လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး (ေဆာက္လုပ္ေရး) (၃၈)

၈၊ ၁၂။ အပူရွပ္ျခင္း၊ အပူလြန္ကဲျခင္း၊ အပူငုပ္ျခင္း (Heat Stress, Heat Stroke, Heat Cramp)

            ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျပင္ပေနပူထဲတြင္ လုပ္ရျခင္းျဖစ္သည္။ ေနပူထဲတြင္အလုပ္လုပ္ရသူမ်ားအေနႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္မွ ဆံုးရံႈးသြားေသာေရဓာတ္ေၾကာင့္ အပူမွျဖစ္ေသာ ေရာဂါဘယမ်ား ျဖစ္တတ္သည္။ အခန္႔မသင့္လွ်င္ အသက္ဆံုးသည္ထိ အႏၱရာယ္မ်ားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနပူထဲ၌ အလုပ္လုပ္ရသူမ်ားအတြက္ အပူရွပ္ျခင္း၊ အပူလြန္ကဲျခင္း၊ အပူငုပ္ျခင္းတို႔ မျဖစ္ရေလေအာင္ အစီအမံမ်ား ေရးဆဲြေဆာင္ရြက္ရပါမည္။

            ေနပူထဲတြင္အလုပ္လုပ္သူမ်ား ျဖစ္တတ္သည့္ အျခား ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ လက္ဖ၀ါးမ်ားမွ ေခြ်းစီးမ်ားထြက္ျခင္း၊ အႏၱရာယ္ ကင္းမ်က္မွန္တြင္ ျမဴမႈန္တို႔ျဖင့္ ၀ါးလာျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။ အသက္ႀကီးသူမ်ား၊ အလြန္၀သူမ်ား၊ ေသြးဖိအားျမင့္ေရာဂါ ရိွသူမ်ား၊ ႏွလံုးေရာဂါရိွသူမ်ားအေနႏွင့္ အပူဒဏ္ကို အျခားသူမ်ားထက္ ပိုခံရသျဖင့္ ပိုအႏၱရာယ္ရိွသည္။ ထိုသူမ်ားကို အထူးဂရုစိုက္ရပါမည္။  

၈၊ ၁၂၊ ၁။ အပူေၾကာင့္ သတိေမ့ေျမာျခင္း (Heat Stroke)

            ေနပူလြန္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာေရာဂါမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးမွာ အပူေၾကာင့္ သတိေမ့ေျမာျခင္း (Heat Stroke) ျဖစ္ၿပီး အႏၱရာယ္ အႀကီးဆံုးလည္း ျဖစ္ပါသည္။ အပူေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္သည္ ၎၏အပူခ်ိန္ကို မထိန္းႏိုင္ေတာ့ေသာအခါ ကိုယ္အပူခ်ိန္ အလြန္လွ်င္ျမန္စြာ ျမင့္တက္လာသည္။ ေခြ်းလည္းခန္းသြားသည္။ ေခြ်းမထြက္ေတာ့သျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ကို ေအးေအာင္မလုပ္ႏိုင္ေတ့ာေပ။ အခ်ိန္ ၁၀ မိနစ္မွ ၁၅ မိနစ္အတြင္းမွာပင္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၁၀၆ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ သို႔မဟုတ္ သည့္ထက္ပိုျမင့္လာတတ္သည္။ အခ်ိန္မီ ကုသမႈမေပးႏုိင္လွ်င္ တစ္သက္စာ မသန္မစြမ္းျဖစ္ႏုိင္သလို အသက္ပင္ဆံုးရံႈးႏိုင္ပါသည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

Ø ကိုယ္ အလြန္ပူလာသည္။ အေရျပားမ်ား ေျခာက္ေသြ႔လာသည္ သို႔မဟုတ္ အလြန္အမင္း ေခြ်းထြက္လာသည္။

Ø အာရံုမ်ားေထြျပားလာျခင္း

Ø ခ်မ္းတုန္လာျခင္း

Ø ေခါင္း တစ္ဒုတ္ဒုတ္ကိုက္ခဲျခင္း

Ø ကိုယ္အပူခ်ိန္ အလြန္ျမင့္တက္လာျခင္း

Ø ေခါင္းမူးလာျခင္း၊ မ်က္လံုးမ်ား ျပာေ၀လာျခင္း

Ø စကားေကာင္းစြာ မေျပာႏိုင္ေတာ့ျခင္း၊ စကားမပီေတာ့ျခင္း

ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းမ်ား

Ø ဖံုးနံပါတ္ ၁၉၉ ကိုႏွိပ္ၿပီး အေရးေပၚကားေခၚပါ။

Ø ထိုအလုပ္သမား၏ ႀကီးၾကပ္ေရးမႉးႏွင့္ မန္ေနဂ်ာမ်ားကို အေၾကာင္းၾကားပါ။

Ø အလုပ္သမားကို အရိပ္ထဲသို႔ အျမန္ေရႊ႔ပါ။

Ø တစ္ကိုယ္လံုးကို ေရၿဖိဳေလာင္းခ်ပါ။

Ø ေရမ်ားမ်ားမရႏိုင္လွ်င္ အ၀တ္အစားအားလံုးကို ေရရဲႊရႊဲစိုသြားသည္ထိ ေလာင္းေပးပါ။

Ø ထို႔ေနာက္ ပန္ကာျဖင့္ေလမႈတ္ေပးပါ။ ပန္ကာမရိွလွ်င္ ယပ္ခပ္ေပးပါ။

Ø လူနာအေျခအေနကိုၾကည့္ၿပီး အျမန္ဆံုးေဆးရံုပို႔ပါ။

ေရွာင္ရန္

Ø လူနာကို ဆားမေပးပါႏွင့္။

Ø သက္သာသြားၿပီဆိုၿပီး ခ်က္ခ်င္း အလုပ္ထဲျပန္မသြားခိုင္းပါႏွင့္။

၈၊ ၁၂၊ ၂။ အပူေၾကာင့္ အလြန္ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း (Heat Exhaustion)

            ေနအပူေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္မွ ေရႏွင့္ ဆားဓာတ္အမ်ားအျပားဆံုးရံႈးသြားလွ်င္ ျဖစ္တတ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေခြ်းအလြန္ထြက္တတ္ သူမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ အသက္ႀကီးသူမ်ား၊ အလြန္၀သူမ်ား၊ ေသြးဖိအားျမင့္ေရာဂါ ရိွသူမ်ားတြင္ အျဖစ္ပိုမ်ားသည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

Ø အလြန္အမင္း ေခြ်းထြက္လာျခင္း

Ø အလြန္အမင္း ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း

Ø ေခါင္းမူးလာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ မ်က္လံုးမ်ား ျပာေ၀လာျခင္း

Ø မအီမသာျဖစ္၊ ပ်ိဳ႔အန္ခ်င္လာျခင္း

Ø စုိထိုင္း၊ ေစးထန္းလာျခင္း

Ø ျဖဴဖတ္ျဖဴေလ်ာ္ျဖစ္လာျခင္း

Ø အသက္ရႈႏႈန္း အားနည္းၿပီး ျမန္လာျခင္း

Ø ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ျမန္လာျခင္း

Ø ကိုယ္အပူခ်ိန္ အနည္းငယ္ျမင့္တက္လာျခင္း

Ø ၾကြက္တက္ျခင္း

Ø ဆီးအေရာင္ညိဳညစ္ညစ္ျဖစ္လာျခင္း (ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ေရခန္းေျခာက္သည့္လကၡဏာ)

ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းမ်ား

Ø အလုပ္သမားကို အရိပ္ထဲသို႔ အျမန္ေရႊ႔ပါ။ အဲယားကြန္းရိွလွ်င္ အဲယားကြန္းခန္းတြင္ နားေနပါေစ။

Ø အေပၚအက်ႌမ်ားကို ခြ်တ္ပါ။ တင္းက်ပ္ေနေသာ အ၀တ္အစားမ်ား (အထူးသျဖင့္ လည္ပင္း၊ ရင္ဘတ္ႏွင့္ ခါး) ကို ေလွ်ာ့ေပးပါ။ ၾကယ္သီးမ်ားျဖဳတ္ပါ။

Ø ေအးေသာ ေရ၊ အခ်ိဳရည္မ်ားကို နည္းနည္းခ်င္း၊ ေသာက္ႏိုင္သေလာက္ မ်ားမ်ားတုိက္ပါ။ (ကဖိန္းႏွင့္ အရက္ကိုမူ မတိုက္ရ။)

Ø ေခတၱနားၿပီး ေခါင္းမွၿဖိဳေလာင္းကာ ေရခ်ိဳးပါေစ။

Ø ရႏိုင္လွ်င္ ေရခဲအုပ္ထားေသာ အ၀တ္မ်ားျဖင့္ အံုေပးပါ။

Ø ေျခေထာက္ပိုင္းကို အနည္းငယ္ ျမွင့္ထားပါ။

Ø လူနာကိုထားၿပီး တျခားထြက္မသြားပါႏွင့္။

ျပန္လည္ေကာင္းလာလွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ေနပူထဲထြက္လုပ္ျခင္းမွ ေရွာင္ပါ။

၈၊ ၁၂၊ ၃။ အပူေၾကာင့္ ေသြးေပါင္က်ျခင္း၊ မူးေမ့ျခင္း (Heat Syncope)

            ေနပူထဲတြင္အလုပ္လုပ္ေနရသူမ်ားအဖို႔ ၾကာရွည္ထိုင္ရာမွ ရုတ္တရက္ထလွ်င္၊ ၾကာရွည္ရပ္ေနရာမွ ရုတ္တရက္ထိုင္လွ်င္၊ ၾကာရွည္ထိုင္ရာမွ ရုတ္တရက္လဲေလ်ာင္းလိုက္လွ်င္၊ ၾကာျမင့္စြာေလ်ာင္းေနရာမွ ရုတ္တရက္ထထိုင္လိုက္လွ်င္ မူးကနဲ၊ မိုက္ကနဲ ျဖစ္သြားတတ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ေနအပူရိွန္ေၾကာင့္ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္ျခင္းႏွင့္ ဆားဓာတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္၏။ 

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

Ø မူးေ၀မည္။

Ø ေခါင္းအနည္းငယ္ကိုက္မည္။

Ø အားနည္းကာ ျဖဴေဖ်ာ့သြားမည္။

ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းမ်ား

အထက္ပါေရာဂါလကၡဏာမ်ားျပၿပီဆိုလွ်င္ ထိုအလုပ္သမားကို -

Ø ေအးေသာေနရာ၌ ထိုင္ခိုင္းထားပါ။ သို႔မဟုတ္ ေလ်ာင္းေနပါေစ။

Ø ေရ၊ အေအး၊ အခ်ိဳရည္ စသည္တို႔ကို ျဖည္းညင္းစြာတုိက္ပါ။

၈၊ ၁၂၊ ၄။ အပူေၾကာင့္ ၾကြက္တက္ျခင္း (Heat Cramps)

            အင္အားသံုးၿပီးအလုပ္လုပ္ရသည့္ အလုပ္သမားမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ ေနပူထဲတြင္ အင္ႏွင့္အားႏွင့္လုပ္ရျခင္းေၾကာင့္ ေခြ်းထြက္လြန္ကာ ေရႏွင့္ ဆားဓာတ္မ်ားဆံုးရံႈးသြားသည္။ ထိုေရဓာတ္ကို အခ်ိန္မီ အစားျပန္မထိုးႏိုင္လွ်င္ ဆားဓာတ္ဆံုးရံႈးေသာေၾကာင့္ လက္ေမာင္း၊ ၀မ္းပိုက္၊ ေျခသလံုးၾကြက္သားမ်ား ၾကြက္တက္ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ထက္ ပိုျပင္းထန္လာပါက အပူေၾကာင့္ သတိေမ့ေမ်ာျခင္း (heat stress) ပါ ျဖစ္သြားႏုိင္သည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

လက္ေမာင္း၊ ၀မ္းပိုက္၊ ေျခသလံုးၾကြက္သားမ်ား နာက်င္သည္။ ၾကြက္တက္သည္။

 ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းမ်ား

Ø အလုပ္ကိုခ်က္ခ်င္းရပ္ပါ။ ေအးေသာအရိပ္ထဲတြင္ ထိုင္ခိုင္းထားပါ။

Ø ေရ၊ အခ်ိဳရည္၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္၊ အေအး စသည္တို႔ကို ၁၅ မိနစ္၊ မိနစ္ ၂၀ ျခားတစ္ခါ တိုက္ပါ။

Ø ျပန္လည္ေကာင္းလာသည့္တိုင္ ခ်က္ခ်င္း အလုပ္ျပန္မလုပ္ခုိင္းပါႏွင့္ဦး။

Ø အကယ္၍ အလုပ္သမားတြင္ ႏွလံုး၊ ဆီးခ်ိဳ စေသာေရာဂါမ်ားရိွလွ်င္၊ ၾကြက္တက္ျခင္းသည္ တစ္နာရီအတြင္း သက္သာမသြားလွ်င္ ဆရာ၀န္ထံ ျပပါ။

၈၊ ၁၂၊ ၅။ အပူေၾကာင့္ အင္ျပင္မ်ားထြက္ျခင္း (Heat Rash)

            အလြန္အမင္း ေခြ်းထြက္သျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စိုထိုင္းေသာရာသီဥတုတြင္ ေခြ်းထြက္သျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အေရျပား ယားယံသျဖင့္ ကုတ္ရာမွ အင္ျပင္ကဲ့သို႔ အဖုအပိမ့္မ်ားထြက္လာတတ္သည္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

လက္ေမာင္း၊ လည္ပင္း၊ ကုပ္ပိုး၊ ရင္ဘတ္အထက္ပိုင္း၊ တေတာင္ဆစ္နားတစ္၀ိုက္တို႔တြင္ အနီေရာင္ အဖုအပိန္႔မ်ားထြက္သည္။

ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းမ်ား

ဤကဲ့သို႔ လကၡဏာမ်ားျပလာသည့္ အလုပ္သမားမ်ားကို ပို၍ေအးေသာေနရာ၊ အရိပ္ေအာက္၊ စိုထိုင္းဆနည္းသည့္ေနရာမ်ားသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႔လုပ္ခုိင္းပါ။

အဖုအပိန္႔မ်ားကို ေျခာက္ေသြ႔သြားေအာင္ အ၀တ္စသန္႔သန္႔ျဖင့္ သုတ္ေပးပါ။

ေပါင္ဒါမႈန္႔ျဖဴးေပးျခင္းျဖင့္ အယားအယံသက္သာေစပါသည္။

အႀကံျပဳခ်က္မ်ား

Ø ေနပူထဲတြင္ ေတာက္ေလွ်ာက္လုပ္ေနမည့္အစား အရိပ္တြင္း၀င္၍ မၾကာခဏ နားေပးပါ။ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အမိုးလုပ္ေပးပါ။

Ø ခ်ည္ထည္မ်ားကို ၀တ္ပါ။ ႏိုင္လြန္ထည္မ်ားကို ေရွာင္ပါ။

Ø အျဖဴေရာင္ သို႔မဟုတ္ အေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့အ၀တ္မ်ား၀တ္ၿပီး အနက္ေရာင္ သို႔မဟုတ္ အေရာင္ရင့္ရင့္အ၀တ္မ်ားကို ေရွာင္ပါ။

Ø တင္းက်ပ္ေသာ အ၀တ္မ်ားမ၀တ္ပါႏွင့္။

Ø ႏႈတ္ခမ္းသားအျပားႀကီးေသာ ဦးထုပ္မ်ားေဆာင္းပါ။

Ø လုပ္ငန္းမစမီ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။

Ø အလုပ္လုပ္သည့္ေနရာႏွင့္ မလွမ္းမကမ္းတြင္ နားေနရန္ေနရာမ်ား လုပ္ေပးပါ။

Ø အင္အားသံုး၍လုပ္ရမည့္ အလုပ္မ်ားကို နံနက္ေစာေစာ သို႔မဟုတ္ ညေနေစာင္း ေနေအးသည့္အခ်ိန္မ်ားတြင္ လုပ္ပါ။

Ø အင္အားသံုး၍လုပ္ရမည့္ အလုပ္မ်ားတြင္ လူအင္အားမ်ားမ်ားသံုးၿပီးလုပ္ပါ။

Ø အလုပ္လုပ္သည့္ အနီးအနားတြင္ ေသာက္ေရဘူးမ်ား ထားေပးပါ။ ၁၅ မိနစ္၊ မိနစ္ ၂၀ ၾကာတိုင္း ေရတစ္ခြက္ေသာက္ပါ။

Ø အရက္ေသာက္သံုးျခင္း၊ ကဖိန္းႏွင့္ ဆိုဒါ၊ အခ်ိဳရည္မ်ားမ်ား ေသာက္သံုးျခင္းတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

Ø နားခ်ိန္၊ ေရေသာက္ခ်ိန္ သီးသန္႔သတ္မွတ္ထားေပးပါ။

Ø အပူဒဏ္မခံႏိုင္သည့္လုပ္သားမ်ားကို ဂရုတစိုက္ ေစာင့္ၾကည့္ပါ။

Ø ေနပူထဲတြင္ အလုပ္လုပ္ရမည့္သူမ်ားအား ဂရုစိုက္ရမည့္ အခ်က္မ်ားကို သင္ၾကားေပးပါ။

Ø အပူလြန္သူမ်ားအား မည္ကဲ့သို႔ျပဳစုရမည္ဟူသည့္ ေရွးဦးသူနာျပဳသင္တန္းမ်ား ေပးပါ။

v အပူေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္

v ကာကြယ္ရမည့္နည္းမ်ား

v အပူေၾကာင့္ရေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

v ေရွးဦးျပဳစုနည္းမ်ား

ရည္ညႊန္းစာအုပ္စာတမ္းမ်ား

၁။ http://www.cdc.gov/niosh/

၂။ http://www.webmd.com/

၃။ Association of Farmworker Opportunity Programs, USA - Heat Stress Trainer Guide

၄။ HSE UK – Heat Stress

၅။ HSE UK – Heat Stress in the Workplace

၆။ OSHA Fact Sheet – Protecting Workers from the Effects of Heat

၇။ OSHA 3154 – Heat Stress

၈။ Workers’ Compensation Board of B.C – Preventing Heat Stress at Work

ဆက္ပါဦးမည္။

ေအးၿငိမ္း

၂၆၊ ၁၁၊ ၂၀၁၃။ ည ၁၀း၄၀ နာရီ