Bitter Life XVII (မတင္ဇာေမာ္)

နာမည္ - မတင္ဇာေမာ္
အသက္ - ၂၄
ပညာအရည္အခ်င္း - SMU (Singapore Management University) တြင္ေက်ာင္းတက္ေနဆဲ
လက္ရိွအလုပ္အကိုင္ - ေက်ာင္းသူ

မတင္ဇာေမာ္မွာ အလြန္ေအးေဆးပံုရပါ၏။ စကားမ်ားမ်ား မေျပာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္သိခ်င္တာကို မနည္း ႏိႈက္ယူ ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူ႔အေတြ႔အႀကံဳကေလးမ်ားသည္လည္း စင္ကာပူသို႔ ေက်ာင္းလာတက္မည့္ သူမ်ားအတြက္ အဖိုးတန္ ပါသည္။ သူကေတာ့ စင္ကာပူတြင္ အစ္မရိွေနသည့္အတြက္ အဆင္ေျပပါသည္။ လူခံမရိွသူမ်ားအေနႏွင့္ ဘယ္ကဲ့သို႔ ႀကံဳေတြ႔ရႏိုင္ေၾကာင္းမ်ားပါ ထည့္သြင္းေျပာျပပါသည္။ သူေက်ာင္းတက္သည့္ အေတြ႔အႀကံဳကို နားဆင္ၾကည့္ၾကပါစို႔။

ဒီမွာ ေက်ာင္းလာတက္ဘို႔ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ အေနနဲ႔ SAT (Scholastic Aptitude Test) (School Assessment Test) (Scholastic Assessment Test) နဲ႔ TOEFL (Test Of English as a Foreign Language) ေအာင္ဘို႔ လိုပါတယ္။ TOEFL ျဖစ္ျဖစ္ IELTS(International English Language Testing System) ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေနာ္။
ဒီ အဂၤလိပ္စာ စာေမးပဲြေတြ ေျဖဘို႔အတြက္ သင္တန္းေတြ တက္ပါတယ္။ ရွစ္မိုင္က ဆရာ ကယ္လ္ဗင္မွာ။ ဆယ္တန္းၿပီးကတည္းက ေလ့လာေနတာပါ။ စာေမးပဲြ ေျဖခါနီးမွ ျပန္ေလ့က်င့္တာက ၆ လေလာက္ ၾကာတယ္။ TOFEL ေျဖတာ အမွတ္ ၆၄၃ ရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ SAT ေျဖရပါတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ရင္လည္း GCE’A’ ေအာင္ထားရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆယ္တန္း အမွတ္ေတြလည္း ၾကည့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆယ္တန္းအမွတ္ထက္ SAT မွတ္က ပိုအေရးႀကီးတယ္။ ဆယ္တန္းအမွတ္လည္း သိပ္နည္းလို႔ေတာ့ မရဘူး ေပါ့။ အရင္က SAT မွတ္ကို ၁၆၀၀ ေပးထားတယ္။ ကြ်န္မက ၁၃၇၀ ရတယ္။ ခုေတာ့ SAT မွတ္ကို ၂၄၀၀ ေပးထားၿပီး စာေမးပဲြရမွတ္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္မွ ၀င္ခြင့္ရတယ္။ IELTS ကိုေတာ့ 6.0 လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။
တစ္ခုေတာ့ ရိွတာေပါ့။ ေက်ာင္းလက္ခံဘို႔ သူတို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အေရအတြက္နဲ႔ ေလွ်ာက္လာတဲ့ ဦးေရ ေပၚလည္း မူတည္တယ္။ ေလွ်ာက္တဲ့သူ သိပ္မ်ားေနရင္ အမွတ္ေတြ အရမ္းျမင့္တတ္ၿပီး ေလွ်ာက္တဲ့သူ နည္းရင္ေတာ့ အမွတ္သိပ္မမ်ားပဲ လက္ခံတဲ့ သေဘာေပါ့။ သတ္မွတ္ထားတာကေတာ့ Local (စင္ကာပူ ႏိုင္ငံသား) က ၈၀ ရာခိုင္ႏံႈး လက္ခံၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားကို ၂၀% လက္ခံတယ္။
ေက်ာင္းအပ္ စလက္ခံတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေက်ာင္းwebsite ကေန ေလွ်ာက္လႊာကို download လုပ္ၿပီး supporting document ေတြနဲ႔ ပို႔လိုက္တာေပါ့။ စင္ကာပူက သူငယ္ခ်င္းက ပိုက္ဆံ သြင္းေပးတယ္။ ေနာက္ short listed ထြက္လာ ေတာ့ သူတို႔ ဖံုးနဲ႔ လွမ္း အင္တာဗ်ဴးတယ္။ ၿပီးေတာ့ Essay ေရးခိုင္းတယ္။ Essay က အင္တာဗ်ဴးအၿပီး နာရီ၀က္အတြင္း အၿပီးေရးၿပီး e-mail နဲ႔ ပို႔ရတာ။ ဒီမွာ ရိွေနတဲ့သူေတြကေတာ့ ကိုယ္တိုင္သြား အင္တာဗ်ဴးရတာေပါ့။ သူတို႔က်ေတာ့ ပိုၿပီး အၿပိဳင္အဆိုင္မ်ားတယ္။ ပိုအေျပာေကာင္းတဲ့ သူေတြ ရတာေပါ့။

မွတ္ခ်က္။ ။ ေက်ာင္း၏ website ျဖစ္ေသာ -http://www.smu.edu.sg/admissions/applysmu/internationalQuali/index.asp တြင္ ေက်ာင္း၀င္ခြင့္ကို ေအာက္ပါ အတိုင္း သတ္မွတ္ထားသည္ ကို ေတြ႔ရပါသည္။
 အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည့္ၿပီးသူ ျဖစ္ရမည္။
 (ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္) အထက္တန္းေအာင္ျဖစ္ရမည္။ (အမွတ္ေဖာ္ျပထားတာ မေတြ႔ရပါ။)
 TOEFL (Paper Based) – 550 or IELTS – Overall band of 6.5
 A score of more than 1300 (old SAT format) or more than 1900 (new SAT format) will be minimally sufficient for applicants to make a competitive application. (မွတ္ခ်က္ - SAT ေအာင္မွတ္ရရံုမွ်ႏွင့္ ေက်ာင္း၀င္ ခြင့္ ေသခ်ာၿပီ ဟု မဆိုလိုပါ။)

တစ္ႏွစ္မွာ တစ္တန္းပဲ ေခၚတယ္။ ၾသဂုတ္လ အတန္းအတြက္ ဧၿပီလ ကတည္းက ေက်ာင္းေလွ်ာက္ရတာ။ ၾသဂုတ္လမွာ စတက္ရတယ္။ ၾသဂုတ္လကေန ဒီဇင္ဘာလထိ တစ္တန္း၊ ဇႏၷ၀ါရီကေန ဧၿပီလထိ တစ္တန္း တက္ရတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက အာဆီယံႏိုင္ငံေတြက ပိုမ်ားတယ္။ ျမန္မာျပည္က လာတက္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ေတြ႔ရတယ္။ အရင္ကေတာ့ တစ္တန္းကို ၃ ေယာက္ေလာက္ပဲ ေတြ႔ရတယ္။ ကြ်န္မတို႔တက္တံုးက ၇ ေယာက္ ေလာက္ ရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခုေနာက္ပိုင္း အေယာက္ ၂၀၊ ၃၀ စသျဖင့္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လာတက္ၾကတယ္။
ေက်ာင္းတက္ၿပီး ဘဲြ႔မရဘဲ ျပန္သြားရတဲ့သူေတြလည္း ရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္ေလာက္လဲလို႔ တိတိက်က်ေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ တခ်ိဳ႔ဆိုလည္း အမွတ္နည္းလို႔ warning ေပးခံရတဲ့သူေတြလည္း ရိွတယ္။ တစ္ခါ notice စာ ပို႔တယ္။ ႏွစ္ခါ ပို႔တယ္။ ဒါမွ အမွတ္က တက္မလာဘူးဆို ေက်ာင္းထုတ္လိုက္တာပဲ။ အတန္းဘယ္ေလာက္ ေရာက္မွရယ္ မဟုတ္ ဘူး။ စာညံ့လို႔ကေတာ့ ေရာက္ရာအတန္းကေန ထုတ္ပစ္လိုက္တာပဲ။

ေနတာကေတာ့ အစ္မနဲ႔ အတူတူေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းကထားေပးတဲ့ အေဆာင္ေတြလည္း ရိွတယ္။ အဲဒီမွာ တစ္ခုေကာင္းတာက ေက်ာင္းကို ေစာေရာက္ေနတဲ့ senior residence ေတြက ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ အက်ိဳးကို ေဆာင္ၾကဥ္းေပးတယ္။ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားသစ္ေတြကို လမ္းညႊန္ျပသ ကူညီတယ္။ ေက်ာင္းကလုပ္တဲ့ activity ေတြမွာ ၀င္ပါေလ့ ရိွတယ္။ အေဆာင္စည္းကမ္းေတြ လုိက္နာတယ္ ဆိုရင္ အေဆာင္လခကို ထက္၀က္ထိ ေလွ်ာ့ခ်ေပးတယ္။ အခန္းလခက တစ္လကို ၄၀၀ ေက်ာ္ထင္တယ္။ နည္းနည္း ေစ်းႀကီးတယ္။ ေက်ာင္းက ၿမိဳ႔ထဲ က်တာ ကိုး။ အေဆာင္မွာေနရင္ တစ္ခုေကာင္းတာက အေဆာင္ေတြက ေက်ာင္းနဲ႔နီးေတာ့ သြားရလာရတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ လမ္းစရိတ္ သက္သာတယ္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ေက်ာင္း၏ website ျဖစ္ေသာ http://www.smu.edu.sg/leasing/Prinsep/rates.asp တြင္ အခန္း လခမ်ားကို -
Semester 1 အတြက္ တစ္ေယာက္ခန္း ငါးလစာအတြက္ အခန္းငွားခခ်ည္း ၂၅၀၀၊ အျခား ေရမီး၊ အဲယား ကြန္းသံုးခ၊ လံုၿခံဳေရး စသျဖင့္ အားလံုးေပါင္းလိုက္ပါက ၂၉၆၈.၅၀။ ႏွစ္ေယာက္ခန္း ငါးလစာအတြက္ အခန္းငွားခခ်ည္း ၂၀၀၀၊ အျခား ေရမီး၊ အဲယား ကြန္းသံုးခ၊ လံုၿခံဳေရး စသျဖင့္ အားလံုးေပါင္းလိုက္ပါက ၂၃၆၃.၅၀။
Semester 2 အတြက္ တစ္ေယာက္ခန္း ေလးလစာအတြက္ အခန္းငွားခခ်ည္း ၂၂၀၀၊ အျခား ေရမီး၊ အဲယား ကြန္းသံုးခ၊ လံုၿခံဳေရး စသျဖင့္ အားလံုးေပါင္းလိုက္ပါက ၂၂၅၂.၅၀။ ႏွစ္ေယာက္ခန္း ေလးလစာအတြက္ အခန္းငွားခခ်ည္း ၁၈၀၀၊ အျခား ေရမီး၊ အဲယား ကြန္းသံုးခ၊ လံုၿခံဳေရး စသျဖင့္ အားလံုးေပါင္းလိုက္ပါက ၁၈၅၂.၅၀ -
ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ေက်ာင္းကေတာ့ ကိုယ္ယူတဲ့ ဘာသာေပၚမူတည္ၿပီး သံုးႏွစ္ခဲြကေန ေလးႏွစ္ထိ တက္ရပါတယ္။ ဗမာျပည္နဲ႔ မတူ တာက ဒီမွာက ပိုၿပီး interactive ျဖစ္တယ္။ Team work ေတြ၊ group system ေတြ နဲ႔ လုပ္ရပါတယ္။ စာေမးပဲြေတာ့ စစ္ တာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းတက္ေနတဲ့ တစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ class presentation ေတြနဲ႔ Team Work ေတြကိုလည္း အမွတ္ ေပးတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက်ေတာ့ ကိုယ့္ရမွတ္အားလံုးဟာ စာေမးပဲြတစ္ခုထည္း မွာပဲ မူတည္ေနတယ္။
ဒါေပမဲ့ presentation က ဘယ္ႏွစ္မွတ္၊ team work က ဘယ္ႏွမွတ္ ဆိုတာကို ကိုယ့္ professor ကပဲ သတ္မွတ္ေပးတယ္။ အဲဒါကို ေက်ာင္းတက္ၿပီး ပထမ တစ္ပတ္အတြင္းမွာပဲ အားလံုးရွင္းျပ ထားတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပထမႏွစ္၀က္မွာ ရမွတ္အားလံုးရဲ့ ၇၀% ၿပီးသြားေလ့ ရိွတယ္။ IT နဲ႔ Economics မွာေတာ့ Final Thesis ေရးရတယ္။ က်န္တဲ့ ဘာသာေတြမွာ ေရးရတယ္လို႔ မၾကားမိဘူး။
စစခ်င္း ပထမႏွစ္မွာ စာသင္ပံုစနစ္ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ work load အရမ္းပိတယ္။ မနည္းႀကိဳးစားၾကရတယ္။ Assignment ေတြေပးတာ အရမ္းမ်ားေတာ့ အဲဒါေတြကို မနည္းၿပီးေအာင္ လုပ္ေနရတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ အဲဒီအေပၚမွာလည္း အမွတ္ေပးတာကိုး။
ေရာက္ခါစမွာ ဆရာေတြစာသင္တာကလည္း စကားေျပာတာ ျမန္ေတာ့ သူတို႔ေျပာတာ မနည္းလိုက္ နားေထာင္ ရတယ္။ သိပ္နားမလည္ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ဗမာျပည္နဲ႔ Teaching style မတူတာ။ ဒီမွာ ဆရာက အမ်ားႀကီး သင္ေပး တာ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔က reference ေပးၿပီး ဖတ္ခိုင္း။ ၿပီးရင္ အဲဒီ အေပၚမွာ discussion ျပန္လုပ္ခိုင္းတယ္။
ကြ်န္မတို႔က အေလ့အက်င့္မရိွတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတို႔ေပးလိုက္တဲ့ reference စာမ်က္ႏွာ အမ်ားႀကီးထဲက ဘယ္ဟာ အေရးႀကီးမွန္း မသိဘူး။ ေနာက္ၿပီး စာေတြက အသစ္ဆုိေတာ့ အကုန္နားမလည္။ အကုန္ေလွ်ာက္ဖတ္။ သူတို႔ ဘာလိုခ်င္တာလဲ ဆိုတာ မသိ။ အဲဒီေတာ့ စိတ္ေတြပူ။ Stress အရမ္းမ်ားတာပဲ။
တကယ္ဆို ကိုယ္က ဒီဟာ ၅ မွတ္ေလာက္ပဲ ေပးတယ္လို႔ သိထားရင္ လက္လႊတ္လိုက္လို႔ ရတာပဲ။ အေရးႀကီးတာပဲ ဖိလုပ္ ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ လန္႔ေနေတာ့ အဲဒီ ၅ မွတ္အတြက္နဲ႔လည္း မတန္တဆ ႀကိဳးစားလိုက္ရတာေတြ ရိွတယ္။ လုပ္ရတာနဲ႔ ရတာနဲ႔ မတန္ဘူးေပါ့။
ေနာက္တစ္ခုက ေက်ာင္းက စင္ကာပူရီယမ္ေတြကို ၈၀ ရာႏံႈးလက္ခံထားေတာ့ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းပဲ ၀ိုင္းဖဲြ႔ ေနေတာ့ Team Work လုပ္တဲ့အခါ အခက္အခဲရိွတယ္။ ေနာက္ ဒုတိယႏွစ္၊ တတိယႏွစ္ေတြက်မွ သူတို႔နဲ႔ သူငယ္ခ်င္း ေတြ ျဖစ္သြားၿပီး အဆင္ေျပတာ။ ေနာက္တစ္ခုက participation ျပႆနာ။
ဗမာျပည္မွာတံုးက ဆရာသင္သြားတာကို နားေထာင္။ စာကိုကုန္းရုန္းက်က္။ စာေမးပဲြက်မွ ေမးတဲ့ေမးခြန္း ျပန္ေျဖ ဆိုေတာ့ ဆရာ စာသင္တဲ့အေပၚမွာ ဘာမွ ျပန္ၿပီး ေဆြးေႏြး ေမးျမန္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ မရိွခဲ့ဘူး။ အဲဒါက ဒီမွာ လာၿပီး ဒုကၡေပးတယ္။ Group ဖဲြ႔ၿပီး ၀ိုင္းေဆြးေႏြးၾကရာမွာ ကိုယ္က ဘာမွ မေျပာတတ္ဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ ဘယ္လို ေဆြးေႏြးရမွန္း မသိဘူး။ အဲဒီ participation ကိုလည္း အမွတ္ေပးတယ္။ ေက်ာင္းမွာက discussion ၀ိုင္းေတြမွာ ေဘးက ေန အကဲျဖတ္ေပးတဲ့ လူတစ္ေယာက္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတာ။ Discussion ေလးငါးခုမွာ ကိုယ္က တစ္လံုးမွ ၀င္ၿပီး မေဆြးေႏြး ႏိုင္ရင္ အမွတ္ေလ်ာ့ၿပီ။ သိကၡာလည္း က်တယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ကိုယ္က ဘာ ၀င္ေဆြးေႏြးရမွန္းမသိရင္ stress ၀င္ေတာ့တာပဲ။
အစပိုင္းေတာ့ ကိုယ္က ဘာမွ ၀င္မေျပာႏိုင္တဲ့အခါ အားငယ္တယ္။ စိတ္ထဲမွာလည္း သိမ္ငယ္သလို ခံစား ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အသက္ အရမ္းငယ္တာလည္း မေကာင္းဘူး။ အေတြ႔အႀကံဳမရိွေသးေတာ့ ဒုကၡေရာက္တယ္။ အသက္ နည္းနည္းႀကီးသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈလဲ ရိွလာၿပီ ဆိုေတာ့ အစစ ျပင္ဆင္ႏိုင္ တယ္။

ကြ်န္မ အဲဒါေတြကို ဘယ္လို ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ရလဲ ဆိုေတာ့ မျဖစ္မေန ၀င္ေဆြးေႏြးရမယ္ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ ေဆြးေႏြးမဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေၾကေၾကညက္ညက္ ျဖစ္ေအာင္ အထပ္ထပ္ ဖတ္ထား။ ႀကိဳၿပီး ေလ့က်င့္ထားတာေပါ့။ ေနာက္ၿပီး အရမ္းစိုးရိမ္မေနဘို႔၊ ေၾကာက္မေနဘို႔ လိုတယ္။ ေၾကာက္ေနရင္ တကယ္လဲ ထေျပာလိုက္ေရာ ေၾကာက္တဲ့ စိတ္နဲ႔ ကိုယ္က်က္ထားတာေလးေတြေတာင္ အကုန္ေမ့ကုန္ေရာ။ အဲဒီေတာ့မွ ပိုဆိုးေတာ့တာ။ ေခြ်းေတြျပန္။ ဒူးေတြ ရင္ေတြတုန္ ေပါ့။
Group Discussion ေတြက်ေတာ့ စင္ကာပူရီယမ္က ေလးေယာက္ ဗမာက တစ္ေယာက္ စသျဖင့္ တဲြေပးထား တာဆိုေတာ့ ကိုယ္က က်က်နန မေျပာႏုိင္ရင္ သူတို႔ idea ေတြခ်ည္း ျဖစ္ကုန္တာပဲ။ ကိုယ္ ေနရာမရဘူး။ ဒီေတာ့ ကိုယ္က သူတို႔ထက္ ပိုေတာ္ေနမွ ပိုထက္ေနမွ ကိုယ္ေျပာတာ သူတို႔လက္ခံႏိုင္မယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ လူရာ၀င္မယ္ ေပါ့။

မွတ္ခ်က္။ ။ပညာသင္စရိတ္မွာ အလြန္ႀကီးပါသည္။ ဥပေဒဘဲြ႔မွ လဲြ၍ က်န္ဘဲြ႔မ်ားအတြက္ ႏွစ္စဥ္ေၾကးမွာ စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၂၇၉၀၀ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုေငြအားလံုးကို ေက်ာင္းသားက ေပးရန္မလိုဘဲ အခ်ိဳ႔အ၀က္ကို အစိုးရက subsidise(က်ခံ) ေပးပါသည္။ အစိုးရက က်ခံေပးၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းသားကိုယ္ တိုင္ေပးရန္ က်န္ေသာ ေၾကးမွာ (ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအတြက္) ၁၃၇၀၀ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေငြေၾကးကိုလည္း ဘဏ္မွ Tution Loan အျဖစ္ ေခ်း၍ ရပါသည္။ သို႔အတြက္ ေက်ာင္းသားမွာ ေလာေလာဆယ္ ပိုက္ဆံစိုက္ထုတ္ေပးရန္ မလိုသေလာက္ ျဖစ္ပါသည္။
Ref: http://www.smu.edu.sg/financial/fees/index.asp

ေက်ာင္းစရိတ္ေတြအတြက္ အစိုးရက grant ေပးတယ္။ အဲဒီလို ေပးတဲ့အတြက္ သူတို႔ဆီမွာ သံုးႏွစ္ျပန္လုပ္ ေပးရတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႔ အရမ္း ခ်မ္းသာတဲ့သူေတြက်ေတာ့ အလုပ္မလုပ္ခ်င္ဘူး။ စာပဲသင္ခ်င္တယ္။ အဲဒီအတြက္ သူတို႔က သံုးႏွစ္ ျပန္မလုပ္ေပး ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ ရလဒ္အေနန႔ဲ ေနာက္ႏွစ္ေတြ က်ေတာ့ Government grant ကို ေလွ်ာ့ခ် လိုက္သလို bank loan လည္း သိပ္မရေတာ့ဘူး။ ေက်ာင္းသားက ေပးရတဲ့စရိတ္ ပိုမ်ားလာတာေပါ့။ ခုဆို အရင္ကထက္ ေက်ာင္းလခေတြ ပို ေစ်းတက္သြားၿပီ။ အရင္ကေတာ့ တစ္ႏွစ္မွ ၆၀၀၀ ေလာက္ပဲေပးရတာ။ ခုဆို ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ျဖစ္သြားၿပီ။
Grant ယူထားတဲ့အတြက္ သူတို႔က PR Offer ေပးတယ္။ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ second semister မွာ စာပို႔တယ္။ အဲဒီ စာနဲ႔ PR ေလွ်ာက္လို႔ ရတယ္။ အဲဒီ grant တို႔ loan တို႔ နဲ႔ PR ေလွ်ာက္တဲ့ ကိစၥေတြအတြက္ ေက်ာင္းမွာ သူတို႔ seminar ေပးၿပီး ရွင္းျပတယ္။
Grant လက္မွတ္ထိုးတာကေတာ့ ကိုယ့္မိဘကလည္း ထိုးေပးလို႔ရတယ္။ သူတို႔ ပတ္စ္ပို႔နံပါတ္ ေဖာ္ျပေပးရ တာေပါ့။ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ သူမွန္ရင္ ထုိးေပးလို႔ရတာ ဆိုေတာ့ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ သူငယ္ခ်င္း အခ်င္းခ်င္း လည္း ထိုးေပးလို႔ရတာပဲ။ အျပင္ကသူေတြ ထုိးခိုင္းရင္ေတာ့ PR ျဖစ္မွ ရတယ္။
ဒါေပမဲ့ grant မရတဲ့သူေတြလည္း ရိွတယ္။ အဲဒီသူေတြက်ေတာ့ Full fee ေပးရတာေပါ့။ ပိုက္ဆံ အမ်ားႀကီး ခ်မ္းသာမွ တက္ႏုိင္မွာ။ ကြ်န္မၾကားတာကေတာ့ ေနရာကလည္း နည္းေနၿပီ ဆိုရင္ အမွတ္နည္းတဲ့သူေတြ မရတတ္ဘူး လုိ႔ ၾကားတယ္။

မွတ္ခ်က္။ ။ Tuition Grant ကို ပညာေရး ၀န္ႀကီးဌာန (Ministry of Education) သို႔ online မွ ေလွ်ာက္ႏုိင္ပါ သည္။ Grant ကို အသက္ ၂၁ ႏွစ္မွ ၆၅ ႏွစ္အတြင္း ရိွသူ (မည္သည့္ႏုိင္ငံသားမဆို) ႏွစ္ဦးမွ လက္မွတ္ ထိုးေပးရပါမည္။ သို႔ေသာ္ ျခြင္းခ်က္အေနႏွင့္ ထိုသူမ်ားသည္ bankrupt ျဖစ္ထားသူမ်ား မဟုတ္ရပါ။ Tution Fee အတြက္သာ grant ေပးျခင္းျဖစ္၍ အျခားစရိတ္စကမ်ားကို မိမိဘာသာ က်ခံရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ကြ်န္မတို႔က်ေတာ့ အစိုးရက grant လည္းေပးတယ္။ ေနာက္က်န္တဲ့ဟာကို bank loan ယူတယ္ ဆိုေတာ့ ကိုယ့္အိတ္ထဲက တစ္ျပားမွ စိုက္ေပးစရာ မလိုေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္အသံုးစရိတ္ နည္းနည္းပါးပါးပဲ ကုန္တယ္။ ေနာက္ၿပီး laptop တို႔လို ေက်ာင္းသံုး စာအုပ္၊ စာေရးကိရိယာနဲ႔ တျခားပစၥည္းေတြကို အစိုးရ subsidise နဲ႔ ၀ယ္ရတဲ့အတြက္ အရမ္း ေစ်းသက္သာတယ္။
ျပန္ဆပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အလုပ္ရတဲ့ အခါ အရစ္က် ျပန္ဆပ္ရတယ္။ အတိုးကေတာ့ တစ္ႏွစ္ကို ၄% ထင္တယ္။ အလုပ္မရေသးခင္ေတာ့ ျပန္ဆပ္စရာ မလိုေသးဘူးေပါ့။

ဒီမွာ တစ္ခုေကာင္းတာက သူတို႔က စာတင္ သင္ေပးတာ မဟုတ္ဘူး။ စာ (hard skill) အျပင္ soft skill ေတြ ျဖစ္တဲ့ negotiation တို႔ communication တို႔ပါ ကြ်မ္းက်င္ေအာင္ သင္ေပးတယ္။ အဲဒါေတြက် တကယ့္လက္ေတြ႔ထဲမွာ အရမ္း အသံုးတည့္တယ္။ ေနာက္ၿပီး Team Work ပါ လုပ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးတယ္။

Student Pass ကို ၅ ႏွစ္ေပးတယ္။ ဆုိေတာ့ ေက်ာင္းၿပီးရင္ ေအးေအးေဆးေဆး အလုပ္ရွာလို႔ ရတာေပါ့။ အလုပ္ရွာေနတံုးလည္း အခိ်န္ပိုင္း အလုပ္လုပ္လို႔ ရတယ္။ ေက်ာင္းၿပီးသြားရင္ အလုပ္ရွာဘို႔အတြက္လည္း Resume ျပင္တတ္ေအာင္၊ interview ၀င္တဲ့အခါ ေျဖတတ္ ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးတာမိ်ဳးေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေက်ာင္းနဲ႔ အျပင္ ကုမၸဏီေတြ Link လုပ္ထားတဲ့အတြက္ အျပင္မွာ အလုပ္ေခၚရင္ ေက်ာင္းကေန ေက်ာင္းသားေတြဆီကို အေၾကာင္းၾကားေပးတယ္။ ခုကေတာ့ စီးပြားေရး က်ေနတဲ့ အတြက္ အလုပ္ေခၚတာေတြ နည္းၿပီး လခလဲ က်သြားတယ္။
ခုေန အလုပ္၀င္မယ္ဆိုရင္ လခ ၂၀၀၀ - ၂၅၀၀ ေလာက္ေတာ့ ရမယ္ မွန္းတယ္။ ကြ်န္မလည္း အလုပ္မ၀င္ရ ေသးဘူး ဆုိေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ မေျပာတတ္ေသးဘူး။ သိပ္ အေတြ႔အႀကံဳရင့္သြားရင္ေတာ့ ၃၀၀၀ ေလာက္ မွန္းလို႔ ရပါတယ္။ ေက်ာင္းဆင္းေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ လုပ္ငန္း အေတြ႔အႀကံဳမရိွေသးေတာ့ လခကို သိပ္မာမာ မေတာင္းရဲေသး ဘူးေပါ့။ ကိုယ္မွ ဘာမွ မတတ္ေသးတာကုိး။ ဒါေပမဲ့ လုပ္သက္ ၂ ႏွစ္၊ ၃ ႏွစ္ေလာက္ရသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ စိတ္ႀကိဳက္ ေစ်းေတာင္းလို႔ ရတာေပါ့။
ေနာက္တစ္ခုက သူတို႔က Singaporean ဒါမွမဟုတ္ PR ကိုပဲ ေခၚခ်င္တယ္။ ကုိယ္ကလည္း ခုမွ ေက်ာင္းက ဆင္းလာတာ။ အလုပ္လုပ္ျပမွ PR ျဖစ္မွာကိုး။ အဲဒီ စပ္ကူးမတ္ကူး ကာလမွာ အလုပ္ရာရ သိပ္မလြယ္ဘူး။ တခ်ိဳ႔က်ေတာ့ part time အလုပ္ကို ၀င္လုပ္ၾကတယ္။ လခ နည္းသည္ျဖစ္ေစ၊ မ်ားသည္ ျဖစ္ေစ ေရြးမေနေတာ့ဘူး။ အဓိက က အေတြ႔အႀကံဳ လုိခ်င္ လို႔။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း သူက အလုပ္လုပ္ေနတ့ဲ့သူ ဆိုတဲ့အတြက္ ေက်ာင္းၿပီးတာနဲ႔ PR ေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ ပို အဆင္ေျပတယ္။
ဒီမွာ အားသာခ်က္တစ္ခုက ေက်ာင္းတက္ရင္းနဲ႔ အခ်ိန္ပိုင္း အလုပ္လုပ္လို႔ရတာပဲ။ ေက်ာင္းတက္ခိ်န္က ၇ လ ေလာက္ပဲ ရိွတာ။ ၅ လ ေလာက္ ေက်ာင္းပိတ္တယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီ ေက်ာင္းပိတ္ခ်ိန္ေတြမွာလည္း အလုပ္လုပ္လို႔ ရတာပဲ။ အလုပ္လုပ္ရင္း ေက်ာင္းစရိတ္အတြက္ ေငြစုလို႔ ရတာေပါ့။
ဒီဘာသာရပ္ရဲ့ အားသာခ်က္က Finance Management ဆိုေတာ့ သူက လုပ္ငန္းတိုင္းအတြက္ common ျဖစ္တယ္။ အလုပ္ရွာတဲ့ေနရာ က်ေတာ့ သူက ဘယ္ကုမၸဏီကိုမဆို ေလွ်ာက္လို႔ရတယ္။ အလုပ္ေပါတယ္ ဆုိပါေတာ့။ ေနာက္ၿပီး ေငြေၾကးစီမံခန္႔ခဲြမႈ ဆိုေတာ့ လုပ္ခေကာင္းေကာင္း ရႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့ Electrical Engineering ဆိုရင္ လွ်ပ္စစ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြပဲ ေလွ်ာက္လို႔ရမယ္။ Marine Engineering ဆိုလည္း သေဘၤာက်င္းကလဲြလို႔ အျပင္မွာ အသံုးမတည့္ဘူး။
Finance Management ကေတာ့ ကုမၸဏီႀကီးသည္ ျဖစ္ေစ၊ ငယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ သေဘၤာက်င္းျဖစ္ေစ၊ ေဆာက္လုပ္ေရး ျဖစ္ေစ၊ ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ ကိုယ္ပိုင္ စီးပြားေရး အငယ္စားေလးေတြလုပ္ရင္ ေတာင္မွ အသံုး၀င္တယ္။ အဲဒါ ဒီဘာသာရပ္ရဲ့ အားသာခ်က္ပဲ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ စီးပြားေရးက်က် ဒီအလုပ္ကေတာ့ လက္လႊတ္လို႔ ရမွာ မဟုတ္ဘူး။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စီးပြားေရးက်ေလ ေငြေၾကးစီမံခန္႔ခဲြမႈ လုပ္ဖို႔ ပိုလိုေလ ဆိုေတာ့ စီးပြားေရး တက္သည္ျဖစ္ေစ၊ က်သည္ ျဖစ္ေစ ကိုယ့္အလုပ္ကို တိုက္ရိုက္ထိခိုက္လာမွာ သိပ္ စိုးရိမ္စရာ မလိုေတာ့ဘူးေပါ့။
တစ္ခါ ကိုယ္ပိုင္အလုပ္သာ မကပဲ ပရဟိတ လုပ္ငန္းေတြမွာပါ ၀င္ၿပီး ကူညီလို႔ရတယ္။ ဆုိပါေတာ့၊ ခု ဗမာျပည္မွာ လုပ္ေနတဲ့ နာေရးကူညီမႈ အသင္းလုိဟာမ်ိဳးမွာ ေငြေၾကးကို ဘယ္လို ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ေအာင္ စီမံခန္႔ခဲြ မလဲ ဆိုတာ အႀကံေပးလို႔ရတယ္ ေပါ့။

စင္ကာပူမွာ ေက်ာင္းလာတက္ေတာ့မယ္ ဆုိရင္ အဓိက ကေတာ့ အဂၤလိပ္စာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ကြ်မ္းကြ်မ္း က်င္က်င္ ေျပာတတ္၊ ေရးတတ္၊ ဖတ္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ထားဘို႔ လုိပါတယ္။ ဒါမွ ကိုယ္ေျပာခ်င္တာေတြကို ေျပာလို႔ ရမယ္။ သူတုိ႔နဲ႔ ေဆြးေႏြးလို႔ ရမယ္။ presentation ေတြမွာ ပိုၿပီး ၀င္ဆန္႔ႏိုင္မယ္။ စာတမ္းေရးတဲ့အခါမွာလည္း ကိုယ့္အေတြးအေခၚေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေဖာ္ထုတ္ ခြင့္ရမယ္။ အဂၤလိပ္စာ ေသေသခ်ာခ်ာ မေရးတတ္ရင္ ကိုယ့္မွာ idea ေတြ ရိွေနရင္ေတာင္မွ ဘယ္လိုေရးရမွန္း မသိတာနဲ႔ အမွတ္ေလ်ာ့တယ္။
သူတို႔ေျပာတာ ကိုယ္၀င္မေဆြးေႏြးႏိုင္ရင္ inter-personal skill အမွတ္ေပးတဲ့အခါ မ်က္ႏွာငယ္ရတယ္။ စာသင္ ရတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ဘာမွ မကြာပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဂၤလိပ္စာ ပိုေကာင္းတဲ့လူက ပိုတက္သြားႏုိင္တယ္။ ေနာက္ၿပီး report ေရးတဲ့ အခါ အရမ္းမစဥ္းစားရေတာ့ဘူး။ ကိုယ္သိတာေလာက္ ေကာက္ကက္ေရးသြားလုိက္ရင္ အခိ်န္ကုန္ အရမ္း သက္သာသြားတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ပဲ ကိုယ္က အဂၤလိပ္လို ေကာင္းေကာင္းမေရးတတ္ရင္ အဲဒီဟာႀကီးကကို အလုပ္ႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ေနတယ္။
ေနာက္ၿပီး ကိုယ္က မတတ္တတတ္နဲ႔ ေရးထားတာမို႔ သိပ္မေကာင္းေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ စင္ကာပူရီယမ္ေတြက ကိုယ့္ report ယူၾကည့္ၿပီး မေကာင္းလို႔ ျပင္လိုက္ရင္ စိတ္ထဲမွာ အရမ္းအားငယ္ သြားတာပဲ။ သိမ္ငယ္တာေပါ့။ သူတို႔က် ေတာ့ ငယ္ငယ္ထဲက report ေရးတာ အက်င့္ရေနေတာ့ ခပ္လြယ္လြယ္ပဲ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ပထမႏွစ္မွာ အဲဒါ အမ်ားဆံုးေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ေတြေရာက္သြားေတာ့ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ confidence ရလာတဲ့အတြက္ သိပ္မခဲယဥ္း ေတာ့ဘူး။ ေရးတတ္သြားၿပီ။

ႏိုင္ငံျခားမွာ ေက်ာင္းလာတက္ေတာ့မယ္ ဆိုရင္ အသိရိွထားရင္ ပိုၿပီး အဆင္ေျပတယ္။ ဆိုပါေတာ့ အေဆာင္မရ တဲ့အခါ အခန္းႀကိဳငွားတာတို႔ စသျဖင့္ေပါ့။ တစ္ခုေတာ့ရိွတယ္။ ကိုယ္က ဗမာျပည္တံုးက အိမ္မွာေနခဲ့တာ။ ဒီက်မွ အခန္း ေလးထဲမွာ ေနရတယ္ ဆိုေတာ့ အိပ္ယာတစ္ခုထဲ။ အရမ္းက်ဥ္းသြားတယ္။ တစ္ခန္းထဲမွာ တစိမ္းနဲ႔ အတူေနရေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ကိုယ္နဲ႔ အခန္းေဖာ္ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈ ရိွဘို႔ လိုတယ္။ ေန႔တဓူ၀ အတူေနေနရတဲ့သူနဲ႔ အဆင္မေျပတဲ့အခါ အရမ္း စိတ္ဆင္းရဲဘို႔ ေကာင္းတယ္။
ေနာက္ၿပီး အိမ္လြမ္းနာ ေပါ့။ သူမ်ားတိုင္းျပည္မွာ အသိအကြ်မ္းကလည္း မရိွေသး။ စာေတြကလည္း အသစ္၊ မနည္းလိုက္ ရတယ္။ လည္စရာ အေဖာ္ကလည္း မရိွ။ စကားေျပာေဖာ္လည္း မရိွနဲ႔ ေရာက္စမွာ အထီးက်န္တဲ့ ေ၀ဒနာကို အေတာ္ ခံစားရတယ္။ အိမ္အရမ္းျပန္ခ်င္တာပဲ။
ေနာက္တစ္ခုက ဗမာျပည္မွာက ကေလးေတြကို ဦးစားေပးလြန္းတယ္။ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ လူႀကီးမိဘေတြရဲ့ အမီွခို ကင္းေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးတာမ်ိဳး မရိွဘူး။ အစစ မိဘေတြကပဲ အကုန္လုပ္ေပးတာ။ စာသင္တယ္ ဆိုလဲ က်ဴရွင္ ေကာင္းေကာင္း ထားေပးရတာနဲ႔။ ဆရာကို အိမ္ေခၚၿပီး စာသင္ရတာနဲ႔။ အ၀တ္ဆိုလည္း ေလွ်ာ္ေပး။ မီးပူတိုက္ေပး။ အစား အေသာက္ဆိုလည္း အဆင္သင့္ လက္ေဆးစားရံု။ ပန္းကန္ေတာင္ ေဆးရတာ မဟုတ္ဘူး ဆိုေတာ့ ဒီက်ေတာ့ အစစ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးရၿပီလည္း ဆုိေရာ ဘာမွ မလုပ္တတ္ေတာ့ဘူး။
ကြ်န္မကေတာ့ ဒီမွာ အစ္မနဲ႔ အတူေနတာ ဆိုေတာ့ သိပ္မဆိုးပါဘူး။ အကုန္အဆင္ေျပပါတယ္။ တျခား သူငယ္ခ်င္းေတြထဲမွာေတာ့ အခန္းေဖာ္နဲ႔ အဆင္မေျပတာ။ အိမ္ရွင္နဲ႔ အဆင္မေျပတာ ေတြ ေတြ႔ရတတ္တယ္။

ေက်ာင္းအတြက္ Scholarship(ပညာသင္ဆု) လည္း ေလွ်ာက္လို႔ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ရံုတန္ရံု ေတာ္ရံုနဲ႔ေတာ့ မရတတ္ဘူး။ အင္မတန္႔ကို ေတာ္တဲ့ တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ one to ten ၀င္တဲ့သူေတြပဲ မွန္းလို႔ရႏုိင္မယ္။ ေနာက္ၿပီး SAT အမွတ္လည္း အရမ္းေကာင္းရမယ္။ Scholarship ဆုေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ။ ASEAN Undergraduate Scholarship, SAS Scholarship, SMU Scholarship စသျဖင့္ အမ်ားႀကီးပဲ။ http://www.smu.edu.sg/financial/scholarships/scholarships01.asp မွာ ၀င္ၾကည့္လုိ႔ ရတယ္။ လာအိုက လာတဲ့သူ ေတြ ေတြ႔တယ္။ သူတို႔က်ေတာ့ အကုန္လံုးလုိလို scholarship ေတြခ်ည္းပဲ။ အစိုးရက စီစဥ္ေပးသလား ဘာလားေတာ့ မသိဘူး။
ဆရာေတြထဲမွာ စင္ကာပူရီယမ္ေတြ နည္းတယ္။ ကိုးရီးယားတို႔၊ ယိုးဒယားတုိ႔၊ ဂ်ပန္တို႔ ေတြေတြ႔ရတယ္။ အေမရိ ကန္ေတြလည္း ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြထဲမွာ စင္ကာပူရီယမ္ေတြ မ်ားတယ္ ဆုိေပမဲ့ ခဲြျခားဆက္ဆံတာတို႔၊ ႏိွမ္ၿပီး ဆက္ဆံတာတို႔ေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။ ေနာက္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ ျဖစ္သြားၾကတာပါပဲ။
ကြ်န္မတို႔က သူတို႔နဲ႔စာရင္ အသက္ပိုငယ္တယ္။ သူတို႔က်ေတာ့ မိန္းကေလးဆိုရင္ အသက္ ၁၉ ႏွစ္၊ ေယာက္်ား ေလးဆိုရင္ အသက္ ၂၀၊ ၂၁ မွ တကၠသိုလ္ စတက္ၾကတာ။ ဒီေတာ့ ရင့္က်က္မႈ နဲ႔ အေတြးအေခၚပိုင္းမွာ ကြာတယ္။ ဗမာ ျပည္က လာတက္တဲ့ တခ်ိဳ႔ေတြဆို ခုမွ ၁၆ ႏွစ္ ျပည့္ရံုပဲ ရိွတာေတြေတာင္ ပါတယ္။ သူတို႔က်ေတာ့ ရုပ္ပိုင္းမွာေရာ၊ စိတ္ပိုင္းမွာပါ ရင့္က်က္မႈ အမ်ားႀကီး လုိေသးတယ္။
သူတို႔က ငယ္ငယ္ထဲက အေလ့အက်င့္ရထားတာ ဆုိေတာ့ ကြ်န္မတို႔နဲ႔ စာရင္ အရမ္း စာလုပ္ႏုိင္တယ္။ အေရးႀကီးလို႔ စာက်က္ရေတာ့မယ္ ဆုိရင္ စာၾကည့္တိုက္ထဲမွာ မအိပ္မေန ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္ႏုိင္ၾကတယ္။ ကြ်န္မတို႔ က် အဲဒီေလာက္ မတတ္ႏုိင္ဘူး။ ကြ်န္မအတြက္ေတာ့ အစ္မရိွေနလို႔ ေတာ္ေတာ္ေလး အဆင္ေျပတယ္ လို႔ ေျပာရမွာပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

သံုးသပ္ခ်က္

၁။ ယခင္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားတြင္ ေရးခဲ့ ေျပာခဲ့ၾကသလို ျမန္မာျပည္မွ စင္ကာပူ သို႔ ေက်ာင္းလာတက္မည့္ သူမ်ား သည္ အဂၤလိပ္စာ ကို ေကာင္းေကာင္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့က်င့္ရန္ အလြန္ အေရးႀကီးပါသည္။ သို႔မွ စင္ကာပူသို႔ ေက်ာင္းလာတက္ေသာ အခါ အထက္တြင္ မတင္ဇာေမာ္ ေတြ႔ခဲ့ရေသာ အခက္အခဲမ်ိဳးမ်ားကို ေရွာင္ရွားႏုိင္မည္ သို႔မဟုတ္ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
၂။ ေက်ာင္းတက္လာမည့္ သူမ်ားအေနႏွင့္ေရာ မိဘမ်ားကိုယ္တိုင္ကပါ ကိုယ့္သားသမီးကို ေက်ာင္းပို႔ခ်င္ အလ်င္မလိုပဲ အသက္နည္းနည္းရလာေအာင္ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး လာႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးဘုိ႔ လိုပါသည္။ သုိ႔မဟုတ္ ပါက သားသမီးကို ခ်စ္ရာမေရာက္။ ႏွစ္ရာ ေရာက္ပါလိမ့္မည္။ ကေလးစာမလိုက္ႏိုင္ပဲ စာေမးပဲြ က်မည္။ သို႔မဟုတ္ စိတ္ဓါတ္က်ၿပီး ေက်ာင္းထြက္ကာ အိမ္ျပန္လာမည္ ဆုိပါက ဆံုးရံႈးမႈ ပမာဏ ႀကီးမားလွပါသည္။
၃။ မိမိတက္မည့္ ေက်ာင္းအေၾကာင္း ႏွင့္ မိမိယူမည့္ ဘာသာရပ္အေၾကာင္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာထားရန္လည္း အေရးႀကီးပါသည္။ သို႔မွ ဘာေတြသင္မည္။ ဘာေတြ ႀကိဳေလ့လာထားလွ်င္ အက်ိဳးရိွႏိုင္မည္ ကို သိႏိုင္ပါသည္။
၄။ အေမ့အိမ္ႏွင့္ ခဲြခြာၿပီး တစ္ျပည္ရပ္ျခားတြင္ ေနရလွ်င္ အထက္ေဖာ္ျပပါ အခက္အခဲမ်ား ေတြ႔ႏိုင္ေၾကာင္း သိရိွ ထားပါက လက္ေတြ႔မ်က္ေတြ႔ ႀကံဳေတြ႔လာရေသာ အခါ ခုသာခံသာ ရိွပါလိမ့္မည္။