္းေဖၚသူငယ္ခ်င္း မ်ားထံမွ လုပ္ငန္းခြင္ အခက္အခဲမ်ားကိုလည္း ႀကားရ ပါသည္။ နိုင္ငံေတာ္အဆင္႔ေပးေသာ အကူအညီမ်ားကို ေအာက္ေၿခသို႔ ေရာက္သည္အထိ ၿပန္လည္ၿဖန္႔ၿဖဴးေပးရန္ အခက္အခဲရွိပံုမ်ား၊ ပညာရပ္ ဆန္လြန္းေသာ သီအိုရီမ်ား၊  စနစ္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္း လက္ေတြ႕ က်င္႔သံုးရန္ ခက္ခဲေနပံုမ်ား အစရွိသည္႔ အခက္အခဲမ်ား ၿဖစ္ပါသည္။ ၿမန္မာနိုင္ငံတြင္  အေၿခခံအေဆာက္အအံုမ်ား မခိုင္မာေသးၿခင္းကလည္း ထုိအခက္အခဲမ်ား၏ အေႀကာင္းရင္းတစ္ရပ္ၿဖစ္ပါသည္။ ယခုအေၿခအေနကိုေတာ႔ ကေလးမ်ား ကစားသည္႔ Matching Game နွင္႔ နွုိင္းယွဥ္ႏိုင္ပါသည္။

နိုင္ငံတကာ အကူအညီေပးသူမ်ားက အ၀ိုင္း၊ ေလးေထာင္႔၊ ႀတိဂံပံု၊ ႀကယ္ပံုစသည္ၿဖင္႔ အစံုေပးသည္ကို အသံုးၿပဳမည္႔ဖက္မွ သက္ဆိုင္ရာ ေနရာတြင္ သံုးရန္ တြဲဖက္တတ္ရပါသည္။ ဥပမာ - ဂ်ပန္နိုင္ငံႏွင္႔ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားကဲ႔သို႔ အစားအေသာက္မ်ားမွ ၿဖစ္နိုင္ေသာ အႏ ၱရယ္မ်ား ထိန္းသိမ္း ကြပ္ကဲရာတြင္ ကမ ၻာ႔ထိပ္တန္းၿဖစ္သည္႔ နိုင္ငံမ်ားမွ ၿမန္မာနိုင္ငံအတြက္ Food Safety သင္တန္းေပးမ်ား ေပးပါသည္။ သူတို႔နိုင္ငံမ်ားဆီမွ အလြန္ ထြန္းကားေသာ စနစ္မ်ားကို ၿမန္မာနိုင္ငံတြင္ ခ်ၿပေသာအခါတြင္ ထိုစနစ္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္း အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ မဆိုထားနွင္႔ အၿပည္႔အ၀ နားလည္ဖို႔ပင္ခက္ပါသည္။

ျပည္တြင္းတြင္ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ရသူမ်ား Exposure နည္းေသးၿခင္းက အေႀကာင္းရင္းတစ္ရပ္ၿဖစ္ပါသည္။

ထိုသို႔ေသာအေၿခအေနမ်ားတြင္ ၿပည္ပမွ ေပးလာေသာ ပညာရပ္မ်ား၊ စနစ္မ်ားမွ မည္သည္႔ပညာကို မည္သည္႔ေနရာတြင္ သံုးသင္႔သည္ကို ဆံုးၿဖတ္ရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာအေတြ႕အႀကံဳရွိထားေသာ ၿမန္မာပညာရွင္မ်ားမွာမူ အေတာ္အသင္႔ ေလ႔လာရံုႏွင့္ အဆင္႔ၿမင္႔ နည္းပညာ မ်ားကို ခြဲၿခမ္းၿပီး သင္႔ေတာ္ရာမွာသံုးရန္အတြက္ အႀကံေပးေကာင္း ေပးနိုင္ပါလိမ္႔မည္။ ထိုကဲ႔သို႔ ပါ၀င္ကူညီဖို႔အတြက္ ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာမ်ားအေနႏွင့္ ၿမန္မာၿပည္ကို ၿပန္စရာမလိုပဲ အီးေမးလ္မ်ား၊ ဖုန္းမ်ားျဖင္႔ပင္ လုပ္နုိင္ေကာင္းသည္႔ အေၿခအေနတြင္ ရွိပါသည္။ လိုအပ္သည့္အခါ အိမ္တစ္ေခါက္ ၿပန္လိုက္ဖို႔ကိုလည္း နိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးတြင္ ပါ၀င္ႀကိဳးပမ္းလိုႀကသူမ်ားက ၀န္မေလးႀကပါ။

ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာပညာသည္မ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ား

ျပည္ပေရာက္ ၿမန္မာပညာသည္မ်ား၏ အခန္းက႑ႏွင္႔ NICHE ဟုေခၚေသာ “အမ်ားမွာမရွိ၊ သည္လူေတြမွာပဲ ရွိသည့္” အေၿခအေနမ်ား ကိုလည္း တင္ၿပလိုပါသည္။ ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာပညာရွင္မ်ားက Government နဲ႕ NGO အဆင္႔ေပးေသာ ၿမန္မာၿပည္မွာ ေဆးရံုႀကီးူမ်ား ေဆာက္ရန္ Fund အမ်ားႀကီးေပးမည္႔သူမ်ား၊ တကၠသိုလ္ႀကီးေတြေဆာက္ၿပီး လာသင္ေပး မည္႔သူမ်ား မဟုတ္ႀကပါ။ မိမိတို႔ေရာက္ရာနိုင္ငံမွာ လက္ရွိလုပ္ေနေသာ အလုပ္မ်ားကိုထားလွ်က္ ခ်က္ခ်င္းျပန္လာနိုင္မည့္ အေရအတြက္မွာလည္း နည္းပါေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ၿမန္မာမ်ားတြင္ ၿပည္တြင္းက လိုအပ္ခ်က္ (Need) မ်ားကို နားလည္မွု၊ အေၿခအေနကို သံုးသပ္နိုင္မွုမ်ား ရွိပါသည္။ Interest ဟုဆိုရမည္႔ မိမိတို႔ တိုင္းၿပည္ထူေထာင္ေရးတြင္ စိတ္၀င္စားမွုလည္း ရွိႀကပါသည္။

မိမိတို႔နိုင္ရာ က႑မွေနၿပီး ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္လိုစိတ္ (Contribution) ေတြလည္း ရွိႀကပါသည္။  ဥပမာေပးခဲ႔ေသာ ခ်ဳိခ်ဥ္မ်ား အေရာင္အေသြး၊ အရသာ စံုသကဲ႔သို႔ ပညာရွင္မ်ားမွာလည္း နယ္ပယ္အစံုမွာ ရွိႀကပါတယ္။ ယခုကဲ႔သို႔ ေနရာစံု၊ ပညာရပ္စံုတြင္ရွိေနၿခင္းကို Heterogeneity ဟု ဆိုလိုပါသည္။ ၿပည္ပတြင္ နွစ္အေတာ္ႀကာ အလုပ္လုပ္ၿပီးသည္႔အခါ ထိုက္သင္႔ေသာ Exposure, Experience မ်ားမွတစ္ဆင္႔ Expertise ဟုေခၚေသာ ကြ်မ္းက်င္မွု မ်ားလည္း ရွိလာႀကပါသည္။ တိုင္းၿပည္အတြင္းမ်ာ ပုလင္းအလြတ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနသလို ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာပညာသည္ မ်ားကလည္း မိမိတို႔လက္ထဲက အသိပညာ၊ အတတ္ပညာမ်ားကို ပုလင္းထဲကို ၿဖည္႔ဖို႔ ႀကိဳးစားေနႀကပါသည္။

ခ်ဳိခ်ဥ္မ်ား ပုလင္းထဲကို မဖိတ္မစဥ္ ၿဖည္႔နိုင္ေရးအတြက္ ကေတာ႔နဲ႔တူေသာ Communication Channel, Coordination Body အစရွိသည္ မ်ား ဖန္တီးေပးႀကပါရန္ ယခုပြဲကို ႀကြေရာက္လာႀကေသာ ဧည္႔သည္ေတာ္မ်ား ဆီက ေတာင္းဆိုလိုပါသည္။  Communication Channel, Coordination Body မ်ားကို မည္သို႔မည္ပံု ထူေထာင္ရန္ ၿဖစ္နိုင္သည္ဆိုသည္ကို ဆက္ၿပီးတင္ၿပပါမည္္။

ၿဖစ္နိုင္ေခ်ရွိေသာ လက္တြဲပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွု ပံုစံမ်ား

ျပည္ပေရာက္ေနႀကေသာ ၿမန္မာပညာသည္မ်ားမွာ မိမိတို႔ တိုင္းၿပည္အတြက္ တတ္နိုင္သမွ် ပါ၀င္အလုပ္လုပ္ေပးခ်င္ၾကပါ သည္။ တစ္ဖက္မွ လိုအပ္ခ်က္မ်ားရွိသလို အလုပ္လုပ္ေပးခ်င္ေသာ စိတ္ဆႏၵမ်ား အၿခားတစ္ဖက္တြင္ ရွိေနၿပီ ၿဖစ္သၿဖင္႔ မည္သို႔ မည္ပံု လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ ေဖာ္မည္နည္းဟု ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားႀကပါသည္။ဤအခ်က္မွာ ယခုပဲြ၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္တခုလည္း ၿဖစ္ပါသည္။ ၿဖစ္နိုင္သည္ဟု ထင္ရေသာ ဆက္ႏြယ္မွု ပံုစံမ်ားကို အက်ဥ္းရံုးၿပီးပံုၿဖင္႔ ၿပထားပါသည္။  တစ္ဖက္တြင္ Myanmar Transitional Platform ကဲ႔သို႔ေသာ ၿပည္ပေရာက္ ၿမန္မာ ပညာရွင္မ်ား ရိွပါမည္။ MTP အဖြဲ႔၀င္မ်ား၏ ေနာက္တြင္ သူတို႔နဲ႔ ပတ္သတ္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ professional societies, academic institutions, international orgs, volunteer/well wisher networks, etc. အစရိွသၿဖင့္ရိွပါမည္။ MTP members ေတြလုပ္နိုင္မည့္ အေနအထားေတြသာမက သူတို႔ေနာက္မွာရိွေနေသာ အဖဲြ႔အသီးသီးက ေပးနိုင္မည္႔ အကူအညီမ်ားကိုလည္း ရယူနိုင္ဖို႔ ေၿမာ္လင့္သလို ၾကိဳးစားၾကဖို႔လည္း စဥ္းစားထားႀကပါသည္။

ျပည္တြင္းဖက္ကို ႀကည္႔လွ်င္ တတ္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဧည့္သည္ေတာ္ၾကီးမ်ား ကိုယ္စီ ကိုယ္စားၿပဳထားေသာ အစိုးရ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္အရပ္ရပ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ား နွင္႔ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ရွိႀကပါသည္။ ဤအဖဲြ႔ေတြမ်ားမွာ အမ်ားသိၾကသည္႕အတိုင္း တိုင္းၿပည္ၿပန္လည္ထူေထာင္ေရးကို မိမိတို႔ေနရာမွေနၿပီး အားသြန္ခြန္စိုက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနၾကသူမ်ားၿဖစ္ပါသည္။ အၿပင္မွာရိွေနေသာအဖဲြ႔မ်ားနဲ႔ အထဲက အဖဲြ႔မ်ား လက္ေတြ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ နိုင္မည့္ ပံုစံေလးမ်ားကို ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားေပးႀကေစလိုပါသည္။ MTP အေနနွင္႔ေတာ႔  Seminars, Workshops, training of trainers, data and information sharing/feeding, sourcing out funding from international orgs/well-wisher groups/etc. for the projects inside Myanmar စသည္ၿဖင္႔ အေၿခအေနေပးရာ က႑ေပါင္းစံုမွ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္နိုင္ သည္ဟု ယူဆပါသည္။

ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္နိုင္ရန္ အၾကံၿပဳတိုက္တြန္းခ်က္မ်ား

ပဲြၿပီးမီးေသျဖစ္မသြားဘဲ ဆက္လက္ၿပီးလက္ကိုင္ေဆာင္ရြက္နိုင္ရန္အတြက္လည္း ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို အၾကံၿပဳလိုပါသည္။

၁။ ၿပည္တြင္းနွင့္ၿပည္ပ ပံုမွန္အၿမဲဆက္သြယ္နိုင္ရန္ အဖဲြ႔အစည္းတခုစီမွ contact person တိတိက်က်သတ္မွတ္ေပးရန္ႏွင့္ ထိုပုဂၢိဳလ္ (မ်ား) မွ

    communications ကိုအၿမဲတမ္းအသက္ဝင္ေနေစေရးကို ဂရုၿပဳေဆာင္ရြက္ရန္

၂။ တင္ၿပသြားေသာ presentation topics မ်ားထဲမွ အနည္းဆံုးတခုကို ယူ၍ pilot project အေနၿဖင့္ ၂ပတ္မွ ၄ပတ္အတြင္း စတင္ႏိုင္မည့္

    ကိစၥရပ္မ်ားကို ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရန္ (Collaboration) (ၿပည္တြင္းမွ မည္သည့္အဖဲြ႔အစည္းနွင့္ အဓိက

    ဆက္သြယ္လုပ္ေဆာင္ရမည္ဆိုသည္မွာ ေရြးမည့္အေၾကာင္းအရာေပၚတြင္တည္ပါသည္။)

၃။ လုပ္ေဆာင္မည့္လုပ္ငန္းေပၚမူတည္၍ လိုအပ္လွ်င္ ၿပည္တြင္းအဖဲြ႔အစည္းမ်ားမွ coordination body ဖဲြ႔စည္းေပးပါရန္ (ရိွၿပီးၿဖစ္လွ်င္ ထို

    coordination body ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေပးပါရန္)

ယခုအခ်က္မ်ားမွာ MTP မွ အဆိုၿပဳတင္ၿပထားၿခင္းသာၿဖစ္ၿပီး ဧည့္သည္ေတာ္ၾကီးမ်ားမွၿဖစ္ေစ ဧည့္သည္ေတာ္ၾကီးမ်ားကိုယ္စားၿပဳထားေသာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားမွၿဖစ္ေစ ၿဖည့္စြက္အၾကံဳၿပဳလိုသည္မ်ား ရိွလွ်င္လည္း အၾကံၿပဳၾကေစလိုပါသည္။

အၾကံၿပဳလိုသည္မ်ားရိွလွ်င္ စာတမ္းရွင္မ်ား၏ အီးေမးလ္လိပ္စာမ်ားသို႔ ပိုေဆာင္၍ေသာ္၎ ယခင္ရိွၿပီးေသာ အဆက္အသြယ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ၎ ေပးပို႔အၾကံၿပဳနိုင္ပါသည္။

ေက်းဇူးတင္ပါသည္။

စိမ့္ရည္ထက္

B.E. (Chemical); Dip in Food Technology (YTU)

Master in Public Administration (LKYSPP, NUS)

Email: masaint@gmail.com

ေဒါက္တာသိန္းသန္းဝင္း

M.B.,B.S (YGN), Master in Public Administration (LKYSPP, NUS)

Email: theinthanwin23@gmail.com