ျမန္မာျပည္ မွ တိုင္းတာေရးစနစ္ စံႏံႈးမ်ား (၂)

ျမန္မာ အခ်ိန္ အတိုင္းအတာမ်ား  

ျပကၡဒိန္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ ျပကၡဒိန္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည့္  ျမန္မာအခ်ိန္ အတိုင္းအတာမ်ားအေၾကာင္း ဆက္ပါမည္။

ျမန္မာတို႔တြင္ ယခုေခတ္သံုး စက္နာရီမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ျမန္မာကိုယ္ပိုင္နာရီရိွခဲ့၊ သံုးခဲ့သည္။ ယခင္ ျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္က ကိုယ္ပုိင္ျမန္မာနာရီကိုသာ သံုးခဲ့ၾကပါသည္။ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေနာက္ပိုင္း ေရာက္မွ တစ္ရက္လွ်င္ ၂၄ နာရီရိွေသာ ယခု စက္နာရီမ်ားကို သံုးလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ စက္နာရီမ်ားတြင္က်ယ္လာၿပီး ျမန္မာနာရီကို မသံုးေတာ့သည္ႏွင့္အမွ် ျမန္မာနာရီ အသံုးအႏံႈးမွာလည္း ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ ေလာကမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ ရသည္။

တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း ျမန္မာနာရီမွာ ေရႊနန္းေတာ္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္ေနၿပီး သာမန္ျပည္သူျပည္သားမ်ားႏွင့္ သိပ္မနီးစပ္။ သံုးရမလြယ္။ သည့္အတြက္ စက္နာရီမ်ားေရာက္လာေသာအခါ ျမန္မာနာရီ အလွ်င္အျမန္ ကြယ္ေပ်ာက္ သြားျခင္း ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ -

ေရႊပဟိုရ္ စည္သံမ်ားကိုလ

မၾကားရ ၾကာေခ်ၿပီ

ေလးလရာသီ - ဟူေသာ ကဗ်ာေလးကိုေတာ့ ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မည္။

ထို႔ထက္ ပိုၿပီးနီးနီးစပ္စပ္ေတြ႔ႏိုင္သည္မွာ သႀကၤန္စာတြင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဘာမွန္းမသိ၍သာ ေက်ာ္ခ်လိုက္ရမည္။ ဖတ္ေတာ့ ဖတ္မိလိုက္ၾကသည္ခ်ည္း ျဖစ္ပါ၏။ ေအာက္တြင္ၾကည့္ပါ။

အထက္ပါ သႀကၤန္စာတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ျမန္မာပဟုိရ္ ေန႔ ၃ ခ်က္တီးေက်ာ္၊ ၁ နာရီ၊ ၁ ပါဒ္၊ ၉ ဗီဇနာ၊ ၅ ျပာဏ္၊ ၁ ခရာ ဟူသည္မွာ ျမန္မာ့ရိုးရာ အခ်ိန္ေဖာ္ျပခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဤစာေၾကာင္း၏ ေရွ႔ဘက္တြင္ ပါသည္။ ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္၊ ေန႔စက္၊ ၃ နာရီ၊ ၄၀ မိနစ္၊ ၄၉ စကၠန္႔ ဟူသည္ကား ျမန္မာ့ရိုးရာနာရီႏွင့္ ညီမွ်သည့္ လက္ရိွသံုး စက္နာရီ အခ်ိန္ပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။

ေရွးျမန္မာမ်ားမွာ ယခုေခတ္ လက္ပတ္နာရီကဲ့သို႔ေသာ နာရီမ်ားမရိွ။ ဘယ္အခ်ိန္ရိွၿပီကို သိေစရန္ မင္းေနျပည္ေတာ္ ပဟိုရ္စည္ နာရီစင္မွ နာရီတီးေပးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ အထက္ပါ စာပိုဒ္၌ ျမန္မာပဟုိရ္ ဟု ေရးသားထားျခင္းျဖစ္၏။

ပဟိုရ္စည္

တို ့ေတာရြာ
ေျပာစရာ အခ်ိန္ေဆာင္ရမွာျဖင့္
အိမ္ေခါင္ အိပ္တန္းက
ခ်ိပ္ပန္း ေတာင္ပံေပြလို ့
ေညာင္ကန္ေတြ ဆူလွယ္တြန္မွျဖင့္
အရြယ္မြန္ သူငယ္အိပ္ခ်ိန္ ဟု
အတိတ္နာရီ မွန္လိုက္တာက ၾကက္သံအၾကား။
နားမခ်ိဳ
ခုမ်ားမွာ ေရႊပဟိုရ္တဲ့
ေနညိဳလ်င္ ေဒါင္စိုင္းေအာင္
ေနာင္ဒိုင္း တဒူဒူနွင့္
ဆူေလသည္ ဘယ့္နွယ္ျမိဳ ့ရယ္လို ့
ရွင္ဘုရင္လူေမာ္တို ့ရယ္
မင္းမို ့ခံစား။

အမည္မသိေရွးစာဆို

ျမန္မာနာရီ ေရတြက္ပံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။

၁၀ ခရာ = ၁ ျပန္

၆ ျပန္ = ၁ ဗီဇနာ

၁၅ ဗီဇနာ = ၁ ပါဒ္

၄ ပါဒ္ = ၁ နာရီ

၈ နာရီ = ၁ ပဟိုရ္

၄ ပဟိုရ္ = ၁ ေန႔

နာရီ ၆၀ = ၁ ရက္

http://www.mawluu.com/2010/09/blog-post_683.html မွ တကၠသိုလ္ ဘုန္းျမင့္ေဆြ ၏ အခ်ိန္ကို မွတ္သားျခင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ ဆယ့္ႏွစ္လ၏ ေန႔တာ ညတာမ်ား ေဆာင္းပါး (ျမဝတီမဂၢဇင္း ၁၉၉၈-ခု ေဖေဖာ္ဝါရီလ) တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပ ထားပါသည္။ သူ႔ေဆာင္းပါးမွာ အေတာ္ေလးျပည့္စံုသျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္က အေထြအထူး ထပ္မံမေရးေတာ့ဘဲ သည္အတိုင္း ကူး ခ်လိုက္ပါသည္။ သူ႔ေဆာင္းပါးတြင္ မပါသည္မ်ားကိုသာ ထပ္မံျဖည့္စြက္ေဖာ္ျပပါမည္။

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ေရွးျမန္မာဘုရင္မ်ား လက္ထက္ေတာ္တြင္ အသံုးျပဳေသာ နာရီမွာ ေရ-နာရီျဖစ္၏။ ေရ-နာရီဆိုသည္မွာ စနစ္အတိုင္း အထြာျဖင့္ က်နစြာ စီမံျပဳလုပ္ထားေသာ ဖလားကို ေရေပၚတြင္ တည္ေသာအခါ ထိုဖလားရွိအေပါက္မွ ေရစိမ့္ဝင္လ်က္ ဖလားတြင္ ေရျပည့္၍ တႀကိမ္နစ္လွ်င္ ထိုအခ်ိန္ကာလ အတိုင္းအတာကို တနာရီဟု မွတ္သားျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို ေရ-နာရီအရ ေန႔ ၃၀-နာရီ၊ ည ၃၀-နာရီ အားျဖင့္ တရက္လွ်င္ နာရီ ၆၀-ရွိ၏။ ယင္း ေရ-နာရီ တနာရီ၏ အခ်ိန္ကာလ အတိုင္းအရွည္မွာ လူတို႔မ်က္စိတမွိတ္၊ သို႔မဟုတ္-မ်က္ေတာင္တစ္ခတ္ ကာလသည္ တစ္ခဏ။

ဆယ္ခဏသည္ တစ္လယ။
ဆယ္လယသည္ တစ္ခရာ။
ဆယ္ခရာသည္ တစ္ျပန္။
၆-ျပန္သည္ တစ္ဗီဇနာ။
၁၅-ဗီဇနာသည္ တစ္ပါဒ္။
၄-ပါဒ္သည္ တစ္နာရီ ျဖစ္၏။

ထို ေရ-နာရီအရ ေန႔ ၃၀-နာရီ၊ ည ၃၀-နာရီ ဆိုရာတြင္ ေန႔တာ၊ ညတာ ညီမွ်ေသာ တန္ခူးလႏွင့္ သီတင္းကၽြတ္လတို႔တြင္သာ ထိုအတိုင္း ကိုက္ညီသည္။အျခားလမ်ားတြင္ မကိုက္ညီေပ။ ကဆုန္လသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ ၃၂-နာရီ ရွိလာ၍ ည ၂၈-နာရီသာ ရွိသည္။ ထိုနည္းအတိုင္း လစဥ္ ေန႔ ၂-နာရီစီတိုး၍ ည ၂-နာရီစီ ေလ်ာ့ေလရာ ဝါဆိုလသို႔ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ ၃၆-နာရီ ရွိလာ၍ ည ၂၄-နာရီသာ ရွိ္ေတာ့သည္။ ဤဝါဆိုလသည္ တစ္ႏွစ္တာတြင္ ေန႔တာအရွည္ဆံုးလ ျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ (ေန႔ကိုလို ဝါဆို) ဟူ၍ ေရွးလူႀကီးသူမတို႔က စကားဆိုထံုး ျပဳခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

တဖန္ ဝါေခါင္လမွစ၍ လစဥ္ ညတြင္ ၂-နာရီစီတိုး၍ ေန႔တိုင္း ၂-နာရီစီ ေလ်ာ့လာရာ သီတင္းကၽြတ္လသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ႏွင့္ ညတို႔မွာ ၃၀-နာရီစီရွိ၍ ညီမွ်ေနျပန္၏။ ျပာသိုလသို႔ေရာက္ေသာအခါတြင္မူ ည ၃၆-နာရီရွိလာ၍ ေန႔ ၂၄-နာရီသာ ရွိေတာ့သည္။ ဤျပာသိုလသည္ တစ္ႏွစ္တာတြင္ ညတာ အရွည္ဆံုးလျဖစ္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ( ညကိုလို ျပာသို)ဟူ၍ ေရွးျမန္မာႀကီး တို႔က စကားဆိုထံုး ျပဳခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

တဖန္ တပို႔တြဲလမွစ၍ လစဥ္ ေန႔တြင္ ၂-နာရီစီ တိုး၍ ညတြင္ ၂-နာရီစီ ေလ်ာ့လာျပန္ရာ တန္ခူးလသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေန႔ႏွင့္ည တို႔မွာ ၃၀-နာရီစီရွိ၍ ညီမွ်ေနျပန္ေတာ့သည္။
တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး လတို႔၏ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္တို႔ကို ျပန္လည္ေလ့လာ သံုးသပ္ၾကည့္ေသာအခါ တပို႔တြဲလမွ ဝါဆိုလအထိ တျဖည္းျဖည္း ေန႔တာရွည္လာသည္ကို ေတြ႔ရ၍ ဝါေခါင္လမွ ျပာသိုလအထိ တျဖည္းျဖည္း ေန႔တာတို လာသည္ကို ေတြ႔ရ၏။ တဖန္ ညတာမွာမူ ဝါေခါင္လမွ ျပာသိုလအထိ တျဖည္းျဖည္းရွည္လာသည္ကို ေတြ႔ရ၍ တပို႔တြဲလမွ ဝါဆိုလအထိ တျဖည္းျဖည္း တိုလာသည္ကို ေတြ႔ရေလသည္။

ျမန္မာ့ဆယ့္ႏွစ္လ၏ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္တို႔ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္နည္းအားျဖင့္ မွတ္သားထားႏိုင္ရန္အတြက္ ကဝိလကၡဏာ သတ္ပံုက်မ္းတြင္-

ပတ္သံ တာရွည္၊ တီးသံျမည္၊ လက္ဆည္ကန္စာေရး။
တစ္ဆယ္ေလာင္းမည္၊ ထမ္းပိုးရည္၊ ယင္းသည္ နာရီေပး။
ဆယ့္ႏွစ္လလည္၊ ေန႔ဖို႔ရည္၊ ညဥ့္သည္ အၾကြင္းေဆး။

-       ဟူ၍ သံေပါက္လကၤာမ်ားျဖင့္ စပ္ဆိုမွတ္တမ္းတင္ထားေလသည္။

ထိုသံေပါက္ သံုးပုဒ္တြင္ ပထမသံေပါက္မွာ တစ္ဆယ့္ႏွစ္လအတြက္ တစ္လံုးေကာက္ အကၡရာနံသင့္ ဂဏန္း တစ္ဆယ့္ႏွစ္လံုး ခ်ရန္ ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ - တန္ခူး = ပတ္၊ ကဆုန္ = သံ စသည္)
ခ်ရာတြင္-

ပတ္=၅။ သံ=၆။ တာ=၇။ ရွည္=၈။
တီး=၇။ သံ=၆။ ျမည္=၅။
လက္=၄။ ဆည္=၃။ ကန္=၂။ စာ=၃။ ေရး=၄

- ဟူ၍ ဂဏန္းခ်ရေပသည္။

ျမန္မာနာရီအရ တစ္ရက္လွ်င္ နာရီ ၆၀ ရိွ၏။ ေန႔နာရီ ၃၀၊ ည နာရီ ၃၀ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ရက္မ်ားေရတြက္ပံုမွာ ယခုကာလ ကဲ့သို႔ သန္းေခါင္မွ စၿပီးေရတြက္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ။ သည္ကေန႔ေနထြက္ခ်ိန္မွ ေနာက္တစ္ေန႔ ေနထြက္ခ်ိန္ထိ (တစ္နည္းအားျဖင့္ တစ္ေန႔ႏွင့္ တစ္ည) ျဖစ္သည္။

တစ္ဆယ္ေလာင္းမည္ ဆိုသည္မွာ ထိုနံသင့္ဂဏန္းမ်ားကို ၁၀ ေပါင္းပါ ဟု ဆိုလိုသည္။ ဥပမာ - တန္ခူးလအတြက္ (ပတ္ = ၅) ျဖစ္၏။ ၎ကို ၁၀ ေပါင္းေသာ္ (၅+၁၀=၁၅) ျဖစ္၏။

ထမ္းပိုးရည္ - ဟူသည္ ႏွစ္ဆျပဳပါ။ သို႔မဟုတ္ ေပါင္းရဂဏန္းကို ၂ ႏွင့္ ေျမွာက္ပါဟု ဆိုလိုသည္။

ဥပမာ - တန္ခူးလမွ ေပါင္းရဂဏန္းသည္ ၁၅ ျဖစ္၏။ ၎ကို ၂ ႏွင့္ေျမွာက္ေသာ္ (၁၅ x ၂ = ) ၃၀ ရသည္။

ေန႔ဖို႔ရည္ - ဟူသည္ ထိုရေသာ ဂဏန္းမွာ ေန႔နာရီေပါင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုလိုသည္။

ညဥ့္သည္ အၾကြင္းေဆး - ဟူသည္ကား ၆၀ မွ ထို ေန႔နာရီကို ႏႈတ္။ အၾကြင္းသည္ ညနာရီေပါင္း ျဖစ္သည္ ဟူ၏။

ဥပမာ - တန္ခူးလတြင္ ေန႔နာရီေပါင္း ၃၀ ျဖစ္ေၾကာင္း အထက္တြက္ကိန္းအရသိရၿပီ။

တစ္ရက္ရိွနာရီေပါင္း ၆၀ မွ ထိုေန႔နာရီ ၃၀ ကိုႏႈတ္လိုက္ေသာ ၃၀ ၾကြင္းမည္။ ထိုနာရီသည္ကား ညဥ့္နာရီပင္ ျဖစ္ေတာ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တန္ခူးလတြင္ ေန႔နာရီ ၃၀ ၊ ညနာရီ ၃၀ ရိွသည္ဟု သိရသည္။

က်န္သည့္လမ်ားကိုလည္း ထုိအတိုင္း တြက္ယူႏုိင္သည္။

ေရွးျမန္မာဘုရင္မင္းျမတ္တို႔ လက္ထက္ေတာ္တြင္ တစ္ရက္လွ်င္ ပဟိုရ္စည္ ၈-ႀကိမ္တီးသည္။ ေန႔ ၄-ႀကိမ္၊ ည ၄-ႀကိမ္ ျဖစ္၏။
တစ္ရက္အတြင္း ပဟိုရ္စည္တီးပံုမွာ ဤသို႔တည္း။

ေန႔အတြက္မွာ ဤသို႔ျဖစ္၏။ ေန႔တာႏွင့္ညတာညီမွ်ေသာ တန္ခူးလတြင္ နံနက္ ေနထြက္သည့္ အခ်ိန္ကစ၍ ေရ-နာရီ တစ္နာရီလွ်င္ ေမာင္းတစ္ခ်က္၊ ၂-နာရီလွ်င္ ေမာင္း ၂-ခ်က္ အစဥ္အတိုင္း တီးသြားျပီးလွ်င္ ၇-ေမာင္းေက်ာ္ ၇-နာရီ ၂-ပါဒ္၊ သို႔မဟုတ္ ၇-နာရီခြဲရွိေသာအခါ တလွည့္စီအားျဖင့္ ေခါင္းေလာင္းသံ ၁၁-ခ်က္၊ စည္သံ ၁၁-ခ်က္ တီးရေလသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေခါင္းေလာင္းသံႏွင့္ စည္ ၁၁-ခ်က္စီ တီးသည္ကို ေန႔တစ္ခ်က္တီးဟု ေခၚေလသည္။ ထိုတစ္ခ်က္တီး အခ်ိန္သည္ စက္နာရီ နံနက္ ၉-နာရီႏွင့္ ညီမွ်၏။

ယင္းသို႔ တစ္ခ်က္တီးျပီးေနာက္ ေရ-နာရီ တစ္နာရီလွ်င္ ေမာင္းတစ္ခ်က္တီးျပန္၏။ ထိုအခ်ိ္န္ကို တစ္ခ်က္တီးေက်ာ္ တစ္နာရီဟု မေခၚဘဲ တစ္ခ်က္တီးေက်ာ္ တစ္ေမာင္းဟူ၍သာ ေမာင္းသံကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚေလ့ရွိၾကသည္။ အထက္တြင္ တင္ျပခဲ့သည့္အတိုင္းပင္ ၇-နာရီႏွင့္ ၂-ပါဒ္ရွိလာျပန္ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းႏွင့္ စည္ ၂၂-ခ်က္စီ တီးရျပန္ေလသည္။ ယင္းကို ၂-ခ်က္တီး အခ်ိန္ဟု ေခၚေလသည္။ ထို ၂-ခ်က္တီးအခ်ိန္သည္ စက္နာရီ မြန္းတည့္ ၁၂-နာရီႏွင့္ ညီမွ်သည္။

ထို႔ေနာက္ ၇-နာရီ ၂-ပါဒ္ ရွိလာျပန္ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းႏွင့္ စည္ ၃၃-ခ်က္စီ တီးရျပန္သည္။ ယင္းကို ၃-ခ်က္တီးအခ်ိန္ဟု ေခၚေလသည္။ ထို ၃-ခ်က္တီးအခ်ိန္သည္ စက္နာရီ ညေန ၃-နာရီႏွင့္ ညီမွ်ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ၇-နာရီ ၂-ပါဒ္ ရွိလာျပန္ ေသာအခါ ေခါင္းေလာင္းႏွင့္ စည္ ၄၄-ခ်က္စီ တီးရျပန္၏။ ယင္းကို ၄-ခ်က္တီးအခ်ိန္ဟု ေခၚေလသည္။ ထို ၄-ခ်က္တီး အခ်ိန္သည္ ေနဝင္ခ်ိန္ျဖစ္၍ စက္နာရီ ၆-နာရီႏွင့္ ညီမွ်ေလသည္။

ညအတြက္ ပဟိုရ္စည္ ၄-ႀကိမ္ တီးပံုမွာလည္း အထက္ပါ ေန႔အတြက္ ပဟိုရ္စည္ တီးပံု နည္းအတိုင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ပဟိုရ္စည္ တီးပံုတီးနည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွာ ဤသို႔တည္း။
ေန႔တာ-ညတာတို႔ တိုသည္ျဖစ္ေစ၊ ရွည္သည္ျဖစ္ေစ၊ ေန႔ႏွင့္ညနာရီတို႔ကို ၄-ပိုင္းစီ ပိုင္း၍ တစ္ပိုင္းအရွိတြင္ တပဟိုရ္တီးျမဲ ျဖစ္၍ ေန႔တာျဖစ္ေစ၊ ညတာျဖစ္ေစ အတိုဆံုးအခါမွာ ၆-နာရီ၊ သို႔မဟုတ္ ၆-ေမာင္းတြင္ တစ္ပဟိုရ္တီးရသည္။
အရွည္ဆံုးအခါမွာ ၉-နာရီ၊ သို႔မဟုတ္ ၉-ေမာင္းတြင္ တစ္ပဟိုရ္ တီးရေလသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ေန႔တာ ညတာ အတိုအရွည္ လိုက္၍ တီးရေသာ ပဟိုရ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မည္သည့္လ၊ မည္သည့္အခါမဆို ေနထြက္ႏွင့္ နံနက္ ၄-ခ်က္တီး၊ ေနဝင္ႏွင့္ ည ၄-ခ်က္တီး၊ မြန္းတည့္ႏွင့္ ၂-ခ်က္တီး၊ သန္းေခါင္ႏွင့္ ၂-ခ်က္တီးအခ်ိန္တို႔သည္ အျမဲညီညြတ္တိုက္ဆိုင္မိၾကေလသည္။

ထို ေရ-နာရီျဖင့္ တီးအပ္ေသာ ပဟိုရ္သည္ ေနထြက္၊ မြန္းတည့္၊ ေနဝင္၊ သန္းေခါင္ခ်ိန္တို႔ႏွင့္ အလြန္ကိုက္ညီေသာ္လည္း ယင္း ေရ-နာရီကို အသံုးျပဳရာတြင္ အျမဲမျပတ္ ၾကည့္ရႈ ေစာင့္ေရွာက္ေနရေသာေၾကာင့္ ဘုရင္မင္းျမတ္မွတပါး အျခားသူတို႔ အသံုးျပဳႏိုင္ ၾကမည္ မဟုတ္ေပ။

ထို႔ေၾကာင့္ ပဟိုရ္စည္သံကို မၾကားရေသာအရပ္၊ သို႔မဟုတ္-ျမိဳ႔ေတာ္ႏွင့္ ေဝးကြားေသာ အရပ္တို႔တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ သူတို႔သည္ အခ်ိန္ကို မွန္းဆ၍သာ မွတ္သားၾကရေလသည္။ ေန႔အခါျဖစ္လွ်င္ ေနထြက္ တျပဴအခ်ိန္၊ ေနထန္းတဖ်ားခန္႔ အခ်ိန္၊ ဆြမ္းခံခ်ိန္၊ ဆြမ္းခံျပန္ခ်ိန္၊ ဆြမ္းစားခ်ိန္၊ ေနမြန္းတည့္ခ်ိန္၊ ေနမြန္းတိမ္းခ်ိန္၊ ညေနေစာင္းခ်ိန္၊ စသည္ျဖင့္ မွတ္သားၾကရ၏။
ညအခါျဖစ္လွ်င္ ေနဝင္ဖ်ိဳးဖ် အခ်ိန္၊ သူငယ္ တိတ္ဆိတ္ အခ်ိန္၊ သက္ႀကီးေခါင္းခ် အခ်ိ္န္၊ ညဦးၾကက္တြန္ခ်ိန္၊ သန္းေခါင္ ၾကက္တြန္ခ်ိန္၊ လင္းအားႀကီး ၾကက္ဦးတြန္ခ်ိန္ စသည္ျဖင့္ မွတ္သားၾကရေလသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ေရွးအခါက ဇာတ္ႏွင့္ ရုပ္ေသး မင္းသားမ်ားသည္ ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ ေဝးကြာေသာ ေတာအရပ္၊ ေတာေဒသမ်ားသို႔ ေရာက္ေနဟန္ ကျပေသာအခါတြင္-

ေရႊပဟိုရ္ စည္သံမ်ားကိုလ
မၾကားရ ၾကာေခ်ျပီ
ေလးလရာသီ။
တိုင္းဌာနီရယ္ေလ
မဟုတ္ကယ္ ပါျပီလို႔။
ၾကက္သံကို ပဟိုရ္ျပဳရတယ္
ေတာသူ႔ရြာမို႔။ ။

- ဟူေသာ ေတာဓေလ့ သျဖန္ကို သီဆိုတတ္ၾကေလသည္။

ထိုသျဖန္၏ အဓိပၸါယ္မွာ ျမိဳ႔ေတာ္ႏွင့္ ေဝးကြာေသာ ေတာသူေတာင္သားမ်ား ေနထိုင္ရာ ေတာအရပ္ ေတာေဒသသို႔ ေရာက္ေနသည့္သူ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေရႊပဟိုရ္စည္သံမ်ားကို မၾကားရသည္မွာ ေလးလခန္႔ပင္ ၾကာခဲ့ေလျပီ။ တိုင္းႏိုင္ငံ ရာဇဌာနီ မင္းေနျပည္ မဟုတ္သျဖင့္ ၾကက္တြန္သံမ်ားကိုသာ ပဟိုရ္စည္သံျပဳလုပ္၍ အခ်ိန္အခါကို မွတ္သားေနရပါ ေတာ့သည္ဟု ျဖစ္ပါသည္။

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ဤတြင္ ေရွးျမန္မာမင္းတို႔၏ ေရနာရီျပဳလုပ္ပံုမွာ ရတနာအျပည့္စီခ်ယ္ထားေသာ ေရအင္တံုထဲတြင္ ေရအျပည့္ထည့္၍ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ အေပါက္ေဖာက္ထားေသာ ေၾကးဖလားတင္၍ ေၾကးဖလားတစ္ခါျမဳပ္လွ်င္ တစ္နာရီ ဟု သတ္မွတ္ သည္။ ေၾကးဖလားမွာ ေၾကးနီအခ်ိန္ ၁၆ က်ပ္သား ေလး၏။ အေစာက္ ၇ လက္သစ္၊ မ်က္ႏွာ၀အက်ယ္ ကိုးလက္သစ္ရိွသည္။ ဖလားေအာက္ေျခတြင္ ေဖာက္ထားေသာ အေပါက္၏ အက်ယ္မွာ မိန္းမပ်ိဳတစ္ဦး၏ ဆံျခည္မွ်င္ ၁၆ မွ်င္ ၀င္ရံုမွ် ျဖစ္သည္။

ဖလားတစ္ခါနစ္လွ်င္ ေငြေမာင္း တစ္ခါတီးသည္။ ဤသည္ကိုရည္၍ တစ္နာရီ တစ္ေမာင္းဟု ေခၚသည္။

ပဟိုရ္စည္တီးသည္မွာ ေန႔ ၄ ႀကိမ္၊ ည ၄ ႀကိမ္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို စက္နာရီႏွင့္ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္း ရသည္။

စက္နာရီ	ျမန္မာနာရီ	ပဟိုရ္
နံနက္ ၉ နာရီ	၇ နာရီ ၂ ပါဒ္	ေန႔ပဟိုရ္ ၁ ခ်က္တီး
မြန္းတည့္ ၁၂ နာရီ	၁၅ နာရီ	ေန႔ပဟိုရ္ ၂ ခ်က္တီး
ညေန ၃ နာရီ	၂၂ နာရီ ၂ ပါဒ္	ေန႔ပဟိုရ္ ၃ ခ်က္တီး
ေန၀င္ခ်ိန္ ၆ နာရီ	ေန႔ နာရီ ၃၀	ေန႔ပဟိုရ္ ၄ ခ်က္တီး
ည ၉ နာရီ	၇ နာရီ ၂ ပါဒ္	ညပဟိုရ္ ၁ ခ်က္တီး
သန္းေခါင္ ၁၂ နာရီ	၁၅ နာရီ	ညပဟိုရ္ ၂ ခ်က္တီး
သန္းေခါင္ေက်ာ္ ၃ နာရီ	၂၂ နာရီ ၂ ပါဒ္	ညပဟိုရ္ ၃ ခ်က္တီး
ေနထြက္ခ်ိန္ ၆ နာရီ	ညနာရီ ၃၀	ညပဟိုရ္ ၄ ခ်က္တီး

ပတ္၊ သံ၊ တာ၊ ရွည္၊ တီး၊ သံ၊ ျမည္ - လကၤာကို ဇယားျဖင့္ေဖာ္ျပရလွ်င္ ေအာက္ပါအတိုင္းရမည္။

လ	တြက္နည္း	ေန႔နာရီ	ညနာရီ
တန္ခူး	ပတ္ (၅ + ၁၀) x ၂ = ၃၀	၃၀	၃၀
ကဆုန္	သံ (၆ + ၁၀) x ၂ = ၃၂	၃၂	၂၈
နယုန္	တာ (၇ + ၁၀) x ၂ = ၃၄	၃၄	၂၆
၀ါဆို	ရွည္ (၈ + ၁၀) x ၂ = ၃၆	၃၆	၂၄
၀ါေခါင္	တီး (၇ + ၁၀) x ၂ = ၃၄	၃၄	၂၆
ေတာ္သလင္း	သံ (၆ + ၁၀) x ၂ = ၃၂	၃၂	၂၈
သီတင္းကြ်တ္	ျမည္ (၅ + ၁၀) x ၂ = ၃၀	၃၀	၃၀
တန္ေဆာင္မုန္း	လက္ (၄ + ၁၀) x ၂ = ၂၈	၂၈	၃၂
နတ္ေတာ္	ဆည္ (၃ + ၁၀) x ၂ = ၂၆	၂၆	၃၄
ျပာသို	ကန္ (၂ + ၁၀) x ၂ = ၂၄	၂၄	၃၆
တပို႔တဲြ	စာ (၃ + ၁၀) x ၂ = ၂၆	၂၆	၃၄
တေပါင္း	ေရး (၄ + ၁၀) x ၂ = ၂၈	၂၈	၃၂

ျမန္မာက တစ္ရက္လွ်င္ နာရီ ၆၀ ရိွသည္။ စက္နာရီက တစ္ရက္လွ်င္ ၂၄ နာရီ ရိွသည္။ သို႔အတြက္ ျမန္မာတစ္နာရီလွ်င္ စက္ ၂၄ မိနစ္ရိွသည္။

ျမန္မာနာရီမ်ားအေၾကာင္း http://words.myanmarsar.org/  တြင္လည္း ေတြ႔ပါ၏။ သို႔ေသာ္ ဇယားမ်ား မွားေနသည္။

ဤသည္ကို ျပဳျပင္ၿပီး ကြ်န္ေတာ္က ျပန္လည္ေဖာ္ျပလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသတည္း။

အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါသည္။

ေအးၿငိမ္း

30/10/2011, 9:53 pm

Blk 663D, Jurong West St. 65

#15-233

Singapore 644663

Tel: 97303027

Email: y_nyein@yahoo.com.sg