စင္ကာပူကို ဥယ်ာဥ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေအာင္ မည္သုိ႔စီမံထားသည္ ဆိုျခင္းအေၾကာင္း(၅)

(၇) စင္ကာပူရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္ (Singapore Botanic Gardens)

Ref: http://www.sbg.org.sg/index.asp

            စင္ကာပူစိမ္းလန္းစိုျပည္ေရးအေၾကာင္းေျပာလွ်င္ စင္ကာပူရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္ (Singapore Botanic Gardens) အေၾကာင္း မပါလို႔ မၿပီးပါ။ စင္ကာပူရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္အား စင္ကာပူကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူ ဆာစတန္းဖို႔ (Sir. Stamford Raffles) က ၁၈၂၂ ခုႏွစ္၌ အစိုးရရံုးစိုက္ရာ ေတာင္ကုန္းျဖစ္သည့္ Fort Canning Hill တြင္ ၎စင္ကာပူကိုေရာက္ၿပီး မ်ားမၾကာမီပင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။

၎၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ စီးပြားျဖစ္သီးႏွံပင္မ်ားျဖစ္သည့္ ကိုကိုးႏွင့္ ဇာတိပိၹဳလ္သီး ကဲ့သို႔အပင္မ်ားကို စုိက္ရန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဥယ်ာဥ္ကို ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္မည့္ အျမဲတမ္း၀န္ထမ္းမရိွသျဖင့္ ၎ကြယ္လြန္ၿပီးမၾကာမီ ၁၈၂၉ ခုႏွစ္တြင္ ဥယ်ာဥ္ကို ပိတ္လိုက္ရ၏။

            လက္ရိွေနရာတြင္ရိွသည့္ ရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္ကို Agri-Horticultural Society က ၁၈၅၉ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္၏။ ၎အဖဲ႔ြက ပန္းၿခံ စီမံခန္႔ခဲြေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရးကို အစိုးရသို႔ ၁၈၇၄ ခုႏွစ္၌ လဲႊေျပာင္းေပးအပ္ခဲ့သည္။ အစိုးရက ေကာင္းစြာေလ့က်င့္ ေပးထားေသာ ရုကၡေဗဒပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဥယ်ာဥ္ၿခံသီးႏွံပညာရွင္မ်ားအား ပန္းၿခံထိန္းသိမ္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရး တာ၀န္ေပးခဲ့၏။ မစၥတာ Ridley ၏ အစီအမံျဖင့္ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္အေစာပိုင္းကာလမ်ားက ဤပန္းၿခံသည္ အေရွ႔ေတာင္အာရွ၏ အဓိကရာဘာတင္ပို႔ရာ ဌာနတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ဖူး၏။

            အျခားစိတ္၀င္စားစရာ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုလည္း Mr. Ridley ၏ လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသးသည္။ တစ္ေန႔သ၌ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးျဖစ္သူ Agnes Joaquim သည္ သူ႔ပန္းၿခံထဲ၌ အလြန္လွပသည့္ သစ္ခြစပ္မ်ိဳးအသစ္တစ္ခုကို ေတြ႔သျဖင့္ အပင္လိုက္ ႏႈတ္လ်က္ ၀မ္းသာအားရ Mr. Ridley ထံသြားျပသည္။ Ridley ကလည္း ဤသစ္ခြမ်ိဳးမွာ ယခင္တစ္ခါကမွ် မေပၚဖူးေသးသည့္ နာမည္ပင္ မရိွေသးသည့္ သစ္ခြမ်ိဳးျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳေပးခဲ့၏။ ၎သစ္ခြမွာ ယခု စင္ကာပူႏုိင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားပန္း (National Flower) ျဖစ္သည့္ Vanda Miss Joaquim ပင္ ျဖစ္သတည္း။

            ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ စင္ကာပူရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္သည္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ စိမ္းလန္းစိုျပည္ေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ေသာ အခန္းက႑ မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္သည္ ႏိုင္ငံစိမ္းလန္းစိုျပည္ေရးအတြက္ လုိအပ္သည့္ လက္နက္ကိရိယာမ်ား၊ အေရာင္စံုေသာ သစ္ပင္ ပန္းမာလ္မ်ား၊ လမ္းေဘးတြင္စိုက္ရန္ အမ်ိဳးစံုလွေသာ သစ္ပင္မ်ားအား ထုတ္လုပ္ပံ့ပိုးေပးခဲ့၏။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ရုကၡေဗဒဥယ်ာဥ္သည္ ျပည္သူ႔ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းလက္ေအာက္မွ Parks and Trees ဌာနႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ Parks and Recreation Department ျဖစ္ခဲ့၏။

            ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ဥယ်ာဥ္၏ ဒါရိုက္တာျဖစ္သူ Dr. Tan Wee Kiat ၏ ညႊန္ၾကားမႈျဖင့္ ယေန႔ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ားအား အဆဲြေဆာင္ႏိုင္ဆံုးေနရာျဖစ္သည့္ ၃ ဟက္တာ အက်ယ္ရိွ Singapore Orchid Garden ကို တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ထို Singapore Orchid Garden သည္ အသစ္ဖဲြ႔စည္းလိုက္သည့္ National Parks Board လက္ေအာက္သို႔ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ စင္ကာပူ သစ္ခြ ဥယ်ာဥ္သည္ကား အေရာင္စံုလွေသာ၊ အမ်ိဳးစံုလွေသာ သစ္ခြပင္မ်ားျဖင့္ ပြင့္ဖူးေ၀စည္ေနသည္မွာ ဥယ်ာဥ္အတြင္း ၀င္သြားမိလွ်င္ ျပန္ မထြက္ခ်င္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ပါ၏။ ပန္းခ်စ္သူမ်ား မျဖစ္မေနသြားသင့္သည့္ တစ္ေနရာျဖစ္ပါသည္။

ေန႔စဥ္နံနက္ မနက္ ၈ နာရီခဲြမွ ညေန ၇ နာရီထိဖြင့္၏။ ၀င္ေၾကးမွာ လူႀကီး ၅ ေဒၚလာ၊ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ကေလး အခမဲ့၊ ေက်ာင္းသား ၁ ေဒၚလာ၊ အသက္ ၆၀ အထက္ႏိုင္ငံသား - ၁ ေဒၚလာ ျဖစ္ပါသည္။ Singapore Botanic Garden သို႔ ဘတ္စ္ကားႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရထားႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း သြားႏိုင္ပါသည္။ MRT ႏွင့္သြားလွ်င္ Circle Line မွစီး၍ CC19. Botanic Garden ဘူတာတြင္ဆင္းလွ်င္ ေရာက္ပါသည္။ ဘတ္စ္ကားႏွင့္သြားလွ်င္ ကားနံပါတ္ 7, 48, 66, 67, 75, 77, 105, 106, 123, 151, 153, 154, 156, 170, 171, 174 တို႔ေရာက္ပါသည္။ National Orchid Garden လည္း ထိုအထဲ၌ပင္ရိွပါသည္။

            Singapore Botanic Garden ထဲမွ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းသည့္ ေနာက္တစ္ခုမွာ သက္တမ္းရင့္သစ္ပင္ႀကီးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၎တို႔ကို ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္၊ သမိုင္း၀င္သစ္ပင္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ ထိန္းသိမ္းထား၏။ ထိုအပင္ႀကီးမ်ားကို ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။

National Haritage Trees

1. Adenanthera pavonina

2. Calophyllum inophyllum

3. Ceiba pentandra

4.&8. Fagraea fragrans

5. Millettia atropurpurea

6.&9. Sindora walichii

7. Terminalia subspathulata

10. Samanea saman

11. Ceiba pentandra (Kapok Tree)

12. Hevea brasiliensis (Rubber Tree)

13. Inocarpus fagifer (Tahitian Locust Tree)

14. Pentadesma butyracea (Tallow Tree )

ရုကၡေဗဒႏွင့္ ဥယ်ာဥ္ၿခံသီးႏွံ စာၾကည့္တိုက္ (Library of Botany and Horticulture)

            Singapore Botanic Gardens ထဲတြင္ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းသည့္ ေနာက္တစ္ေနရာမွာ ရုကၡေဗဒႏွင့္ ဥယ်ာဥ္ၿခံသီးႏွံ စာၾကည့္တိုက္ ျဖစ္၏။ ထိုစာၾကည့္တိုက္တြင္ အပိုင္း (၂) ပိုင္းခဲြထားသည္။ အမ်ားျပည္သူအတြက္ ရည္ညႊန္းဌာန ႏွင့္ ရည္ညႊန္း စာၾကည့္တိုက္ ဟူ၏ ျဖစ္၏။ စာအုပ္အေရာင္းဆိုင္လည္းရိွၿပီး သဘာ၀သားရဲတိရစၦာန္မ်ားအေၾကာင္း၊ သဘာ၀သမိုင္း၊ သဘာ၀ကို ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းမႈ၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံလုပ္ငန္း၊ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ေသာဘ၀ အစရိွသည့္ စိတ္၀င္စားစရာ စာအုပ္ေပါင္းမ်ားစြာရိွ၏။ (သူရို႔အဆိုအရေတာ့ လိုခ်င္သည့္စာအုပ္မွန္သမွ်ကို တစ္ထိုင္တည္းရႏိုင္သည္ ဟု ဆို၏။)

            အမ်ားျပည္သူအတြက္ ရည္ညႊန္းဌာနတြင္ ပန္းမ်ား၊ အပင္မ်ား၊ ေျမအလွျပင္ျခင္း၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံလုပ္ငန္းတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စာအုပ္၊ မဂၢဇင္း၊ စီဒီမ်ားရိွသည္။ သို႔ေသာ္ ဤစာၾကည့္တိုက္အတြင္း ထိုင္ဖတ္ရန္သာဖတ္ၿပီး မငွားပါ။ မိမိအလိုရိွေသာ စာအုပ္မ်ားရွာရန္ ကြန္ျပဴတာလည္း ထားေပးပါသည္။

            ထိုမွ်သာမက စင္ကာပူရိွ သစ္ပင္သစ္ရြက္ပန္းမန္ နမူနာမ်ားစုေဆာင္းထားသည္မ်ားကိုလည္း ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။ ရွားပါးစာအုပ္ မ်ား၊ သစ္သီး၊ သစ္ေစ့နမူမ်ားအားလည္း ျပသထားပါသည္။

            ရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္ကုိ ၁၈၇၅ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ဂ်ာနယ္ သံုးေသာင္းေက်ာ္၊ ရုကၡေဗဒဆိုင္ရာ သရုပ္ေဖာ္ပံုမ်ားပါသည့္ ရွားပါးစာအုပ္ ၄၀၀၀ ေက်ာ္ရိွၿပီး အေရွ႔ေတာင္အာရွ၏ ေရွးအက်ဆံုးစာၾကည့္တိုက္မ်ားအနက္ တစ္ခုျဖစ္၏။ စာအုပ္ မ်ား၊ စီဒီမ်ား၊ ဆလိုက္မ်ား၊ ရုပ္ျမင္သံၾကား၊ အသံ အပါအ၀င္ အျခားမီဒီယာမ်ားစြာ စုေဆာင္းထားရိွသည္။

            အေရးႀကီးသည့္ ႏိုင္ငံတကာ သိပၸံဂ်ာနယ္မ်ား၊ ရည္ညႊန္းစာတမ္း၊ အတၳဳပၸတိၱ၊ က်မ္းစာ၊ ေပပုရပိုက္မ်ား၊ ရုကၡေဗဒဆုိင္ရာ ေလ့လာခ်က္စာတမ္းမ်ားကို ဤစာၾကည့္တိုက္တြင္ ရႏုိင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ -

            ဤရည္ညႊန္းစာၾကည့္တိုက္မွာ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အထူးျပဳစုေဆာင္းထားသည့္ စာၾကည့္တိုက္ျဖစ္သျဖင့္ NParks Board ၀န္ထမ္းမ်ား၊ သုေတသနပညာရွင္မ်ား ႏွင့္ အျခားအခြင့္အာဏာရ ပုဂိၢဳလ္မ်ားအားသာ သံုးခြင့္ျပဳပါသည္။ အျပင္လူမ်ား ၀င္ခြင့္ မရိွပါ။

            စေန၊ တနဂၤေႏြေန႔မ်ား၌ စာၾကည့္တုိက္ပိတ္ပါသည္။

            ပန္းခ်စ္သူမ်ားအတြက္ အျခားစိတ္၀င္စားစရာ အစီအစဥ္တစ္ခုမွာ ၀ပ္ေရွာ့မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ၀ပ္ေရွာ့အေတာ္စံုပါသည္။ ေစ်းလည္း ႀကီး၏။ ဤတြင္ နမူနာအခ်ိဳ႔ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။  

Orchid Growing: The Basics
Duration : 6 hours
Fee : $80.00 per person (materials included)

Growing African Violet 
Duration : 3 hours
Fee : $50.00 per person (materials included)

Advanced Gardening 
Duration : 6 hours
Fee : $80.00 per person (materials included)

Herbs & Spices 
Duration : 6 hours
Fee : $80.00 per person (materials included)

(၈) သဘာ၀ ေတာေတာင္ေရေျမမ်ား (Nature Reserves)

Ref: http://www.nparks.gov.sg/cms/index.php?option=com_visitorsguide&task=naturereserves&Itemid=75

            စင္ကာပူ၌ သဘာ၀ေတာေတာင္မ်ားအလိုက္ ထိန္းသိမ္းထားေသာေနရာ သံုးခုရိွသည္။

i) Bukit Timah Nature Reserve

ii) Labrador Nature Reserve

iii) Sungei Buloh Wetland Reserve တို႔ျဖစ္ၿပီး Chek Jawa လည္း ရိွ၏။

၎တို႔အထဲမွ Bukit Timah Nature Reserve မွာ အႀကီးႀကီးျဖစ္၏။ ခန္႔မွန္းေျခ ၃၀၄၃ ဟက္တာ က်ယ္သည္။ ဤအထဲ၌ ၁၆၃ ဟက္တာ က်ယ္ေသာ အျမဲစိမ္းသစ္ေတာမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။ ဤသစ္ေတာမွာ စင္ကာပူ၌ အက်ယ္ဆံုး သစ္ေတာျဖစ္သည္။ စင္ကာပူ၏ အျမင့္ဆံုးေတာင္ျဖစ္ေသာ ၁၆၃.၆၃ မီတာျမင့္သည့္ Bukit Timah Hill ႏွင့္ Central Catchment Nature Reserve လည္း ဤေနရာ၌ပင္ ရိွ၏။ ၂၀၁၁ ေအာက္တိုဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ဤေတာကို SEEAN Heritage Park အျဖစ္ တရား၀င္ေၾကျငာခဲ့သည္။ 

Bukit Timah Nature Reserve ကို ၁၈၈၃ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္၏။ ထိုေတာမွာ ေရကို သိုေလွာင္ထားရံုမွ်သာမက သစ္ပင္ပန္းမန္ေပါင္း ၈၄၀ ေက်ာ္ ႏွင့္ လိပ္ျပာအပါအ၀င္ တိရစၱာန္ေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္တို႔ မီွတင္းေနထုိင္ရာလည္း ျဖစ္သည္။ ၿခံ၍ေျပာရလွ်င္ ဤေတာႀကီးမွာ စင္ကာပူ ဇီ၀မ်ိဳးစိတ္ရတနာသိုက္ႀကီးပင္ ျဖစ္ေတာ့၏။ ဤေတာႀကီးကို Parks & Trees Act 2005 ျဖင့္ထိန္းသိမ္းထားသည္။

            လူတို႔၏ ေပ်ာ္ပဲြရႊင္ပဲြမ်ားမွာ ေတာေတာင္ေရေျမမ်ားကို ထိခိုက္တတ္ေပရာ ထို သဘာ၀ေတာေတာင္၊ ပန္းဥယ်ာဥ္မ်ားထဲ၌ အခ်ိဳ႔ ေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ကန္႔သတ္ထားၿပီး၊ အခ်ိဳ႔ကို ခြင့္မျပဳပါ။ အကယ္၍ ထုိေတာထဲ၌ စခန္းခ်ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုခု လုပ္လိုပါက NParks သို႔ခြင့္ျပဳမိန္႔တင္ရပါသည္။  

ထိန္းသိမ္းထားသည့္ ေတာမ်ားအနီးေနသူမ်ား လုိက္နာရန္

ျပဳလုပ္ရန္အခ်က္မ်ား

Ø  အိမ္မွစြန္႔ပစ္လိုက္ေသာ အမိႈက္သရုိက္မ်ားကို အမိႈက္ပံုးမ်ားအတြင္းသို႔သာ စြန္႔ပစ္ပါ။ အမိႈက္ပံုးမ်ားကို ေမ်ာက္ကဲ့သို႔ေသာ တိရစၦာန္မ်ား လာမႏိႈက္ႏိုင္ေစရန္ အျမဲ လံုၿခံဳစြာအဖံုးဖံုးထားပါ။

Ø  အိမ္ရိွလူကုန္ အျပင္သြားေတာ့မည္ဆိုပါက ေရခ်ိဳးခန္းတံခါးမ်ားအပါအ၀င္ ရိွရိွသမွ်ေသာ တံခါးႏွင့္ ျပဴတင္းေပါက္အားလံုးကို ေသခ်ာစြာ ပိတ္ခဲ့ပါ။ (ေမ်ာက္မ်ား၀င္တတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေမ်ာက္မ်ားသည္ စားစရာသာမရိွပါက တစ္ေနရာထဲ၌ ၾကာရွည္မေနတတ္။ ၁၅ မိနစ္ သို႔မဟုတ္ နာရီ၀က္မွ်သာေနၿပီး တျခားသုိ႔ ထြက္ခြာသြားတတ္သည္။)

Ø  အစားအေသာက္မ်ားကို အိမ္တြင္း၌ လံုၿခံဳစြာ သိမ္းဆည္းထားပါ။

မျပဳလုပ္ရန္ အခ်က္မ်ား

Ø  အိမ္၌ သီးပင္စားပင္၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ ဘယေဆးပင္ စသည္တို႔ကို မစိုက္ပါႏွင့္။

Ø  ေမ်ာက္မ်ားကို အစာမေကြ်းပါႏွင့္။ အစာေကြ်းေနသူမ်ားအား ေတြ႔လွ်င္လည္း အစာမေကြ်းရန္ ေျပာပါ။

Ø  ေမ်ာက္မ်ားႏွင့္ ကလူက်ီစယ္မျပဳပါႏွင့္။ မေခ်ာက္လွန္႔ပါႏွင့္။ ေမ်ာက္မ်ားကို မ်က္လံုးခ်င္းဆိုင္ မၾကည့္ပါႏွင့္။ သြားၿဖဲမျပပါႏွင့္။ အနားတိုး မသြားပါႏွင့္။ ဤကဲ့သို႔ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ေမ်ာက္မ်ားအား ရန္စသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေစသျဖင့္ မိမိအား ရန္မူတတ္သည္။

Ø  ျပင္ပ၌ အစားအစာမ်ား စားေသာက္ျခင္း မျပဳပါႏွင့္။ အထူးသျဖင့္ မိမိအနီး၌ ေမ်ာက္မ်ားရိွေနစဥ္ အထူးေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ေမ်ာက္မ်ားသည္ အစားအစာကို လုစားတတ္သည္။

သစ္ေတာအတြင္း အလည္လာသူမ်ား သိရိွထားရမည့္ အခ်က္မ်ား

Ø  သစ္ေတာအတြင္း၌ ဓါတ္ပံုရိုက္ျခင္းမွ အပ မည္သည့္အရာမွ မျပဳလုပ္ရ။ သစ္ေတာအတြင္းရိွ မည္သည့္ပစၥည္းမွ ျပင္ပသို႔ ယူေဆာင္သြားျခင္း ခြင့္မျပဳ။

Ø  ေပ်ာ္ပဲြစားထြက္သကဲ့သို႔ ေရဒီယို၊ ကက္ဆက္၊ ေဆာင္းေဘာက္စ္မ်ား က်ယ္ေလာင္စြာဖြင့္ျခင္း ခြင့္မျပဳ။ အေကာင္းဆံုးမွာ ထိုပစၥည္းမ်ား သယ္မလာျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။

Ø  သစ္ေတာထဲ၌ သင့္ေျခရာမွလဲြ၍ မည္သည့္အရာမွ မက်န္ခဲ့ပါေစႏွင့္။ သစ္ေတာအတြင္း အမိႈက္စြန႔္ပစ္ျခင္းကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ တားျမစ္သည္။

Ø  သတ္မွတ္ထားသည့္ ေျခသြားလမ္းမွအပ အျခားမည္သည့္ေနရာကိုမွ ျဖတ္သန္းသြားလာခြင့္မျပဳ။

Ø  ငါးမ်ားကို အစာေကြ်းျခင္း ၊ငါးဖမ္းျခင္းမ်ား မျပဳရ။

Ø  ေရမ်ားကို မည္သည့္အေၾကာင္းႏွင့္မွ မညစ္ပတ္ေစရ။

Ø  ေရကန္အတြင္း ငါးလႊတ္ျခင္းမျပဳရ။ ငွက္၊ ေခြး၊ ေၾကာင္ အစရိွသည့္ တိရိစၦာန္မ်ား ေတာတြင္းသို႔ သယ္ေဆာင္လာျခင္း မျပဳရ။

Ø  ေမ်ာက္မ်ားကို အစာမေကြ်းရ။ ကလူက်ီစယ္မျပဳရ။ ေျခာက္လွန႔္ျခင္း မျပဳရ။

Ø  လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းကိုသာ ခြင့္ျပဳသည္။ စက္ဘီးစီးျခင္း မျပဳရ။

အကယ္၍ ခ်မွတ္ထားေသာ စည္းကမ္းမ်ားကို မလိုက္နာပါက Parks & Trees Act 2005 တြင္ျပဌာန္းထားသည့္အတိုင္း ျပင္းထန္စြာ အေရးယူျခင္းခံရမည္။

သစ္ေတာဖြင့္ခ်ိန္မွာ မနက္ ၆း၃၀ နာရီမွ ညေန ၇း၀၀ နာရီထိျဖစ္သည္။