၁။ ကိုမင္းျမတ္သူ
ဘယ္ရမလဲဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ကြ်န္ေတာ္ေပးထားတဲ့ ေအးဂ်င့္ဖီး ျပန္မရမခ်င္း သူတို႔ရံုးခန္းေရွ႔ သြားၿပီး ေန႔တိုင္းထိုင္ေစာင့္တာပဲ။ ပိုက္ဆံေလး ၁၀ သိန္းေလာက္ ျပန္ရဘို႔ ၁၅ ရက္ေလာက္ ေစာင့္ရတယ္ဗ်ာ ဟုေျပာလာ သူမွာ ကိုမင္းျမတ္သူ ျဖစ္ပါ၏။ သူ႔ဘ၀မွာ အေတာ္ေလး စိတ္၀င္စားဘို႔ ေကာင္းပါသည္။
သူလာခ်င္သည္မွာ စင္ကာပူ ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ အေၾကာင္းအေပါင္း မသင့္သျဖင့္ စင္ကာပူသို႔ ေတာ္ေတာ္ႏွင့္ မေရာက္ႏိုင္။ ႏုိင္ငံေပါင္းမ်ားစြာသို႔ ဒုကၡေပါင္းမ်ားစြာ ခံ သြားခဲ့ရၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္မွ စင္ကာပူ ေရာက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ သူ႔အေၾကာင္းကို ေရွ႔ဆံုးတြင္ထားကာ ေဖာ္ျပလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အလုပ္ဟူသမွ် ဂုဏ္ရိွစြ ဟု သေဘာပိုက္ကာ ႀကံဳလာသမွ်အလုပ္ကို က်ရာေနရာမွ တာ၀န္ေက်ပြန္စြာ လုပ္ကိုင္ ခဲ့သူ ျဖစ္သျဖင့္ အလုပ္ရွင္မ်ားက သေဘာက်သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ကိုမင္းျမတ္သူက သူ႔ဘ၀အေၾကာင္းကို ေအာက္ပါအတိုင္း ျပန္ေျပာင္းေျပာျပပါသည္။
၁၊ ၁။ ငယ္စဥ္ဘ၀
ကြ်န္ေတာ္က ေရတာရွည္ၿမိဳ႔နယ္၊ ဆြာ ဇာတိပါ။ အေဖက အစိုးရ၀န္ထမ္း၊ အေမက မံု႔ဟင္းခါးေရာင္းၿပီး တစ္ဖက္ တစ္လမ္းက ၀င္ေငြရွာပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ငယ္ငယ္က အရမ္းခ်ဴခ်ာတယ္ ေျပာတယ္။ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းနဲ႔ ျပတ္ရတယ္ကို မရိွဘူးတဲ့။ ငယ္ငယ္တံုးကေတာ့ သိပ္မဆိုးလွ ပါဘူးဗ်ာ။ အေဖနဲ႔အေမတို႔ ႀကိဳးစားရုန္းကန္လို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အစား အေသာက္ အ၀တ္အထည္ ခ်ိဳ႔ခ်ိဳ႔ငဲ့ငဲ့ မရိွခဲ့ပါဘူး။
အေဖဟာ အရင္ကတည္းက ရုန္းကန္ခဲ့ရတာ ခုထိ ရုန္းကန္ေနရဆဲပဲ။ ၀န္ထမ္းတစ္ဖက္နဲ႔ အေဖဟာ ေရငင္ပံုး၊ ေရထမ္းပံုးေတြလုပ္ေရာင္းတယ္။ စြန္လႊတ္ခိ်န္ေရာက္လာေတာ့ စြန္နဲ႔ ရစ္လံုးေတြ လုပ္ေရာင္းတယ္။ ေနာက္ၿပီး ရာသီ အလိုက္ ေျပာင္း၊ ႏွမ္း၊ ငရုတ္ စသျဖင့္လည္း စိုက္လိုက္ေသးတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ေနာက္ထပ္ ညီမေလးတစ္ေယာက္ ထပ္ရလာေတာ့ အေဖ အလုပ္ေတြ ေျပာင္းလုပ္လာတယ္။ ေရနီက မိတ္ေဆြေတြက သင္ေပးလို႔ ၾကက္ေမြးတယ္။ ပထမ အေကာင္ ၅၀၀ ေလာက္ပဲ။ ေနာက္ေတာ့ အေကာင္ ၂၅၀၀ ကေန သံုးေထာင္ထိ ႏွစ္ထပ္ၾကက္ၿခံႀကီးေတြနဲ႔ ေမြးလာတယ္။ အဲဒီမွာ ကြ်န္ေတာ္အမွတ္အရဆံုးက ညဘက္ ၾကက္ျခံကို လာၿပီးေသာင္းက်န္းတဲ့ ၾကြက္ေတြကို ႏွိမ္ႏွင္းရင္း ရလာတဲ့ ၾကြက္ေတြကို မီးကင္လိုကင္၊ ေၾကာ္လိုေၾကာ္ စားခဲ့ရတာပဲ။ အဲဒီအရသာကို ခုတိ ေအာက္ေမ့တံုးဗ်ာ။ မေမ့ေသးဘူး။
ဒါေပမဲ့ ၾကက္ေမြးတာကို ပတ္၀န္းက်င္က ၀ိုင္းၿပီး ကန္႔ကြက္ၾကလို႔ ရန္ကုန္က ဦးႀကီးဆီက သင္ယူခဲ့တဲ့ ကားေဘာ္ဒီ ေဆးမႈတ္လုပ္ငန္း လုပ္ျပန္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္လည္း အေဖ့အလုပ္ေတြ ကူလုပ္ေပးရင္း ကားေဘာ္ဒီ ေဆးမႈတ္ လုပ္ငန္းနဲ႔ အေတာ္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ရိွလာတယ္။ အဲဒီ အေတြ႔အႀကံဳဟာ ကြ်န္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားထြက္ေတာ့ အေထာက္အကူ အေတာ္ေလး ျဖစ္တယ္ဗ်။
အဲလိုနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ ၈ တန္းေအာင္ေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ၾကာအင္းရြာ စက္မႈလက္မႈ အထက္တန္းေက်ာင္း (Technical High School – THS) ကို သြားတက္ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းကို သူကိုယ္တိုင္ရိုက္ထားတဲ့ ေသတၱာေလး ထမ္းၿပီး အေဖလိုက္ပို႔တယ္။ အေဖျပန္ေတာ့ ၀မ္းနည္းၿပီး က်န္ရစ္ခဲ့တာေပါ့ဗ်ာ။ အဲ ထမင္းစားခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ မ်က္ရည္ပါ က်ရ ေတာ့တယ္။ ေန႔လည္စာတဲ့ဗ်ာ။ ပဲဟင္းေလး တစ္ခြက္ပဲေပးတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ အေဆာင္ေက်ာင္းသား ျဖစ္ခဲ့ရ တယ္။
ဒီေက်ာင္းကို တက္ခြင့္ရတာ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ အမ်ားႀကီးေကာင္း သြားတယ္။ ဆရာေတြကလည္း ေတာ္ၾကပါ တယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေတာ္ၾကသလို တပည့္ေတြကိုလည္း ေစတနာေရွ႔ထားၿပီး ဂရုတစိုက္ သင္ေပးၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ကေတာ့ ေရသြားကူးလိုက္ၾက၊ ထန္းရည္ေသာက္လိုက္ၾက၊ ေဘာလံုးကန္ၾကနဲ႔ အရမ္းေပ်ာ္တာေပါ့။ ရည္ရြယ္ခ်က္ ဆိုတာလည္း ဘာမွ ႀကီးႀကီးမားမား ရိွၾကတာ မဟုတ္ဘူး။
အဲဒီလို ေသာက္ရင္းစားရင္း၊ ေပ်ာ္ရင္းပါးရင္းနဲ႔ပဲ THS ၿပီးသြားေရာ။ ေက်ာင္းၿပီးသြားေတာ့ ရန္ကုန္က အေဖ့ညီမ ဆီမွာ ေနရင္း အလုပ္ရွာ၊ ရတဲ့အလုပ္လုပ္ နဲ႔ ေနခဲ့တယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး။ ဖားကန္႔က ဦးေလး ေရာက္လာတယ္။ သူက ငါ့တူ အသက္ငယ္ေသးတယ္။ ငါနဲ႔ ဖားကန္႔ကို လိုက္ခဲ့၊ ေက်ာက္ပညာ သင္ေပးမယ္ ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္လည္း ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္စား သြားတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က အဲဒီလို စြန္႔စြန္႔စားစား လုပ္ရတာ အင္မတန္ ၀ါသနာပါတာကိုး။
ဒါနဲ႔ ဦးေလးနဲ႔လိုက္သြားတယ္။ မႏၱေလးေရာက္ေတာ့ ဦးေလးရဲ့ ေလာပန္းက လာႀကိဳတယ္။ အဲဒီမွာ ပါဂ်ဲရိုး ဆိုတဲ့ ကားႀကီးကို စစီးဖူးတာပဲ။ ဒါေပမ့ဲ ဖားကန္႔မွာ ၂ လ ၃ လ လားပဲ ၾကာပါတယ္။ မင္းဦးေလး စင္ကာပူကေန လွမ္းေခၚေန တယ္။ အျမန္ျပန္လာပါ လို႔ အေဖ့ဆီက စာရလို႔ ရန္ကုန္ ျပန္ခဲ့ရျပန္ေရာ။ ဖားကန္႔မွာေတာ့ အားက်စရာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ ဗ်ိဳ႔။ လိုတရ နယ္ေျမပဲ။
ရန္ကုန္ျပန္ေရာက္ေတာ့ စင္ကာပူသြားဘို႔လို႔ ပတ္စ္ပို႔ေတြ ဘာေတြလုပ္။ ဦးေလးေခၚတာ ေစာင့္ေနတံုးမွာပဲ သြားရခ်ိန္ မတန္ေသးေတာ့ ေျပာပါတယ္။ ဦးေလးက အဆင္မေျပလို႔ ကြ်န္ေတာ့္ကို မေခၚႏိုင္ဘူး ျဖစ္ကေရာ။ အဲဒီမွာ ကြ်န္ေတာ္ ဘာလုပ္လို႔ ဘာကိုင္ရမွန္းမသိဘဲ ေယာင္လည္လည္နဲ႔ လဖက္ရည္ဆိုင္ သြားထိုင္လိုက္၊ ဟိုဟို သည္သည္ ေလွ်ာက္သြားလိုက္နဲ႔ ႏွစ္ေတြ အမ်ားႀကီး ေလခဲ့တယ္။
ေနာက္ေတာ့မွ မျဖစ္ေသးပါဘူး ဆိုၿပီး အင္းစိန္ G.T.I မွာ ညေန ပိုင္း သင္တန္းသြားတက္လိုက္တယ္။ ညပိုင္း ေက်ာင္းတက္။ ေန႔ခင္းပိုင္း အလုပ္လုပ္။ အုတ္က်င္းက ျမန္မာ့သစ္လုပ္ငန္းမွာ စက္ျပင္အေနနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ အလုပ္၀င္ခဲ့ တယ္။ အဲဒီမွာ ၀င္လုပ္လိုက္တာ အေတာ္မွန္သြားတယ္လုိ႔ ဆိုရမယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ အလုပ္လုပ္ေတာ့ ပိုက္ဆံရ သလို စက္ေတြနဲ႔လည္း ရင္းႏွီးၿပီးသား ျဖစ္သြားေရာ။ အဲဒီ အေတြ႔အႀကံဳေတြက ေနာက္ပိုင္း အလုပ္လုပ္တဲ့အခါ အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူရတယ္။ အဲဒီ စက္ရံုမွာ ကြ်န္ေတာ္ G.T.I ၿပီးတဲ့ ထိ လုပ္ခဲ့တယ္။
ဘ၀မွာ အေျပာင္းအလဲေတြက မ်ားပါတယ္ဗ်ာ။ ေက်ာင္းၿပီးေတာ့ အဲဒီစက္ရံုက ထြက္လာၿပီး Ruby Dragon မွာ ၀င္လုပ္ျပန္ေရာ။ အဲဒီက လႊတ္လို႔ မိုင္းရႈးကို သြားလုပ္ရတယ္။ ကုမၸဏီကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီမွာလည္း သိပ္မၾကာခဲ့ဘူး။ အေမ့ဆီျပန္လာၿပီး ကုန္သည္ လုပ္ရျပန္တယ္။ ကုန္သည္အတတ္ကိုေတာ့ အေမက သင္ေပးတယ္။ ပဲခူးနဲ႔ ရန္ကုန္ ထင္းအေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မေအာင္ျမင္ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ညံ့တာလဲ ပါမွာေပါ့။ ေခတ္ေျပာင္းလာတာလဲ ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လုပ္ရင္း ရံႈးရင္း လံုးခ်ာလည္ လိုက္ၿပီး ထင္းလုပ္ငန္းကို အမနဲ႔ လဲႊထားခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံျခားထြက္ဘို႔ပဲ ေဇာက္ခ်ၿပီး လုပ္ျဖစ္ခဲ့ေတာ့တယ္။
ဒါက ကြ်န္ေတာ္ ဒီကို ထြက္မလာခင္ ျမန္မာျပည္တံုးက ဘ၀ဇာတ္ေၾကာင္းေလးေတြ ေပါ့။
၁၊ ၂။ ဒုကၡႏွင့္ နပန္းလံုးရျခင္း သို႔မဟုတ္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေသာ မေလးရွား ခရီး
ကြ်န္ေတာ္ ကုန္သည္လုပ္ရင္း အသိတစ္ေယာက္တိုးလာတယ္။ အဲဒီလူကလည္း မေလးရွား သြားဘို႔ ႀကိဳးစားေန တဲ့သူ။ အဲဒါနဲ႔ သူန႔ဲကြ်န္ေတာ္ေပါင္းၿပီး မေလးရွားသြားဘို႔ လႈပ္ရွားၾကရေအာင္ လို႔ ရန္ကုန္ကို တက္လာၾကတယ္။ အဲဒီမွာ ေအးဂ်င့္တစ္ခု နဲ႔ေတြ႔တယ္။ ေအးဂ်င့္က သူ႔သား မေလးရွားမွာ ရွိတယ္။ သူ႔သားက မေလးရွားမွာ အလုပ္ရွာ။ သူက ရန္ကုန္ကေန လူပို႔ ေပါ့။ အဲလို လုပ္ေနတာ။
ကြ်န္ေတာ္ထင္တာေတာ့ သူတို႔က အိမ္ကို ရံုးခန္း လုပ္ထားတယ္ ထင္တယ္။ သူတို႔သားအမိ၊ သားအဖ သံုးေယာက္ပဲ ရိွတယ္။ သူတို႔ရံုးက ေက်ာက္ေျမာင္းထဲမွာ။ သူတို႔က လိုင္စင္နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ေအးဂ်င့္မဟုတ္ဘူး။ သူ႔သား အလုပ္ရွာလို႔ရရင္ ရသလို ဒီကေန လူေတြ ပို႔ေပးေနတာ။
သူက မင္းတို႔ဘာေတြ လုပ္တတ္လဲ လို႔ေမးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း ကိုယ္လုပ္တတ္တာ ေလးေတြ ေျပာျပ ၾကတယ္ေပါ့။ ေအးဂ်င့္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ေျပာတာ နားေထာင္ၿပီး အင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ေပါ့။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း လုပ္မယ္ ေပါ့ေလ။ မေလး ဆိုရင္ေတာ့ အဆင္ေျပမလားဘဲ၊ ငါတို႔ဆီမွာထက္ေတာ့ ပိုၿပီး ပိုက္ဆံရလိမ့္ မယ္လို႔ တြက္တာ ကိုး။ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူက ေလာေလာဆယ္ စရံ တစ္သိန္းေပးထား လို႔ေျပာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က စုစုေပါင္း ဘယ္ေလာက္ ကုန္မလဲ လို႔ေမးေတာ့ ဆယ္သိန္းကုန္မယ္ လုိ႔ေျပာတယ္။ အဲေလ တကယ္သြားရမယ္ ဆိုလည္း ေပးမယ္ ေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္ ကလည္း မိသားစုထဲမွာ ေယာက္်ားေလးက တစ္ေယာက္ထဲ ျဖစ္ေနေတာ့ ေပါက္ေပါက္ေျမာက္ေျမာက္ေလး ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ျပခ်င္တယ္။
ဒါနဲ႔ စရံတစ္သိန္းေပးရမယ္ ဆုိေတာ့ အေမပါ ေခၚခဲ့မယ္ ဆိုၿပီး ပဲခူးျပန္။ အေမ့ကို ေခၚခဲ့ၿပီး စရံ တစ္သိန္း ေပး၊ အလုပ္ေတြ ဘာေတြ အပ္ေပါ့။ အဲလိုနဲ႔ အလုပ္ေခၚတာ ေစာင့္ ေစာင့္။ ေတာ္ၾကာ အင္တာဗ်ဴးေခၚျပန္ၿပီ တဲ့။ ၾကားေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က သြားေမး။ သူက ဟာ ေဟ့ေကာင္၊ မင္းအတြက္က အင္တာဗ်ဴးစရာ မလိုဘူးကြ။ ငါ့သားက မင္းကို Technician နဲ႔ေခၚမွာတဲ့။ ဒီေတာ့ မင္း အင္တာဗ်ဴး၀င္စရာမလိုဘဲ တုိက္ရိုက္ခန္႔မွာ။ အဲလိုနဲ႔ ေစာင့္ ေစာင့္။ ေစာင့္ရာ ကေန တစ္လခဲြ ေလာက္ၾကာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ သြားေမးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အလုပ္အကိုင္ ဘယ္လိုလဲ။
သူက ဟာ မင္းတို႔ calling က်ၿပီကြ။ ေဟာဒီမွာ ဆိုၿပီး စာထုတ္ျပတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူက မင္းကို Technician နဲ႔ တင္လို႔မရဘူး။ ဒီက အထြက္မွာေတာ့ worker နဲ႔ပဲ သြားရမယ္။ ဒါေပမဲ့ မင္း ဘာမွ ပူစရာမလိုဘူး။ ဟိုက်ရင္ Technician နဲ႔ ေသခ်ာေပါက္ လုပ္ရမွာ။ လခကအစ အားလံုး ေျပာင္းလဲ သြားေစ့ရမယ္။ အေျပာကေတာ့ ေခ်ာေနတာဘဲဗ်ိဳ႔။ ကြ်န္ေတာ္ ကလည္း မယံုရဲ၊ ယံုရဲ။ ဟာ ေသခ်ာလားေပါ့။
ဘာလို႔လည္း ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ကုန္သည္လုပ္ေနတယ္ ဆိုေပမယ္လို႔ ခ်မ္းသာတဲ့ ကုန္သည္ မဟုတ္ဘူး ဗ်။ ေငြတစ္သိန္းရင္းလို႔ တစ္ေသာင္း ျမတ္တာ မဟုတ္ေတာ့ ကိုယ့္စုေဆာင္းထားတဲ့ ပိုက္ဆံေလး ကုန္သြားမွာလဲ စိုးရေသး တယ္။
ဒီေတာ့ ကဲ ဟုတ္ၿပီ။ ဘယ္ႏွေယာက္ သြားရမလဲ ဆိုေတာ့ သံုးေယာက္တဲ့။ ကြ်န္ေတာ့္စာအုပ္ (ပတ္စ္ပို႔) က သက္တမ္း ကုန္ေတာ့မယ္။ သူတို႔ကေရာ စာအုပ္အဆင္သင့္ရိွရဲ့လား ဆိုေတာ့ ရိွတယ္ လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ေယာက္ ကိုေတာ့ ေစာင့္ရဦးမယ္ တဲ့။ သူက သခ်ၤာနဲ႔ ဘဲြ႔ရထားတာ။ အဲဒီ တစ္ေယာက္က သူ႔သားရဲ့ သူငယ္ခ်င္း လို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒီ ပုဂိၢဳလ္လည္း ေရာက္လာေရာ သူ႔ပတ္စ္ပို႔က သက္တမ္း ကုန္ေနၿပီ ျဖစ္ကေရာ။ အဲဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ ပတ္စ္ပို႔ကလည္း သက္တမ္းက ကုန္ေတာ့မွာမို႔ သူတို႔ကို ထားခဲ့ၿပီး ထိုင္းကုိ တစ္ေယာက္ထဲ ထြက္လာခဲ့တယ္။
သူတို႔က ေလဆိပ္ကို လိုက္ပို႔ေပးတယ္။ သူတို႔ သူငယ္ခ်င္းက ထိုင္းေလယာဥ္ကြင္းကေန လာႀကိဳေနတယ္ ဆိုေတာ့ သြားရတာေတာ့ အားလံုး အဆင္ေျပပါတယ္။ အဲဒီလူက ကြ်န္ေတာ္တို႔ တည္းမ့ဲအိမ္က အိမ္သူႀကီး။ ကြ်န္ေတာ့္လို စေတးေရွာင္တဲ့လူေတြ အဲဒီ အိမ္မွာ ေသာင္တင္ေနတာ အမ်ားႀကီးေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ ဟိုတစ္ေယာက္ဆို ဂ်ပန္ကို သြားဘို႔ ဆိုၿပီး မသြားျဖစ္ေသးဘဲ ထိုင္းမွာ လာေရွာင္ေနရတာ။
အိမ္ကေတာ့ အမ်ားေနလို႔ရေအာင္ လုပ္ထားတာ။ အခန္းက်ယ္ႀကီးပဲ။ အဲဒီအခန္းထဲမွာ ကိုယ့္ေမြ႔ယာေလးေတြ ကိုယ္ခင္းၿပီး တန္းစီ အိပ္ၾကတယ္။ ေယာက်္ားေတြခ်ည္း ဆိုေတာ့ ဘာျပႆနာမွ မရိွပါဘူး။ အဆင္ေျပပါတယ္။
ေရာက္စ ႏွစ္လမွာ ဘာအလုပ္မွ မလုပ္ဘူး။ ပါလာတဲ့ ပိုက္ဆံေလးနဲ႔ ၀ယ္ျခမ္း စားလိုက္၊ ေလွ်ာက္လည္လိုက္နဲ႔ အလုပ္ေခၚတာ ထိုင္ေစာင့္ေနတယ္။ ပါသြားတာေလးနဲ႔ ေခြ်တာ သံုးတာေပါ့။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ဗမာေငြနဲ႔ တစ္သိန္းခဲြ ႏွစ္သိန္း ေလာက္ ပါလာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ ကားေရေဆးေပါ့။ ကားေရေဆးတဲ့ ဆိုင္ပိုင္ရွင္က လည္း ဗမာပဲ။ သူက ေဒါက္တာဘဲြ႔ ရထားတဲ့သူဗ်။ ထိုင္းအမ်ိဳးသမီးနဲ႔ အိမ္ေထာင္က်ေနတာ။ သူက Mall ႀကီးတစ္ခုမွာ ကားေရေဆးဆိုင္ ဖြင့္ထားတယ္။ ေတာ္ေတာ္ အလုပ္ျဖစ္တယ္ဗ်။
ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ အဲဒီ Mall ႀကီးမွာ သူက ေနရာ ေတာ္ေတာ္ က်ယ္က်ယ္ ယူထားေတာ့ ေရေဆး၊ ဆီထိုးရံုတင္ မကဘူး။ ကားပါကင္ပါ ထိုးလို႔ရတယ္။ ဒီေတာ့ Mall ႀကီးကို လာတဲ့သူေတြက ပါကင္ထိုးခ်င္ေတာ့ အဲဒီဆိုင္ကို လာၾက တယ္။ ပါကင္ထိုးရင္းနဲ႔ ကားပါ တခါထည္း ေရေဆးသြားၾကတယ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ သူက ကားေရေဆးခေရာ ပါကင္ထိုးခ ေရာ ႏွစ္မိ်ဳးတစ္ခါထည္း ရတာေပါ့။
အဲဒီမွာ အလုပ္လုပ္ေတာ့ ပိုက္ဆံေလး ဘာေလးရတာေပါ့။ ေလာက္ပါတယ္။ စားတာေသာက္တာနဲ႔ သံုးဘို႔စဲြဘို႔ ေတာ့ ေကာင္းေကာင္းေလာက္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ရသလဲ ဆိုတာေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူး။ တစ္ေန႔ ဘတ္ ၁၂၀ ထင္ တယ္။ အလုပ္က မနက္ ၈ နာရီကေန ညေန ၇ နာရီေလာက္ထိ မျပတ္ဘူး။ အာ - ေရေဆးလိုက္ရတာ၊ လက္ေတြကို ေပါက္ျပဲေနတာဘဲ။ ေဆးတာေတာ့ စက္နဲ႔ ေဆးတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကားကို ေျခာက္ေအာင္ အ၀တ္နဲ႔သုတ္။ ေနာက္ၿပီး ေရညွစ္ ဆိုေတာ့ လက္ေတြကို ပဲႀကီးခံြ လုိက္ေနတာပဲ။ အဲဒီ ေရေဆးတာနဲ႔တင္ လက္ေမာင္းေတြကို ျပဳတ္ထြက္ေတာ့ မတတ္ဘဲ။ ထိုင္းကိုေရာက္တာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္။
ဂ်ပန္ သြားဘို႔ေစာင့္ေနတဲ့သူ တစ္ေယာက္ရယ္၊ မေလးရွားသြားဘို႔ တစ္ေယာက္ရယ္၊ ကြ်န္ေတာ္ရယ္ အားလံုး ေပါင္း သံုးေယာက္ေပါ့။ ဂ်ပန္သြားမယ္ဆိုတဲ့ ေကာင္ေလးကေတာ့ ျပန္သြားတယ္။ သူေရာက္ေနတာ သံုးလ ျပည့္ၿပီ ဆိုေတာ့ သူ အေတာ္ စိတ္ကုန္လာတယ္။ ဟိုေန႔ သြားရႏိုး။ ဒီေန႔ သြားရႏိုးနဲ႔။ ပါလာတဲ့ ပိုက္ဆံကလည္း ကုန္ၿပီ။ ဂ်ပန္ သြားဘို႔ ေစာင့္ေနတာ ဆိုေတာ့ အလုပ္လည္း မလုပ္ဖူး။ က်န္တဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ လုပ္တယ္။
အဲဒီ ဂ်ပန္သြားဘို႔ေစာင့္ေနတဲ့ ေကာင္ေလးဆို ဗမာျပည္မွာ သိန္း ၉၀ ေတာင္ ေပးခဲ့ရတာတဲ့။ အားလံုးေပါင္း ၁၂၀ ေပးရမယ္ ေျပာတယ္။ သူက ဒီေရာက္တာလဲ သံုးလျပည့္ၿပီ။ ခုထိလဲ မသြားရေသးဘူး။ ငါေပးထားတဲ့ သိန္း ၉၀ ေတာ့ ျပန္ရမွ ျဖစ္မယ္ ဆိုၿပီး ျပန္သြားေရာ။
ထိုင္းမွာ ကြ်န္ေတာ္ စုစုေပါင္း သံုးလေလာက္ ၾကာခဲ့တယ္။ သံုးလျပည့္ခါနီးလဲ က်ေရာ မေလးသြားလို႔ ရၿပီတဲ့။ ဗမာျပည္က ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ အတူ သြားမဲ့ ႏွစ္ေယာက္လဲ ရန္ကုန္က ထြက္လာၿပီ။ ဆိုေတာ့ တိုင္မင္ကိုက္ၿပီး ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ ေလယာဥ္ကြင္း မွာ ဆံုၾကတယ္။
ဒါနဲ႔ပဲ မေလးရွားေလယာဥ္ကြင္း ေရာက္သြားၾကေရာ ဆိုပါေတာ့။ ေလယာဥ္ကြင္းေရာက္ေတာ့ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း လာမႀကိဳေသးဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း အေတာ္ၾကာတဲ့ထိ ဘယ္သူမွ မေပၚလာေတာ့ ဗမာျပည္ကို ဖံုးျပန္ဆက္တယ္။ ဆက္ေတာ့ ေအးဂ်င့္က ဟာ- မင္းတို႔ ဘာမွ စိတ္မပူနဲ႔။ ငါ့သား လာေခၚလိမ့္မယ္။ ေအးေအးေဆးေဆးသာ ေစာင့္ ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ဆက္ေစာင့္ေပါ့။ ေစာင့္ရင္းနဲ႔ ေလယာဥ္ကြင္းထဲ ဟိုေလွ်ာက္သြား၊ ဒီေလွ်ာက္သြားေပါ့ေလ။
ေစာင့္ေတာ့ သူ႔သား တစ္ကယ္လည္း ေရာက္လာပါတယ္။ ေရာက္လာၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို စာရြက္စာတမ္း ေတြျပတယ္။ ျပေပမဲ့ သူက စာရြက္စာတမ္းေတြ မစံုေသးလို႔ မင္းတို႔ကို ဒီေန႔ထုတ္လို႔ မရေသးဘူး။ ေနာက္ေန႔ျပန္လာခဲ့မယ္ လို႔ ေျပာၿပီး သူ႔မွာပါလာတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ အားလံုး ေပးခဲ့ၿပီး ျပန္သြားတယ္။ စာရြက္စာတမ္းေတြ အားလံုးက အမွန္ အကန္ေတြခ်ည္းပါဘဲ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သံုးေယာက္စလံုးအတြက္ေပါ့။
အဲဒီေန႔ကတည္းက ကိုယ္ေတာ္က စူဠလိပ္ ေရထဲလႊတ္လိုက္တဲ့ အတုိင္းဘဲ။ ေပၚကို မလာေတာ့ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ တို႔လည္း ေလယာဥ္ကြင္းထဲမွာဘဲ ကိုယ့္ပါလာတာေလးနဲ႔ ၀ယ္ျခမ္းစားေပါ့။ ေနရတယ္။ ေလဆိပ္မွာက visitor ေတြ ၀င္တဲ့ ေနရာက တစ္ေနရာ၊ worker ေတြ ၀င္တဲ့ေနရာက တစ္ေနရာ။ ခဲြထားတယ္။ အဲဒီ worker ေတြ ၀င္တဲ့ဘက္မွာ ေအးဂ်င့္ ေတြ လာမေခၚေသးရင္ ေစာင့္ဘို႔ လုပ္ထားတဲ့ ေနရာရိွတယ္။ ခံုေလးေတြ တန္းစီ ခ်ထားတာေပါ့။
အစ္ကိုေရ၊ အဲဒီေနရာမွာကို ကြ်န္ေတာ္တို႔လို ေစာင့္ေနတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးဘဲ။ လူမိ်ဳးကလည္း အစံုပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကြာတာက တရုပ္တို႔၊ ဗီယက္နမ္တို႔က လာတဲ့သူေတြက ပိုေကာင္းတယ္။ သူတို႔ဆို ေလယာဥ္ကြင္းထဲ ၀င္လာတာနဲ႔ ခ်က္ျခင္း လာေခၚသြားတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔လာတယ္ ဆိုတာကလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔လို သံုးေလးေယာက္ လာတာ မဟုတ္ဘူး။ ေလယာဥ္အစီးလိုက္ ၀င္လာတာ။ တစ္ခါ ၀င္လာၿပီဆို ဟာ - ေ၀ါ ဆို အစုလိုက္ အၿပဳံလိုက္ ၀င္ခ်လာၾကတာ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာေတြလည္း အမ်ားႀကီးေပါ့။ တခ်ိဳ႔ဆို အသက္ႀကီးႀကီး၊ ေယာင္လည္လည္နဲ႔။ စကားက မေျပာ တတ္။ ဘာဗဟုသုတမွ မရိွ။ ဟိုက ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းကုန္ေတာ့မွာမို႔ ရိုက္လႊတ္လိုက္တာ။ ဒီမွာ ဘာအလုပ္မွ ရွိတာ မဟုတ္ဘူး။ တခ်ိဳ႔ဆိုလည္း ကိုယ့္နာမည္ ေခၚလို႔ ေခၚမွန္းေတာင္ မသိဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က သူတို႔ကိုၾကည့္ၿပီး ဗမာနဲ႔ တူတယ္ ထင္တယ္လို႔ သြားစကားေျပာေတာ့ သူတို႔က ဟုတ္တယ္ တဲ့။ အဲဒီေတာ့မွ ဟိုမွာ ခင္ဗ်ားနာမည္ ေခၚေနၿပီ။ သြား သြား ျမန္ျမန္သြား၊ ဘာမွ မေၾကာက္နဲ႔လို႔ အတင္း တြန္းလႊတ္ရတယ္။
တခ်ိဳ႔က်ေတာ့လည္း နက္က္တိုင္နဲ႔၊ ကုတ္နဲ႔။ အိုး - စတိုင္ကေတာ့ အျပည့္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က သြားစပ္စုတယ္။ ခင္ဗ်ားက ဘယ္မွာ အလုပ္ရလဲ ဆိုေတာ့မွ မသိပါဘူးဗ်ာ ရက္စ္ေတာရင့္(restaurant) လို႔ေတာ့ ေျပာတာပဲ တဲ့။ ဟား - မွားပါတယ္ကြာ။ မင္းပံုၾကည့္ေတာ့ျဖင့္ အင္ဂ်င္နီယာလိုလို၊ ေက်ာင္းသားလိုလိုနဲ႔၊ ကိုယ္ဘယ္မွာ လုပ္ရမွန္းေတာင္ မသိေသးဘူးလား ေပါ့။ တခ်ိဳ႔က်ေတာ့လည္း ညွပ္ဖိနပ္ အစုတ္ကို စီးလာတယ္။ ေဟ့ေကာင္ရာ - မင္း ႏိုင္ငံျခားကို ဒီပံုနဲ႔ လာရသလားကြာ ေပါ့။ သိပါဘူးဗ်ာ။ သူတို႔ လာေခၚမယ္ ေျပာတာဘဲ တဲ့။ အဲဒါမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔ရတယ္။
အဲဒီ ေလယာဥ္ကြင္းထဲမွာတင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကူညီလိုက္တာ မနည္းဘူး။ ဒီလိုပဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို လာကူညီတဲ့ သူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ရေသးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က လာေခၚႏိုး လာေခၚႏိုးနဲ႔၊ ဟိုဟိုသည္သည္ သြားေမွ်ာ္လိုက္၊ ဖံုးေတြ ဆက္လိုက္ ဆိုေတာ့ သူတို႔က ရိပ္မိတယ္ ထင္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို လာေမးတယ္။ ညီေလးတို႔ ဘာအခက္အခဲ ရိွလို႔ လဲ။ အစ္ကိုတို႔ ဘာကူညီရမလဲ ေပါ့။ သူတုိ႔က သေဘၤာသားေတြ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလည္း ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စင္ ေျပာျပရတာေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတာ့ ေအးဂ်င့္က လိမ္လိုက္ၿပီ ထင္တယ္ဗ်ာ။ ေအးဂ်င့္သားကလည္း လာေခၚမယ္ ေျပာၿပီး ခုထိ လာမေခၚဘူး လို႔။ ဆိုေတာ့ သူတို႔က အစ္ကိုတို႔လည္း သံုးစရာ ခ်န္ထားရဦးမယ္။ မင္းတို႔သံုးဘို႔ တခ်ိဳ႔တစ္၀က္ေတာ့ ေပးခဲ့မယ္ ဆိုၿပီး ပိုက္ဆံတို႔၊ မံု႔တို႔ ေပးသြားတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တုိ႔လည္း ပါလာတာေလး ေ၀မွ် သံုးၾကရင္း ရက္ေတြၾကာလာေတာ့ လုံးပါးပါးလာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မွာကလည္း သြားပြတ္တံတို႔၊ မ်က္ႏွာသုတ္ပု၀ါ စသျဖင့္ အေသးသံုးေလးေတြပဲ ပါတာ။ အ၀တ္အစားက အပိုပါတာ မဟုတ္ ဘူး။ တစ္စံုစီ ပဲ ပါတာ။ တခါတေလက်ေတာ့လည္း အေပၚထပ္ Departure Room မွာ တက္အိပ္ေပါ့။ အဲဒီမွာ ရဲေတြက လာရွာ။ သူတို႔က ရိုင္းေတာ့ မရိုင္းပါဘူး။ ဒီမွာ အိပ္လို႔မရတဲ့အေၾကာင္း၊ ကိုယ့္ေနရာကိုယ္ ျပန္ၿပီး ေအးဂ်င့္ေတြ လာ အေခၚကို ေစာင့္ဘို႔ အေၾကာင္းေတြေျပာေတာ့ ေအာက္ျပန္ဆင္း။
ေနာက္ေတာ့လည္း ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ႀကံရတယ္။ အဲဒီေခတ္က ေအးဂ်င့္ေခတ္ဆိုေတာ့ အလုပ္သမားေတြကို ေလယာဥ္ကြင္းမွာ ေအးဂ်င့္ေတြက လာၿပီး ေခၚထုတ္ရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ေလယာဥ္ကြင္းကို အလုပ္သမား လာႀကိဳတဲ့ ေအးဂ်င့္ေတြဆီ သြားၿပီး ငါတို႔ကို ထုတ္ေပးပါကြာ။ ဘယ္ေလာက္ေပးရမလဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔က ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ဆီက စာရြက္စာတမ္းေတြ ေတာင္းၾကည့္တယ္။ ဟာ - မင္းတို႔စာရြက္စာတမ္းေတြက အမွန္အကန္ေတြပဲ၊ ဘာလို႔ပူေနတာ လဲ။ သူတို႔လာမွာပါ။ ဆက္သာေစာင့္ပါ။ မင္းတို႔မွာ ဗီဇာကလည္း က်န္ေသးတာပဲ။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံက ေအးဂ်င့္ေတြဆီလည္း ျပန္ဆက္သြယ္ဦး ဆုိေတာ့ ေစာင့္ရျပန္ေရာ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ေပးထားတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြထဲမွာ ကုမၸဏီနာမည္နဲ႔ ဖံုးနံပါတ္ေတြပါေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဲဒီ ရံုးကို ဖံုးဆက္ၾကည့္တယ္။ သူတို႔က ကြ်န္ေတာ္တို႔နာမည္ေတြ ေမးၾကည့္ၿပီး ဟုတ္တယ္။ မင္းတို႔ကို ငါတို႔အတြက္ ေခၚထား တာပဲ တဲ့။ ဒါေပမဲ့ ငါတို႔ေအးဂ်င့္ကို အကုန္လဲႊထားတာ။ မင္းတို႔ ေအးဂ်င့္နဲ႔ ဆက္သြယ္ပါ။ ငါတို႔ေတာ့ မသိဘူး လုိ႔ ေျပာတယ္။ ကိစၥကို ၿပီးကေရာပဲ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း သူ႔သား ဖံုးကို အခ်ိန္ရိွတိုင္း ဆက္ေနတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ဗ်ဳိ႔၊ ပထမေန႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီကေန ျပန္သြားၿပီးကတည္းက အဲဒီဖံုးက လံုး၀ကို ဆက္လို႔မရေတာ့ဘူး။ ကိုင္ကိုမကိုင္ေတာ့တာလား၊ ဘယ္လိုလဲေတာ့ မသိဘူး။ ဆက္လို႔ကေတာ့ ဘယ္လိုမွ မရေတာ့တာ။
ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ရန္ကုန္က ေအးဂ်င့္ကို ဖံုးေတြျပန္ဆက္။ ေအးဂ်င့္က ဟာ-လာေနၿပီ။ မင္းတို႔ ဘာေတြ ပူေနတာလဲ။ ေစာင့္ပါဦး နဲ႔၊ အေျပာကေတာ့ ေခ်ာေနတာဘဲ။ ဒီကေကာင္ေတြမွာေတာ့ ယက္ကလယ္ လုိက္ေနၿပီ။ ဒါနဲ႔ အိမ္ကို ဖံုးျပန္ဆက္။ အိမ္က ေအးဂ်င့္ဆီသြားေမးေတာ့ သူတို႔က ဘာေျပာလႊတ္သလဲ ဆိုေတာ့ အာ - ခင္ဗ်ားတုိ႔သားေတြ မေလးရွားမွာ အလုပ္ပဲ လုပ္ေနၾကၿပီ။ ေလယာဥ္ကြင္းက မထြက္ရေသးဘူး ဆုိတာ မျဖစ္ႏိုင္တာ။ ေရာက္တဲ့ ေန႔ကတည္း က ကြ်န္ေတာ့္သား သူတို႔ကို လာထုတ္သြားၿပီ တဲ့။ အေမတို႔က ကြ်န္ေတာ့္ကို ျပန္ေျပာျပတယ္။
ေလယာဥ္ေပၚတက္ကတည္းက ေအးဂ်င့္ဖီးက အေၾကေခ်ခဲ့ရတာ ဆိုေတာ့ သူတို႔က ပိုက္ဆံျပန္မေပးခ်င္ေတာ့ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ လွည့္ပတ္ေျပာေနတာ။ သူတို႔က အေမတို႔ကို အဲသလို ျပန္ေျပာလိုက္ေတာ့ အေမတို႔ကလည္း စိတ္ေအးလက္ ေအး ျပန္သြား။ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ရိွစုမဲ့စု ပိုက္ဆံေလးေတြစု။ ဖံုးကဒ္တစ္ကဒ္ ရေအာင္၀ယ္။ အိမ္ကို ျပန္ဆက္။ ဒီေတာ့ အိမ္ကလည္း ေအးဂ်င့္ဆီသြား။ ေအးဂ်င့္က ခင္ဗ်ားသားေတြ အလကား လိမ္ေနတာ။ ဟိုမွာ အလုပ္လုပ္လို႔ လခေတာင္ ထုတ္ေတာ့မယ္။ ေနာက္တစ္ပတ္ႏွစ္ပတ္ေန လခထုတ္ေတာ့ ခင္ဗ်ားတုိ႔ဆီ ဖံုးဆက္လိမ့္မယ္ ထပ္ေျပာ။ အေမတို႔လည္း ေယာင္ေတာင္ ေပါင္ေတာင္နဲ႔ ျပန္လာ။ အာ အလုပ္ကို ရႈပ္ေနတာပဲ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာလည္း တိုင္ေတြပတ္။
အဲေတာ့ ေလယာဥ္ကြင္းထဲမွာ အသက္ဆက္ဘို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရလည္း ဆိုေတာ့ ေလယာဥ္ကြင္းထဲကို လာေရာင္း တဲ့ သူတို႔အေခၚ ရိုတီလို႔ေခၚတဲ့ ေပါင္မံု႔ေျခာက္ေတြ လာေရာင္းတယ္။ အဲဒါ တစ္ထုပ္၀ယ္။ တစ္ထုပ္ကို သံုးေယာက္မွ်ၿပီး ေရနဲ႔ေမွ်ာခ်။ ေန႔လည္စာ ထမင္းထုပ္ေတြ တစ္က်ပ္၊ ႏွစ္က်ပ္တန္ေတြ (ရင္းဂစ္ေပါ့) လာေရာင္းတယ္။ အဲဒါ၀ယ္။ တစ္ေန႔ကို အဲဒီ ထမင္းတစ္နပ္နဲ႔ ၿပီးလိုက္ရတာေပါ့။
ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း လမ္းရိွသမွ် အကုန္လိုက္ရတာေပါ့။ ေအးဂ်င့္ေတြ အားမကိုးရေတာ့ immigration (လ.၀.က) ကို ၀င္ေမး။ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ အတူပါလာတဲ့ ဟိုႏွစ္ေယာက္က ေၾကာက္တယ္။ မ၀င္ရဲဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ အတင္း ၀င္ေတြ႔တာပဲ။ သူတို႔က ကြ်န္ေတာ္တို႔ စာရြက္စာတမ္းေတြ ေတာင္းၾကည့္ၿပီး ဟာ - မင္းတို႔စာရြက္စာတမ္းေတြက အမွန္ ေတြပဲကြ၊ ဗီဇာကလည္း သက္တမ္းရိွေသးတာပဲ။ မပူပါနဲ႔။ သူတို႔ လာေခၚမွာေပါ့ တဲ့။ ေျပာတယ္။ ေနာက္ၿပီး မင္းတို႔ သံုးဘို႔ ပိုက္ဆံရိွေသးလားတဲ့ ေမးေတာ့ အာ - ရိွေသးတယ္၊ ရိွေသးတယ္ လုိ႔ ညာရတာေပါ့။ ပိုက္ဆံ မရိွဘူးဆိုရင္ သူတို႔က camp သြင္းေတာ့မွာ။
ေလယာဥ္ကြင္းမွာက ဗီဇာသက္တမ္းကုန္တဲ့သူတို႔၊ သံသယရိွတဲ့သူတို႔၊ အရင္ အို ျဖစ္ဖူးတဲ့သူေတြ ျပန္၀င္ လာတာတို႔ စတဲ့သူေတြကို အဲဒီေလယာဥ္ကြင္းထဲမွာ ရိွတဲ့ camp ထဲမွာ ထားတယ္။ အဲဒါေတြ ဘယ္လိုသိရသလဲ ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔နဲ႔ အတူတူေနတဲ့ ႏွစ္ႀကီးသမား အို ျဖစ္ေနတဲ့ သူ တစ္ေယာက္ရိွတယ္။ သူ႔သူေဌးက သူ႔ကို ပိုက္ဆံေပးၿပီး ထုတ္မွာ။ သူေျပာျပတာ။
မေလးရွားမွာက ဘာရိွလည္း ဆိုေတာ့ ပိုက္ဆံပဲ အစ္ကိုရ။ သူတို႔ ဘာႀကီးျဖစ္ေနျဖစ္ေန၊ ပိုက္ဆံေပးၿပီး ေနာက္ ေပါက္ကေန ထုတ္သြားလို႔ရတယ္။ immigration ျဖတ္စရာ မလိုဘူး။ ဟာ - ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း အံ့ေတြၾသလို႔ေပါ့။ သူတို႔ အဲလို ထုတ္သြားတာ ျမင္ရေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေအးဂ်င့္ကို ထုခ်င္ေထာင္းခ်င္ စိတ္ေတြ ေပါက္လာတယ္။ သူတို႔ တရားမ၀င္ လာတဲ့သူေတြေတာင္ ထုတ္လို႔ရေသးတာ။ ငါတို႔ အမွန္အကန္လာတဲ့သူေတြ ဘာေၾကာင့္ ဒီေလာက္ၾကာေန တာလဲ ေပါ့။ ေနာက္ၿပီး အိမ္ကိုလည္း လိမ္ထားေသးတယ္။
အဲဒီမွာတင္ ၁၄ ရက္ၾကာသြားတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ဗမာျပည္ျပန္ပို႔တယ္။ ပထမ ဗမာျပည္က လာတဲ့ႏွစ္ေယာက္ ကို အရင္ျပန္ပို႔တယ္။ သူတို႔က ဗမာျပည္ကလာတဲ့သူေတြ ဆိုေတာ့ ဗမာျပည္က ေလယာဥ္ေပၚ ျပန္တင္ေပးလိုက္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္က ထိုင္းကလာတဲ့သူဆိုေတာ့ ထိုင္းေလယာဥ္ေပၚ ျပန္တင္ေပးလိုက္တယ္။
ထိုင္းလဲေရာက္ေရာ တိုင္ပတ္ပါေလေရာဗ်ိဳ႔။ ထိုင္းေလယာဥ္ကြင္းေရာက္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ့ကို ရဲက လာေခၚ သြား တယ္။ ေနာက္ၿပီး officer ရံုးခန္းထဲ ေရာက္ေတာ့ မင္းမွာ လက္မွတ္ဘိုးပါလားတဲ့ ေမးတယ္။ ဘာ လက္မွတ္ဖိုးလဲ လို႔ ျပန္ေမးေတာ့ သူက ဗမာျပည္ျပန္ဘို႔လက္မွတ္ေလကြာ။ မင္း ဗမာျပည္ျပန္ရမယ္။ အဲဒီအတြက္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ ၀ယ္ရ မယ္ ဆိုေတာ့ အာ - ေလယာဥ္လက္မွတ္ဘိုးေနလို႔ ငါ့မွာ စားစရာပိုက္ဆံေတာင္ တစ္ျပားမွ က်န္ေတာ့တာ မဟုတ္ဘူးကြ။ မင္းတို႔မယံုရင္ ငါ့အထုပ္ေတြ အားလံုးဖြင့္ၾကည့္လို႔ရတယ္ လို႔ ေျပာလုိက္ေတာ့ သူတို႔ အေတာ္ ဦးေဏွာက္စား သြားပံု ရတယ္။
ေနာက္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ပတ္စ္ပို႔ေတြ လွန္ေလွာၾကည့္ၿပီး မင္းဒီမွာ အၾကာႀကီးေနသြားတာပဲကြ။ မင္းမိတ္ေဆြေတြ ရိွမွာေပါ့။ သူတို႔ကို ဖံုးဆက္ တဲ့ ေျပာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ဒါဆို ငါ ရန္ကုန္ကို ဖံုးဆက္ခ်င္တယ္။ ဖံုးဆက္ဖို႔ေတာ့ မင္းတို႔ ကူညီရလိမ့္မယ္ လို႔ေျပာလုိက္တယ္။ အဲဒီမွာတင္ ရဲတစ္ေယာက္က ကြ်န္ေတာ့္ကို တစ္ေနရာ ေခၚသြားၿပီး ဖံုးဆက္ခိုင္း တယ္။ ကြ်န္ေတာ္က ရန္ကုန္ေအးဂ်င့္ကို ဖံုးဆက္ေတာ့ မင္းအရင္တည္းခဲ့တဲ့ အိမ္ကို ဖံုးဆက္လိုက္။ သူတို႔ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ ၀ယ္ေပးလိမ့္မယ္။ မင္းဘာမွ မပူနဲ႔။ ပိုက္ဆံကိစၥ ငါတို႔အားလံုး စီစဥ္ေပးမယ္။ ငါတို႔လည္း ေလယာဥ္ကြင္းကို လာႀကိဳမယ္ကြာ ဘာညာနဲ႔ ေျပာလိုက္ရင္ေတာ့ ေခ်ာေနတာပဲ။ သူကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္ထိ ေကာင္းတံုး။ ဒီက ေကာင္ ကေတာ့ တိုင္ပတ္ေနၿပီ။ အ၀တ္က တစ္စံုပဲပါတာဆိုေတာ့ ၁၄ ရက္လံုး အ၀တ္က တစ္ခါမွ မလဲရေသးဘူး။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ဖိနပ္ခြ်တ္ထားတံုး အလစ္သုတ္ခံရလို႔ ဖိနပ္ကေပ်ာက္။ ေပ်ာက္တယ္ ဆိုတာ လဲသြားတာဗ်။ လဲသြားတဲ့သူက ကြ်န္ေတာ့ ရႈးဖိနပ္ကို ယူသြားၿပီး သူ႔ဂြင္းထိုးဖိနပ္ ထားခဲ့တယ္။ အဲဒါပဲ စီးရတာေပါ့။
ဒါနဲ႔ပဲ ထိုင္းမွာရိွတဲ့ အဲဒီ ေအးဂ်င့္ရဲ့ မိတ္ေဆြက ေလယာဥ္လက္မွတ္ လာေပးေတာ့ ဗမာျပည္ ျပန္ေရာက္လာ တယ္။ အာ - ဗမာျပည္ျပန္ေရာက္ျပန္ေတာ့ မင္း အလုပ္သြားလုပ္တာ ဘယ္မွာလဲ အခြန္ေဆာင္ထားတဲ့စာရြက္ တဲ့ ေမးျပန္ ေရာ။ အစ္ကို၊ ကြ်န္ေတာ္ အလုပ္မလုပ္ခဲ့ရဘူး။ အဆင္မေျပလို႔ ျပန္လာတာ ဆိုေတာ့ မဟုတ္ဘူးေလကြာ မင္းဟာက သံုးလ ေတာင္ေက်ာ္သြားၿပီ။ ဒီေတာ့ သူတို႔ကို ရွင္းျပရတာေပါ့။ ဒီလုိဒီလိုပဲ အစ္ကို ကြ်န္ေတာ္ ဒုကၡေရာက္ၿပီးျပန္လာတာ။ စားစရာေတာင္ မရိွေတာ့ဘူး ဆိုေတာ့မွ သူတို႔က ဟုတ္ပါၿပီ ဟုတ္ပါၿပီ ဆိုၿပီး ၀င္လို႔ရေတာ့တယ္။
တကယ္ပါပဲ။ ေအးဂ်င့္က လာလဲ မႀကိဳပါဘူးဗ်ာ။ အဲဒါနဲ႔ တကၠစီငွား၊ ကြ်န္ေတာ္ေနခဲ့တဲ့ ေတာင္ဒဂံုကိုျပန္တာေပါ့။ အိမ္ေရာက္မွ အိမ္ကိုႏိႈးၿပီး တကၠစီခ ေပးရတယ္။ အဲဒီညကေတာ့ မအိပ္ပဲ တစ္ညလံုး ရင္ဖြင့္ခန္းေပါ့ဗ်ာ။
ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ေဒါနဲ႔ေမာနဲ႔ ေအးဂ်င့္ကို သြားေတြ႔တယ္။ ေအးဂ်င့္ကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္းေပါ့ဗ်ာ။ ဟန္႔ကို က်လို႔။ ဟာ - ဘာမွ မပူနဲ႔ အားလံုးလုပ္ေပးမယ္။ ကြ်န္ေတာ့္သားနဲ႔ သူေဌးနဲ႔ ျပႆနာေလး နည္းနည္းရိွလို႔။ အားလံုး ျဖစ္ေစရမယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ပိုက္ဆံေတြ အားလံုးျပန္ရရေစ့မယ္။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္လည္း စိတ္တိုတိုနဲ႔ ခင္ဗ်ားကသာ ဘာမွ မပူနဲ႔ေျပာေန။ က်ဳပ္မွာ ဒုကၡေပါင္းစံုနဲ႔ ျပန္လာရၿပီ။ ခင္ဗ်ားသိရဲ့လား ဆိုေတာ့ ေအးပါဗ်ာ၊ ကြ်န္ေတာ့အမွားအတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ အားလံုး ျပန္ေပးမယ္၊ ခုလိုခ်င္ ခုျပန္ေပးမယ္ တဲ့။ ဒါဆိုလည္း ေပးဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ့္ပိုက္ဆံ ခုျပန္လိုခ်င္ တယ္။
အဲေတာ့ ျဖစ္ျပန္ေရာ။ အဲလိုေတာ့ မလုပ္နဲ႔ေလဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ့္ကို အခ်ိန္နည္းနည္းေပး။ အားလံုးျပန္ေပးမယ္။ ေနာက္ေန႔လာခဲ့ တဲ့။ သြားရတာဗ်ာ။ အေခါက္ေခါက္ အခါခါ။ ပိုက္ဆံေလး ဆယ္သိန္းကို။ နည္းနည္းခ်င္း ခဲြခဲြေပးေနလိုက္ တာ။ ဘယ္ေလာက္ျပန္ရမွန္းေတာင္ မသိေတာ့ဘူး။ ဆယ္သိန္းေတာ့ အျပည့္ျပန္မရဘူး။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ အခ်ိန္လဲကုန္။ လူလည္းပင္ပန္း။ လမ္းစရိတ္လဲကုန္။
ကြ်န္ေတာ္ကလည္း မ်က္ႏွာေျပာင္တုိက္ၿပီး မိုးလင္းကမိုးခ်ဳပ္ထိ သူတို႔ရံုးခန္းေရွ႔ သြားထိုင္ေစာင့္တာပဲ။ တစ္ခါ တေလ ဟာ ညီေလး၊ ဟိုမွာ ပိုက္ဆံေလး ရစရာရိွလို႔၊ ခဏေစာင့္၊ ျပန္လာရင္ ေပးမယ္ ေျပာၿပီး ထြက္သြားလိုက္တာ မိုးခ်ဳပ္ လို႔ ကြ်န္ေတာ္ျပန္လာတဲ့ထိ တစ္ေနကုန္ ျပန္မေရာက္လာဘူး။ တစ္ခါတေလလည္း ကြာ - ငါ ဒီေန႔ အလုပ္နည္းနည္း ရႈပ္ေနတယ္ကြာ၊ ေနာက္ေန႔မွ လာခဲ့ နဲ႔ အမ်ိဳးမ်ိဳး လွည့္ပတ္ေျပာေနတာ။ ပိုက္ဆံေလး ဆယ္သိန္းျပန္ရဘို႔ ရက္ေပါင္း အေတာ္ၾကာၾကာ့ကို သြားေစာင့္ယူရတယ္။
အဲဒီရံုးခန္းေရွ႔မွာ ကြ်န္ေတာ့လို ပိုက္ဆံျပန္လာေတာင္းတဲ့သူေတြလည္း မနည္းဘူးဗ်ိဳ႔။ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ ထိုင္းမွာတံုး က အတူေနခဲ့ရတဲ့ ဂ်ပန္သြားမယ္ ဆိုတဲ့ေကာင္ေလးပါ ျပန္ေတြ႔ရတယ္။ သူလည္း ခုထိ ပိုက္ဆံ အေၾကမရေသးလို႔ ေန႔တိုင္း လာေနရတာပဲ။ စဥ္းစားသာၾကည့္ေတာ့ အစ္ကိုေရ။ ဒီေကာင္ေတြလည္း စိတ္ကမရွည္ေတာ့လို႔ တရားေတြ ဘာေတြ စဲြေသးတယ္။ လူေတြလည္း စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေတြ အေတာ္ကို ပ်က္စီးသြားခဲ့တယ္။
အဲဒီမွာ အဆိုးဆံုးက ကြ်န္ေတာ့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ လက္မွတ္ေတြ အကုန္ေပ်ာက္ကုန္တာပဲ။ လူက ဗမာျပည္ ကေန ထိုင္း၊ ထိုင္းကေန မေလးရွား။ တစ္ခါ မေလးရွားမွာတင္ ေလယာဥ္ကြင္းမွာ ေသာင္တင္ၿပီး ထိုင္းကို ျပန္လာရ ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ့ Luggage လည္း ဘယ္မွာ က်န္ခဲ့မွန္းကို မသိေတာ့ဘူး။ အ၀တ္အစား၊ စာရြက္စာတမ္း စသျဖင့္ အားလံုး ေပ်ာက္ကုန္ၿပီး အ၀တ္တစ္ထည္ ကိုယ္တစ္ခုနဲ႔ ဗမာျပည္ ျပန္ေရာက္လာတာ။
မေလးရွားကို ထြက္သြားတာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ၁၁ လပိုင္း။ ဗမာျပည္ ျပန္ေရာက္လာေတာ့ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ၁ လပိုင္း။
ကြ်န္ေတာ့မွာက မေလးရွားသြားတံုးက ဟိုေလယာဥ္ ေျပာင္းလိုက္၊ ဒီေလယာဥ္ ေျပာင္းလိုက္နဲ႔ certificate ေတြ အားလံုး ေပ်ာက္ကုန္တယ္။ ဒါနဲ႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ေရာက္ေတာ့ အဲဒီလက္မွတ္ေတြ အသစ္ျပန္လုပ္မယ္ ေပါ့။
ဆိုၿပီး နတ္ေမာက္ စက္မႈ အ.ထ.က ကို သြားတယ္။ သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာဌာန ေပါ့။ အဲမွာဗ်ာ၊ နတ္ေမာက္ စက္မႈ ေက်ာင္းႀကီး ေပ်ာက္ၿပီး ကြန္ျပဴတာ တကၠသိုလ္ႀကီး ျဖစ္ေနတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ သြားေမးေတာ့လည္း ဘယ္သူမွ ေရေရရာရာ မေျဖႏိုင္ႀက ဘူး။ ဒါနဲ႔ အဲဒီက ေနျပည္ေတာ္ သြားစံုစမ္း ဆိုလို႔ ေနျပည္ေတာ္က သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာဌာန သြား စံုစမ္းျပန္ေတာ့ ဟာ၊ ဒီမွာ ဘယ္ရိွမလဲကြ။ မင္းတို႔ တက္ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသြား စံုစမ္းမွ ရမွာေပါ့ တဲ့။ ၿပီးပါေလေရာ။ ဒါနဲ႔ပဲ T.H.S Certificate ကို လက္ေလွ်ာ့လိုက္ရတယ္။ ဘယ္လိုက္ရမွန္း မသိေတာ့ဘူး။
ဒါနဲ႔ မျဖစ္ေသးပါဘူး ဆုိၿပီး ကိုယ္တက္ခဲ့တဲ့ အင္းစိန္ G.T.I က လက္မွတ္ကေလး သြားယူမယ္ ဆိုၿပီး သြားတာ
ေအာင္မယ္ေလးဗ်ာ။ အင္းစိန္ G.T.I က ဘ၀ေျပာင္းသြားၿပီး စည္ပင္ရံုးႀကီး ျဖစ္ေနပါေရာ့။ ကိုင္း မွတ္ဟဲ့ လို႔။ ကြ်န္ေတာ့္ မွာ T.H.S Certificate ရွာတံုးက အေတြ႔အႀကံဳ ရထားေတာ့ သူတို႔ကို ဘာမွ ေမးမေနေတာ့ဘူး။ အသာေလး ကုတ္ကုတ္ ကေလး ေနာက္ဆုတ္ျပန္ခဲ့ရတယ္။ ေမာ္လၿမိဳင္သြားမယ္ ႀကံျပန္ေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္ စက္မႈ အ.ထ.က က ဘာတဲ့ G.T.C ထင္တယ္။ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္လည္း သြားလည္း ထူးမွာ မဟုတ္မွန္း သိေနတာနဲ႔ မသြားေတာ့ပါဘူး။ အားလံုး လက္ေလွ်ာ့ လိုက္ေတာ့တယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ ဘ၀ႀကီးကေတာ့ ဆိုးကို ဆိုးပါတယ္ဗ်ာ။
၁၊ ၃။ ဘရူႏိုင္းမွာ တစ္ႏွစ္ခဲြၾကာ
အဲ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ကုန္သည္ ျပန္ျဖစ္သြားတယ္။ အစ္မတို႔က ပဲခူးကေန ထင္းပို႔။ ကြ်န္ေတာ္က ရန္ကုန္မွာ ၀ယ္လက္ရွာၿပီး ျဖန္႔ ေပါ့။ ရန္ကုန္နဲ႔ ပဲခူး ကူးခ်ည္သန္းခ်ည္၊ ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္ သြားေနရတယ္။ တခါတေလ လဲ ေတာထဲ၀င္ၿပီး ပစၥည္းရွာရတယ္။ ဒါေပမ့ဲလည္း ကုန္သည္ အစစ္လို႔ မဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ဘာလုပ္လို႔ လုပ္ေနမွန္းေတာင္ မသိပါဘူး။
အဲလို ေရွာက္လုပ္ေနရင္း တစ္ေန႔ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔အတူတူ ျပည္ စက္မႈ အ.ထ.က မွာတက္ခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းရဲ့ အေမနဲ႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ သြားေတြ႔တယ္။ သူတို႔မိသားစုနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔က ေတာ္ေတာ္ရင္းႏွီးတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းတက္ရင္းနဲ႔ သူတို႔အိမ္ ၀င္ထြက္ သြားလာ စားခဲ့ေသာက္ခဲ့ၾက တာကိုး။ ေတြ႔ေတာ့ သူက သားသူငယ္ခ်င္း ဘရူႏိုင္း ေရာက္ေနတယ္။ လိုက္သြားမလား။ သြားမယ္ဆို ငါ ေမးေပးမယ္။ သူ႔ကုိ ဘရူႏုိင္းေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးတဲ့ ဦးေလး ရိွတယ္ လုိ႔ေျပာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း သြားမယ္ ေပါ့။
ေနာက္ အဲဒီ ဦးေလးနဲ႔ေတြ႔တယ္။ သူက မင္း ဘူဒိုဇာ(Bulldozer) တို႔၊ အိတ္စ္ကာ ေဗတာ(Excavator) တု႔ိ ျပင္တတ္လား တဲ့ေမးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အမွန္အတိုင္းပဲ ဟာ၊ ဘယ္ျပင္တတ္မလဲ ဦးေလး၊ ကြ်န္ေတာ္က အင္ဂ်င္ အေသးစားေတြပဲ ျပင္ဖူးတာ။ အဲသည္ စက္ႀကီးအေတြ႔အႀကံဳေတာ့ မရိွဘူး ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲသည္ ဦးေလးက မင္းကြာ၊ သင္ရင္တတ္ပါတယ္။ အင္ဂ်င္ခ်င္း အတူတူပဲ။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ဟုတ္ပါ့မလားဦးေလး။ အဆင္မေျပရင္ ျပႆနာ တက္မယ္ ဆိုေတာ့ သူက ဟာ၊ ေဟ့ေကာင္၊ ဘာမွ မေၾကာက္နဲ႔၊ ျဖစ္တယ္ တဲ့။ အတင္းပဲ။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ကိုင္း၊ ဒါဆို သြားမယ္ဗ်ာ ဆိုၿပီး ဘရူႏိုင္းသြားဘို႔ လုပ္ျပန္ေရာ။
အဲဒီ ပုဂိၢဳလ္ကို ေအးဂ်င့္ဖီး ၆ သိန္းခဲြ၊ ၇ သိန္း ေပးရတယ္။ ေလယာဥ္လက္မွတ္က ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ၀ယ္ရတယ္။ လက္မွတ္ခက သံုးသိန္းေက်ာ္ ဆိုေတာ့ စုစုေပါင္း ဆယ္သိန္းပါပဲ။ မထူးပါဘူး။
ဘရူႏိုင္းသြားေတာ့ ၂၀၀၅ ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ။ တစ္ေယာက္ထဲ သြားတာပဲ။ လူကသာ ဘာမွ မဟုတ္တာ။ ဒါေပမဲ့ ရန္ကုန္ ေလယာဥ္ကြင္းက အထြက္မွာဘဲ ဘီအီးနဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးတဲ့ ကိုသိန္းေဇာ္ နဲ႔ ေတြ႔တယ္။ သူကလည္း တစ္ေယာက္ ထည္း။ စကားေျပာၾက ဆိုၾကရင္းနဲ႔ အသိျဖစ္သြားတာ။ ဆိုေတာ့ သူ႔ကို ေမးၾကည့္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဘယ္လိုသြားရမွာ လဲ ဆိုေတာ့ ဘန္ေကာက္ ထရန္စစ္(transit) ေပါ့ကြာတဲ့။ ဟုတ္လား လို႔။ သူက ဘန္ေကာက္မွာ ငါတို႔ ညအိပ္ရမွာကြ။ တို႔ႏွစ္ေယာက္ဆိုေတာ့ အဆင္ေျပတာေပါ့ကြာ။ မင္းလည္း အေဖာ္ရ၊ ငါလည္း အေဖာ္ရ။ တစ္ေယာက္တစ္လွည့္ အိပ္လို႔ ရတယ္။ မဟုတ္ရင္ အထုပ္ေတြ လူခုိးမွာ စိုးရတယ္ လုိ႔ေျပာတယ္။
ဒါနဲ႔ တိုတိုေျပာရရင္ ဘရူႏိုင္းေရာက္သြားေရာ ေျပာပါေတာ့ဗ်ာ။ ေလယာဥ္ကြင္းက ထြက္ကတည္းက သူနဲ႔ တစ္ခါ မွ ျပန္မေတြ႔ေတာ့ဘူး။
ေလယာဥ္ကြင္းေရာက္ေတာ့ အဲဒီကဦးေလး လာႀကိဳတယ္။ သူတို႔က အဲဒီကအႀကိဳက္ လက္ေဆာင္ေတြ၊ ဥပမာ ေက်ာက္စိမ္းတို႔ စသျဖင့္ ၀ယ္၀ယ္ၿပီး ေပးေလ့ ရိွတယ္ ဆိုေတာ့ ဘာမွ ေျပာစရာမလိုဘူး။ အားလံုး အဆင္ေျပတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အေတြ႔အႀကံဳရိွၿပီးသား ဆုိေတာ့ အစစအရာရာ သတိနဲ႔ေပါ့။
ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ညမွာေတာ့ သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ အတူတူ သြားအိပ္တယ္။ သူတို႔ကို သူေဌးက အိမ္တစ္လံုးလံုး ငွားေပးထားတာ ဆိုေတာ့ ေနရတာ အရမ္းအဆင္ေျပၾကတယ္။ ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ အဲဒီဦးကပဲ လာေခၚၿပီး ကြ်န္ေတာ္ အလုပ္လုပ္ရမဲ့ ေနရာက မန္ေနဂ်ာနဲ႔ ေတြ႔ေပးတယ္။ မန္ေနဂ်ာက ကြ်န္ေတာ့္ကို ေခၚသြားၿပီး ေနရထိုင္ရမဲ့ ေနရာ၊ အလုပ္ လုပ္ရမဲ့ေနရာေတြ လုိက္ျပတယ္။ လုပ္ရမွာက သစ္စက္မွာ လုပ္ရမွာ။ သစ္စက္က ၿမိဳ႔နဲ႔ဆို ၄၅ မိနစ္ေလာက္ ေမာင္းရ တယ္။
ကြ်န္ေတာ္လုပ္ရမဲ့ သစ္စက္က စြန္ကိုင္ေမာင္းသစ္စက္တဲ့။ အဲဒီသစ္စက္မွာ ကြ်န္ေတာ့္အရင္ ေရာက္ႏွင့္ေနတဲ့ ျမန္မာတစ္ေယာက္လဲ ရိွေသးတယ္။ ကိုလွတိုး တဲ့။ အမွန္ကေတာ့ သူက စိုက္ပိ်ဳးေရးနဲ႔လာတာ။ ဒါေပမဲ့ သူက welding (ဂေဟ) ေဆာ္တတ္လို႔ သူ႔ကို သစ္စက္မွာ ေခၚထားလိုက္တယ္။ သူနဲ႔အတူလာတဲ့သူေတြကေတာ့ စိုက္ပိ်ဳးေရးကို သြားၾက ရတယ္။
ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ စူပါဗိုက္ဆာက အလုပ္ထဲလိုက္ျပၿပီး ဒါေတြဒါေတြ လုပ္ဖို႔ရိွတယ္။ မင္းဘာေတြ လုပ္ႏိုင္လဲ ေပါ့။ သစ္စက္မွာ ကေတာ့ သိပ္လုပ္စရာမရိွဘူး။ အဓိက က သစ္ထုတ္လုပ္ေရး ဆိုေတာ့ စက္ေတြ ျပင္ဘို႔ ေတာထဲကို ေန႔တဒူ၀ (နိစၥဒူ၀) သြားရတယ္။ ဟိုမွာ Excavator(ေျမတူးစက္), Wheel Loader(သစ္လံုးတင္စက္), Bulldozer (ေျမေကာ္စက္) စတာေတြ ျပင္ရတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အဲဒီ ကုမၸဏီကပဲ ေနာက္သစ္စက္တစ္ခုကို ေျပာင္းလုပ္ရ တယ္။ လားမိုးနင္းတ့ဲ။ အဲဒီသစ္စက္မွာ ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ျပန္လာတဲ့ထိ လုပ္ခဲ့ရတယ္။
လုပ္ရတာ ဆိုးေတာ့ မဆိုးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ စင္ကာပူမွာဆို Safety Shoe (ဘြတ္ဖိနပ္) ထုတ္ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟိုမွာကေတာ့ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ၀ယ္မွ ရမယ္။ ကုမၸဏီက မေပးဘူး။ အဲဒီမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ၀ယ္စီးၾကတာက ရာဘာရႈးေတြ ေပါ့။ အလုပ္လုပ္ရင္ စီးတာေပါ့။ ၄ က်ပ္ခဲြ၊ ၅ က်ပ္ ေပးရတယ္။ အဲဒီေကာင္ေတြက်ေတာ့ ခြာပါေတာ့ ေတာေတြ ေတာင္ ေတြ တက္လို႔ေကာင္းတယ္။ ေရလဲသိပ္မႏူးဘူး။
ေတာထဲ ေန႔တိုင္းတက္ေနရတာ ဆိုေတာ့ ေတာတက္ခါနီးရင္ ထမင္းထုပ္၀ယ္၊ အေအး၀ယ္၊ မံု႔၀ယ္ စသျဖင့္ စားစရာ ေသာက္စရာေတြ၀ယ္ၿပီး ေန႔တိုင္း ေတာတက္ရတာပဲ။ ည မိုးခ်ဳပ္ေတာ့ျပန္လာ။ ည ၉ နာရီေလာက္မွ ျပန္ ေရာက္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ ဖဦးထုပ္(ဖိလစ္ပင္း) နဲ႔ တဲြလုပ္ရတံုးကဆို ကိုယ့္ျမန္မာခ်င္းေတြ႔လို႔ စကားေျပာရင္ မႀကိဳက္ဖူး။ သူက သူ႔အတင္းေျပာတယ္ဘဲ ေအာက္ေမ့ေန တာ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စကားေျပာေနၿပီဆို ေဟ့ေကာင္ေတြ၊ အလုပ္ခ်ိန္မွာ စကားမေျပာရဘူး ဆုိၿပီး အတင္းလာေမာင္းထုတ္ ေတာ့တာပဲ။
ေတာထဲမွာ ျပႆနာ ေပါင္းစံုပါပဲ အစ္ကိုရာ။ ကိုယ္ယူသြားတဲ့ ပစၥည္းနဲ႔ ဟိုက ပ်က္ေနတာနဲ႔ မကိုက္ရင္ ျပန္လာ ယူရ။ မိုးရြာရင္ ပိုဆိုးေသးတယ္။ မိုးရြာလို႔ လမ္းေတြပ်က္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ စီးလာတဲ့ 4Wheel Drive ကားေလးဟာ ငယ္သံပါေအာင့္ကို ေအာ္ၿပီး ရုန္းရတာပဲ။ အိတ္ေဇာက ပူၿပီး ျပတ္ထြက္။ ကားခ်ည္းပဲ မရုန္းႏိုင္ရင္ လူပါ ဆင္းတြန္း။ ကားလဲ ဗြက္နစ္။ လူလဲ ဗြက္နစ္။ ကားေအာက္၀င္ၿပီး ရႊံ႔ေစးေတြ ယက္ထုတ္ရ တာ အစ္ကိုေရ၊ လူေတြဆိုတာ လူရုပ္ မေပၚေတာ့ဘူး။ ဘုရားစူးရပါေစရဲ့။ ဗမာျပည္တံုးကေတာင္ ကြ်န္ေတာ္ အဲေလာက္ မလုပ္ခဲ့ရဖူးဘူး။
တစ္ခါတေလ ဟဲဗီးျပင္ရတာေတြဆို အရမ္းစိတ္ညစ္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ဘာလုပ္လို႔ လုပ္ရမွန္းကို မသိဘူး။ အထူး သျဖင့္ ထရက္ (track - ခ်ိန္းႀကိဳး) ႀကီးေတြ ပ်က္လို႔ျပင္ရင္ အရမ္းပင္ပန္းတာပဲ။ အလုပ္သမားေတြထဲမွာ မေလး၊ ဖိလစ္ပင္း၊ အိႏိၵယ၊ ဘဂၤလား စသျဖင့္ လူမိ်ဳးစံု ရိွတယ္။ ဘရူႏိုင္း ႏိုင္ငံသားက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းနဲ႔ ရံုးပိုင္းေတြမွာပဲ ရိွတယ္။ ေအာက္ေျခ အလုပ္ၾကမ္းလုပ္ရတဲ့ ေနရာေတြမွာဆုိ ဘရူႏုိင္း ႏုိင္ငံသားရယ္လုိ႔ မေတြ႔ခဲ့ရဘူး။ စုိက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔တျခား အလုပ္ၾကမ္းေတြမွာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ ငွားသံုးၾကတယ္။
မိုးအရမ္းမ်ားလို႔ ေရေတြႀကီးၿပီး မျပန္ႏုိင္တဲ့ အခါေတြမွာဆို ေတာထဲက သစ္ထုတ္လုပ္ေရး၀န္ထမ္းေတြ ေနတဲ့ camp ေတြမွာဘဲ အိပ္ရတယ္။ အဲဒီအခါ ေတာဟင္းေတာေကြ်း၊ ကိုယ္တစ္ခါမွ မစားဘူးတဲ့ ပါကစ္တို႔၊ ကလင္းကစ္တို႔ စတဲ့ အသီးအရြက္ေတြ။ ေနာက္ၿပီး ေတာ၀က္ေတြလည္း ကားနဲ႔ လိုက္ၾကတယ္။ ရရင္ အေကာင္လိုက္ မီးကင္စားတယ္။ ေပ်ာ္ဘို႔ေတာ့ အေကာင္းသားေပါ့။ ဒါေပမဲ့ လခထုတ္တဲ့အခါ စိတ္ညစ္စရာ ေကာင္းတယ္ အစ္ကိုရာ။
လခက နည္းတယ္။ အစကေတာ့ ၆၀၀ ေပးမယ္ဆိုၿပီး ေခၚလာတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္က သူတို႔စက္ေတြကို ႏိုင္ႏိုင္ နင္းနင္း မကိုင္ႏုိင္ေတာ့ ၄၅၀ ပဲေပးတယ္။ ဟုတ္တယ္။ ဘရူႏုိင္းေဒၚလာနဲ႔ စင္ကာပူေဒၚလာ မကြာဘူး။ အတူတူပဲ။ အပို ေၾကးအေနနဲ႔ကေတာ့ သစ္လံုးတစ္တန္ထုတ္ရင္ ျပား ၃၀၊ ငါးမူး စသျဖင့္ ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာမွ မထူးပါဘူး အစ္ကိုရာ။ (မွတ္ခ်က္။ ၂၀၀၇ ဇူလိုင္လ စင္ကာပူ တစ္ေဒၚလာ ေပါက္ေစ်းမွာ ျမန္မာေငြ ၈၅၀ က်ပ္ ျဖစ္ပါသည္။)
အိမ္ကို တစ္ခါေငြပို႔မွ တစ္သိန္း၊ တစ္သိန္းခဲြေလာက္ပဲ ပို႔ႏိုင္တယ္။ ဘာမွ မျဖစ္ေလာက္ပါဘူး အစ္ကိုရာ။ ပို႔တဲ့ေငြ ကလည္း အိမ္အသံုးစရိတ္ေတာင္ မကာမိပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ ဘရူႏိုင္းမွာ တစ္ႏွစ္နဲ႔ ခုနစ္လၾကာခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ပိုက္ဆံ မစုမိခဲ့ဘူး။ လခကလည္း သိပ္မရ။ ပင္ပန္းလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စားေသာက္ၾကတာနဲ႔ ကုန္တာပဲ။ တနဂၤေႏြပိတ္ရက္ေတြဆို ေလွ်ာက္လည္၊ စားၾကေသာက္ၾက။ သံုးၾက စဲြၾကေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဘရူႏိုင္းက လည္စရာ သိပ္မရိွဘူး။ ေလွ်ာက္သြားလည္စရာ ၿမိဳ႔ေတာ္ တစ္ခုပဲ ရိွတာကိုး။
သူတို႔က ေနဘို႔ထိုင္ဘို႔ စီစဥ္ေပးထားတာ ဆိုေတာ့ ေနစရိတ္ေတာ့ မကုန္ဘူးေပါ့။ ေကာင္းတာက သူတို႔ဆီမွာ အရက္လံုး၀ ေရာင္းခြင့္မျပဳဘူး။ မေလးရွားက လာတဲ့သူေတြကိုေတာ့ အရက္ တစ္လံုးထင္တယ္၊ ဘီယာက တစ္ကဒ္ ၆ ဗူး၊ စသျဖင့္ သယ္ခြင့္ျပဳတယ္။ အရင္ကေတာ့ တစ္ေန႔ကို ေလးငါးေျခာက္ခါ ၀င္ၿပီး ၀င္တိုင္း အရက္၀ယ္လာ၊ ျပန္ေရာင္း စသျဖင့္ လုပ္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဲလိုလုပ္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ တစ္ေန႔ကို တစ္ခါပဲ အရက္၊ ဘီယာ သယ္ခြင့္ ျပဳေတာ့တယ္။
ဘရူႏိုင္းမွာ သိပ္အဆင္မေျပေတာ့ စင္ကာပူကို လာဘို႔ ကြ်န္ေတာ္ ပိုက္ဆံစုတယ္။ ၆ လေလာက္ စုလို႔ လက္ထဲ မွာ တစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္ ရလာေတာ့ သူေဌးကို သြားေျပာတယ္။ ငါ ဒီမွာလုပ္ရတာ မေပ်ာ္ေတာ့ဘူး။ အိမ္ကလည္း ျပန္ေခၚေနၿပီ။ ဒီေတာ့ ငါ ျပန္ခ်င္တယ္ ေပါ့။ တစ္ခုေကာင္းတာက ပတ္စ္ပို႔က ကြ်န္ေတာ့ လက္ထဲမွာ။ သူတို႔ ကိုယ္ႏိႈက္က ကြ်န္ေတာ့္ကို ေမ့ေနတယ္။ အႏို႔ ေတာထဲမွာပဲ အျမဲေနၿပီး ရံုးနဲ႔ အဆက္ျပတ္ေနတာကိုး။
ေနာက္ၿပီး စင္ကာပူဗီဇာေျပးယူထားလိုက္တယ္။ ဗီဇာေလွ်ာက္ရတာေတာ့ သိပ္မခဲယဥ္းဘူးဗ်။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္းနဲ႔ ဓါတ္ပံုကပ္ၿပီး တင္လိုက္တာနဲ႔ ရတာပဲ။ တစ္ေၾကာင္းသြား Single Journey ေပါ့။ ဗီဇာရေတာ့မွ အလုပ္ထြက္ခြင့္ သြား ေတာင္းတာ။ ေတာင္းေတာ့ သူတို႔က ဟာ - မင္းအလုပ္ထြက္ေတာ့မလား။ ဘယ္ေတာ့ ထြက္မလဲ စသျဖင့္ ေမးတယ္။ ငါ - ဒီလကုန္ရင္ ျပန္ေတာ့မယ္ လုိ႔ ေျပာလုိက္တယ္။
အဲဒီလိုနဲ႔ ၂၀၀၇ ဇူလိုင္လမွာ စင္ကာပူကို ၀င္လာခဲ့တယ္။ စင္ကာပူမထြက္လာခင္ စင္ကာပူမွာ အလုပ္လုပ္ေန တဲ့ GTI တက္ခဲ့တံုးက သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ ႀကိဳၿပီးခ်ိတ္ထားရတာေပါ့။ ပထမ သူ႔မိန္းမ နဲ႔ အဆက္အသြယ္ရတယ္။ သူ႔မိန္းမက ဖံုးနံပါတ္ေတြ ဘာေတြေပးလို႔ သူနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရတာ။
ဘရူႏိုင္းကထြက္လာေတာ့ ႏွစ္ေယာက္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က ကြ်န္ေတာ့္ထက္ ပိုဆိုးတယ္။ သူက ရည္ရြယ္ခ်က္ႀကီးနဲ႔ ထြက္လာတာ။ သူဆိုရင္ ရန္ကုန္မွာ ကိုယ္ပိုင္ အဲယားကြန္းျပင္ဆုိင္ ဖြင့္ထားတာ။ သူက သူ႔ဆိုင္ကို တိုးခ်ဲ႔ခ်င္တယ္။ ဟန္းဖံုးေလး ဘာေလး ကိုင္ခ်င္တယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို အရင္းအႏွီး မ်ားမ်ားနဲ႔ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခားထြက္ၿပီး ေငြရွာမယ္ေပါ့။ သူဆိုရင္ေနာ္ အဲယားကြန္း ေကာင္းေကာင္းကိုင္ႏုိင္တယ္။ တကယ့္ Technician ပဲ။ အဲဒါ ဒီေရာက္ေတာ့ General Worker တဲ့။ ၿပီးေရာ အဲဒါ။ သူ႔ခမ်ာ ျမက္ရိတ္လို ရိတ္ရ၊ ကားေရေဆးလိုေဆးရ နဲ႔ အေတာ္ စိတ္မေကာင္းစရာပါဘဲ အစ္ကိုရာ။ အဲယားကြန္းေတာ့ ျပင္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အကုန္ လုပ္ရတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ စင္ကာပူ ေရာက္ကေရာဆိုပါေတာ့။ ေလယာဥ္က ဗမာျပည္သြားမဲ့ ေလယာဥ္။ စင္ကာပူ transit။ အဲေတာ့ တစ္ခါ ျပႆနာတက္ျပန္ေရာ။ ကြ်န္ေတာ္က ခပ္တည္တည္ နဲ႔ ဗမာျပည္မျပန္ဘဲ စင္ကာပူထဲ ၀င္ခ်လာတယ္။ အတူ ပါလာတဲ့ အဲ ဟို ပုဂိၢဳလ္က ဗမာျပည္သြားမဲ့ ေလယာဥ္စီးဘို႔ ဆက္သြားတယ္ေပါ့။ အဲသည္မွာ ေလဆိပ္က သူ႔ကို မင္းနဲ႔ အတူတူလာတဲ့ေကာင္ ဘယ္မလဲ။ သူမပါဘဲ ငါတို႔ ေလယာဥ္ ထြက္လို႔မရဘူး ျဖစ္ကေရာ။ သူကလည္း ဘာမွ မသိေတာ့ အာ၊ သူ ငါ့ေရွ႔က ၀င္သြားတာပဲ။ ငါလဲ မသိဘူး ဆုိၿပီး ဟိုရွာ၊ ဒီရွာေပါ့။ ေနာက္မွ immigration မွာ သြားေမးၾကလို႔ ကြ်န္ေတာ္ စင္ကာပူထဲ ၀င္သြားတာ သိရတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ ေလယာဥ္ ထြက္ရေတာ့တယ္ လို႔ ေျပာတယ္။
ကြ်န္ေတာ့္တစ္ေယာက္အတြက္နဲ႔ ေလယာဥ္ ထြက္ခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ ေနာက္က် သြားရတယ္ တဲ့။ သူ ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္မွ ကြ်န္ေတာ့္ကို ျပန္ေျပာျပတာ။ အႏို႔ ကြ်န္ေတာ္ ကလည္း သိမွမသိဘဲကိုး။ ေနာက္ၿပီး တစ္ေခါက္မွ မေရာက္ဖူးေသးတဲ့ စင္ကာပူကို တစ္ေယာက္ထဲ ၀င္လာရမွာ ဆိုေတာ့ ေၾကာက္ေနတာလဲ ပါတာေပါ့။ ဒီေတာ့ သူတို႔ကို ေျပာဘို႔သတိမရႏိုင္ဘူး။
၁၊ ၄။ ရည္ရြယ္ရာ ခရီးသို႔ ေရာက္ရိွျခင္း
စင္ကာပူကို ၀င္လာရတာ ကြ်န္ေတာ့္အဖို႔ေတာ့ တကယ့္ စြန္႔စားခန္းႀကီးေပါ့ အစ္ကိုရာ။ အရမ္း မ၀င္ရဲေသးဘူး။ သူမ်ားေတြ လုပ္တာကို ေနာက္ဘက္ ခပ္လွမ္းလွမ္းကေန အရိပ္အျခည္ ၾကည့္ေနရတယ္။ သူတို႔ေတြ ဘာေတြလုပ္လို႔ ဘယ္လို ၀င္သြားၾကသလဲ။ ဘယ္အေပါက္က အရာရိွကေတာ့ သေဘာေကာင္းပံု ရသလဲ။ ဘယ္ဘက္က ၀င္ရင္ ပို အဆင္ေျပႏုိင္မလဲ ေပါ့။ အိတ္တစ္လံုးနဲ႔ ဟိုဘက္ေလွ်ာက္လိုက္၊ သည္ဘက္ေလွ်ာက္လိုက္နဲ႔။ ေလွ်ာက္ရင္းလည္း င့ါကို ဘယ္လိုေမးလာရင္ ဘယ္လိုေျဖလိုက္မယ္ လို႔ ေခါင္းထဲမွာလည္း စကားလံုးေတြ စီေနရေသးတယ္။
အဲလိုနဲ႔ သမၺဳေဒၶရြတ္ၿပီး ရင္တမမနဲ႔ immigration ကို ျဖတ္။ သူတို႔က ပတ္စ္ပို႔လွန္ၾကည့္ၿပီး ဟ - မင္းက ဘရူႏိုင္း မွာ အလုပ္လုပ္တာလား။ ဟုတ္တယ္။ ဘာလို႔ ဒီကုိလာတာလဲ။ ဟာ- ဗမာျပည္အျပန္ စင္ကာပူလည္း တစ္ေခါက္မွ မေရာက္ဖူးေသးလို႔ ၀င္လည္တာ။ သူငယ္ခ်င္းေတြလည္း ရိွတယ္။ အိမ္ျပန္လက္ေဆာင္ ပစၥည္းေလး ဘာေလးလည္း ၀ယ္ခ်င္တယ္။ ဘရူႏုိင္းမွာက ၀ယ္ရျခမ္းရ အဆင္မေျပဘူး ဘာညာ နဲ႔ ရီႊးရတာေပါ့ အစ္ကိုရာ။ ဒါေပမဲ့ ေရွာေရွာရႉရႉပါပဲ။ ဒါျဖင့္ မင္းဘယ္ႏွစ္ရက္ လုိခ်င္လဲ ဆိုေတာ့ ရက္ ၃၀ ပဲေပးပါ ေပါ့။
Immigration က အဆင္ေျပေျပ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ နဲ႔ ထြက္လာႏုိင္ခဲ့တာ ၀မ္းသာလိုက္တာ အစ္ကိုရာ။ လူကို ေဆြ႔ေဆြ႔ခုန္ေနတာပဲ။ အဲဒီေနရာျဖတ္ရမွာ ကြ်န္ေတာ္ ရင္ေတြပန္းေတြ အရမ္းတုန္ေနတာကိုး။ အဆင္ေျပမွ ေျပပါ့မလား လို႔။ ကြ်န္ေတာ္က စင္ကာပူကို ဟိုးအရင္ကတည္းက ၉၅ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက လာခ်င္ေနတာ။ အခု အဆင္ေျပေျပနဲ႔ ၀င္ခြင့္ရလို႔ အရမ္း ေပ်ာ္သြားတယ္။
ေနာက္ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းအိမ္ကို လိုက္သြား။ သူငယ္ခ်င္းအိမ္မွာပဲ ေနေပါ့။ ေနရင္းနဲ႔ အလုပ္လိုက္ရွာ။ ကြ်န္ေတာ္ က Mechanic အလုပ္လိုက္ရွာတယ္။ ရွာေတာ့ ေခၚလိုက္ရင္ ဟာ - ငါတို႔က အေတြ႔အႀကံဳရိတဲ့သူ လိုခ်င္တာကြ။ တခ်ိဳ႔ က်ေတာ့လည္း ဟာ - ငါတို႔က PR မွ ေခၚတာကြ။ သူတို႔လိုခ်င္တာက ကရိန္းေကာင္းေကာင္း ျပင္ႏိုင္တဲ့သူ။ ကိုယ္ လုပ္တတ္တာက Wheel Loader ဆိုေတာ့ တလဲြစီ ျဖစ္ေနတယ္။ ကိုယ္လုပ္တတ္တာနဲ႔ သူတို႔လိုခ်င္တာ အံမကိုက္ဘူး။
တစ္ခါ သေဘၤာက်င္း သြားျပန္ေတာ့လည္း ဟိုက္ေျဒာလစ္ လုပ္ဖူးလား။ ဟင့္အင္း ေပါ့။ အဲလိုနဲ႔ ကိုယ့္အစြမ္း ေတာ့ ကုန္ၿပီ ဆိုၿပီး ေအးဂ်င့္ေတြဆီ ေျပးကပ္ရျပန္ေရာ။ ျမန္မာေအးဂ်င့္၊ စလံုး ေအးဂ်င့္ အစံုပဲ။ ေအးဂ်င့္ေတြဆီသြားေတာ့ အလုပ္အပ္တဲ့ အေနနဲ႔ ပိုက္ဆံ ၅၀၀ စ ေတာင္းတယ္။ သူက စလံုးေအးဂ်င့္နဲ႔ တဲြလုပ္တာ။ ပင္နင္ဆူလာမွာ မဟုတ္ဖူး။ သူ႔ လိပ္စာကဒ္ေတြ ဘာေတြေပးလို႔။ သူက အလုပ္ေတြ ရိွတယ္။ မင္းကို S Pass တင္ေပးမယ္။ အနည္းဆံုး လခ ၁၈၀၀ ရမယ္ တဲ့။ ေအာင္မယ္၊ အေျပာကေတာ့ ေခ်ာလို႔ဗ်ိဳ႔။ အဲဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ဒီမွာ ကြ်န္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းေတြလည္း ရိွေနတာပဲ။ အလုပ္သာ ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ပါဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ္ ပိုက္ဆံေပးပါ့မယ္ ဆိုေတာ့ ဘာေျပာတယ္ မွတ္လဲ။
ေဟ့ေကာင္။ မင္း ဒီပံုစံနဲ႔ဆို S Pass က်ဘို႔သိပ္မလြယ္ဘူးကြ။ ဘဲြ႔လက္မွတ္ေတြ ဘာေတြ လုပ္ပါလား တဲ့။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က အာ၊ ကြ်န္ေတာ္က ဘဲြ႔မွ မရခဲ့တာ လို႔ျပန္ေျပာလုိက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူက လြယ္ပါတယ္ကြာ။ ငါလုပ္ ေပးမယ္။ မင္း၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးရံုး တံဆိပ္တံုးေတြပါ ပါရမယ္ကြာ တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း မလုပ္ပါနဲ႔ဗ်ာ။ အဲဒါေတြ ကြ်န္ေတာ္ မယံုပါဘူး။ ဒုကၡေရာက္မဲ့ ကိန္းပဲ လို႔ အတင္းျငင္းတယ္။ သူကလည္း အတင္းပဲ မင္းကြာ၊ ဘာမွ ျပႆနာ မရိွဘူး။ ငါ အကုန္တာ၀န္ယူတယ္။ အစစ္နဲ႔ လံုး၀တူေစရမယ္။ အရင္လူေတြလည္း ဒီလိုပဲ ငါလုပ္ေပးလို႔ S Pass က်သြား တဲ့လူေတြ မနည္းေတာ့ဘူး ဆိုၿပီး အတင္းေျပာတယ္။
သူက အတင္းေျပာ။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အတင္းျငင္း။ ေနာက္ ဘယ္လိုမွ ေျပာလို႔မရေတာ့ သူ လက္ေလွ်ာ့ သြားတယ္။ ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ ဖံုးဆက္လာျပန္ေရာ။ ေဟ့ေကာင္၊ Amokio မွာ အင္တာဗ်ဴးရိွတယ္။ သြားရေအာင္ ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ေကာင္းၿပီေလ၊ သြားတာေပါ့ ဆိုၿပီး လိုက္သြားတယ္။ သူက ေဟ့ေကာင္၊ မင္းက deposit မေပးထားေတာ့ တကၠစီခေတာ့ မင္းေပးရမယ္ တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ရတယ္ ေပါ့။ ဘယ္ဗ်ာ၊ သူက ဘယ္ကေနေတာင္ စီးလာမွန္း မသိဘူး။ မနည္းပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ အားလံုးရွင္းေပးလုိက္ရတယ္။ ေတာ္ေတာ္လယ္တဲ့ သူေတြဗ်ာ။
အလုပ္က Warehouse ဗ်။ သူေဌးက ေမးတယ္။ ဒီမွာ Drilling Machine တို႔ ဘာတို႔ ျပင္ရမယ္။ မင္း electrical ေရာ ရလားတဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အမွန္ အတိုင္းပဲ။ ကြ်န္ေတာ္ mechanical ပဲ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ စက္ထဲ ဘာေတြ ရိွတယ္ ဆိုတာ ငါေျပာျပမယ္။ ရမလား ဆိုေတာ့ သူက ရတယ္တဲ့ ေျပာတယ္။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္လည္း အရင္က ေလ့လာထားဖူး တာကိုး။ Drilling Machine တစ္လံုးကို ျပၿပီး အထဲမွာ ဘာေတြရိွၿပီး ဘယ္လိုဆင္ထားတယ္ ဆိုတာ ေျပာျပလိုက္ေတာ့ သူ အေတာ္သေဘာက်သြားတယ္။
ဒီေတာ့ သူကတစ္ခါ ေကာင္းၿပီ၊ မင္းကို ငါ့အင္ဂ်င္နီယာနဲ႔ ေပးေတြ႔မယ္ ဆိုၿပီး သူ႔ Maintenance Engineer ဆီ ေခၚသြားတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာက မင္း ဒါေတြျပင္မယ္ဆို လုပ္ႏုိင္ပါ့မလား တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အကင္းပါးပါတယ္။ မင္း တို႔ ျပင္တယ္ ဆိုတာ ျဖဳတ္လဲတာ မဟုတ္လား။ ငါ ေကာင္းေကာင္း လုပ္တတ္ပါတယ္ကြာ။ ဒါေပမဲ့ ငါက mechanical သမား ဆိုေတာ့ ဒီ ေမာ္တာႀကီးကို ဖီးကြိဳင္ေတြေလာင္သြားလို႔ ျပန္ပတ္ေပးပါဆိုရင္ေတာ့ ငါ မလုပ္တတ္ဘူး ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ မန္ေနဂ်ာက ဒီေလာက္သိရင္ ရပါၿပီကြာ။ မင္းလုပ္တတ္မယ္လို႔ ငါယံုပါတယ္။ ငါ သူေဌးကို ေျပာလိုက္မယ္ တဲ့။
ေတာ္ၾကာေတာ့ ေအးဂ်င့္က မင္းကို ၁၂၀၀ ေပးမယ္ ေျပာတယ္။ မင္းလုပ္ႏုိင္ပါ့မလား ေမးေတာ့ တက္လမ္းေရာ ရိွသလား ေပါ့။ ျပန္ေမးလိုက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔က မင္းလုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြ ငါတို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရ ဦးမယ္။ တစ္လ၊ ႏွစ္လ ေလာက္ ၾကည့္ၿပီးမွ မင္းလခကို ျပန္ညိွေပးမယ္ ေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ သူေဌးက မင္း ဘယ္မွာေနမွာလဲ လို႔ ေမးျပန္တယ္။ ေအးဂ်င့္က အာ၊ သူ႔မွာ ေနစရာ ရိွတယ္။ သူ႔ဟာသူ ေနမွာ လုိ႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ သူေဌးက မင္း ဘယ္ေန႔ စ အလုပ္ဆင္း ႏုိင္မလဲ တဲ့ ေမးျပန္ေရာ။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ျပန္မေျဖႏိုင္ဘူး။ ေအးဂ်င့္က ေဟ့ေကာင္၊ မင္းကို ေမးေန တယ္ေလ။ ဘယ္ေန႔ စလုပ္ ႏိုင္မလဲ တဲ့ အတင္းေမးေတာ့မွ ဟာ၊ ကြ်န္ေတာ္ ဒီကို အလုပ္လာရွာတာပဲဗ်။ ဒီေန႔ခန္႔ရင္ ဒီေန႔ စလုပ္မွာ ေပါ့ လုိ႔ ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။ ေအးဂ်င့္က အတင္းေလာေနတယ္။ ဒါနဲ႔ ျပန္ခဲ့ေရာ ဆိုပါေတာ့။
ေနာက္ေန႔က် ဖံုးျပန္ဆက္တယ္။ အဆင္မေျပဘူးတဲ့၊ ဘာေတြ မေျပသလဲလို႔ ျပန္ေမးေတာ့လည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေျပာမျပဘူး။ ညီေလးရာ၊ ေနာက္အလုပ္ေတြက ပိုေကာင္းပါတယ္ကြာ။ လခလည္း မ်ားတယ္။ ဒီအလုပ္ေတာ့ လက္ေလွ်ာ့ လိုက္ပါ တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္ထင္တာေတာ့ ဒီေကာင္ အလုပ္ရွင္ဆီက ေအးဂ်င့္ဖီး သြားေတာင္းတာ ဟိုက မေပးလိုက္ဖူး၊ ေပးေတာင္မွ သူေတာင္းတဲ့ေစ်း မရဘူး ထင္တယ္။
ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ေဟ့လူ၊ ကြ်န္ေတာ့္ စေတး(stay) က သိပ္က်န္ေတာ့တာ မဟုတ္ဖူးေနာ္။ ေလွ်ာက္မလုပ္နဲ႔ လို႔။ ဟုတ္တယ္ေလ။ ေတာ္ၾကာ ဗီဇာသက္တမ္းကုန္တဲ့ထိ အလုပ္မရေသးရင္ ဒုကၡမ်ားမွာ။ သူက ေအးပါကြာ၊ ဒီတစ္ခါ မင္း ၀ပ္ေရွာ့မွာ ရေအာင္ ငါလုပ္ေပးမယ္။ လခလည္း ေကာင္းတယ္ တဲ့ ေျပာျပန္ေရာ။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ေလာေနၿပီ။ ေဟ့လူ၊ ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ေနာ္ဆိုေတာ့ ဘာျပန္ေျပာတယ္ မွတ္သလဲ။ ေဟ့ေကာင္၊ ဂ်င္မီပါကြ။ မင္း၊ ငါ စင္ကာပူမွာ လုပ္လာတာ အံခြေနၿပီ။ မင္းအလုပ္ေလာက္ကေတာ့ ပါးပါးေလးပါ တဲ့။ ဟား၊ အေျပာကေတာ့ ေရႊမန္းပဲ ဗ်ိဳ႔။
အဲလိုနဲ႔ ေနာက္တစ္ခု Amokio စက္မႈဇံုထဲက workshop တစ္ခု ေရာက္သြားျပန္ေရာ။ အဲဒီက် သူက သူေဌးနဲ႔ ကြ်န္ေတာ့္ကို ႏွစ္ေယာက္ထဲ ေပးေတြ႔တယ္။ သူေဌးက ဒီဇယ္ကားေတြ မင္းျပင္ႏုိင္လား တဲ့ ေမးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က စက္ႀကီးေတြ လုပ္လာတာ ဆိုေတာ့ ရပါတယ္ လို႔၊ ကြ်န္ေတာ္ လုပ္ခဲ့ရတာေတြ ျပန္ေျပာျပလိုက္တယ္။ သူက ငါတို႔ဆီမွာ စက္ႀကီး မရိွပါဘူးကြာ။ ဒီ ကားေလးေတြပဲ ရိွတယ္ တဲ့။ ကြ်န္ေတာ္လည္း လုပ္ႏုိင္ပါတယ္၊ မခက္ပါဘူး ေပါ့။ ဒီေတာ့ သူေဌး က ဟုတ္ၿပီေလ၊ ဒါဆို မင္းကို ၁၅၀၀ ေပးမယ္၊ ရမလား တဲ့။
ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အလုပ္ရဘို႔ အသည္းအသန္ ျဖစ္ေနခ်ိန္ဆိုေတာ့ ရပါတယ္ ေပါ့။ သူက မင္း Amokio မွာေတာ့ အိမ္ရွာဘို႔ လုိလိမ့္မယ္။ ဒါမွ အလုပ္ဆင္းရတာ အဆင္ေျပလိမ့္မယ္ တဲ့။ အာ၊ ဒါက ကိစၥမရိွပါဘူး ဆိုၿပီး အဆင္ ေျပသြားေရာ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကိစၥၿပီးသြားေတာ့ သူ ဂ်င္မီကို ေခၚတယ္။
ကဲ ငါတို႔ေတာ့ ၿပီးၿပီ။ မင္းအပိုင္းပဲ ဆက္လုပ္ေပေတာ့ ဆုိေတာ့ ဂ်င္မီက မင္းဆီမွာ S Pass တင္ဘို႔ Quota ရိွရဲ့ လား တဲ့ေမးေတာ့။ အဲဒါေတာ့ ငါ ဘယ္သိမလဲ ကြ တဲ့။ ေျပာၿပီး ေနအံုး၊ ငါ ငါ့ကို လုပ္ေပးေနက် ေအးဂ်င့္နဲ႔ ေမးၾကည့္ဦး မယ္ ဆိုၿပီး ဖံုးလွမ္းဆက္။ ဆက္ေတာ့ သူ႔ ေအးဂ်င့္က အာ၊ မင္းတို႔ဆီမွာ ႏိုင္ငံျခားသား ခန္႔လို႔ မရဘူး။ ထားစမ္းပါကြာ။ မင္းဘို႔လို႔ ငါ မေလးေတြရွာေပးမယ္။ အဲဒီေကာင္ေတြ ျပန္လႊတ္လိုက္ တဲ့။ တစ္ခါထည္း ၿပီးပါေလေရာ။
အဲဒီမွာ ေအးဂ်င့္ခ်င္းေတြ ဖိုက္ကုန္ေရာဗ်ိဳ႔။ ဂ်င္မီကလည္း ဘာလို႔မရရမွာလဲ။ ဒီ Quota ရဘို႔ ငါ့တာ၀န္ထား။ ငါလုပ္ေပး မယ္။ ဟိုဘက္ကလည္း မရဘူး။ မင္းတို႔ ႏိုင္ငံျခားသား ခန္႔တာ အရမ္း ကိစၥမ်ားတယ္ ဘာညာ နဲ႔။ ဂ်င္မီက ကြ်န္ေတာ့္ကို အလုပ္အတင္း သြားဆင္းခိုင္းလို႔ ကြ်န္ေတာ္ အဲဒီမွာ အလုပ္ႏွစ္ရက္ သြားဆင္းလိုက္ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဆင္မေျပဘူးဗ်ိဳ႔။ အဲဒီကေန ျပန္ထြက္လာခဲ့ရ ျပန္ေရာ။ သူေဌးကေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီ ႏွစ္ရက္လုပ္တာ တစ္ရက္ ကို ၅၀ နဲ႔ ရွင္းေပးလိုက္တယ္။ သူေဌးက ကြ်န္ေတာ့္ကို သေဘာက်တယ္ဗ်။ ကြ်န္ေတာ္က ေဘာ္ဒီ ေဆးမႈတ္တာတို႔။ welding တို႔ပါ ရတာကိုး။ ေနာက္ၿပီး အတူတူလုပ္ရတဲ့ မေလးႏွစ္ေယာက္ကလည္း ကြ်န္ေတာ္က မေလးလို ေျပာတတ္ ေတာ့ သေဘာေတြ က်ေနတယ္။
အဲဒါနဲ႔လည္း အဆင္မေျပျပန္ဘူးဗ်ိဳ႔။ ဗီဇာကလည္း ကုန္ေတာ့မယ္။ တစ္ပတ္ေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ အဲဒီမွာ သူငယ္ခ်င္းရဲ့ ေကာင္မေလးေတြက ဆက္ေပးလို႔ စင္ကာပူေအးဂ်င့္နဲ႔ သြားေတြ႔ရ ျပန္တယ္။ ေအးဂ်င့္ဆီမွာ register လုပ္ရ တယ္။ register ေၾကး ၂၀ ေပးရတယ္။ သူက အင္တာဗ်ဴးသြားရင္ ၅၀၀ ယူလာရမယ္။ အင္တာဗ်ဴးမွာ အဆင္ေျပတယ္ ဆိုရင္ ၅၀၀ ကို သူတို႔ကို ေပးရမယ္ တဲ့။ အဆင္မေျပဘူး ဆုိရင္ ၄၅၀ ျပန္ေပးမယ္။ သူတို႔ကို အက်ိဳးေဆာင္ခ ၅၀ ေပးရ မယ္ ေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း သေဘာတူတယ္။
ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ သူ ဖံုးဆက္တယ္။ မင္း ၉ နာရီေလာက္ကို ေရာက္ေအာင္လာ။ ၁၀ နာရီေလာက္ သူေဌးနဲ႔ သြားေတြ႔ရမယ္ တ့ဲ။ ဒါနဲ႔ ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ သူန႔ဲအတူတူ သြားၾကတယ္။ ေနရာက Benoi Sector မွာ။ လက္ရိွ လုပ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေပါ့ အစ္ကိုရယ္။ ရံုးထဲ ေရာက္သြားေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ကို ထိုင္ပဲ ထိုင္ခိုင္းထားတယ္။ သူတို႔ခ်င္း ေျပာၾက ဆိုၾက ေပါ့။ ကြ်န္ေတာ့္ကို အင္တာဗ်ဴးတာ မဟုတ္ပဲ ေအးဂ်င့္ကို အင္တာဗ်ဴးတာ ျဖစ္ေနတယ္။ သူကပဲ ကြ်န္ေတာ့္ အေၾကာင္း အားလံုး သူေဌးကို ေျပာျပေပါ့။
အဲဒီမွာ ထိုင္ေနရင္း ကြ်န္ေတာ္ ရံုးခန္းကို ေလ့လာၾကည့္တယ္။ သူက ဗုဒၶဘာသာဗ်။ ဘုရား ဆင္းတုေတာ္နဲ႔။ ထိုင္းဘုန္းေတာ္ႀကီး ဓါတ္ပံုေတြ နဲ႔။ ဘာပဲေျပာေျပာ။ စိတ္ထဲေတာ့ အေတာ္ေလး ေက်နပ္မိ သြားတယ္။
ေနာက္ သူေဌးက မင္း အဂၤလိပ္လို ေျပာတတ္လား တဲ့။ ရပါတယ္ ေပါ့။ သူက ငါ့မွာ ထိုင္းကလာတဲ့ Blasting Machine ေတြ ရိွတယ္။ မင္း ျပင္ႏုိင္ပါ့မလား ဆိုေတာ့ မသိဘူးေပါ့။ အႏို႔ ကြ်န္ေတာ္မွ မသိတာ။ ၾကားေတာင္ မၾကားဖူး ဘူး ဆိုေတာ့။ သူက ဒီလိုပါဘဲကြာ၊ မထူးပါဘူး၊ Metal Form ေတြ တဲ့။ အာ၊ Metal Form ေျပာခါမွ ပိုဆိုး။ ကြ်န္ေတာ္မွ မသိဘဲကိုး။ ဒါနဲ႔ သူက ဓါတ္ပံုေတြ ထုတ္ျပ။ ဒါေတြပဲ၊ မင္းလုပ္ႏုိင္ပါ့မလား တဲ့။ ငါ တစ္ခါမွ မလုပ္ဖူးတဲ့ အတြက္ လုပ္တတ္၊ မလုပ္တတ္ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ သင္ေပးရင္ေတာ့ ရပါတယ္ ေပါ့။
ဒါနဲ႔ သူက ကုလားေလး တစ္ေယာက္ေခၚၿပီး ကြ်န္ေတာ့္ကို လိုက္ျပခိုင္းတယ္။ လိုက္ၾကည့္ေတာ့ စက္ေတြမွာ Motor ေတြ၊ compressor ေတြ၊ conveyor ေတြ သံုးၿပီး လုပ္ထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က သူေဌးကို ဒီေလာက္ ဆိုရင္ေတာ့ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္ လို႔ ျပန္ေျပာလိုက္တယ္။ မင္း welding ေရာ ရလား တဲ့။ ရပါတယ္၊ cutter လည္း ျဖတ္တတ္တယ္ လို႔။ ေလာေလာဆယ္ ကြ်န္ေတာ္က Pasir Ris မွာ ေနေတာ့ သူက အလုပ္နဲ႔ နီးတဲ့ေနရာ ေျပာင္းဘို႔ ေျပာ တယ္။ ရပါတယ္ ေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ အလုပ္ျဖစ္သြားေရာ။
သူေဌးနဲ႔ ေအးဂ်င့္နဲ႔ S Pass တင္ဘို႔အေၾကာင္းေတြ တရုပ္လို ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီမွာတင္ သူေဌးက ခုနက ကုလားေလးကို ေခၚၿပီး ေအးဂ်င့္ကို ေမးတယ္။ သူ႔ကိုေရာ မင္း S Pass တင္ေပးႏုိင္မလား။ သူဆို ငါ့ဆီမွာ လုပ္လာတာ ၁၄ ႏွစ္ ရိွေနၿပီ တဲ့။ ေစတနာနဲ႔ ပါဘဲ။ အဲေတာ့ ေအးဂ်င့္က ရတယ္ေလ။ င့ါကို ၅၀၀ သာေပး။ ငါလုပ္ေပးလို႔ ရတယ္ တဲ့။
ဒါနဲ႔ သူက ကုလားေလးကို အရင္တင္ခုိင္းလိုက္ေရာ။ ကြ်န္ေတာ္လည္း စိတ္မခ်တာနဲ႔ သူေဌးကို ေန႔တိုင္း ဖံုးဆက္။ ဘယ္လိုလဲ၊ ငါ့အလုပ္အကိုင္ အေျခအေန။ ငါ့ဗီဇာက ကုန္ေတာ့မယ္။ ဗီဇာကုန္ရင္ ငါျပန္ရမွာ ဆိုေတာ့ ဟာ၊ ဘာျဖစ္လဲ။ ျပန္ေပါ့။ မင္း ဒီမွာ အလုပ္ရေနၿပီဘဲ။ ငါတို႔ တင္ထားလိုက္မယ္။ က်မွ ျပန္လာေပါ့ တဲ့။ သူကေတာ့ ခပ္လြယ္လြယ္ပဲ။
ဆိုၾကပါစို႔။ ကုလားေလး S pass အလ်င္ က်သြားေရာ။ အဲေတာ့မွ ကြ်န္ေတာ့္ဟာ ဆက္တင္။ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ့ ဗီဇာက သက္တမ္းကုန္သြားတာနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ ရန္ကုန္ျပန္လာရတယ္။ ရန္ကုန္ျပန္ေရာက္ၿပီး အရက္ ၂၀ ေလာက္ၾကာ ေတာ့ သူငယ္ခ်င္းကေန တစ္ဆင့္ ေအးဂ်င့္က အေၾကာင္းၾကားတယ္။ မင္း S Pass က်ၿပီ။ ေငြလာေခ်ေပေတာ့ ေပါ့။ သူငယ္ခ်င္းက ပိုက္ဆံ သြားေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေက်မဟုတ္ေသးဘူး။
အားလံုးေပါင္း ေအးဂ်င့္ဖီး ၂၅၀၀ ေပးရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ စင္ကာပူေရာက္ေတာ့မွ အေက် သြားေပးလိုက္တယ္။
ေအးဂ်င့္ကပဲ လိုတာ အားလံုး လိုက္လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ခု ကုမၸဏီေရာက္လာေရာ ဆိုပါေတာ့။
ေနာက္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ကို မင္း ဒီမွာ အလုပ္သိပ္မရိွဘူး။ ကြ်န္းမွာ ငါတို႔ ပေရာဂ်က္ရထားတယ္။ သြားႏုိင္မလား ဆိုေတာ့ သြားဘို႔ လာဘို႔ စီစဥ္ေပးမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ရပါတယ္ လို႔ ေျပာလုိက္တယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ဒီ ပေရာဂ်က္ထဲ ေရာက္လာ တာပဲ။ ဒီမွာ လုပ္ရတာေတာ့ အစ္ကိုတို႔ အသိပဲ။ အားလုံး အဆင္ေျပပါတယ္။
သံုးသပ္ခ်က္။
အထက္ပါ ကိုမင္းျမတ္သူ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ၾကည့္ၾကပါစို႔။ ဤတြင္ အလြန္ ထင္ရွားလွသည့္ အခ်က္မွာ ေအးဂ်င့္လုပ္သူသည္ မိမိတာ၀န္ကို မယူဘဲ ပစၥလက္ခတ္ လုပ္လိုက္ေၾကာင္း ေတြ႔ရ ပါသည္။
စီးပြားရွာၾကသည္ ဆိုရာတြင္ မိမိ ေငြရလိုမႈ တစ္ခုထည္း မတြက္ပဲ တစ္ဖက္သားအတြက္ပါ ထည့္တြက္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိအတြက္ႏွင့္ လူတစ္ဖက္သား ဒုကၡေရာက္ရသည္ ဆိုလွ်င္ ဤအလုပ္သည္ သမၼာအာဇီ၀အလုပ္ မည္သည့္ နည္းႏွင့္မွ် မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ မိမိသည္ သူတို႔ထံမွ အခေၾကးေငြ ယူၿပီး လုပ္သည့္အတြက္ မိမိတာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္ရ ပါမည္။
ပထမ အခ်က္။ ။ ပတ္စ္ပို႔သက္တမ္း ကုန္ခါနီးတာႏွင့္ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ ဆိုၿပီး ဘာအစီအစဥ္မွ မရိွဘဲ ထိုင္းႏိုင္ငံ သို႔ အတင္း တြန္းလႊတ္လိုက္ျခင္းသည္ မွားယြင္းရံုသာမက အလြန္ မိုက္မဲေသာ အျပဳအမူလည္း ျဖစ္ပါသည္။ သည္သို႔ လုပ္ခ်င္သည္ ဆိုလွ်င္ နဂိုကတည္းက ႀကိဳတင္ စီစဥ္ထားရပါမည္။ မိမိ လႊတ္လိုက္သူ၏ စား၀တ္ ေနေရး၊ အလုပ္ အကိုင္ အားလံုး စီစဥ္ၿပီးမွ လႊတ္ရပါမည္။
ဒုတိယ အခ်က္။ ။ မေလးရွားသုိ႔ မလႊတ္မီ မေလးရွားမွ အလုပ္ ေသခ်ာ မေသခ်ာ၊ ေသေသခ်ာခ်ာ ေမးျမန္း စံုစမ္းၿပီး ေသခ်ာမွ လႊတ္ရပါမည္။ အေၾကာင္းမညီညႊတ္၍ ေလယာဥ္ကြင္းေရာက္မွ ပ်က္ျပယ္သည့္တိုင္ မိမိ အလုပ္သမား မ်ားကို ေလယာဥ္ကြင္းမွ လာထုတ္ၿပီး မေလးရွားႏိုင္ငံအတြင္း စား၀တ္ေနေရးအတြက္ စီစဥ္ေပးထားကာ အလုပ္ သစ္ရရန္ ထပ္မံ ႀကိဳးစားရပါမည္။ အကယ္၍ ဗီဇာကုန္ခါနီးအထိ အလုပ္မရႏိုင္ေသးလွ်င္ ထိုသူမ်ားကိုေရာ ၎ တို႔၏ မိသားစုမ်ားကိုပါ အႀကိဳးအေၾကာင္း ရွင္းျပၿပီး ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ရန္ ေလယာဥ္လက္မွတ္မွ အစ အားလံုး စီစဥ္ေပးရပါမည္။ ထို႔ျပင္ မိမိဘက္မွ ခြ်တ္ယြင္းခ်က္ ျဖစ္သျဖင့္ ယခင္ ေပးထားေသာ ေအးဂ်င့္ေၾကးကို အျပည့္ အ၀ ျပန္ေပးရမည့္ျပင္ ထိုက္သင့္အားေလ်ာ္ေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြကိုလည္း ေပးေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
တတိယ အခ်က္။ ။ ထိုသူမွာ လိုင္စင္ယူမထားေသာ ေအးဂ်င့္ ျဖစ္သည္ ဟု သိရပါသည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ ထိုသူ သည္ မိမိထံ အလုပ္လာအပ္သူမ်ားကို ဘာတာ၀န္မွ မယူပဲ လုပ္ခ်င္သလို လုပ္တာလည္း ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ လိုင္စင္ႏွင့္ တရား၀င္ လုပ္ေနေသာ ေအးဂ်င့္ျဖစ္ပါမူ မိမိလုပ္ငန္း ထိခိုက္မည္ စိုးသျဖင့္ ဤသို႔လုပ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ ဟု ယူဆရပါသည္။ သို႔အတြက္ အလုပ္ရွာသူမ်ားသည္ မိမိအလုပ္အပ္သည့္ ကုမၸဏီအေၾကာင္း ေလ့လာ ဘို႔လည္း လိုပါမည္။ ဤေအးဂ်င့္သည္ တရား၀င္ လုိင္စင္ႏွင့္ လုပ္ေနသူ ဟုတ္မဟုတ္ သိထားရပါမည္။ အကယ္၍ တရား၀င္ လုပ္ေနေသာ ေအးဂ်င့္ မဟုတ္ပါက သူတို႔ထံ အလုပ္အပ္ဖို႔ မသင့္ပါ။ သို႔မဟုတ္ပဲ သိလ်က္ သားႏွင့္ လုပ္လွ်င္မူ သူရို႔ကို အျပစ္မဆိုသာ။ မိမိ အျပစ္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
Monday, July 20, 2009
Bitter Life Preface
ဘ၀ခါးခါး
(၁၁-၀၇-၀၉-စေနေန႔ ညေန ၆း၃၀ နာရီ)
လမ္းခရီးတစ္ခုကို သြားသည္ဆိုရာ၌ မိမိသိၿပီးသားလမ္းဆိုလွ်င္ အခက္အခဲမရိွ၊ လြယ္လင့္တကူ ေခ်ာေခ်ာ ေမာေမာ သြားႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ မိမိ မသိေသးေသာ လမ္းခရီးကို သြားရာတြင္မူ စမ္းတ၀ါး၀ါး သြားၾကရသည္။ မိမိ ရည္မွန္းထားေသာ ပန္းတိုင္သို႔ ေရာက္ခ်င္ေရာက္မည္။ ေရာက္ခ်င္မွလည္း ေရာက္မည္။ ေရာက္သည္ ဆိုသည့္တိုင္ အမွား အယြင္းေပါင္းမ်ားစြာ၊ ျပႆနာမ်ားစြာ၊ ဒုကၡသုကၡေပါင္းစံုႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၿပီးမွ လိုရာခရီးသို႔ ေရာက္ႏုိင္မည္။
ဘ၀ဟူသည္မွာ ခရီးရွည္ႀကီးတစ္ခုကို ခ်ီတက္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ခ်ီတက္ၾကရာတြင္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး မတူ။ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ဘ၀ခရီးၾကမ္းကို ျဖတ္သန္းၾကရသည္။ သို႔ ျဖတ္သန္းၾကရာတြင္ ယခုေခတ္၌ ႏိုင္ငံရပ္ျခား တိုင္းတစ္ပါး သို႔ သြားေရာက္ စီးပြားရွာျခင္းသည္လည္း တစ္နည္းအပါအ၀င္ ျဖစ္လာသည္။
ႏိုင္ငံျခား ဟူသည္ မိမိတို႔ တိုင္းျပည္ႏွင့္မတူ။ အစစအရာရာ ကဲြျပားျခားနားသည္။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ေျပာဆိုေသာ ဘာသာစကား၊ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာတရား စသည္တို႔ မတူ။ အစိုးရ၏ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း စသည္တို႔မတူ။
ဤကဲ့သို႔ေသာ မိမိ မေရာက္ဖူးေသးသည့္ တိုင္းတစ္ပါးတြင္ မိမိ မသိေသးသည့္ သူမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံကာ မိမိ မလုပ္ဖူး ေသးေသာ အလုပ္မ်ားကို လုပ္ရမည္ ဆိုသည့္အခါ မိမိ မသိေသးေသာ လမ္းသို႔ စမ္းတ၀ါး၀ါး သြားေနရျခင္းႏွင့္ တူလိမ့္မည္။ မိမိကို စိတ္ေကာင္းေစတနာထား၍ ဆက္ဆံမည့္သူမ်ားရိွသလို မိမိ၏ မသိနားမလည္မႈ အေပၚတြင္ အခြင့္ ေကာင္းယူကာ မိမိအေပၚ လွီးမည့္၊ ဖဲ့မည့္သူမ်ားလည္း အဆင္သင့္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကေၾကာင္း သတိျပဳရမည္ ျဖစ္သည္။
စင္ကာပူသို႔ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကသူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔အနက္ အခ်ိဳ႔မွာ အဆင္ေျပၾကၿပီး အခ်ိဳ႔မွာ အဆင္မေျပၾကပါ။ အမ်ားစုမွာ ႏိုင္ငံျခားဆိုၿပီး ထင္လံုးႀကီး တစ္ခဲြသားႏွင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ စင္ကာပူတြင္ ဒုကၡေရာက္ ေနၾကသည့္ အခ်က္ကိုမူ မည္သူမွ် ဂဃနဏ မသိ။ ဒုကၡေရာက္ခဲ့သူ ကာယကံရွင္မ်ားကိုယ္ႏိႈက္ကလည္း မိဘေဆြမ်ိဳး၊ သားခ်င္းမ်ား စိတ္မေကာင္းမွာ စိုးမည္ တစ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ကာမွ ဒုကၡအိုးႏွင့္ တိုးရသည္ကို ရွက္သျဖင့္ တစ္ေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ မေျပာျဖစ္သည္က မ်ားေလရာ စင္ကာပူမွ ခါးသီးေသာ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို သိရန္ မလြယ္လွပါ။
အခ်ိဳ႔ဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံျခားသြားရန္ ရင္းႏီွးလာေသာ အရင္းပင္ မေက်။ အတိုးကိုပင္ မနည္း အႏိုင္ႏိုင္ဆပ္ေနရသူမ်ား ဒုႏွင့္ေဒး ရိွပါသည္။ အေတြ႔အႀကံဳရိွသူမ်ားက ႏိုင္ငံျခားထြက္ရန္ တကဲကဲ ျပင္ေနၾကသူမ်ားအား ႏိုင္ငံျခား၏ ဒုကၡ သုကၡမ်ား ကို ေျပာျပၾကေသာ္လည္း ဆႏၡေစာေနသူမ်ားအဖို႔ နား၀င္ရန္ မလြယ္ပါ။ မိမိအား မနာလိုသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား မသြားႏုိင္ေစရန္ ကဖ်က္ကယက္ ေျပာသည္ဟုပင္ ထင္တတ္ၾကပါေသးသည္။
အခ်ိဳ႔မွာ အလည္အပတ္ ဗီဇာႏွင့္လာကာ အလုပ္ရွာၾကသည္မ်ားလည္း ရိွပါသည္။ အလုပ္ရသြားၿပီး အဆင္ေျပ သူမ်ား ရိွသလို အလုပ္မရဘဲ ျပည္ေတာ္ျပန္၀င္ရသူမ်ားလည္း မနည္းလွပါေပ။
သည္သို႔သြားလွ်င္ သည္သို႔ျဖစ္မည္ကို ႀကိဳတင္သိထားလွ်င္ ျပင္ဆင္သင့္တာ ျပင္ဆင္ထားႏိုင္သျဖင့္ ဒုကၡႏွင့္ တိုးသည့္တိုင္ ဘာလုပ္ရမည္ သိႏုိင္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း မိမိအား လိမ္ညာေနသည္ကို လိမ္ညာေနမွန္း သိႏိုင္ သည္။ သုိ႔အတြက္ စင္ကာပူအေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို ေရးရေသာ္ ေကာင္းေလစြ ဟု စိတ္ကူးရသည္ႏွင့္ လက္လွမ္းမီရာ ျမန္မာ ကေလးမ်ားကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းၿပီး သူတို႔အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို ျပန္ေျပာင္း တင္ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဤစာအုပ္တြင္ လူငယ္ ၂၅ ဦး၏ အေတြ႔အႀကံဳ မိ်ဳးစံုကို တင္ျပထားပါသည္။ အဆင္ေျပသူမ်ားေရာ၊ အဆင္မေျပ သူမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းထားပါသည္။ သို႔မွ ေကာင္းဆိုးႏွစ္တန္ကို မိမိဉာဏ္ျဖင့္ ေ၀ဖန္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကာယကံရွင္မ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ေထာက္ထားေသာအားျဖင့္ နာမည္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ေအးၿငိမ္း
၁၁-၀၇-၀၉
(၁၁-၀၇-၀၉-စေနေန႔ ညေန ၆း၃၀ နာရီ)
လမ္းခရီးတစ္ခုကို သြားသည္ဆိုရာ၌ မိမိသိၿပီးသားလမ္းဆိုလွ်င္ အခက္အခဲမရိွ၊ လြယ္လင့္တကူ ေခ်ာေခ်ာ ေမာေမာ သြားႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ မိမိ မသိေသးေသာ လမ္းခရီးကို သြားရာတြင္မူ စမ္းတ၀ါး၀ါး သြားၾကရသည္။ မိမိ ရည္မွန္းထားေသာ ပန္းတိုင္သို႔ ေရာက္ခ်င္ေရာက္မည္။ ေရာက္ခ်င္မွလည္း ေရာက္မည္။ ေရာက္သည္ ဆိုသည့္တိုင္ အမွား အယြင္းေပါင္းမ်ားစြာ၊ ျပႆနာမ်ားစြာ၊ ဒုကၡသုကၡေပါင္းစံုႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၿပီးမွ လိုရာခရီးသို႔ ေရာက္ႏုိင္မည္။
ဘ၀ဟူသည္မွာ ခရီးရွည္ႀကီးတစ္ခုကို ခ်ီတက္ေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ခ်ီတက္ၾကရာတြင္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး မတူ။ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ဘ၀ခရီးၾကမ္းကို ျဖတ္သန္းၾကရသည္။ သို႔ ျဖတ္သန္းၾကရာတြင္ ယခုေခတ္၌ ႏိုင္ငံရပ္ျခား တိုင္းတစ္ပါး သို႔ သြားေရာက္ စီးပြားရွာျခင္းသည္လည္း တစ္နည္းအပါအ၀င္ ျဖစ္လာသည္။
ႏိုင္ငံျခား ဟူသည္ မိမိတို႔ တိုင္းျပည္ႏွင့္မတူ။ အစစအရာရာ ကဲြျပားျခားနားသည္။ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ေျပာဆိုေသာ ဘာသာစကား၊ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာတရား စသည္တို႔ မတူ။ အစိုးရ၏ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း စသည္တို႔မတူ။
ဤကဲ့သို႔ေသာ မိမိ မေရာက္ဖူးေသးသည့္ တိုင္းတစ္ပါးတြင္ မိမိ မသိေသးသည့္ သူမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံကာ မိမိ မလုပ္ဖူး ေသးေသာ အလုပ္မ်ားကို လုပ္ရမည္ ဆိုသည့္အခါ မိမိ မသိေသးေသာ လမ္းသို႔ စမ္းတ၀ါး၀ါး သြားေနရျခင္းႏွင့္ တူလိမ့္မည္။ မိမိကို စိတ္ေကာင္းေစတနာထား၍ ဆက္ဆံမည့္သူမ်ားရိွသလို မိမိ၏ မသိနားမလည္မႈ အေပၚတြင္ အခြင့္ ေကာင္းယူကာ မိမိအေပၚ လွီးမည့္၊ ဖဲ့မည့္သူမ်ားလည္း အဆင္သင့္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကေၾကာင္း သတိျပဳရမည္ ျဖစ္သည္။
စင္ကာပူသို႔ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကသူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔အနက္ အခ်ိဳ႔မွာ အဆင္ေျပၾကၿပီး အခ်ိဳ႔မွာ အဆင္မေျပၾကပါ။ အမ်ားစုမွာ ႏိုင္ငံျခားဆိုၿပီး ထင္လံုးႀကီး တစ္ခဲြသားႏွင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ စင္ကာပူတြင္ ဒုကၡေရာက္ ေနၾကသည့္ အခ်က္ကိုမူ မည္သူမွ် ဂဃနဏ မသိ။ ဒုကၡေရာက္ခဲ့သူ ကာယကံရွင္မ်ားကိုယ္ႏိႈက္ကလည္း မိဘေဆြမ်ိဳး၊ သားခ်င္းမ်ား စိတ္မေကာင္းမွာ စိုးမည္ တစ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ကာမွ ဒုကၡအိုးႏွင့္ တိုးရသည္ကို ရွက္သျဖင့္ တစ္ေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ မေျပာျဖစ္သည္က မ်ားေလရာ စင္ကာပူမွ ခါးသီးေသာ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို သိရန္ မလြယ္လွပါ။
အခ်ိဳ႔ဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံျခားသြားရန္ ရင္းႏီွးလာေသာ အရင္းပင္ မေက်။ အတိုးကိုပင္ မနည္း အႏိုင္ႏိုင္ဆပ္ေနရသူမ်ား ဒုႏွင့္ေဒး ရိွပါသည္။ အေတြ႔အႀကံဳရိွသူမ်ားက ႏိုင္ငံျခားထြက္ရန္ တကဲကဲ ျပင္ေနၾကသူမ်ားအား ႏိုင္ငံျခား၏ ဒုကၡ သုကၡမ်ား ကို ေျပာျပၾကေသာ္လည္း ဆႏၡေစာေနသူမ်ားအဖို႔ နား၀င္ရန္ မလြယ္ပါ။ မိမိအား မနာလိုသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား မသြားႏုိင္ေစရန္ ကဖ်က္ကယက္ ေျပာသည္ဟုပင္ ထင္တတ္ၾကပါေသးသည္။
အခ်ိဳ႔မွာ အလည္အပတ္ ဗီဇာႏွင့္လာကာ အလုပ္ရွာၾကသည္မ်ားလည္း ရိွပါသည္။ အလုပ္ရသြားၿပီး အဆင္ေျပ သူမ်ား ရိွသလို အလုပ္မရဘဲ ျပည္ေတာ္ျပန္၀င္ရသူမ်ားလည္း မနည္းလွပါေပ။
သည္သို႔သြားလွ်င္ သည္သို႔ျဖစ္မည္ကို ႀကိဳတင္သိထားလွ်င္ ျပင္ဆင္သင့္တာ ျပင္ဆင္ထားႏိုင္သျဖင့္ ဒုကၡႏွင့္ တိုးသည့္တိုင္ ဘာလုပ္ရမည္ သိႏုိင္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း မိမိအား လိမ္ညာေနသည္ကို လိမ္ညာေနမွန္း သိႏိုင္ သည္။ သုိ႔အတြက္ စင္ကာပူအေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို ေရးရေသာ္ ေကာင္းေလစြ ဟု စိတ္ကူးရသည္ႏွင့္ လက္လွမ္းမီရာ ျမန္မာ ကေလးမ်ားကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းၿပီး သူတို႔အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို ျပန္ေျပာင္း တင္ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဤစာအုပ္တြင္ လူငယ္ ၂၅ ဦး၏ အေတြ႔အႀကံဳ မိ်ဳးစံုကို တင္ျပထားပါသည္။ အဆင္ေျပသူမ်ားေရာ၊ အဆင္မေျပ သူမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းထားပါသည္။ သို႔မွ ေကာင္းဆိုးႏွစ္တန္ကို မိမိဉာဏ္ျဖင့္ ေ၀ဖန္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကာယကံရွင္မ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ေထာက္ထားေသာအားျဖင့္ နာမည္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ေအးၿငိမ္း
၁၁-၀၇-၀၉
Sunday, July 19, 2009
Working in Singapore Part XXIV (About S Pass)
အခန္း (၃)
S Pass အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား
၃၊ ၁။ မည္သူမ်ား S Pass ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သနည္း
ပံုေသလစာ အနည္းဆံုး စင္ကာပူေဒၚလာ ၁၈၀၀ ရသူမ်ား S Pass ေလွ်ာက္ႏိုင္ပါသည္။ S Pass ခ်ေပးျခင္းကို ေလွ်ာက္ထားသူ ၏ ပညာအရည္အခ်င္း၊ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ လုပ္ရမည့္ အလုပ္ အကိုင္၊ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳ၊ လစာ စသည့္ အခ်က္မ်ား ေပၚမူတည္၍ အမွတ္ေပး စနစ္ျဖင့္ ခ်ေပးပါသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ (နမူနာသာ ျဖစ္ပါသည္) -
Ø S Pass ေလွ်ာက္ထားသူ တစ္ဦးသည္ -
Ø တစ္လွ်င္ လခ ၁၈၀၀ ထုတ္ေနသူ ျဖစ္ၿပီး
Ø ပညာအရည္အခ်င္းမွာလည္း ဒီပလိုမာ လက္မွတ္ရထားၿပီးသူျဖစ္၍
Ø အထူးကြ်မ္းက်င္သူ (Specialist) သို႔မဟုတ္ အတတ္ပညာရွင္ (technician) အမ်ိဳးအစား ကိုလက္ရိွ လုပ္ေနလွ်က္
Ø လုပ္သက္မွာလည္း ၅ ႏွစ္ရိွၿပီး ျဖစ္ပါက S Pass ရဘို႔ရာ အခြင့္အလမ္း အေတာ္မ်ားပါသည္။
Work Permit ကိုင္ေဆာင္ထားသူမ်ား S Pass အျဖစ္ တိုးျမွင့္ ေလွ်ာက္ထားလိုပါက အထက္ပါ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား
ကိုက္ညီရန္ လိုပါသည္။ မိမိသည္ S Pass ရႏိုင္၊ မရႏိုင္ကို MOM အင္တာနက္ website တြင္ ၀င္ေရာက္ စစ္ေဆး၍ ရပါသည္။
ဤပံုစံတြင္ မိမိ၏ လစာ၊ ရာထူး၊ လုပ္သက္၊ အျမင့္ဆံုး ပညာ အရည္အခ်င္း၊ ဘဲြ႔ရခဲ့ေသာ ေက်ာင္းႏွင့္ တုိင္းျပည္၊ ဘာသာရပ္၊ အခ်ိန္ျပည့္၊ အခ်ိန္ပိုင္း၊ လူမိ်ဳး စသည္ တို႔ကို ျဖည့္ၿပီး စစ္ေဆးပါက မိမိေလွ်ာက္ထားမည့္ S Pass က်ႏိုင္၊ မက် ႏိုင္ကို ခ်က္ျခင္း အေျဖ သိရပါလိမ့္မည္။
၃၊ ၂။ S Pass ခန္႔ထားႏိုင္သည့္ ခဲြတမ္းေနရာ (Quota)
ကုမၸဏီရိွ လုပ္သား အင္အား စုစုေပါင္း၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈးကို S Pass ခန္႔ထားႏိုင္ ပါသည္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း (Manufacturing)၊ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္း(Services)၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း (Construction) ႏွင့္ သေဘၤာက်င္း လုပ္ငန္း (Marine) မ်ားတြင္ ထို ခဲြတမ္းသည္ ကုမၸဏီမွ ရရိွထားေသာ Work Permit Quota စုစုေပါင္း ထဲတြင္ အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါသည္။
၃၊ ၃။ ေဆးအာမခံ
အလုပ္ရွင္သည္ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အလုပ္သမား တစ္ဦး အတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၅၀၀၀ တန္ ေဆးအာမခံ ၀ယ္ယူထား ရမည္။
၃၊ ၄။ S Pass ေလွ်ာက္ျခင္း
ယခုေခတ္ကား အင္တာနက္ကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳလာၿပီျဖစ္ရာ အလြန္ရႈပ္ေထြး မ်ားေျမာင္လွေသာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ် လိုသည္တစ္ေၾကာင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ကိုလည္း အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္သည္ တစ္ေၾကာင္း တို႔ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႔ေသာ အစိုးရပိုင္း ဆိုင္ရာ စာရြက္စာတမ္း ကိစၥမ်ားကို စာရြက္မ်ားျဖင့္ တင္ျခင္း (Hard copy application) ကို လက္မခံေတာ့ဘဲ (ဥပမာ - Safety Officer Registration ေလွ်ာက္ျခင္း) online မွ (အင္တာနက္သံုး၍) ေလွ်ာက္ျခင္းကိုသာ လက္ခံပါ ေတာ့သည္။
ထို႔အတူ S Pass ႏွင့္ Work Permit ေလွ်ာက္ျခင္း မ်ားကိုလည္း online မွတင္ရန္ ႏိႈးေဆာ္ ထားပါသည္။ တစ္ခု ေကာင္းသည္မွာ online မွ တင္ျခင္းသည္ အခိ်န္မေရြး၊ ေနရာမေရြး လုပ္လုိ႔ရသလို သြားရ လာရေသာ ဒုကၡ၊ လူမ်ားသျဖင့္ တန္းစီ ေစာင့္ရေသာ ဒုကၡ၊ မ်ားျပား လွစြာေသာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ားကို မိတၱဴ ကူးရျခင္း ဒုကၡ၊ ေပ်ာက္ရွမွာ စိုးရေသာ ဒုကၡ စသျဖင့္ ဒုကၡမ်ားလည္း မရိွေတာ့ပါ။
ထို႔ျပင္ စာရြက္ျဖင့္ ေလွ်ာက္ျခင္းသည္ လုပ္ရကိုင္ရ အခ်ိန္ပိုၾကာၿပီး online မွ ေလွ်ာက္လွ်င္ လြယ္ကူ လွ်င္ျမန္ ပါသည္။
ေလ့လာခ်က္မ်ား အရ EP Online မွ ေလွ်ာက္ျခင္းမ်ား အတြက္ တင္ထားေသာ ေလွ်ာက္လႊာ စုစုေပါင္း၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏံႈးကို တစ္ပါတ္အတြင္း ခ်ေပး ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စာရြက္ျဖင့္တင္ေသာ ေလွ်ာက္လႊာမ်ား အတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ၾကာျမင့္ခ်ိန္မ်ာ တစ္လခဲြ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ မည္မွ် ကြာျခားသည္ကို အလြယ္တကူ ျမင္ႏိုင္ပါသည္။
EP Online ေလွ်ာက္ျခင္းကို ေအာက္ပါ website သို႔ ၀င္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ ပါသည္။ လုပ္ရသည္မွာ မခဲယဥ္းပါ။
ယခုမွ စလုပ္ရသျဖင့္ မလုပ္တတ္ ေသးသူမ်ား အတြက္လည္း ညႊန္ျပ ေပးထားပါ ေသးသည္။
ထို EP Online တြင္ S Pass ႏွင့္ Work Permit ေလွ်ာက္ျခင္းမ်ား အတြက္သာ မကေသး။ EP, Dependant’s Pass, Long Term Visit Pass, Letter of Consent ႏွင့္ Training Employment Pass မ်ားပါ ေလွ်ာက္ႏုိင္ပါ ေသးသည္။ ထိုမွ်မကေသး။ အထက္ပါ Pass မ်ားကို သက္တမ္းတိုးျခင္း၊ ထုတ္ေပးျခင္း၊ Cancel လုပ္ျခင္း မ်ားလည္း လုပ္ႏုိင္ပါေသး သည္။ မိမိ ေလွ်ာက္လႊာအား ခ်ေပး၊ မေပးကို အေၾကာင္း ျပန္လာလွ်င္ Print out ထုတ္ထား လိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။
၃၊ ၅။ S Pass သက္တမ္းတိုးျခင္း
S Pass တစ္ခု သက္တမ္းမကုန္မီ ႏွစ္လအလိုတြင္ သက္တမ္းတိုးရန္ အေၾကာင္းၾကားစာ ပို႔ေပးပါ လိမ့္မည္။ ထိုအခါ အလုပ္ရွင္သည္ ထို S Pass သက္တမ္း မကုန္မီ ေလးပတ္ အလိုတြင္ သက္တမ္း တိုးရန္ လိုပါသည္။ သက္တမ္းတိုးျခင္းကို လည္း အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သလို EP Online မွေနၿပီး တိုးႏိုင္ပါသည္။ Online မွ သက္တမ္း တိုးလွ်င္ တစ္ပတ္မွ်သာ ၾကာၿပီး စာရြက္မ်ားျဖင့္ တင္လွ်င္မူ တစ္လခဲြခန္႔ ၾကာျမင့္ပါသည္။
S Pass ကို ထုတ္ယူရန္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
In-Principle Approval (IPA) Letter
ပတ္စ္ပို႔
အျပည့္အစံု ျဖည့္ထားေသာ Declaration Form (ရႏိုင္လွ်င္)
အျပည့္အစံု ျဖည့္ထားေသာ ေဆးစစ္ပံုစံ (ရႏိုင္လွ်င္)
Immigration White Card (IMM27) (ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ျဖည့္ခဲ့ရေသာ ကဒ္ျဖစ္ပါသည္။) - ယခုမွ စင္ကာပူသို႔ လာသူမ်ားအတြက္
Disembarkation/Embarkation Card (Laminated Card)/Long Term Pass Card/S Pass/Work Permit Card- လက္ရိွ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ ေနသူမ်ားအတြက္
In-Principle Approval စာ၌ ေဖာ္ျပ ထားေသာ အျခားေသာ လိုအပ္သည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား
၃၊ ၆။ S Pass Holder တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီ တစ္ခုတြင္ အလုပ္လုပ္ေနစဥ္ -
၁။ ကုမၸဏီသည္ S Pass ကိုင္ေဆာင္ ထားသူ တစ္ဦးတိုင္း အတြက္ levy စင္ကာပူေဒၚလာ ၅၀ လစဥ္ ေပးသြင္းရပါမည္။
၂။ ကုမၸဏီသည္ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ၀န္ထမ္းမ်ားကို လခေပး ရာတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း အီလက္ထေရာနစ္ စံနစ္ျဖင့္ သာ ေပးရပါမည္။ (သို႔ရာတြင္ အခ်ိန္ပိုေၾကး မ်ားကိုမူ ေငြသားျဖင့္ ေပးႏိုင္ပါ သည္။)
Bank GIRO (General Interbank Recurring Order)
Internet funds transfer
ATM funds transfer
Standing order
Funds transfer through bank counters
အကယ္၍ အလုပ္ရွင္သည္ အထက္ပါ အတိုင္း ေပးရမည္ကို ပ်က္ကြက္ခဲ့ ပါက အေရးယူျခင္း ခံရမည့္ျပင္ ေနာင္ Work Permit, S Pass ေလွ်ာက္ျခင္းမ်ား အတြက္ပါ အခက္အခဲ ေတြ႔ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
၃။ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ အလုပ္ရွင္ ေျပာင္းတိုင္း S Pass အသစ္ ထပ္ေလွ်ာက္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ ထပ္မံ ေလွ်ာက္ထားျခင္းအတြက္ လက္ရိွ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ S Pass ကို cancel လုပ္စရာ မလိုပါ။
၄။ S Pass ကိုင္ေဆာင္ ထားသူ တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ ပတ္စ္ပို႔ကို သက္တမ္း တိုးလွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အသစ္လဲလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း ေျပာင္းလဲ သြားေသာ ပတ္စ္ပို႔ပါ အခ်က္အလက္ မ်ားႏွင့္ အညီ မိမိ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ S Pass ကိုပါ ေျပာင္းလဲရန္ လိုပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္အသစ္ ျပန္ထုတ္ျခင္း အတြက္ S$ 60.00 ေပးေဆာင္ရပါမည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္ အသစ္ ေျပာင္းလဲရန္ ေအာက္ပါ စာရြက္ စာတမ္းမ်ားကို Work Pass Services Centre, Tanjong Pagar သို႔ တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကဒ္သစ္ ထုတ္ေပးရန္ ကုမၸဏီမွ ေလွ်ာက္လႊာ
လက္ရိွ S Pass Card
ပတ္စ္ပို႔ အေဟာင္းႏွင့္ အသစ္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး
၅။ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ S Pass ေပ်ာက္ဆံုးသြားပါက ကဒ္အသစ္ ျပန္ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထား ႏိုင္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္အသစ္ ျပန္ထုတ္ျခင္းအတြက္ S$ 60.00 ေပးေဆာင္ရပါမည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္ အသစ္ ထုတ္ေပးရန္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို Work Pass Services Centre, Tanjong Pagar သို႔ တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကဒ္သစ္ ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္လႊာ (ေအာက္ပါ ပံုစံတြင္ ျဖည့္စြက္ပါ)
ပတ္စ္ပို႔
မွတ္ခ်က္။ ။ S Pass ကဒ္ေပ်ာက္ဆံုးေၾကာင္း လိမ္လည္ ေလွ်ာက္ထားလွ်င္ ျပင္းထန္စြာ အေရးယူျခင္း ခံရမည္။ မၾကာခဏ ေပ်ာက္ဆံုးပါက မိမိ၏ အလုပ္ရွင္ ကိုပါ ေခၚၿပီး လူကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ အစစ္ေဆးခံရန္ လိုပါသည္။
၃၊ ၇။ S Pass ကို cancel လုပ္ျခင္း
Contract ကုန္ဆံုးလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္မွ ရပ္နားလိုက္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ S Pass ကိုင္ေဆာင္ ထားသူသည္ SPR က်သြားလွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ထိုအလုပ္သမား ေပ်ာက္ဆံုး သြားလွ်င္ ေသာ္ လည္းေကာင္း S Pass ကို cancel လုပ္ရပါမည္။ ဤသို႔ လုပ္ရာတြင္ အလုပ္ရွင္ သည္ online မွေသာ္ လည္းေကာင္း၊ MOM သို႔ ကိုယ္တိုင္သြား၍ ေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ႏုိင္ပါသည္။
Contract ကုန္ဆံုးလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္မွ ရပ္နား လိုက္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း cancel လုပ္လိုလွ်င္ -
Ø အလုပ္သမား၏ ေနာက္ဆံုး အလုပ္လုပ္ရက္ကို ေဖာ္ျပထား သည့္ အလုပ္ရွင္ထံမွစာ၊
Ø အလုပ္သမား၏ ပတ္စ္ပို႔ ႏွင့္ S Pass card သို႔မဟုတ္ Letter of Notification
Ø White Card (အပိုင္း-၁ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ျဖည့္ခဲ့သည့္ ကဒ္ ျဖစ္ပါသည္) တို႔ တင္ျပရပါမည္။
Cancel လုပ္ၿပီးသည့္ေနာက္ စင္ကာပူတြင္ ယာယီ ေနထိုင္ႏုိင္သည့္ Short Term Visit Pass ထုတ္ေပးပါ လိမ့္မည္။
SPR က်၍ S Pass ကို cancel လုပ္လိုလွ်င္ SPR က်လွ်င္ က်ခ်င္း MOM ရိွ Work Pass Division သို႔သြားေရာက္ကာ cancel လုပ္ရပါမည္။ ထိုအခါ ေအာက္ပါ စာရြက္စ ာတမ္းမ်ားကို တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါ၏။
Ø SPR က်ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေသာ အလုပ္ရွင္၏ စာ၊
Ø S Pass Card, Passport, Notification Letter
S Pass Application Form ႏွင့္ Appeal Form မ်ားကို MOM Website မွ download လုပ္ယူႏုိင္ပါ၏။
S Pass အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား
၃၊ ၁။ မည္သူမ်ား S Pass ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သနည္း
ပံုေသလစာ အနည္းဆံုး စင္ကာပူေဒၚလာ ၁၈၀၀ ရသူမ်ား S Pass ေလွ်ာက္ႏိုင္ပါသည္။ S Pass ခ်ေပးျခင္းကို ေလွ်ာက္ထားသူ ၏ ပညာအရည္အခ်င္း၊ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ လုပ္ရမည့္ အလုပ္ အကိုင္၊ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳ၊ လစာ စသည့္ အခ်က္မ်ား ေပၚမူတည္၍ အမွတ္ေပး စနစ္ျဖင့္ ခ်ေပးပါသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ (နမူနာသာ ျဖစ္ပါသည္) -
Ø S Pass ေလွ်ာက္ထားသူ တစ္ဦးသည္ -
Ø တစ္လွ်င္ လခ ၁၈၀၀ ထုတ္ေနသူ ျဖစ္ၿပီး
Ø ပညာအရည္အခ်င္းမွာလည္း ဒီပလိုမာ လက္မွတ္ရထားၿပီးသူျဖစ္၍
Ø အထူးကြ်မ္းက်င္သူ (Specialist) သို႔မဟုတ္ အတတ္ပညာရွင္ (technician) အမ်ိဳးအစား ကိုလက္ရိွ လုပ္ေနလွ်က္
Ø လုပ္သက္မွာလည္း ၅ ႏွစ္ရိွၿပီး ျဖစ္ပါက S Pass ရဘို႔ရာ အခြင့္အလမ္း အေတာ္မ်ားပါသည္။
Work Permit ကိုင္ေဆာင္ထားသူမ်ား S Pass အျဖစ္ တိုးျမွင့္ ေလွ်ာက္ထားလိုပါက အထက္ပါ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား
ကိုက္ညီရန္ လိုပါသည္။ မိမိသည္ S Pass ရႏိုင္၊ မရႏိုင္ကို MOM အင္တာနက္ website တြင္ ၀င္ေရာက္ စစ္ေဆး၍ ရပါသည္။
ဤပံုစံတြင္ မိမိ၏ လစာ၊ ရာထူး၊ လုပ္သက္၊ အျမင့္ဆံုး ပညာ အရည္အခ်င္း၊ ဘဲြ႔ရခဲ့ေသာ ေက်ာင္းႏွင့္ တုိင္းျပည္၊ ဘာသာရပ္၊ အခ်ိန္ျပည့္၊ အခ်ိန္ပိုင္း၊ လူမိ်ဳး စသည္ တို႔ကို ျဖည့္ၿပီး စစ္ေဆးပါက မိမိေလွ်ာက္ထားမည့္ S Pass က်ႏိုင္၊ မက် ႏိုင္ကို ခ်က္ျခင္း အေျဖ သိရပါလိမ့္မည္။
၃၊ ၂။ S Pass ခန္႔ထားႏိုင္သည့္ ခဲြတမ္းေနရာ (Quota)
ကုမၸဏီရိွ လုပ္သား အင္အား စုစုေပါင္း၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈးကို S Pass ခန္႔ထားႏိုင္ ပါသည္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း (Manufacturing)၊ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္း(Services)၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း (Construction) ႏွင့္ သေဘၤာက်င္း လုပ္ငန္း (Marine) မ်ားတြင္ ထို ခဲြတမ္းသည္ ကုမၸဏီမွ ရရိွထားေသာ Work Permit Quota စုစုေပါင္း ထဲတြင္ အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါသည္။
၃၊ ၃။ ေဆးအာမခံ
အလုပ္ရွင္သည္ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အလုပ္သမား တစ္ဦး အတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ စင္ကာပူေဒၚလာ ၅၀၀၀ တန္ ေဆးအာမခံ ၀ယ္ယူထား ရမည္။
၃၊ ၄။ S Pass ေလွ်ာက္ျခင္း
ယခုေခတ္ကား အင္တာနက္ကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳလာၿပီျဖစ္ရာ အလြန္ရႈပ္ေထြး မ်ားေျမာင္လွေသာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ် လိုသည္တစ္ေၾကာင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ကိုလည္း အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္သည္ တစ္ေၾကာင္း တို႔ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႔ေသာ အစိုးရပိုင္း ဆိုင္ရာ စာရြက္စာတမ္း ကိစၥမ်ားကို စာရြက္မ်ားျဖင့္ တင္ျခင္း (Hard copy application) ကို လက္မခံေတာ့ဘဲ (ဥပမာ - Safety Officer Registration ေလွ်ာက္ျခင္း) online မွ (အင္တာနက္သံုး၍) ေလွ်ာက္ျခင္းကိုသာ လက္ခံပါ ေတာ့သည္။
ထို႔အတူ S Pass ႏွင့္ Work Permit ေလွ်ာက္ျခင္း မ်ားကိုလည္း online မွတင္ရန္ ႏိႈးေဆာ္ ထားပါသည္။ တစ္ခု ေကာင္းသည္မွာ online မွ တင္ျခင္းသည္ အခိ်န္မေရြး၊ ေနရာမေရြး လုပ္လုိ႔ရသလို သြားရ လာရေသာ ဒုကၡ၊ လူမ်ားသျဖင့္ တန္းစီ ေစာင့္ရေသာ ဒုကၡ၊ မ်ားျပား လွစြာေသာ စာရြက္ စာတမ္းမ်ားကို မိတၱဴ ကူးရျခင္း ဒုကၡ၊ ေပ်ာက္ရွမွာ စိုးရေသာ ဒုကၡ စသျဖင့္ ဒုကၡမ်ားလည္း မရိွေတာ့ပါ။
ထို႔ျပင္ စာရြက္ျဖင့္ ေလွ်ာက္ျခင္းသည္ လုပ္ရကိုင္ရ အခ်ိန္ပိုၾကာၿပီး online မွ ေလွ်ာက္လွ်င္ လြယ္ကူ လွ်င္ျမန္ ပါသည္။
ေလ့လာခ်က္မ်ား အရ EP Online မွ ေလွ်ာက္ျခင္းမ်ား အတြက္ တင္ထားေသာ ေလွ်ာက္လႊာ စုစုေပါင္း၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏံႈးကို တစ္ပါတ္အတြင္း ခ်ေပး ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စာရြက္ျဖင့္တင္ေသာ ေလွ်ာက္လႊာမ်ား အတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ၾကာျမင့္ခ်ိန္မ်ာ တစ္လခဲြ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ မည္မွ် ကြာျခားသည္ကို အလြယ္တကူ ျမင္ႏိုင္ပါသည္။
EP Online ေလွ်ာက္ျခင္းကို ေအာက္ပါ website သို႔ ၀င္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ ပါသည္။ လုပ္ရသည္မွာ မခဲယဥ္းပါ။
ယခုမွ စလုပ္ရသျဖင့္ မလုပ္တတ္ ေသးသူမ်ား အတြက္လည္း ညႊန္ျပ ေပးထားပါ ေသးသည္။
ထို EP Online တြင္ S Pass ႏွင့္ Work Permit ေလွ်ာက္ျခင္းမ်ား အတြက္သာ မကေသး။ EP, Dependant’s Pass, Long Term Visit Pass, Letter of Consent ႏွင့္ Training Employment Pass မ်ားပါ ေလွ်ာက္ႏုိင္ပါ ေသးသည္။ ထိုမွ်မကေသး။ အထက္ပါ Pass မ်ားကို သက္တမ္းတိုးျခင္း၊ ထုတ္ေပးျခင္း၊ Cancel လုပ္ျခင္း မ်ားလည္း လုပ္ႏုိင္ပါေသး သည္။ မိမိ ေလွ်ာက္လႊာအား ခ်ေပး၊ မေပးကို အေၾကာင္း ျပန္လာလွ်င္ Print out ထုတ္ထား လိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။
၃၊ ၅။ S Pass သက္တမ္းတိုးျခင္း
S Pass တစ္ခု သက္တမ္းမကုန္မီ ႏွစ္လအလိုတြင္ သက္တမ္းတိုးရန္ အေၾကာင္းၾကားစာ ပို႔ေပးပါ လိမ့္မည္။ ထိုအခါ အလုပ္ရွင္သည္ ထို S Pass သက္တမ္း မကုန္မီ ေလးပတ္ အလိုတြင္ သက္တမ္း တိုးရန္ လိုပါသည္။ သက္တမ္းတိုးျခင္းကို လည္း အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သလို EP Online မွေနၿပီး တိုးႏိုင္ပါသည္။ Online မွ သက္တမ္း တိုးလွ်င္ တစ္ပတ္မွ်သာ ၾကာၿပီး စာရြက္မ်ားျဖင့္ တင္လွ်င္မူ တစ္လခဲြခန္႔ ၾကာျမင့္ပါသည္။
S Pass ကို ထုတ္ယူရန္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
In-Principle Approval (IPA) Letter
ပတ္စ္ပို႔
အျပည့္အစံု ျဖည့္ထားေသာ Declaration Form (ရႏိုင္လွ်င္)
အျပည့္အစံု ျဖည့္ထားေသာ ေဆးစစ္ပံုစံ (ရႏိုင္လွ်င္)
Immigration White Card (IMM27) (ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ျဖည့္ခဲ့ရေသာ ကဒ္ျဖစ္ပါသည္။) - ယခုမွ စင္ကာပူသို႔ လာသူမ်ားအတြက္
Disembarkation/Embarkation Card (Laminated Card)/Long Term Pass Card/S Pass/Work Permit Card- လက္ရိွ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ ေနသူမ်ားအတြက္
In-Principle Approval စာ၌ ေဖာ္ျပ ထားေသာ အျခားေသာ လိုအပ္သည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား
၃၊ ၆။ S Pass Holder တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီ တစ္ခုတြင္ အလုပ္လုပ္ေနစဥ္ -
၁။ ကုမၸဏီသည္ S Pass ကိုင္ေဆာင္ ထားသူ တစ္ဦးတိုင္း အတြက္ levy စင္ကာပူေဒၚလာ ၅၀ လစဥ္ ေပးသြင္းရပါမည္။
၂။ ကုမၸဏီသည္ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ၀န္ထမ္းမ်ားကို လခေပး ရာတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း အီလက္ထေရာနစ္ စံနစ္ျဖင့္ သာ ေပးရပါမည္။ (သို႔ရာတြင္ အခ်ိန္ပိုေၾကး မ်ားကိုမူ ေငြသားျဖင့္ ေပးႏိုင္ပါ သည္။)
Bank GIRO (General Interbank Recurring Order)
Internet funds transfer
ATM funds transfer
Standing order
Funds transfer through bank counters
အကယ္၍ အလုပ္ရွင္သည္ အထက္ပါ အတိုင္း ေပးရမည္ကို ပ်က္ကြက္ခဲ့ ပါက အေရးယူျခင္း ခံရမည့္ျပင္ ေနာင္ Work Permit, S Pass ေလွ်ာက္ျခင္းမ်ား အတြက္ပါ အခက္အခဲ ေတြ႔ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
၃။ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ အလုပ္ရွင္ ေျပာင္းတိုင္း S Pass အသစ္ ထပ္ေလွ်ာက္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ ထပ္မံ ေလွ်ာက္ထားျခင္းအတြက္ လက္ရိွ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ S Pass ကို cancel လုပ္စရာ မလိုပါ။
၄။ S Pass ကိုင္ေဆာင္ ထားသူ တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ ပတ္စ္ပို႔ကို သက္တမ္း တိုးလွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အသစ္လဲလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း ေျပာင္းလဲ သြားေသာ ပတ္စ္ပို႔ပါ အခ်က္အလက္ မ်ားႏွင့္ အညီ မိမိ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ S Pass ကိုပါ ေျပာင္းလဲရန္ လိုပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္အသစ္ ျပန္ထုတ္ျခင္း အတြက္ S$ 60.00 ေပးေဆာင္ရပါမည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္ အသစ္ ေျပာင္းလဲရန္ ေအာက္ပါ စာရြက္ စာတမ္းမ်ားကို Work Pass Services Centre, Tanjong Pagar သို႔ တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကဒ္သစ္ ထုတ္ေပးရန္ ကုမၸဏီမွ ေလွ်ာက္လႊာ
လက္ရိွ S Pass Card
ပတ္စ္ပို႔ အေဟာင္းႏွင့္ အသစ္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး
၅။ S Pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ S Pass ေပ်ာက္ဆံုးသြားပါက ကဒ္အသစ္ ျပန္ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထား ႏိုင္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္အသစ္ ျပန္ထုတ္ျခင္းအတြက္ S$ 60.00 ေပးေဆာင္ရပါမည္။ ဤကဲ့သို႔ ကဒ္ အသစ္ ထုတ္ေပးရန္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို Work Pass Services Centre, Tanjong Pagar သို႔ တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ကဒ္သစ္ ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္လႊာ (ေအာက္ပါ ပံုစံတြင္ ျဖည့္စြက္ပါ)
ပတ္စ္ပို႔
မွတ္ခ်က္။ ။ S Pass ကဒ္ေပ်ာက္ဆံုးေၾကာင္း လိမ္လည္ ေလွ်ာက္ထားလွ်င္ ျပင္းထန္စြာ အေရးယူျခင္း ခံရမည္။ မၾကာခဏ ေပ်ာက္ဆံုးပါက မိမိ၏ အလုပ္ရွင္ ကိုပါ ေခၚၿပီး လူကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ အစစ္ေဆးခံရန္ လိုပါသည္။
၃၊ ၇။ S Pass ကို cancel လုပ္ျခင္း
Contract ကုန္ဆံုးလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္မွ ရပ္နားလိုက္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ S Pass ကိုင္ေဆာင္ ထားသူသည္ SPR က်သြားလွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ထိုအလုပ္သမား ေပ်ာက္ဆံုး သြားလွ်င္ ေသာ္ လည္းေကာင္း S Pass ကို cancel လုပ္ရပါမည္။ ဤသို႔ လုပ္ရာတြင္ အလုပ္ရွင္ သည္ online မွေသာ္ လည္းေကာင္း၊ MOM သို႔ ကိုယ္တိုင္သြား၍ ေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ႏုိင္ပါသည္။
Contract ကုန္ဆံုးလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္မွ ရပ္နား လိုက္လွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း cancel လုပ္လိုလွ်င္ -
Ø အလုပ္သမား၏ ေနာက္ဆံုး အလုပ္လုပ္ရက္ကို ေဖာ္ျပထား သည့္ အလုပ္ရွင္ထံမွစာ၊
Ø အလုပ္သမား၏ ပတ္စ္ပို႔ ႏွင့္ S Pass card သို႔မဟုတ္ Letter of Notification
Ø White Card (အပိုင္း-၁ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ျဖည့္ခဲ့သည့္ ကဒ္ ျဖစ္ပါသည္) တို႔ တင္ျပရပါမည္။
Cancel လုပ္ၿပီးသည့္ေနာက္ စင္ကာပူတြင္ ယာယီ ေနထိုင္ႏုိင္သည့္ Short Term Visit Pass ထုတ္ေပးပါ လိမ့္မည္။
SPR က်၍ S Pass ကို cancel လုပ္လိုလွ်င္ SPR က်လွ်င္ က်ခ်င္း MOM ရိွ Work Pass Division သို႔သြားေရာက္ကာ cancel လုပ္ရပါမည္။ ထိုအခါ ေအာက္ပါ စာရြက္စ ာတမ္းမ်ားကို တင္ျပရမည္ ျဖစ္ပါ၏။
Ø SPR က်ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေသာ အလုပ္ရွင္၏ စာ၊
Ø S Pass Card, Passport, Notification Letter
S Pass Application Form ႏွင့္ Appeal Form မ်ားကို MOM Website မွ download လုပ္ယူႏုိင္ပါ၏။
Working in Singapore Part XXIV (About Work Permit II)
၂၊ ၅။ Work permit (WP) ကိုင္ေဆာင္သူ တစ္ဦး လုပ္ပိုင္ခြင့္မရိွေသာ အခ်က္မ်ား
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ မိမိ ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ Work permit ထဲတြင္ ေဖာ္ျပ ထားေသာ လုပ္ငန္း အမ်ိဳးအစား တစ္ခုထဲတြင္သာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရိွပါသည္။ Construction Industry မွ လုပ္သားတစ္ဦးသည္ Marine Industry တြင္ သြားလုပ္လို႔ မရ။ အျပန္အလွန္ သေဘၤာက်င္း မွ အလုပ္သမား တစ္ဦးကို ေဆာက္လုပ္ေရး တြင္ ေတြ႔ရိွပါက ဖမ္းလို႔ ရသည္။ သည္ အခ်က္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိထားရန္ လိုေပသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းလုပ္ပိုင္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ အျခား စီးပြားေရး လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ ေနသူ တစ္ဦးဦးႏွင့္ ပါ၀င္ ပတ္သက္ပိုင္ခြင့္ မရိွ။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ အလုပ္ရွင္က စီစဥ္ေပးေသာ ေနရာတြင္သာ ေနထိုင္ရမည္။ အကယ္၍ မိမိ ဘာသာ ေနထိုင္လိုပါက ဤသို႔ ေနထိုင္လိုေၾကာင္း အလုပ္ရွင္သို႔ လိပ္စာႏွင့္တကြ အေၾကာင္းၾကား ရမည္။
အကယ္၍ အလုပ္သမားသည္ အိမ္ေဖာ္ ျဖစ္ခဲ့ပါက မိမိအတြက္ သတ္မွတ္ ေပးထားေသာ အိမ္တြင္သာ လုပ္ကိုင္ ႏိုင္ၿပီး ထိုအိမ္ႏွင့္ အိမ္ျခံ၀င္း အတြင္းမွလဲြ၍ အျခားအိမ္တြင္ လုပ္ခြင့္မရိွပါ။
မိမိ၏ Work Permit ကို ကိုယ္ႏွင့္မကြာ သြားေလရာအျမဲ ယူသြားရမည္ျဖစ္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာမွ လိုအပ္၍ ေတာင္းခံ လာလွ်င္ ထုတ္ျပႏိုင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္လုပ္ ေနစဥ္အတြင္း စင္ကာပူ ႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စင္ကာပူ ျပင္ပတြင္ေသာ္ လည္းေကာင္း စင္ကာပူ ႏိုင္ငံသား၊ စင္ကာပူ PR မ်ားႏွင့္ (လူမိ်ဳးမေရြး၊ ဘာသာ မေရြး) မည္သည့္ ပံုသ႑ာန္ႏွင့္မွ် လက္ထပ္ပိုင္ခြင့္ မရိွ။ ဤဥပေဒသည္ WP သက္တမ္း ကုန္ဆံုးသြား သည့္တိုင္၊ သို႔မဟုတ္ cancel လုပ္ၿပီး သည့္တိုင္ အႀကံဳး၀င္ ပါသည္။
အကယ္၍ လက္ထပ္လိုပါက Controller ထံသို႔ ခြင့္ျပဳမိန္႔ ေတာင္းခံရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ WP ကိုင္ေဆာင္သူ သည္ အမိ်ဳးသမီး ျဖစ္ပါက သူမ ကိုင္ေဆာင္ ထားေသာ WP သက္တမ္း အတြင္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခြင့္၊ သားဖြားခြင့္ မရိွ။ သုိ႔ေသာ္ Controller ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံသား၊ သို႔မဟုတ္ စင္ကာပူ PR မ်ားႏွင့္ လက္ထပ္ ထားၿပီး ျဖစ္ေသာ WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သည္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္၊ မီးဖြား ႏိုင္ပါသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ မလိုလားအပ္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား၊ တရားဥပေဒႏွင့္ မလြတ္မကင္းေသာ ကိစၥရပ္ စသည္တို႔တြင္ မည္သည့္ ပံုသ႑ာန္ႏွင့္မွ် ပါ၀င္ ပတ္သက္ခြင့္မရိွ။
၂၊ ၆။ အလုပ္ရွင္တစ္ဦး အေနႏွင့္ Work Permit အလုပ္သမားမ်ား၏
လစာေငြထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္မရွိေသာ ေငြေၾကးမ်ား
Employment of Foreign Manpower Act (Chapter 91A) ၏ First Schedule အပိုဒ္ ၂၀၊ ၂၁ ႏွင့္ ၂၂ မ်ားတြင္ အလုပ္ရွင္တစ္ဦး အေနႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား၏ လစာေငြထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္ မရိွေသာ ေငြေၾကးမ်ားကို ေဖာ္ျပထားရာ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
အပိုဒ္ (၂၀)
ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးကို မိမိကုမၸဏီတြင္ အလုပ္ ခန္႔လိုက္ျခင္းအတြက္ ဤ အလုပ္ခန္႔ျခင္း ေၾကာင့္ အခေၾကးေငြ တစ္စံု တစ္ရာ (Agent Fee) ကို အလုပ္သမား ၏ လခထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္ မရွိ။
Work Permit သက္တမ္း တိုးေပးျခင္းအတြက္ သက္တမ္းတိုးခ ဟု အေၾကာင္းျပကာ အခေၾကးေငြ ယူပိုင္ခြင့္ မရိွ။
အာမခံ ထားေပးရျခင္းေၾကာင့္ ဟု အေၾကာင္းျပကာ လခထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္မရိွ။
အပိုဒ္ (၂၁)
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေပးစရာရိွသည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို အလုပ္ရွင္ ကသာ ေပးေဆာင္ရမည္။ အလုပ္ရွင္သည္ ထိုကုန္က် စရိတ္မ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ား ထံမွ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အားလံုးကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ ေတာင္းခံျခင္း၊ လခထဲမွ ျဖတ္ေတာက္ျခင္း မျပဳရ။
Work Permit သို႔မဟုတ္ S Pass ေလွ်ာက္ျခင္း၊ ထုတ္ေပးျခင္း၊ သက္တမ္းတိုးျခင္း စသည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ Security Deposit ဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မ်ားအတြက္ ကုန္က် စရိတ္မ်ား
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ Medical Insurance ၀ယ္ယူျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္းမ်ား အတြက္ ကုန္က် စရိတ္မ်ား
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ Medical Examination (ေဆးစစ္ျခင္း) အတြက္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
Levy ေပးေဆာင္ျခင္း
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ေပးရေသာ သင္တန္း ဆိုင္ရာ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ အလုပ္သမား တစ္ဦး ေနရပ္သို႔ ျပန္ရမည္ ဆိုပါက ထိုသို႔ ျပန္ျခင္း အတြက္ ကုန္က်စရိတ္
အထက္ေဖာ္ျပပါကဲ့သို႔ေသာ အလုပ္ခန္႔ထားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အျခား ကုန္က်စရိတ္မ်ား
အပိုဒ္ (၂၂)
အလုပ္ရွင္ တစ္ဦးသည္ အလုပ္ ရွာေဖြေရး ဆိုင္ရာ ေအဂ်င့္မ်ားထံမွ ျဖစ္ေစ၊ အျခား တစ္ဦးဦးထံမွ ျဖစ္ေစ မိမိထံတြင္ ႏိုင္ငံျခား သား အလုပ္သမား တစ္ဦးဦးအား အလုပ္ခန္႔ ထားျခင္းအတြက္ အခေၾကးေငြ သို႔မဟုတ္ အက်ိဳးအျမတ္ တစ္စံုတရာ ရယူျခင္း၊ ေတာင္းခံျခင္း မျပဳရ။
စင္ကာပူရိွ အခ်ိဳ႔ေသာ ကုမၸဏီမ်ားသည္ Agent Fee ကို အလုပ္သမားမ်ား ၏ လခထဲမွ ျဖတ္ယူတတ္ ပါသည္။ အထက္ပါ ဥပေဒအရ အလုပ္သမား တစ္ဦးသည္ မိမိလခထဲမွ ျဖတ္ထားေသာ ထို Agent Fee အားလံုးကို ျပန္ေတာင္းပိုင္ ခြင့္ ရိွပါသည္။
အထက္ပါ ဥပေဒ Second Schedule၊ အပိုဒ္ ၂၃ အရ အလုပ္ရွင္ သည္ အလုပ္သမား အား ေပးရန္ က်န္ေသးေသာ အခ ေၾကးေငြမ်ားကို ၎အား ေနရပ္ထံ ျပန္မပို႔မီ အားလံုး အေက် ေပးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုဥပေဒ အပိုဒ္ ၂၄ အရ အလုပ္သမားတစ္ဦးဦးသည္ Work Permit အတြက္ သတ္မွတ္ထား ေသာ ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားကို မလိုက္နာ၊ ေဖာက္ဖ်က္ပါက အလုပ္ရွင္သည္ Controller ကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး ထို အလုပ္ သမား၏ Work Permit ကို ရုပ္သိမ္း (Cancel) ရမည္။
၂၊ ၇။ Work Permit ကို သက္တမ္းတိုးျခင္း ႏွင့္ cancel လုပ္ျခင္း
အလုပ္သမား တစ္ဦး၏ Work Permit သက္တမ္း ကုန္ရန္ တစ္လခဲြမွ ႏွစ္လခန္႔ အလိုတြင္ Work Permit ကို သက္တမ္း တိုးရန္ အေၾကာင္းၾကား လာပါလိမ့္မည္။ ထုိအခါ အလုပ္ရွင္သည္ မိမိ အလုပ္သမား၏ Work Permit ကို သက္တမ္း မကုန္မီ အနည္းဆံုး ရက္ ၃၀ ႀကိဳတင္ၿပီး သက္တမ္း တိုးရန္ လိုပါသည္။ အဆင္ေျပ လြယ္ကူေစရန္ Work Permit ကို online မွ ေနၿပီး သက္တမ္းတိုး ႏိုင္ပါသည္။
Work Permit ကို သက္တမ္း တိုးရန္ ေအာက္ပါတို႔ လိုပါသည္။
၁။ အလုပ္သမား၏ ပတ္စ္ပို႔သည္ အနည္းဆံုး ၇ လ သက္တမ္း က်န္ရိွရမည္။
၂။ သက္တမ္းတိုးရန္ အေၾကာင္းၾကားစာရသည္ႏွင့္ (လိုအပ္ပါက) ေဆးစစ္ခိုင္း ထားရမည္။
၃။ Work Permit အလုပ္သမားကို သက္တမ္းတိုးရန္ ကုမၸဏီတြင္ ခဲြတမ္း (Quota) အလံုအေလာက္ ရိွရမည္။
၄။ e-Newal Notice ကို ျဖည့္ရမည္။
၅။ Security Deposit ၅၀၀၀ ထပ္တင္ရမည္။
၆။ ေဆးအာမခံ (Medical Insurance) ၅၀၀၀ ထပ္တင္ရမည္။
၂၊ ၈။ မည္သူမ်ားကို Skilled Worker (low levy) ဟု ေခၚႏိုင္သနည္း
ကြ်န္ေတာ္တို႔ NTS မ်ား အေနႏွင့္ မိမိတို႔ လုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ NTC-3 (Practical) Trade Certificate သို႔မဟုတ္ ITE’s Skills Evaluation Certificate (SEC Level 1) လက္မွတ္ ရၿပီးသူကို Skilled Worker (low levy) ဟု ေခၚႏိုင္ပါသည္။ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းတြင္ လုပ္မည့္သူ တစ္ဦးသည္ ထိုလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ ထားရန္ လို၏။ ထိုလက္မွတ္သည္ BCA (Building and Construction Authority) အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ျဖစ္ရမည္။ SEC (K) အတြက္ စာေတြ႔ေရာ လက္ေတြ႔ပါ ေျဖရမည္ ျဖစ္ၿပီး K မွာ Knowledge ျဖစ္၏။ ျပင္ဆင္လိုက္ေသာ ဥပေဒအရ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွ စကာ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားသို႔ အသစ္ ၀င္ေရာက္ လာသူမ်ား သည္ မိမိတို႔ လုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္ေန သည့္ SEC(K) လက္မွတ္ ႏွစ္ေစာင္ ရမွသာ low levy အျဖစ္ သတ္မွတ္မည္ ျဖစ္ပါ၏။ သင္တန္းတည္ေနရာမွာ -
BCA Academy
200 Braddell Road
Singapore 579700 ျဖစ္ၿပီး ဖံုးနံပါတ္ (၆၅) ၆၂၄၈ ၉၈၆၈ သို႔ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းႏုိင္ပါသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ မိမိ ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ Work permit ထဲတြင္ ေဖာ္ျပ ထားေသာ လုပ္ငန္း အမ်ိဳးအစား တစ္ခုထဲတြင္သာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရိွပါသည္။ Construction Industry မွ လုပ္သားတစ္ဦးသည္ Marine Industry တြင္ သြားလုပ္လို႔ မရ။ အျပန္အလွန္ သေဘၤာက်င္း မွ အလုပ္သမား တစ္ဦးကို ေဆာက္လုပ္ေရး တြင္ ေတြ႔ရိွပါက ဖမ္းလို႔ ရသည္။ သည္ အခ်က္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိထားရန္ လိုေပသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းလုပ္ပိုင္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ အျခား စီးပြားေရး လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ ေနသူ တစ္ဦးဦးႏွင့္ ပါ၀င္ ပတ္သက္ပိုင္ခြင့္ မရိွ။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ အလုပ္ရွင္က စီစဥ္ေပးေသာ ေနရာတြင္သာ ေနထိုင္ရမည္။ အကယ္၍ မိမိ ဘာသာ ေနထိုင္လိုပါက ဤသို႔ ေနထိုင္လိုေၾကာင္း အလုပ္ရွင္သို႔ လိပ္စာႏွင့္တကြ အေၾကာင္းၾကား ရမည္။
အကယ္၍ အလုပ္သမားသည္ အိမ္ေဖာ္ ျဖစ္ခဲ့ပါက မိမိအတြက္ သတ္မွတ္ ေပးထားေသာ အိမ္တြင္သာ လုပ္ကိုင္ ႏိုင္ၿပီး ထိုအိမ္ႏွင့္ အိမ္ျခံ၀င္း အတြင္းမွလဲြ၍ အျခားအိမ္တြင္ လုပ္ခြင့္မရိွပါ။
မိမိ၏ Work Permit ကို ကိုယ္ႏွင့္မကြာ သြားေလရာအျမဲ ယူသြားရမည္ျဖစ္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာမွ လိုအပ္၍ ေတာင္းခံ လာလွ်င္ ထုတ္ျပႏိုင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္လုပ္ ေနစဥ္အတြင္း စင္ကာပူ ႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စင္ကာပူ ျပင္ပတြင္ေသာ္ လည္းေကာင္း စင္ကာပူ ႏိုင္ငံသား၊ စင္ကာပူ PR မ်ားႏွင့္ (လူမိ်ဳးမေရြး၊ ဘာသာ မေရြး) မည္သည့္ ပံုသ႑ာန္ႏွင့္မွ် လက္ထပ္ပိုင္ခြင့္ မရိွ။ ဤဥပေဒသည္ WP သက္တမ္း ကုန္ဆံုးသြား သည့္တိုင္၊ သို႔မဟုတ္ cancel လုပ္ၿပီး သည့္တိုင္ အႀကံဳး၀င္ ပါသည္။
အကယ္၍ လက္ထပ္လိုပါက Controller ထံသို႔ ခြင့္ျပဳမိန္႔ ေတာင္းခံရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ WP ကိုင္ေဆာင္သူ သည္ အမိ်ဳးသမီး ျဖစ္ပါက သူမ ကိုင္ေဆာင္ ထားေသာ WP သက္တမ္း အတြင္း ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခြင့္၊ သားဖြားခြင့္ မရိွ။ သုိ႔ေသာ္ Controller ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံသား၊ သို႔မဟုတ္ စင္ကာပူ PR မ်ားႏွင့္ လက္ထပ္ ထားၿပီး ျဖစ္ေသာ WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သည္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္၊ မီးဖြား ႏိုင္ပါသည္။
WP ကိုင္ေဆာင္ထားသူ တစ္ဦးသည္ မလိုလားအပ္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား၊ တရားဥပေဒႏွင့္ မလြတ္မကင္းေသာ ကိစၥရပ္ စသည္တို႔တြင္ မည္သည့္ ပံုသ႑ာန္ႏွင့္မွ် ပါ၀င္ ပတ္သက္ခြင့္မရိွ။
၂၊ ၆။ အလုပ္ရွင္တစ္ဦး အေနႏွင့္ Work Permit အလုပ္သမားမ်ား၏
လစာေငြထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္မရွိေသာ ေငြေၾကးမ်ား
Employment of Foreign Manpower Act (Chapter 91A) ၏ First Schedule အပိုဒ္ ၂၀၊ ၂၁ ႏွင့္ ၂၂ မ်ားတြင္ အလုပ္ရွင္တစ္ဦး အေနႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား၏ လစာေငြထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္ မရိွေသာ ေငြေၾကးမ်ားကို ေဖာ္ျပထားရာ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
အပိုဒ္ (၂၀)
ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးကို မိမိကုမၸဏီတြင္ အလုပ္ ခန္႔လိုက္ျခင္းအတြက္ ဤ အလုပ္ခန္႔ျခင္း ေၾကာင့္ အခေၾကးေငြ တစ္စံု တစ္ရာ (Agent Fee) ကို အလုပ္သမား ၏ လခထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္ မရွိ။
Work Permit သက္တမ္း တိုးေပးျခင္းအတြက္ သက္တမ္းတိုးခ ဟု အေၾကာင္းျပကာ အခေၾကးေငြ ယူပိုင္ခြင့္ မရိွ။
အာမခံ ထားေပးရျခင္းေၾကာင့္ ဟု အေၾကာင္းျပကာ လခထဲမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္မရိွ။
အပိုဒ္ (၂၁)
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေပးစရာရိွသည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို အလုပ္ရွင္ ကသာ ေပးေဆာင္ရမည္။ အလုပ္ရွင္သည္ ထိုကုန္က် စရိတ္မ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ား ထံမွ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အားလံုးကိုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ ေတာင္းခံျခင္း၊ လခထဲမွ ျဖတ္ေတာက္ျခင္း မျပဳရ။
Work Permit သို႔မဟုတ္ S Pass ေလွ်ာက္ျခင္း၊ ထုတ္ေပးျခင္း၊ သက္တမ္းတိုးျခင္း စသည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ Security Deposit ဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မ်ားအတြက္ ကုန္က် စရိတ္မ်ား
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ Medical Insurance ၀ယ္ယူျခင္း၊ ထိန္းသိမ္းျခင္းမ်ား အတြက္ ကုန္က် စရိတ္မ်ား
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ Medical Examination (ေဆးစစ္ျခင္း) အတြက္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
Levy ေပးေဆာင္ျခင္း
MOM ၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ေပးရေသာ သင္တန္း ဆိုင္ရာ ကုန္က်စရိတ္မ်ား
မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ အလုပ္သမား တစ္ဦး ေနရပ္သို႔ ျပန္ရမည္ ဆိုပါက ထိုသို႔ ျပန္ျခင္း အတြက္ ကုန္က်စရိတ္
အထက္ေဖာ္ျပပါကဲ့သို႔ေသာ အလုပ္ခန္႔ထားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အျခား ကုန္က်စရိတ္မ်ား
အပိုဒ္ (၂၂)
အလုပ္ရွင္ တစ္ဦးသည္ အလုပ္ ရွာေဖြေရး ဆိုင္ရာ ေအဂ်င့္မ်ားထံမွ ျဖစ္ေစ၊ အျခား တစ္ဦးဦးထံမွ ျဖစ္ေစ မိမိထံတြင္ ႏိုင္ငံျခား သား အလုပ္သမား တစ္ဦးဦးအား အလုပ္ခန္႔ ထားျခင္းအတြက္ အခေၾကးေငြ သို႔မဟုတ္ အက်ိဳးအျမတ္ တစ္စံုတရာ ရယူျခင္း၊ ေတာင္းခံျခင္း မျပဳရ။
စင္ကာပူရိွ အခ်ိဳ႔ေသာ ကုမၸဏီမ်ားသည္ Agent Fee ကို အလုပ္သမားမ်ား ၏ လခထဲမွ ျဖတ္ယူတတ္ ပါသည္။ အထက္ပါ ဥပေဒအရ အလုပ္သမား တစ္ဦးသည္ မိမိလခထဲမွ ျဖတ္ထားေသာ ထို Agent Fee အားလံုးကို ျပန္ေတာင္းပိုင္ ခြင့္ ရိွပါသည္။
အထက္ပါ ဥပေဒ Second Schedule၊ အပိုဒ္ ၂၃ အရ အလုပ္ရွင္ သည္ အလုပ္သမား အား ေပးရန္ က်န္ေသးေသာ အခ ေၾကးေငြမ်ားကို ၎အား ေနရပ္ထံ ျပန္မပို႔မီ အားလံုး အေက် ေပးရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုဥပေဒ အပိုဒ္ ၂၄ အရ အလုပ္သမားတစ္ဦးဦးသည္ Work Permit အတြက္ သတ္မွတ္ထား ေသာ ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားကို မလိုက္နာ၊ ေဖာက္ဖ်က္ပါက အလုပ္ရွင္သည္ Controller ကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး ထို အလုပ္ သမား၏ Work Permit ကို ရုပ္သိမ္း (Cancel) ရမည္။
၂၊ ၇။ Work Permit ကို သက္တမ္းတိုးျခင္း ႏွင့္ cancel လုပ္ျခင္း
အလုပ္သမား တစ္ဦး၏ Work Permit သက္တမ္း ကုန္ရန္ တစ္လခဲြမွ ႏွစ္လခန္႔ အလိုတြင္ Work Permit ကို သက္တမ္း တိုးရန္ အေၾကာင္းၾကား လာပါလိမ့္မည္။ ထုိအခါ အလုပ္ရွင္သည္ မိမိ အလုပ္သမား၏ Work Permit ကို သက္တမ္း မကုန္မီ အနည္းဆံုး ရက္ ၃၀ ႀကိဳတင္ၿပီး သက္တမ္း တိုးရန္ လိုပါသည္။ အဆင္ေျပ လြယ္ကူေစရန္ Work Permit ကို online မွ ေနၿပီး သက္တမ္းတိုး ႏိုင္ပါသည္။
Work Permit ကို သက္တမ္း တိုးရန္ ေအာက္ပါတို႔ လိုပါသည္။
၁။ အလုပ္သမား၏ ပတ္စ္ပို႔သည္ အနည္းဆံုး ၇ လ သက္တမ္း က်န္ရိွရမည္။
၂။ သက္တမ္းတိုးရန္ အေၾကာင္းၾကားစာရသည္ႏွင့္ (လိုအပ္ပါက) ေဆးစစ္ခိုင္း ထားရမည္။
၃။ Work Permit အလုပ္သမားကို သက္တမ္းတိုးရန္ ကုမၸဏီတြင္ ခဲြတမ္း (Quota) အလံုအေလာက္ ရိွရမည္။
၄။ e-Newal Notice ကို ျဖည့္ရမည္။
၅။ Security Deposit ၅၀၀၀ ထပ္တင္ရမည္။
၆။ ေဆးအာမခံ (Medical Insurance) ၅၀၀၀ ထပ္တင္ရမည္။
၂၊ ၈။ မည္သူမ်ားကို Skilled Worker (low levy) ဟု ေခၚႏိုင္သနည္း
ကြ်န္ေတာ္တို႔ NTS မ်ား အေနႏွင့္ မိမိတို႔ လုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ NTC-3 (Practical) Trade Certificate သို႔မဟုတ္ ITE’s Skills Evaluation Certificate (SEC Level 1) လက္မွတ္ ရၿပီးသူကို Skilled Worker (low levy) ဟု ေခၚႏိုင္ပါသည္။ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းတြင္ လုပ္မည့္သူ တစ္ဦးသည္ ထိုလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ ထားရန္ လို၏။ ထိုလက္မွတ္သည္ BCA (Building and Construction Authority) အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ျဖစ္ရမည္။ SEC (K) အတြက္ စာေတြ႔ေရာ လက္ေတြ႔ပါ ေျဖရမည္ ျဖစ္ၿပီး K မွာ Knowledge ျဖစ္၏။ ျပင္ဆင္လိုက္ေသာ ဥပေဒအရ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွ စကာ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားသို႔ အသစ္ ၀င္ေရာက္ လာသူမ်ား သည္ မိမိတို႔ လုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္ေန သည့္ SEC(K) လက္မွတ္ ႏွစ္ေစာင္ ရမွသာ low levy အျဖစ္ သတ္မွတ္မည္ ျဖစ္ပါ၏။ သင္တန္းတည္ေနရာမွာ -
BCA Academy
200 Braddell Road
Singapore 579700 ျဖစ္ၿပီး ဖံုးနံပါတ္ (၆၅) ၆၂၄၈ ၉၈၆၈ သို႔ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းႏုိင္ပါသည္။
Working in Singapore Part XXIII (About Work Permit)
အခန္း (၂)
Work Permit အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား
၂၊ ၁။ Work Permit အလုပ္သမားမ်ား ခန္႔ထားရန္ ခဲြတမ္း Quota ႏွင့္
MYE (Man Year Entitlement)
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို ၀န္ထမ္း ခန္႔အပ္ျခင္း အတြက္ Employment of Foreign Manpower Act (Chapter 91A) ဟု စင္ကာပူ အစိုးရမွ ဥပေဒ ျပဌာန္းထား ပါသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္အလက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထို ဥပေဒ ထဲမွ ေကာက္ႏႈတ္ ေဖာ္ျပ ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေသးစိတ္ ဖတ္ရႈလိုသူမ်ား http://statutes.agc.gov.sg/ တြင္ ၀င္ေရာက္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါ၏။
စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္ Industrial Sector လုပ္ငန္း ၅ မိ်ဳး ခဲြထားပါသည္။
1. Manufacturing Industry - ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း
2. Construction Industry - ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း
3. Marine Industry - သေဘၤာက်င္းလုပ္ငန္း
4. Process Industry - ေရနံဓါတုကဲ့သို႔ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္း
5. Services Industry - ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္း - စသည္တို႔ျဖစ္ပါ၏။
ကုမၸဏီတစ္ခုတြင္ Work Permit ကိုင္ေဆာင္သူ အလုပ္သမားမ်ား ခန္႔ထားရန္ MOM မွ ခဲြတမ္း (Quota) ခ်ေပး ပါသည္။ ဤ ခဲြတမ္းသည္ ကုမၸဏီတြင္ ခန္႔ထားေသာ ၀န္ထမ္းဦးေရ စုစုေပါင္း ေပၚမူတည္ပါသည္။
ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း(Manufacturing Sector)မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ ထမ္း ဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း(Service Sector)မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ ၏ ၁၀ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း (Construction Sector)မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ ၏ ၈၇.၅ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
ဓါတု၊ ေရနံခ်က္စက္ရံု(Process Sector) မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္း ဦးေရ၏ ၈၇.၅ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
သေဘၤာက်င္း(Marine Sector) မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္း ဦးေရ၏ ၈၃.၃ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္း ဦးေရ၏ ၅၀ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
- ခန္႔ထားႏိုင္ပါသည္။ ဤတြင္ေဖာ္ျပ ထားေသာ အေရအတြက္မွာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ခန္႔မွန္းသိရိွႏုိင္ရန္အတြက္သာ ျဖစ္ၿပီး အေသးစိတ္ကိုမူ MOM Website http://www.mom.gov.sg/ တြင္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
ေဆာက္လုပ္ေရး ပေရာဂ်က္ မ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ား ခန္႔ထားရန္ MYE (Man Year Entitlement) လိုပါသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မ်ားကမူ MYE ကို သန္း ၂၀ တန္ ပေရာဂ်က္ ရလွ်င္ ၁ သန္းဘိုးတိုင္း အတြက္ (12 MYE) ၁၂ ေယာက္ ခန္႔ပိုင္ခြင့္ ရိွသည္ စသျဖင့္ သတ္မွတ္ ထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ တြင္ ေျပာင္းလဲ သြားပါသည္။ ရွည္လွ်ား ေထြျပားလွေသာ အတြက္အခ်က္ မ်ားကို ခ်န္လွပ္ထားခဲ့လွ်က္ နမူနာ တစ္ခုသာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ပေရာဂ်က္တန္ဘိုး ၄ သိန္း ႏွင့္ ေအာက္အတြက္ MYE ေလွ်ာက္လို႔ မရပါ။ ပေရာဂ်က္တန္ဘိုး ၇ သန္း အတြက္ MYE မွာ Building Project မ်ားအတြက္ ၉၉ ေယာက္ ျဖစ္ၿပီး Upgrading Project မ်ားအတြက္ ၁၃၂ ေယာက္၊ Civil Engineering Project မ်ားအတြက္ ၄၁ ေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။ ပေရာဂ်က္ တန္ဘိုး ၁၅ သန္း အတြက္ MYE မွာ Building Project မ်ားအတြက္ ၁၆၆ ေယာက္ ျဖစ္ၿပီး Upgrading Project မ်ားအတြက္ ၂၄၁ ေယာက္၊ Civil Engineering Project မ်ားအတြက္ ၇၄ ေယာက္ စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႔ကုမၸဏီမ်ားတြင္ မိမိတို႔ခန္႔လိုသည့္ အလုပ္သမားဦးေရ အတြက္ လံုေလာက္ေသာ MYE မရိွသျဖင့္ အျခား ကုမၸဏီမ်ားမွ 1 MYE လွ်င္ စင္ကာပူေဒၚလာ မည္မွ် စသျဖင့္ ၀ယ္ယူရသည္မ်ားလည္း ရိွပါသည္။
၂၊ ၂။ မည္သူမ်ား Work Permit ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သနည္း
အသက္ ၁၆ ႏွစ္မွ ၅၀ အတြင္း (မေလးရွားမ်ားကိုေတာ့ ခြ်င္းခ်က္ အျဖစ္ အသက္ ၅၈ ႏွစ္ထိ လက္ခံသည္)၊ လခ S$၁၈၀၀ ေအာက္ ရရိွသူမ်ား စင္ကာပူတြင္ လာေရာက္ အလုပ္လုပ္လိုလွ်င္ work permit ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ သည္။ သူတို႔ လာရာ ႏိုင္ငံအလိုက္ အမ်ိဳးအစား ေလးမ်ိဳးခဲြထားရာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားမွာ NTS (Non-Traditional Sources) ထဲတြင္ ပါ၀င္ပါသည္။ ၎ အမ်ိဳးအစား ေလးမ်ိဳးမွာ -
၁။ မေလးရွား
၂။ NAS (North Asian Sources) - ထိုအုပ္စုထဲတြင္ ေဟာင္ေကာင္၊ မကာအို၊ ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္ ထိုင္၀မ္ တို႔
ပါ၀င္ပါသည္။
၃။ NTS (Non-Traditional Sources) - ထိုအုပ္စုထဲတြင္ အိႏိၵယ၊ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ၊ ျမန္မာ၊
ဖိလစ္ပိုင္ ႏွင့္ ပါကစၥတန္ တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
၄။ PRC (People’s Republic of China) - တရုပ္ျပည္
Work permit ကိုင္ေဆာင္ထားသူမ်ား အေနႏွင့္ ၎တို႔၏ ဇနီး၊ သားသမီးမ်ား ကို ေခၚေဆာင္ခြင့္မရိွပါ။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔၏ သားသမီးမ်ား ကို စင္ကာပူတြင္ ေက်ာင္းထား လိုပါက အရည္အခ်င္းစစ္ စာေမးပဲြ QT (Qualifying Test) သို႔မဟုတ္ AEIS (Admissions Exercise for International Students) ေျဖဆိုေအာင္ျမင္လွ်င္မူ တက္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထား ႏုိင္ပါသည္။
* Dependent pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူမ်ား စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ လိုပါက Work pass division တြင္ Letter of Consent ေလွ်ာက္ထားရပါမည္။
၂၊ ၃။ Work permit (WP) ေလွ်ာက္ထားျခင္း
Work permit (WP) ကို online မွ ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ ပါသည္။ ျမန္လည္း ျမန္ပါ၏။ သည္ေန႔ေလွ်ာက္ ေနာက္ေန႔ က် ျဖစ္ပါသည္။ လူကိုယ္တိုင္ သြားစရာပင္ မလိုပါ။ အင္တာနက္မွ download လုပ္ၿပီး print ထုတ္လိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။ စာရြက္ (Hard Copy) မ်ားျဖင့္ ျဖည့္တင္၍လည္း ရပါ၏။ ထုိသို႔ ျဖည့္တင္လွ်င္ စင္ကာပူရိွ မည္သည့္ စာတိုက္မွ မဆို MOM သို႔ ပို႔ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စာတိုက္မွ ပို႔လွ်င္ အနည္းဆံုး တစ္ပတ္ၾကာမွ က်ပါသည္။ က်၊ မက် ကို စာတိုက္မွ ပင္ အေၾကာင္းျပန္လိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေလွ်ာက္ထားခ စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၁၀ က်သင့္ပါသည္။
Work Permit က်ၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ အလုပ္သမားကို ေဆးစစ္ရန္ စီစဥ္ရပါမည္။ WP card ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားရပါ မည္။ ဤသို႔ ေလွ်ာက္ထားျခင္း ကိုလည္း WP online မွပင္ လုပ္၍ ရပါသည္။ အလုပ္သမား ေနထိုင္မည့္ လိပ္စာကိုလည္း MOM တြင္ မွတ္ပံုတင္ ရပါမည္။
ကဒ္ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားျခင္း အတည္ျဖစ္ၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ အလုပ္သမား သည္ 7, Keppel Road, Work Pass Service Centre, Tanjong Pagar Complex သို႔သြားကာ ဓါတ္ပံုရိုက္ျခင္း၊ လက္ေဗြ ႏိွပ္ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ရပါသည္။ ထိုသုိ႔ ဓါတ္ပံုရိုက္ ၿပီးသည္မွ ေနာက္ ခုနစ္ရက္ အတြင္း WP Card ကို ထုတ္လို႔ရ ပါသည္။
၂၊ ၄။ Work permit (WP) ကိုင္ေဆာင္သူ တစ္ဦး၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ခံစားပိုင္ခြင့္မ်ား
ျမန္မာျပည္မွ work permit ႏွင့္ အလုပ္လုပ္ရန္ လာမည့္ သူမ်ားသည္ စင္ကာပူမွ safety မ်ားအေၾကာင္း တင္ႀကိဳ ေလ့လာ ထားရန္ လိုသည္။ စင္ကာပူသို႔ အလုပ္ လာလုပ္သူ မည္သူမဆို အား လုပ္ငန္းခြင္တြင္ အလုပ္လုပ္စဥ္ ေဘး အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းရန္ လိုက္နာရမည့္ အေျခခံ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား ကို အစိုးရမွ တစ္ရက္ သင္တန္း (Construction Safety Orientation Course – CSOC) ေပးကာ စာေမးပဲြ ေျဖဆို ေစသည္။ ယခင္ကေတာ့ ကိစၥမရိွ။ တစ္ခါမေအာင္ ေနာက္တစ္ခါ ထပ္ေျဖ။ မေအာင္မခ်င္း ေျဖ။ ယခုေတာ့ ကိစၥ ရိွလာၿပီ။ ၂၀၀၇ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔မွစကာ ထိုစာေမးပဲြကို သံုးခါပဲ ေျဖခြင့္ရိွ ေတာ့သည္။ သံုးခါေျဖလို႔ မွ မေအာင္လွ်င္ တာ့တာ။ ဘိုင့္ဘိုင္။ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္လို႔ မရေသး။ ကိုယ့္တုိင္းျပည္ ျပန္ကာ ေလ့လာ လိုက္ဦး။ ေသခ်ာမွ ျပန္လာ။ အဲေလ၊ ေအးဂ်င့္ဖီးေလး ေတာ့ ၃-၄ ေထာင္ေလာက္ ထပ္ကုန္မွာေပါ့။
စင္ကာပူေျမသို႔ ေျခခ်မိသည္မွ ႏွစ္ပတ္အတြင္း ထိုသင္တန္းကို တက္ေရာက္ ေျဖဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။ ထို စာေမးပဲြ ေအာင္လွ်င္ SOC pass ကဒ္ ထုတ္ေပးမည္ ျဖစ္၏။ ထိုကဒ္ရမွသာ Work Permit ကဒ္ကို ထုတ္ယူခြင့္ ရိွမည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အလုပ္သမား သည္ ထို သင္တန္းကို မေအာင္ျမင္။ က်ရံႈးသည္ ျဖစ္အ့ံ။ ၎၏ အလုပ္ရွင္သည္ ေနာက္ထပ္ သံုးလ အေတာအတြင္း ေနာက္ထပ္ Work Permit အသစ္ ထပ္မံ ေလွ်ာက္ထားျခင္းမွ တားျမစ္ခံရမည္ ျဖစ္၏။ သက္တမ္း တိုးမည့္ အလုပ္သမားမ်ား အေနႏွင့္ မိမိတို႔ သက္တမ္း တိုးမည့္ ရက္ထက္ CSOC ကဒ္၏ သက္တမ္းက အနည္းဆံုး တစ္လ ပိုေနရမည္ ျဖစ္၏။
စင္ကာပူသို႔ေရာက္သည္ႏွင့္ ပထမဆံုး လုပ္ေဆာင္ရေသာ အလုပ္မွာ ေဆးစစ္ေဆး ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ Work Permit ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အလုပ္သမား တစ္ဦးအတြက္ MOM မွ သတ္မွတ္ထား ေသာ ေဆးစစ္ ေဆးျခင္းကို အလုပ္ရွင္မွ က်ခံ စီစဥ္ ေပးရပါသည္။ ထိုေဆးစစ္ျခင္း ေအာင္ပါမွ ေနာက္ဆက္တဲြ လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လုပ္လို႔ ရသည္။ ေဆးမေအာင္လွ်င္ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ မျပဳ။
လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေနႏွင့္ မိမိခန္႔ထားေသာ အလုပ္သမားမ်ား အတြက္ အစိုးရသို႔ levy ေပးေဆာင္ရ ပါသည္။ မိမိ လုပ္ငန္းအလိုက္ levy မွာ အမိ်ဳးမ်ိဳးရိွ၏။ ကြ်မ္းက်င္လုပ္သား လက္မွတ္ရ (low levy) မ်ားအတြက္ တစ္ဦးလွ်င္ တစ္လ ၁၅၀ (ယခု ၅၀)၊ မကြ်မ္းက်င္သူ (high levy) မ်ားအတြက္ တစ္ဦးလွ်င္ တစ္လ ၂၄၀ မွ ၄၇၀ အထိ မိမိလုပ္ငန္း၊ ခန္႔ထား ေသာ လုပ္သား ဦးေရကို လိုက္ကာ အစားစား ေပးေဆာင္ ရပါသည္။ Levy အမိ်ဳးအစား မ်ားမွာ မ်ားေျမာင္လွ သည္ျဖစ္၍ ဤေနရာတြင္ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ ပိုမို သိရိွလိုသူမ်ား MOM အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာႏုိင္ပါသည္။
high levy တစ္ဦးသည္ စင္ကာပူတြင္ ၾကာၾကာ လုပ္၍မရ။ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ စုစုေပါင္း ေျခာက္ႏွစ္ သာ ခြင့္ျပဳသည္။ Low levy သမားဆိုလွ်င္ေတာ့ ၁၈ ႏွစ္ထိ(ယခင္က ၁၅ ႏွစ္သာ) လုပ္လို႔ ရသည္။ သို႔အတြက္ WP တစ္ဦး အေနႏွင့္ Low levy ျဖစ္ရန္လည္း အေရးႀကီး ေသး၏။
ကြ်န္ေတာ္အသိ အခ်ိဳ႔ WP မ်ားထဲတြင္ သူတို႔ အလုပ္ရွင္က သူတို႔ကို levy ဆိုကာ ပိုက္ဆံ ျဖတ္သည္ ဆို၏။ အမွန္မွာ levy သည္ အလုပ္ရွင္က ေပးေဆာင္ရ မည္သာျဖစ္ၿပီး အလုပ္သမားမ်ား ထံမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္မရိွ။ ဤသို႔ျဖတ္သည္ ဆိုပါက MOM (Ministry of Manpower) တြင္ တိုင္ကာ ျပန္ေတာင္းလို႔ ရပါသည္။ (သို႔ေသာ္ မိမိ Work permit သက္တမ္း ကုန္ၿပီး ဤကုမၸဏီမွ ထြက္ေတာ့မည္ ဆိုမွ တိုင္တာ ေကာင္းသည္ေပ့ါ။ မဟုတ္လွ်င္ တစ္၀က္ တစ္ပ်က္ နွင့္ သူတို႔က Work permit ကို cancel လုပ္လိုက္လွ်င္ မခက္ပါလား။ ေနာက္ၿပီး နားလည္ တတ္ကြ်မ္းသည့္ သူမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ၿပီးမွ လုပ္သင့္ သည္ ဟု အၾကံေပး လိုပါသည္။)
အလုပ္ရွင္သည္ WP တစ္ဦးအတြက္ ေဆးကုသ စရိတ္မ်ားကို က်ခံရမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ေဆးကုသ စရိတ္ က်ခံ ႏိုင္ရန္ အလုပ္ေခၚစဥ္ ကတည္းက အလုပ္သမား တစ္ဦးလွ်င္ တစ္ႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရး အာမခံ S$5000.00 တင္ထားရ ပါ၏။ ၀န္ထမ္းအတြက္ ေဆးကုသ စရိတ္ကို အလုပ္ရွင္က ေပးစရာမလိုပဲ အာမခံ ကုမၸဏီက ေပးပါသည္။ သို႔အတြက္ မိမိတို႔ မမာမက်န္း ျဖစ္၍ ေဆးခန္းသြားသည့္ စရိတ္စက အားလံုးကို ကုမၸဏီသို႔ ျပန္ေတာင္းႏိုင္ ပါသည္။
Work permit ေလွ်ာက္ျခင္း၊ အသစ္ျပန္လုပ္ျခင္း၊ သက္တမ္းတိုးျခင္း၊ သက္တမ္းျပည့္ ၍ျဖစ္ေစ သက္တမ္း မျပည့္ေသးမီ အေၾကာင္း အမိ်ဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ မိမိတိုင္းျပည္သို႔ ျပန္ပို႔သည့္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ခ၊ လံုျခံဳေရး အာမခံ ေၾကး၊ Safety Orientation Course, Safety Induction Course မ်ားအတြက္ သင္တန္းေၾကး စသည္ အားလံုးကို အလုပ္ရွင္ကသာ ေပးေဆာင္ရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို အလုပ္သမား၏ လုပ္ခထဲမွ ျဖတ္၍မရပါ။ (ရည္ညႊန္း ၊ http://www.mom.gov.sg/WP_S_Pass_Conditions.pdf Second Schedule အပိုဒ္ ၃၄။)
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမား တစ္ဦး ရရိွရမည့္ လခကို လခထုတ္ရက္မွ ၇ ရက္အတြင္း ထုတ္ေပး ရမည္ ျဖစ္ပါ သည္။ (အထက္ပါ ရည္ညႊန္း Third Schedule အပိုဒ္ ၄။)
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမား တစ္ဦးကို ၎ ကိုင္ေဆာင္ထား ေသာ Work Permit ကဒ္ျပားေပၚတြင္ ေဖာ္ျပထား သည့္ အလုပ္ အမိ်ဳးအစားမွ လြဲ၍ အျခား အလုပ္မ်ား ကို လုပ္ခိုင္းပိုင္ခြင့္ မရိွ။ မိမိ အလုပ္သမား ကို ၎ကိုယ္တိုင္ ပိုင္ေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း လုပ္ရန္ ခြင့္ျပဳပိုင္ခြင့္ မရိွ။ အိမ္ရွင္သည္ အိမ္ေဖာ္ တစ္ဦးအား မိမိအိမ္မွလဲြ၍ အျခား မိမိ၏ မိဘ ေဆြမ်ိဳး အိမ္မ်ားတြင္ ခိုင္းပိုင္ခြင့္ မရိွ။ Work Permit ေပၚတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ လိပ္စာတြင္သာ လုပ္ခိုင္းရမည္။
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမား၏ Work permit မူရင္းကို မည္သည့္ အေၾကာင္းႏွင့္မွ သိမ္းမထား ရပါ။ အလုပ္သမား သည္သာ Work permit မူရင္းကို ကိုင္ထားပိုင္ခြင့္ ရိွပါသည္။(အထက္ပါ ရည္ညႊန္း Third Schedule အပိုဒ္ ၁၃။)
အလုပ္ရွင္သည္ မိမိ အလုပ္သမားမ်ား အတြက္ ေနစရာ စီစဥ္ေပးရ ပါမည္။ ထုိ႔ျပင္ လုပ္ငန္းခြင္ ထဲတြင္ ထိခိုက္ ဒါဏ္ရာ ရပါက ေလ်ာ္ေၾကး ရရပါမည္။ မည္သည့္ ထိခိုက္ ဒါဏ္ရာမ်ား အတြက္ မည္မွ် ေလ်ာ္ေၾကး ရထိုက္သည္ကုိ ေနာက္ပိုင္းတြင္ တတ္ႏိုင္သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ ေဖာ္ျပေပးပါမည္။
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမားကို ပစ္စလက္ခတ္ ပစ္မထားရ။ ဥပေဒ ျပင္ပမွ လုပ္ရပ္မ်ားကို တားဆီးရမည္။ အလုပ္ရွင္သည္ မိမိ အလုပ္သမား ကို အႏၱရာယ္ရိွႏိုင္သည့္ အေျခအေနမွ ကာကြယ္ ေပးရမည္။ ဥပမာ - လံုေလာက္စြာ အနားယူ ေစရမည္။ ထို႔ျပင္ အလုပ္သမား ကိုယ္တိုင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္မွ အျခားသူမ်ားအတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ ႏုိင္ေစရန္ ဖန္တီး ေပးရမည္။
အကယ္၍ မိမိအလုပ္သမားသည္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အတြင္း အေၾကာင္း တစံုတရာေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ပါက အလုပ္ သမား၏ ရုပ္အေလာင္းကို သျဂိဳဟ္စရိတ္၊ ရုပ္အေလာင္း ကို မိသားစုထံ ျပန္ပို႔စရိတ္၊ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ ပစၥည္း၊ ေငြ စသည္ တို႔ကို မိသားစုထံ ျပန္ပို႔ စရိတ္ အားလံုးကို အလုပ္ရွင္ က က်ခံရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ (အထက္ပါ ရည္ညႊန္း Third Schedule အပိုဒ္ ၁၇။)
Work Permit အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား
၂၊ ၁။ Work Permit အလုပ္သမားမ်ား ခန္႔ထားရန္ ခဲြတမ္း Quota ႏွင့္
MYE (Man Year Entitlement)
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို ၀န္ထမ္း ခန္႔အပ္ျခင္း အတြက္ Employment of Foreign Manpower Act (Chapter 91A) ဟု စင္ကာပူ အစိုးရမွ ဥပေဒ ျပဌာန္းထား ပါသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္အလက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထို ဥပေဒ ထဲမွ ေကာက္ႏႈတ္ ေဖာ္ျပ ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေသးစိတ္ ဖတ္ရႈလိုသူမ်ား http://statutes.agc.gov.sg/ တြင္ ၀င္ေရာက္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါ၏။
စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္ Industrial Sector လုပ္ငန္း ၅ မိ်ဳး ခဲြထားပါသည္။
1. Manufacturing Industry - ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း
2. Construction Industry - ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း
3. Marine Industry - သေဘၤာက်င္းလုပ္ငန္း
4. Process Industry - ေရနံဓါတုကဲ့သို႔ ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္း
5. Services Industry - ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္း - စသည္တို႔ျဖစ္ပါ၏။
ကုမၸဏီတစ္ခုတြင္ Work Permit ကိုင္ေဆာင္သူ အလုပ္သမားမ်ား ခန္႔ထားရန္ MOM မွ ခဲြတမ္း (Quota) ခ်ေပး ပါသည္။ ဤ ခဲြတမ္းသည္ ကုမၸဏီတြင္ ခန္႔ထားေသာ ၀န္ထမ္းဦးေရ စုစုေပါင္း ေပၚမူတည္ပါသည္။
ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း(Manufacturing Sector)မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ ထမ္း ဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း(Service Sector)မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ ၏ ၁၀ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း (Construction Sector)မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ ၏ ၈၇.၅ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
ဓါတု၊ ေရနံခ်က္စက္ရံု(Process Sector) မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္း ဦးေရ၏ ၈၇.၅ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
သေဘၤာက်င္း(Marine Sector) မ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္း ဦးေရ၏ ၈၃.၃ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ Work Permit ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္း ဦးေရ၏ ၅၀ ရာခိုင္ႏံႈး၊ S Pass ကို စုစုေပါင္း ၀န္ထမ္းဦးေရ၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏံႈး။
- ခန္႔ထားႏိုင္ပါသည္။ ဤတြင္ေဖာ္ျပ ထားေသာ အေရအတြက္မွာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ခန္႔မွန္းသိရိွႏုိင္ရန္အတြက္သာ ျဖစ္ၿပီး အေသးစိတ္ကိုမူ MOM Website http://www.mom.gov.sg/ တြင္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
ေဆာက္လုပ္ေရး ပေရာဂ်က္ မ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ား ခန္႔ထားရန္ MYE (Man Year Entitlement) လိုပါသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မ်ားကမူ MYE ကို သန္း ၂၀ တန္ ပေရာဂ်က္ ရလွ်င္ ၁ သန္းဘိုးတိုင္း အတြက္ (12 MYE) ၁၂ ေယာက္ ခန္႔ပိုင္ခြင့္ ရိွသည္ စသျဖင့္ သတ္မွတ္ ထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ တြင္ ေျပာင္းလဲ သြားပါသည္။ ရွည္လွ်ား ေထြျပားလွေသာ အတြက္အခ်က္ မ်ားကို ခ်န္လွပ္ထားခဲ့လွ်က္ နမူနာ တစ္ခုသာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ပေရာဂ်က္တန္ဘိုး ၄ သိန္း ႏွင့္ ေအာက္အတြက္ MYE ေလွ်ာက္လို႔ မရပါ။ ပေရာဂ်က္တန္ဘိုး ၇ သန္း အတြက္ MYE မွာ Building Project မ်ားအတြက္ ၉၉ ေယာက္ ျဖစ္ၿပီး Upgrading Project မ်ားအတြက္ ၁၃၂ ေယာက္၊ Civil Engineering Project မ်ားအတြက္ ၄၁ ေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။ ပေရာဂ်က္ တန္ဘိုး ၁၅ သန္း အတြက္ MYE မွာ Building Project မ်ားအတြက္ ၁၆၆ ေယာက္ ျဖစ္ၿပီး Upgrading Project မ်ားအတြက္ ၂၄၁ ေယာက္၊ Civil Engineering Project မ်ားအတြက္ ၇၄ ေယာက္ စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႔ကုမၸဏီမ်ားတြင္ မိမိတို႔ခန္႔လိုသည့္ အလုပ္သမားဦးေရ အတြက္ လံုေလာက္ေသာ MYE မရိွသျဖင့္ အျခား ကုမၸဏီမ်ားမွ 1 MYE လွ်င္ စင္ကာပူေဒၚလာ မည္မွ် စသျဖင့္ ၀ယ္ယူရသည္မ်ားလည္း ရိွပါသည္။
၂၊ ၂။ မည္သူမ်ား Work Permit ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သနည္း
အသက္ ၁၆ ႏွစ္မွ ၅၀ အတြင္း (မေလးရွားမ်ားကိုေတာ့ ခြ်င္းခ်က္ အျဖစ္ အသက္ ၅၈ ႏွစ္ထိ လက္ခံသည္)၊ လခ S$၁၈၀၀ ေအာက္ ရရိွသူမ်ား စင္ကာပူတြင္ လာေရာက္ အလုပ္လုပ္လိုလွ်င္ work permit ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ သည္။ သူတို႔ လာရာ ႏိုင္ငံအလိုက္ အမ်ိဳးအစား ေလးမ်ိဳးခဲြထားရာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားမွာ NTS (Non-Traditional Sources) ထဲတြင္ ပါ၀င္ပါသည္။ ၎ အမ်ိဳးအစား ေလးမ်ိဳးမွာ -
၁။ မေလးရွား
၂။ NAS (North Asian Sources) - ထိုအုပ္စုထဲတြင္ ေဟာင္ေကာင္၊ မကာအို၊ ေတာင္ကိုးရီးယားႏွင့္ ထိုင္၀မ္ တို႔
ပါ၀င္ပါသည္။
၃။ NTS (Non-Traditional Sources) - ထိုအုပ္စုထဲတြင္ အိႏိၵယ၊ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ၊ ျမန္မာ၊
ဖိလစ္ပိုင္ ႏွင့္ ပါကစၥတန္ တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။
၄။ PRC (People’s Republic of China) - တရုပ္ျပည္
Work permit ကိုင္ေဆာင္ထားသူမ်ား အေနႏွင့္ ၎တို႔၏ ဇနီး၊ သားသမီးမ်ား ကို ေခၚေဆာင္ခြင့္မရိွပါ။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔၏ သားသမီးမ်ား ကို စင္ကာပူတြင္ ေက်ာင္းထား လိုပါက အရည္အခ်င္းစစ္ စာေမးပဲြ QT (Qualifying Test) သို႔မဟုတ္ AEIS (Admissions Exercise for International Students) ေျဖဆိုေအာင္ျမင္လွ်င္မူ တက္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထား ႏုိင္ပါသည္။
* Dependent pass ကိုင္ေဆာင္ထားသူမ်ား စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ လိုပါက Work pass division တြင္ Letter of Consent ေလွ်ာက္ထားရပါမည္။
၂၊ ၃။ Work permit (WP) ေလွ်ာက္ထားျခင္း
Work permit (WP) ကို online မွ ေလွ်ာက္ထားႏိုင္ ပါသည္။ ျမန္လည္း ျမန္ပါ၏။ သည္ေန႔ေလွ်ာက္ ေနာက္ေန႔ က် ျဖစ္ပါသည္။ လူကိုယ္တိုင္ သြားစရာပင္ မလိုပါ။ အင္တာနက္မွ download လုပ္ၿပီး print ထုတ္လိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။ စာရြက္ (Hard Copy) မ်ားျဖင့္ ျဖည့္တင္၍လည္း ရပါ၏။ ထုိသို႔ ျဖည့္တင္လွ်င္ စင္ကာပူရိွ မည္သည့္ စာတိုက္မွ မဆို MOM သို႔ ပို႔ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စာတိုက္မွ ပို႔လွ်င္ အနည္းဆံုး တစ္ပတ္ၾကာမွ က်ပါသည္။ က်၊ မက် ကို စာတိုက္မွ ပင္ အေၾကာင္းျပန္လိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေလွ်ာက္ထားခ စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၁၀ က်သင့္ပါသည္။
Work Permit က်ၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ အလုပ္သမားကို ေဆးစစ္ရန္ စီစဥ္ရပါမည္။ WP card ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားရပါ မည္။ ဤသို႔ ေလွ်ာက္ထားျခင္း ကိုလည္း WP online မွပင္ လုပ္၍ ရပါသည္။ အလုပ္သမား ေနထိုင္မည့္ လိပ္စာကိုလည္း MOM တြင္ မွတ္ပံုတင္ ရပါမည္။
ကဒ္ထုတ္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားျခင္း အတည္ျဖစ္ၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ အလုပ္သမား သည္ 7, Keppel Road, Work Pass Service Centre, Tanjong Pagar Complex သို႔သြားကာ ဓါတ္ပံုရိုက္ျခင္း၊ လက္ေဗြ ႏိွပ္ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ရပါသည္။ ထိုသုိ႔ ဓါတ္ပံုရိုက္ ၿပီးသည္မွ ေနာက္ ခုနစ္ရက္ အတြင္း WP Card ကို ထုတ္လို႔ရ ပါသည္။
၂၊ ၄။ Work permit (WP) ကိုင္ေဆာင္သူ တစ္ဦး၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ခံစားပိုင္ခြင့္မ်ား
ျမန္မာျပည္မွ work permit ႏွင့္ အလုပ္လုပ္ရန္ လာမည့္ သူမ်ားသည္ စင္ကာပူမွ safety မ်ားအေၾကာင္း တင္ႀကိဳ ေလ့လာ ထားရန္ လိုသည္။ စင္ကာပူသို႔ အလုပ္ လာလုပ္သူ မည္သူမဆို အား လုပ္ငန္းခြင္တြင္ အလုပ္လုပ္စဥ္ ေဘး အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းရန္ လိုက္နာရမည့္ အေျခခံ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား ကို အစိုးရမွ တစ္ရက္ သင္တန္း (Construction Safety Orientation Course – CSOC) ေပးကာ စာေမးပဲြ ေျဖဆို ေစသည္။ ယခင္ကေတာ့ ကိစၥမရိွ။ တစ္ခါမေအာင္ ေနာက္တစ္ခါ ထပ္ေျဖ။ မေအာင္မခ်င္း ေျဖ။ ယခုေတာ့ ကိစၥ ရိွလာၿပီ။ ၂၀၀၇ ဇူလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔မွစကာ ထိုစာေမးပဲြကို သံုးခါပဲ ေျဖခြင့္ရိွ ေတာ့သည္။ သံုးခါေျဖလို႔ မွ မေအာင္လွ်င္ တာ့တာ။ ဘိုင့္ဘိုင္။ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္လို႔ မရေသး။ ကိုယ့္တုိင္းျပည္ ျပန္ကာ ေလ့လာ လိုက္ဦး။ ေသခ်ာမွ ျပန္လာ။ အဲေလ၊ ေအးဂ်င့္ဖီးေလး ေတာ့ ၃-၄ ေထာင္ေလာက္ ထပ္ကုန္မွာေပါ့။
စင္ကာပူေျမသို႔ ေျခခ်မိသည္မွ ႏွစ္ပတ္အတြင္း ထိုသင္တန္းကို တက္ေရာက္ ေျဖဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။ ထို စာေမးပဲြ ေအာင္လွ်င္ SOC pass ကဒ္ ထုတ္ေပးမည္ ျဖစ္၏။ ထိုကဒ္ရမွသာ Work Permit ကဒ္ကို ထုတ္ယူခြင့္ ရိွမည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အလုပ္သမား သည္ ထို သင္တန္းကို မေအာင္ျမင္။ က်ရံႈးသည္ ျဖစ္အ့ံ။ ၎၏ အလုပ္ရွင္သည္ ေနာက္ထပ္ သံုးလ အေတာအတြင္း ေနာက္ထပ္ Work Permit အသစ္ ထပ္မံ ေလွ်ာက္ထားျခင္းမွ တားျမစ္ခံရမည္ ျဖစ္၏။ သက္တမ္း တိုးမည့္ အလုပ္သမားမ်ား အေနႏွင့္ မိမိတို႔ သက္တမ္း တိုးမည့္ ရက္ထက္ CSOC ကဒ္၏ သက္တမ္းက အနည္းဆံုး တစ္လ ပိုေနရမည္ ျဖစ္၏။
စင္ကာပူသို႔ေရာက္သည္ႏွင့္ ပထမဆံုး လုပ္ေဆာင္ရေသာ အလုပ္မွာ ေဆးစစ္ေဆး ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ Work Permit ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အလုပ္သမား တစ္ဦးအတြက္ MOM မွ သတ္မွတ္ထား ေသာ ေဆးစစ္ ေဆးျခင္းကို အလုပ္ရွင္မွ က်ခံ စီစဥ္ ေပးရပါသည္။ ထိုေဆးစစ္ျခင္း ေအာင္ပါမွ ေနာက္ဆက္တဲြ လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လုပ္လို႔ ရသည္။ ေဆးမေအာင္လွ်င္ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ မျပဳ။
လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အေနႏွင့္ မိမိခန္႔ထားေသာ အလုပ္သမားမ်ား အတြက္ အစိုးရသို႔ levy ေပးေဆာင္ရ ပါသည္။ မိမိ လုပ္ငန္းအလိုက္ levy မွာ အမိ်ဳးမ်ိဳးရိွ၏။ ကြ်မ္းက်င္လုပ္သား လက္မွတ္ရ (low levy) မ်ားအတြက္ တစ္ဦးလွ်င္ တစ္လ ၁၅၀ (ယခု ၅၀)၊ မကြ်မ္းက်င္သူ (high levy) မ်ားအတြက္ တစ္ဦးလွ်င္ တစ္လ ၂၄၀ မွ ၄၇၀ အထိ မိမိလုပ္ငန္း၊ ခန္႔ထား ေသာ လုပ္သား ဦးေရကို လိုက္ကာ အစားစား ေပးေဆာင္ ရပါသည္။ Levy အမိ်ဳးအစား မ်ားမွာ မ်ားေျမာင္လွ သည္ျဖစ္၍ ဤေနရာတြင္ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ ပိုမို သိရိွလိုသူမ်ား MOM အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာႏုိင္ပါသည္။
high levy တစ္ဦးသည္ စင္ကာပူတြင္ ၾကာၾကာ လုပ္၍မရ။ စင္ကာပူတြင္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ စုစုေပါင္း ေျခာက္ႏွစ္ သာ ခြင့္ျပဳသည္။ Low levy သမားဆိုလွ်င္ေတာ့ ၁၈ ႏွစ္ထိ(ယခင္က ၁၅ ႏွစ္သာ) လုပ္လို႔ ရသည္။ သို႔အတြက္ WP တစ္ဦး အေနႏွင့္ Low levy ျဖစ္ရန္လည္း အေရးႀကီး ေသး၏။
ကြ်န္ေတာ္အသိ အခ်ိဳ႔ WP မ်ားထဲတြင္ သူတို႔ အလုပ္ရွင္က သူတို႔ကို levy ဆိုကာ ပိုက္ဆံ ျဖတ္သည္ ဆို၏။ အမွန္မွာ levy သည္ အလုပ္ရွင္က ေပးေဆာင္ရ မည္သာျဖစ္ၿပီး အလုပ္သမားမ်ား ထံမွ ျဖတ္ပိုင္ခြင့္မရိွ။ ဤသို႔ျဖတ္သည္ ဆိုပါက MOM (Ministry of Manpower) တြင္ တိုင္ကာ ျပန္ေတာင္းလို႔ ရပါသည္။ (သို႔ေသာ္ မိမိ Work permit သက္တမ္း ကုန္ၿပီး ဤကုမၸဏီမွ ထြက္ေတာ့မည္ ဆိုမွ တိုင္တာ ေကာင္းသည္ေပ့ါ။ မဟုတ္လွ်င္ တစ္၀က္ တစ္ပ်က္ နွင့္ သူတို႔က Work permit ကို cancel လုပ္လိုက္လွ်င္ မခက္ပါလား။ ေနာက္ၿပီး နားလည္ တတ္ကြ်မ္းသည့္ သူမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ၿပီးမွ လုပ္သင့္ သည္ ဟု အၾကံေပး လိုပါသည္။)
အလုပ္ရွင္သည္ WP တစ္ဦးအတြက္ ေဆးကုသ စရိတ္မ်ားကို က်ခံရမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ေဆးကုသ စရိတ္ က်ခံ ႏိုင္ရန္ အလုပ္ေခၚစဥ္ ကတည္းက အလုပ္သမား တစ္ဦးလွ်င္ တစ္ႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရး အာမခံ S$5000.00 တင္ထားရ ပါ၏။ ၀န္ထမ္းအတြက္ ေဆးကုသ စရိတ္ကို အလုပ္ရွင္က ေပးစရာမလိုပဲ အာမခံ ကုမၸဏီက ေပးပါသည္။ သို႔အတြက္ မိမိတို႔ မမာမက်န္း ျဖစ္၍ ေဆးခန္းသြားသည့္ စရိတ္စက အားလံုးကို ကုမၸဏီသို႔ ျပန္ေတာင္းႏိုင္ ပါသည္။
Work permit ေလွ်ာက္ျခင္း၊ အသစ္ျပန္လုပ္ျခင္း၊ သက္တမ္းတိုးျခင္း၊ သက္တမ္းျပည့္ ၍ျဖစ္ေစ သက္တမ္း မျပည့္ေသးမီ အေၾကာင္း အမိ်ဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ မိမိတိုင္းျပည္သို႔ ျပန္ပို႔သည့္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ခ၊ လံုျခံဳေရး အာမခံ ေၾကး၊ Safety Orientation Course, Safety Induction Course မ်ားအတြက္ သင္တန္းေၾကး စသည္ အားလံုးကို အလုပ္ရွင္ကသာ ေပးေဆာင္ရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို အလုပ္သမား၏ လုပ္ခထဲမွ ျဖတ္၍မရပါ။ (ရည္ညႊန္း ၊ http://www.mom.gov.sg/WP_S_Pass_Conditions.pdf Second Schedule အပိုဒ္ ၃၄။)
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမား တစ္ဦး ရရိွရမည့္ လခကို လခထုတ္ရက္မွ ၇ ရက္အတြင္း ထုတ္ေပး ရမည္ ျဖစ္ပါ သည္။ (အထက္ပါ ရည္ညႊန္း Third Schedule အပိုဒ္ ၄။)
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမား တစ္ဦးကို ၎ ကိုင္ေဆာင္ထား ေသာ Work Permit ကဒ္ျပားေပၚတြင္ ေဖာ္ျပထား သည့္ အလုပ္ အမိ်ဳးအစားမွ လြဲ၍ အျခား အလုပ္မ်ား ကို လုပ္ခိုင္းပိုင္ခြင့္ မရိွ။ မိမိ အလုပ္သမား ကို ၎ကိုယ္တိုင္ ပိုင္ေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း လုပ္ရန္ ခြင့္ျပဳပိုင္ခြင့္ မရိွ။ အိမ္ရွင္သည္ အိမ္ေဖာ္ တစ္ဦးအား မိမိအိမ္မွလဲြ၍ အျခား မိမိ၏ မိဘ ေဆြမ်ိဳး အိမ္မ်ားတြင္ ခိုင္းပိုင္ခြင့္ မရိွ။ Work Permit ေပၚတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ လိပ္စာတြင္သာ လုပ္ခိုင္းရမည္။
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမား၏ Work permit မူရင္းကို မည္သည့္ အေၾကာင္းႏွင့္မွ သိမ္းမထား ရပါ။ အလုပ္သမား သည္သာ Work permit မူရင္းကို ကိုင္ထားပိုင္ခြင့္ ရိွပါသည္။(အထက္ပါ ရည္ညႊန္း Third Schedule အပိုဒ္ ၁၃။)
အလုပ္ရွင္သည္ မိမိ အလုပ္သမားမ်ား အတြက္ ေနစရာ စီစဥ္ေပးရ ပါမည္။ ထုိ႔ျပင္ လုပ္ငန္းခြင္ ထဲတြင္ ထိခိုက္ ဒါဏ္ရာ ရပါက ေလ်ာ္ေၾကး ရရပါမည္။ မည္သည့္ ထိခိုက္ ဒါဏ္ရာမ်ား အတြက္ မည္မွ် ေလ်ာ္ေၾကး ရထိုက္သည္ကုိ ေနာက္ပိုင္းတြင္ တတ္ႏိုင္သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ ေဖာ္ျပေပးပါမည္။
အလုပ္ရွင္သည္ အလုပ္သမားကို ပစ္စလက္ခတ္ ပစ္မထားရ။ ဥပေဒ ျပင္ပမွ လုပ္ရပ္မ်ားကို တားဆီးရမည္။ အလုပ္ရွင္သည္ မိမိ အလုပ္သမား ကို အႏၱရာယ္ရိွႏိုင္သည့္ အေျခအေနမွ ကာကြယ္ ေပးရမည္။ ဥပမာ - လံုေလာက္စြာ အနားယူ ေစရမည္။ ထို႔ျပင္ အလုပ္သမား ကိုယ္တိုင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္မွ အျခားသူမ်ားအတြက္ေသာ္ လည္းေကာင္း အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ ႏုိင္ေစရန္ ဖန္တီး ေပးရမည္။
အကယ္၍ မိမိအလုပ္သမားသည္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အတြင္း အေၾကာင္း တစံုတရာေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ပါက အလုပ္ သမား၏ ရုပ္အေလာင္းကို သျဂိဳဟ္စရိတ္၊ ရုပ္အေလာင္း ကို မိသားစုထံ ျပန္ပို႔စရိတ္၊ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ ပစၥည္း၊ ေငြ စသည္ တို႔ကို မိသားစုထံ ျပန္ပို႔ စရိတ္ အားလံုးကို အလုပ္ရွင္ က က်ခံရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ (အထက္ပါ ရည္ညႊန္း Third Schedule အပိုဒ္ ၁၇။)
Saturday, July 18, 2009
Build Your Future VIII
အခန္း (၅)
အေထြေထြ
၅၊ ၁။ Short Term Visit Pass သက္တမ္းတိုးျခင္း
သင္သည္ စင္ကာပူတြင္ ႏွစ္လတန္သည္၊ သံုးလတန္သည္ ေနမည္ဆိုပါက လက္ရွိ ကိုင္ေဆာင္ ထားေသာ Short Term Visit Pass ကို သက္တမ္း တိုးရန္ လိုပါလိမ့္မည္။
သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ သက္တမ္း တိုးျခင္းအတြက္ တစံုတရာ စိုးရိမ္စရာ မရိွပါ။ အင္တာနက္မွ တိုး၍ ရပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ တိုးျခင္းကို e-XTEND Online ဟု ေခၚပါသည္။ အင္တာနက္ကို ၀င္ၿပီး လိုအပ္သည္ မ်ားကို ျဖည့္ကာ submit လုပ္လိုက္လွ်င္ ၿပီးပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ရန္ ICA Website https://www.psi.gov.sg/ သို႔ ၀င္ပါ။
e-XTEND လုပ္သူမ်ား အေနႏွင့္ စာအုပ္ေပၚတြင္ တံဆိပ္တံုး ထုရန္ မလိုပါ။ Visit Pass သက္တမ္း မကုန္မီ အနည္းဆံုး ၂ ရက္ ႀကိဳတင္၍ သက္တမ္း တိုးရ ပါမည္။ ထို႔ျပင္ နီးရာစာတိုက္ တစ္ခုခုတြင္ သြားေရာက္ extend လုပ္ႏိုင္ပါ ေသးသည္။
သက္တမ္းတိုးခ မွာ S$40.00 ျဖစ္ၿပီး အမ်ားဆံုး ရက္ ၉၀ (စင္ကာပူသို႔ စတင္ ၀င္ေရာက္သည့္ ေန႔မွ စ၍) ထိ တိုးႏိုင္ ပါသည္။
၅၊ ၂။ ေဆးစစ္ရန္ လာလိုသူမ်ား
စင္ကာပူသို႔ ေဆးကုသခံယူရန္ လာလိုသူမ်ားအတြက္ ဤစာအုပ္ တတိယပိုင္း၊ အခန္း (၉) တြင္ အျပည့္အစံု ေဖာ္ျပ ထားပါသည္။
၅၊ ၃။ စင္ကာပူမွ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ျခင္း
စင္ကာပူသို႔ ေခတၱ အလည္အပတ္ လာသူမ်ားျဖစ္ေစ၊ အလုပ္ လာလုပ္သူမ်ား ျဖစ္ေစ၊ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံသား ခံယူၿပီး စင္ကာပူတြင္ အၿပီးအပိုင္ ေနထိုင္သူမ်ားပင္ ျဖစ္ေစ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ၾကရဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ရန္ ျပင္ဆင္ျခင္း သည္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေပရာ ဤေနရာတြင္ တတ္ႏိုင္ သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ေခတၱ အလည္လာသူမ်ား ျပန္ျခင္း
စင္ကာပူသို႔ အလည္လာၿပီး ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္မည့္သူမ်ားသည္ မည္သူမဆို မိမိတို႔၏ အိမ္သူ အိမ္သားမ်ား၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ား၊ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္း မ်ားအတြက္ လက္ေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား၊ စားစရာ ေသာက္စရာမ်ား ၀ယ္ယူသြား လိုေပလိမ့္မည္။ သို႔၀ယ္ရာတြင္ ပစၥည္းစံုၿပီး၊ ေစ်းလည္း သက္သာေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ မူစတာဖာ စင္တာ တြင္ သြားေရာက္ ၀ယ္ယူႏုိင္ ပါေၾကာင္း ညႊန္းလိုက္ပါသည္။
Work Permit Holder မ်ား ျမန္မာျပည္ ျပန္ျခင္း
ထိုသူမ်ားအဖို႔ အေရးႀကီးသည္မွာ အၿပီးျပန္သည္ ျဖစ္လွ်င္ မိမိတို႔ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ Work Permit ကို ကုမၸဏီမွ cancel လုပ္ၿပီး မိမိ လက္ထဲတြင္ Special Pass ရရိွထားရန္ ျဖစ္ပါသည္။ Work Permit ကို cancel လုပ္အၿပီး ၇ ရက္အတြင္း စင္ကာပူႏိုင္ငံမွ ထြက္ခြာ ေပးရပါမည္။ ေလဆိပ္မွ ထြက္ခြာ ေသာအခါ ထို special pass ကို ေလဆိပ္ရိွ immigration တြင္ အပ္ႏံွခဲ့ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အကယ္၍ ခြင့္ျပန္သည္ ျဖစ္ပါမူ ကုမၸဏီမွ ခြင့္စာ ရယူရန္ လိုပါသည္။ ထိုခြင့္စာကို ေလဆိပ္တြင္ ျပရပါမည္။ သို႔မွသာ ေလဆိပ္က မိမိပတ္စ္ပို႔ စာအုပ္ေပၚတြင္ ခြင့္ႏွင့္ျပန္လာသူ ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ ေပးလိုက္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ခြင့္ျပန္သူမ်ား အေနႏွင့္ ျမန္မာျပည္ တြင္ တစ္လထက္ ပိုမေနဘဲ စင္ကာပူ ျပန္လာပါက ဘာမွ လုပ္စရာ မလိုဘဲ သည္အတိုင္း ျပန္ထြက္ လာ၍ ရေသာ္လည္း တစ္လထက္ ပိုေနသူမ်ား အဖို႔ ျပည္ပထြက္ခြာခြင့္ (D Form) ထပ္လုပ္ရပါမည္။
မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပန္သည္ျဖစ္ေစ မိမိျပန္လိုသည့္ရက္တြင္ ျပန္ႏုိင္ရန္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ ကို ခပ္ေစာေစာ ကတည္းက တင္ႀကိဳ booking လုပ္ထားရန္ လိုပါသည္။ အထူးသျဖင့္ စင္ကာပူ၏ ရံုးပိတ္ရက္ရွည္ ျဖစ္ေသာ တရုပ္ ႏွစ္ကူး ပိတ္ရက္မ်ား တြင္ ခရီး အသြားအလာ မ်ားတတ္ရာ ထို ပိတ္ရက္မ်ား တြင္ ျပန္လိုသူတို႔ အဖို႔ ႏွစ္လ၊ သံုးလ အႀကိဳ ကတည္းက booking လုပ္ထားသင့္ ပါသည္။
ခ်န္ဂီေလဆိပ္ အတြင္းပိုင္းကို ေတြ႔ရစဥ္
ေလယာဥ္ လက္မွတ္မ်ားကို ပင္နင္စူလာ ပလာဇာရိွ ျမန္မာ ဆိုင္မ်ား၌ လြယ္ကူစြာပင္ မွာယူ ရရိွႏိုင္ပါသည္။ ပစၥည္းမ်ား ထုပ္ပိုးေသာ အခါတြင္ ျမန္မာျပည္မွ လာစဥ္က ကဲ့သို႔ပင္ အေလးခ်ိန္ကို ခန္႔မွန္း ထည့္သိုရန္ လိုပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ကီလိုပို အမ်ားႀကီး ေပးေဆာင္ရ ပါလိမ့္မည္။ Check-in ကိုလည္း ေလယာဥ္ထြက္ မည့္အခ်ိန္ထက္ ႏွစ္နာရီ ေစာ၍ လုပ္ပါသည္။
ေလဆိပ္သို႔ ရထားျဖင့္သြားလွ်င္ အစိမ္းေရာင္ လိုင္းျဖင့္သြားၿပီး Tanah Merah interchange တြင္ ေလယာဥ္ကြင္းသို႔ သြားမည့္ ရထားကို ေျပာင္းစီး ပါ။
ေလဆိပ္ထဲတြင္ မိမိစီးရမည့္ ေလယာဥ္ ခရီးစဥ္အမွတ္၊Check-in လုပ္ရမည့္ Row နံပါတ္၊ ေလယာဥ္ထြက္မည့္ အခ်ိန္ စသည္တုိ႔ကို ေဖာ္ျပထားေသာ ကြန္ျပဴတာ ဖန္သားျပင္မ်ားကို ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။
ခ်န္ဂီေလဆိပ္တြင္ Terminal 1, 2, 3 ဟု ရိွရာ မိမိ မည္သည့္ Terminal မွ စီး ရမည္ ကိုလည္း သိထားရန္ လုိပါသည္။ ဤတြင္ Terminal 2 သည္ ဘူတာႏွင့္ အနီးဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ ဘူတာမွ ထြက္ၿပီး ရွည္လွ်ား၊ ျမင့္မား လွေသာ စက္ေလွခါးႀကီး ကို စီးတက္သြားလွ်င္ Terminal 2 သို႔ေရာက္ပါသည္။
မိမိ ေလယာဥ္ ေစာင့္ဆိုင္းရမည့္ အခန္းငယ္သို႔ အ၀င္တြင္ မိမိတြင္ ပါလာေသာ လက္ဆဲြ အထုပ္အပိုးမ်ားကို စစ္ပါသည္။ သတိျပဳရ မည္မွာ ထို လက္ဆဲြ အထုပ္အပိုးမ်ား အတြင္းသို႔ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ ဆပ္ျပာရည္ စေသာ အရည္မ်ား ကို ထည့္သြင္း သယ္ယူခြင့္ မျပဳပါ။ ထိုအရည္မ်ား သယ္လိုပါက Luggage အထုပ္မ်ားထဲ ထည့္သြင္း သယ္ေဆာင္ရ ပါမည္။
၅၊ ၄။ ျမန္မာျပည္အ၀င္ White Card ျဖည့္ျခင္း ႏွင့္
ေလယာဥ္စီးျခင္းမွာ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပ ခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ ထပ္မံ မေဖာ္ျပ ေတာ့ပါ။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာျပည္ တြင္း၀င္ရန္ White Card ႏွင့္ အေကာက္ခြန္ ေၾကျငာခ်က္ပံုစံ ျဖည့္ရန္ေတာ့ လိုပါလိမ့္မည္။
White Card ႏွင့္ Custom Declare ပံုစံ မ်ားကို ေလယာဥ္ ေပၚမွာ ကတည္းက ေ၀ေပးပါ လိမ့္မည္။ မိမိ အိမ္သာ သြားေနခိုက္ သို႔မဟုတ္ အိပ္ငိုက္ ေနခိုက္ လာေ၀သြား၍ မရလိုက္ေသာ္ ေလယာဥ္မယ္ ကေလးမ်ား ထံ ေတာင္းယူပါ။
ထို႔ေနာက္ ေအာက္ပါ ပံုစံတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္ အတိုင္း White Card ႏွင့္ Custom Declare ပံုစံ တို႔ကို အဆင္သင့္ ျဖည့္ထားပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက ေလယာဥ္ကြင္း ေရာက္မွ ျဖည့္ရ လွ်င္ အခ်ိန္ကုန္ ပါသည္။ မိမိကို လာႀကိဳေနသူ မ်ားအား ျမင္ေနရပါလွ်က္ ေလယာဥ္ကြင္း အတြင္း မည္သူမွ် အခ်ိန္ကုန္ ခံလိုမည္ မဟုတ္ပါ။
အေကာက္ခြန္ ေၾကျငာခ်က္ ပံုစံ
ပတ္စ္ပို႔၊ ခြင့္စာ၊ အခြန္ ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ မိတၱဴ၊ White Card စသည္ တို႔ကို အဆင္သင့္ ျပင္ဆင္ထားပါ။ ရန္ကုန္ ေလဆိပ္ အတြင္း ၀င္ေရာက္လာ ၿပီးေနာက္ ပထမဦးဆံုး လုပ္ရမည့္ အလုပ္မွာ ျမန္မာ ျပည္ ၀င္ခြင့္ ပံုစံကို ျဖည့္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုပံုစံကို ေစာစီးစြာ ယူၿပီး အဆင္သင့္ ျဖည့္ထားပါ။ တန္းစီရင္း ျဖည့္ႏိုင္ ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ မိမိ အလွည့္ေရာက္ ေသာ္ အဆင္သင့္ ထုတ္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔၊ ခြင့္စာ၊ အခြန္ေျပစာ မိတၱဴ၊ White Card၊ ျမန္မာျပည္ ၀င္ခြင့္ပံုစံ စသည္ တို႔ကို ထုတ္ေပး လိုက္ပါ။ ထို႔ေနာက္ မိမိ အထုပ္မ်ားကို Luggage ခါးပတ္ ေပၚတြင္ သြားေရြးပါ။ အထုပ္မ်ား ေရြးၿပီးေသာ္ ေလယာဥ္ေပၚ တြင္ ျဖည့္လာသည့္ အခြန္ေၾကျငာခ်က္ ပံုစံကို အဆင္သင့္ ကိုင္ထားၿပီး အေကာက္ခြန္ ေကာင္တာ တြင္ ပါလာေသာ အထုပ္မ်ား ကို အစစ္ေဆး ခံပါ။
ထို႔ေနာက္တြင္မေတာ့ ေလဆိပ္မွ ထြက္ၿပီး မိမိအား လာေရာက္ ႀကိဳဆိုေနေသာ မိသားစုမ်ား ႏွင့္ ၀မ္းသာ အားရ ျပန္လည္ ဆံုေတြ႔ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသတည္း။
ေလယာဥ္ေပၚမွ ေတြ႔ရသည့္ ျမန္မာျပည္ ၏ အလွ
အေထြေထြ
၅၊ ၁။ Short Term Visit Pass သက္တမ္းတိုးျခင္း
သင္သည္ စင္ကာပူတြင္ ႏွစ္လတန္သည္၊ သံုးလတန္သည္ ေနမည္ဆိုပါက လက္ရွိ ကိုင္ေဆာင္ ထားေသာ Short Term Visit Pass ကို သက္တမ္း တိုးရန္ လိုပါလိမ့္မည္။
သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ သက္တမ္း တိုးျခင္းအတြက္ တစံုတရာ စိုးရိမ္စရာ မရိွပါ။ အင္တာနက္မွ တိုး၍ ရပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ တိုးျခင္းကို e-XTEND Online ဟု ေခၚပါသည္။ အင္တာနက္ကို ၀င္ၿပီး လိုအပ္သည္ မ်ားကို ျဖည့္ကာ submit လုပ္လိုက္လွ်င္ ၿပီးပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ရန္ ICA Website https://www.psi.gov.sg/ သို႔ ၀င္ပါ။
e-XTEND လုပ္သူမ်ား အေနႏွင့္ စာအုပ္ေပၚတြင္ တံဆိပ္တံုး ထုရန္ မလိုပါ။ Visit Pass သက္တမ္း မကုန္မီ အနည္းဆံုး ၂ ရက္ ႀကိဳတင္၍ သက္တမ္း တိုးရ ပါမည္။ ထို႔ျပင္ နီးရာစာတိုက္ တစ္ခုခုတြင္ သြားေရာက္ extend လုပ္ႏိုင္ပါ ေသးသည္။
သက္တမ္းတိုးခ မွာ S$40.00 ျဖစ္ၿပီး အမ်ားဆံုး ရက္ ၉၀ (စင္ကာပူသို႔ စတင္ ၀င္ေရာက္သည့္ ေန႔မွ စ၍) ထိ တိုးႏိုင္ ပါသည္။
၅၊ ၂။ ေဆးစစ္ရန္ လာလိုသူမ်ား
စင္ကာပူသို႔ ေဆးကုသခံယူရန္ လာလိုသူမ်ားအတြက္ ဤစာအုပ္ တတိယပိုင္း၊ အခန္း (၉) တြင္ အျပည့္အစံု ေဖာ္ျပ ထားပါသည္။
၅၊ ၃။ စင္ကာပူမွ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ျခင္း
စင္ကာပူသို႔ ေခတၱ အလည္အပတ္ လာသူမ်ားျဖစ္ေစ၊ အလုပ္ လာလုပ္သူမ်ား ျဖစ္ေစ၊ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံသား ခံယူၿပီး စင္ကာပူတြင္ အၿပီးအပိုင္ ေနထိုင္သူမ်ားပင္ ျဖစ္ေစ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ၾကရဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ရန္ ျပင္ဆင္ျခင္း သည္လည္း အေရးႀကီးေသာ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေပရာ ဤေနရာတြင္ တတ္ႏိုင္ သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ေခတၱ အလည္လာသူမ်ား ျပန္ျခင္း
စင္ကာပူသို႔ အလည္လာၿပီး ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္မည့္သူမ်ားသည္ မည္သူမဆို မိမိတို႔၏ အိမ္သူ အိမ္သားမ်ား၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ား၊ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္း မ်ားအတြက္ လက္ေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား၊ စားစရာ ေသာက္စရာမ်ား ၀ယ္ယူသြား လိုေပလိမ့္မည္။ သို႔၀ယ္ရာတြင္ ပစၥည္းစံုၿပီး၊ ေစ်းလည္း သက္သာေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ မူစတာဖာ စင္တာ တြင္ သြားေရာက္ ၀ယ္ယူႏုိင္ ပါေၾကာင္း ညႊန္းလိုက္ပါသည္။
Work Permit Holder မ်ား ျမန္မာျပည္ ျပန္ျခင္း
ထိုသူမ်ားအဖို႔ အေရးႀကီးသည္မွာ အၿပီးျပန္သည္ ျဖစ္လွ်င္ မိမိတို႔ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ Work Permit ကို ကုမၸဏီမွ cancel လုပ္ၿပီး မိမိ လက္ထဲတြင္ Special Pass ရရိွထားရန္ ျဖစ္ပါသည္။ Work Permit ကို cancel လုပ္အၿပီး ၇ ရက္အတြင္း စင္ကာပူႏိုင္ငံမွ ထြက္ခြာ ေပးရပါမည္။ ေလဆိပ္မွ ထြက္ခြာ ေသာအခါ ထို special pass ကို ေလဆိပ္ရိွ immigration တြင္ အပ္ႏံွခဲ့ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အကယ္၍ ခြင့္ျပန္သည္ ျဖစ္ပါမူ ကုမၸဏီမွ ခြင့္စာ ရယူရန္ လိုပါသည္။ ထိုခြင့္စာကို ေလဆိပ္တြင္ ျပရပါမည္။ သို႔မွသာ ေလဆိပ္က မိမိပတ္စ္ပို႔ စာအုပ္ေပၚတြင္ ခြင့္ႏွင့္ျပန္လာသူ ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ ေပးလိုက္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ခြင့္ျပန္သူမ်ား အေနႏွင့္ ျမန္မာျပည္ တြင္ တစ္လထက္ ပိုမေနဘဲ စင္ကာပူ ျပန္လာပါက ဘာမွ လုပ္စရာ မလိုဘဲ သည္အတိုင္း ျပန္ထြက္ လာ၍ ရေသာ္လည္း တစ္လထက္ ပိုေနသူမ်ား အဖို႔ ျပည္ပထြက္ခြာခြင့္ (D Form) ထပ္လုပ္ရပါမည္။
မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပန္သည္ျဖစ္ေစ မိမိျပန္လိုသည့္ရက္တြင္ ျပန္ႏုိင္ရန္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ ကို ခပ္ေစာေစာ ကတည္းက တင္ႀကိဳ booking လုပ္ထားရန္ လိုပါသည္။ အထူးသျဖင့္ စင္ကာပူ၏ ရံုးပိတ္ရက္ရွည္ ျဖစ္ေသာ တရုပ္ ႏွစ္ကူး ပိတ္ရက္မ်ား တြင္ ခရီး အသြားအလာ မ်ားတတ္ရာ ထို ပိတ္ရက္မ်ား တြင္ ျပန္လိုသူတို႔ အဖို႔ ႏွစ္လ၊ သံုးလ အႀကိဳ ကတည္းက booking လုပ္ထားသင့္ ပါသည္။
ခ်န္ဂီေလဆိပ္ အတြင္းပိုင္းကို ေတြ႔ရစဥ္ေလယာဥ္ လက္မွတ္မ်ားကို ပင္နင္စူလာ ပလာဇာရိွ ျမန္မာ ဆိုင္မ်ား၌ လြယ္ကူစြာပင္ မွာယူ ရရိွႏိုင္ပါသည္။ ပစၥည္းမ်ား ထုပ္ပိုးေသာ အခါတြင္ ျမန္မာျပည္မွ လာစဥ္က ကဲ့သို႔ပင္ အေလးခ်ိန္ကို ခန္႔မွန္း ထည့္သိုရန္ လိုပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ကီလိုပို အမ်ားႀကီး ေပးေဆာင္ရ ပါလိမ့္မည္။ Check-in ကိုလည္း ေလယာဥ္ထြက္ မည့္အခ်ိန္ထက္ ႏွစ္နာရီ ေစာ၍ လုပ္ပါသည္။
ေလဆိပ္သို႔ ရထားျဖင့္သြားလွ်င္ အစိမ္းေရာင္ လိုင္းျဖင့္သြားၿပီး Tanah Merah interchange တြင္ ေလယာဥ္ကြင္းသို႔ သြားမည့္ ရထားကို ေျပာင္းစီး ပါ။
ေလဆိပ္ထဲတြင္ မိမိစီးရမည့္ ေလယာဥ္ ခရီးစဥ္အမွတ္၊Check-in လုပ္ရမည့္ Row နံပါတ္၊ ေလယာဥ္ထြက္မည့္ အခ်ိန္ စသည္တုိ႔ကို ေဖာ္ျပထားေသာ ကြန္ျပဴတာ ဖန္သားျပင္မ်ားကို ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။
ခ်န္ဂီေလဆိပ္တြင္ Terminal 1, 2, 3 ဟု ရိွရာ မိမိ မည္သည့္ Terminal မွ စီး ရမည္ ကိုလည္း သိထားရန္ လုိပါသည္။ ဤတြင္ Terminal 2 သည္ ဘူတာႏွင့္ အနီးဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ ဘူတာမွ ထြက္ၿပီး ရွည္လွ်ား၊ ျမင့္မား လွေသာ စက္ေလွခါးႀကီး ကို စီးတက္သြားလွ်င္ Terminal 2 သို႔ေရာက္ပါသည္။အထက္ေဖာ္ျပပါ ကြန္ျပဴတာ ဖန္သားျပင္ ႀကီးတြင္ မိမိစီးမည့္ ခရီးစဥ္ အတြက္ ညႊန္ျပထားေသာ Row နံပါတ္တြင္ Check-in လုပ္ပါ။ ကီလိုပို ေနလွ်င္ ထို Row မ်ား အဆံုးတြင္ ကီလိုပို ေပးေဆာင္ရာ ေကာင္တာ ရိွပါသည္။ ထုိေနရာသို႔ သြားၿပီး က်သင့္ေငြကို ေပးပါ။
Check-in လုပ္ၿပီး ေလဆိပ္ထဲ၀င္လို၀င္၊ ေစာေနေသး သျဖင့္ မ၀င္လို ေသးေသာ္ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ေလဆိပ္ထဲရိွ စားေသာက္ဆိုင္ မ်ားတြင္ အဆာေျပ စားေသာက္လို႔ ရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေလဆိပ္အတြင္း ပိုင္းသို႔ ၀င္သြားလွ်င္ ပထမဆံုး ျဖတ္ရမည္မွာ လ.၀.က ျဖစ္ပါသည္။ လ.၀.က တြင္ လိုအပ္ေသာ စာရြက္ စာတမ္း ကိစၥမ်ား ကို ရွင္းလင္းၿပီး လက္မွတ္ေပၚတြင္ ေရးထား သည့္ Channel သို႔ သြားရပါမည္။ ထုိ Channel ကို မည္သုိ႔ သြားရမည္ကိုလည္း လမ္းညႊန္မ်ား ထားေပးထား ပါသည္။ လမ္းညႊန္ အတိုင္း လိုက္သြားလွ်င္ မွားစရာ မရိွပါ။
Check-in လုပ္ၿပီး ေလဆိပ္ထဲ၀င္လို၀င္၊ ေစာေနေသး သျဖင့္ မ၀င္လို ေသးေသာ္ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ေလဆိပ္ထဲရိွ စားေသာက္ဆိုင္ မ်ားတြင္ အဆာေျပ စားေသာက္လို႔ ရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေလဆိပ္အတြင္း ပိုင္းသို႔ ၀င္သြားလွ်င္ ပထမဆံုး ျဖတ္ရမည္မွာ လ.၀.က ျဖစ္ပါသည္။ လ.၀.က တြင္ လိုအပ္ေသာ စာရြက္ စာတမ္း ကိစၥမ်ား ကို ရွင္းလင္းၿပီး လက္မွတ္ေပၚတြင္ ေရးထား သည့္ Channel သို႔ သြားရပါမည္။ ထုိ Channel ကို မည္သုိ႔ သြားရမည္ကိုလည္း လမ္းညႊန္မ်ား ထားေပးထား ပါသည္။ လမ္းညႊန္ အတိုင္း လိုက္သြားလွ်င္ မွားစရာ မရိွပါ။
မိမိ ေလယာဥ္ ေစာင့္ဆိုင္းရမည့္ အခန္းငယ္သို႔ အ၀င္တြင္ မိမိတြင္ ပါလာေသာ လက္ဆဲြ အထုပ္အပိုးမ်ားကို စစ္ပါသည္။ သတိျပဳရ မည္မွာ ထို လက္ဆဲြ အထုပ္အပိုးမ်ား အတြင္းသို႔ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္၊ ဆပ္ျပာရည္ စေသာ အရည္မ်ား ကို ထည့္သြင္း သယ္ယူခြင့္ မျပဳပါ။ ထိုအရည္မ်ား သယ္လိုပါက Luggage အထုပ္မ်ားထဲ ထည့္သြင္း သယ္ေဆာင္ရ ပါမည္။၅၊ ၄။ ျမန္မာျပည္အ၀င္ White Card ျဖည့္ျခင္း ႏွင့္
အေကာက္ခြန္ ျဖတ္ျခင္း
ေလယာဥ္စီးျခင္းမွာ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပ ခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ ထပ္မံ မေဖာ္ျပ ေတာ့ပါ။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာျပည္ တြင္း၀င္ရန္ White Card ႏွင့္ အေကာက္ခြန္ ေၾကျငာခ်က္ပံုစံ ျဖည့္ရန္ေတာ့ လိုပါလိမ့္မည္။
White Card ႏွင့္ Custom Declare ပံုစံ မ်ားကို ေလယာဥ္ ေပၚမွာ ကတည္းက ေ၀ေပးပါ လိမ့္မည္။ မိမိ အိမ္သာ သြားေနခိုက္ သို႔မဟုတ္ အိပ္ငိုက္ ေနခိုက္ လာေ၀သြား၍ မရလိုက္ေသာ္ ေလယာဥ္မယ္ ကေလးမ်ား ထံ ေတာင္းယူပါ။
ထို႔ေနာက္ ေအာက္ပါ ပံုစံတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္ အတိုင္း White Card ႏွင့္ Custom Declare ပံုစံ တို႔ကို အဆင္သင့္ ျဖည့္ထားပါ။ သို႔မဟုတ္ပါက ေလယာဥ္ကြင္း ေရာက္မွ ျဖည့္ရ လွ်င္ အခ်ိန္ကုန္ ပါသည္။ မိမိကို လာႀကိဳေနသူ မ်ားအား ျမင္ေနရပါလွ်က္ ေလယာဥ္ကြင္း အတြင္း မည္သူမွ် အခ်ိန္ကုန္ ခံလိုမည္ မဟုတ္ပါ။
အေကာက္ခြန္ ေၾကျငာခ်က္ ပံုစံ“လူႀကီးမင္း တို႔ စီးနင္းလာေသာ ေလယာဥ္ႀကီး သည္ မၾကာမီ အခ်ိန္အတြင္း ရန္ကုန္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္ သို႔ ဆင္းသက္ေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္” ဟု ေၾကျငာသံကို ၾကားလိုက္ရ သည့္ခဏ လေပါင္း မ်ားစြာ ခဲြခြာ ေနခဲ့ရေသာ မိဘ၊ ညီအစ္ကို ေမာင္ ႏွမ၊ ဇနီးမယား၊ သမီးသား၊ ေဆြမ်ိဳး သားခ်င္းမ်ား
ႏွင့္ မၾကာမီ အခ်ိန္အတြင္း ျပန္လည္ ဆံုေတြ႔ရေတာ့ မည္ ဟူေသာ အသိျဖင့္ အားလံုး၏ ရင္တြင္းတြင္ ရင္ခံု ၾကည္ႏူးမႈကို ေႏြးေထြးစြာ ခံစားလိုက္ရ ပါလိမ့္မည္။
ႏွင့္ မၾကာမီ အခ်ိန္အတြင္း ျပန္လည္ ဆံုေတြ႔ရေတာ့ မည္ ဟူေသာ အသိျဖင့္ အားလံုး၏ ရင္တြင္းတြင္ ရင္ခံု ၾကည္ႏူးမႈကို ေႏြးေထြးစြာ ခံစားလိုက္ရ ပါလိမ့္မည္။
ပတ္စ္ပို႔၊ ခြင့္စာ၊ အခြန္ ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ မိတၱဴ၊ White Card စသည္ တို႔ကို အဆင္သင့္ ျပင္ဆင္ထားပါ။ ရန္ကုန္ ေလဆိပ္ အတြင္း ၀င္ေရာက္လာ ၿပီးေနာက္ ပထမဦးဆံုး လုပ္ရမည့္ အလုပ္မွာ ျမန္မာ ျပည္ ၀င္ခြင့္ ပံုစံကို ျဖည့္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုပံုစံကို ေစာစီးစြာ ယူၿပီး အဆင္သင့္ ျဖည့္ထားပါ။ တန္းစီရင္း ျဖည့္ႏိုင္ ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ မိမိ အလွည့္ေရာက္ ေသာ္ အဆင္သင့္ ထုတ္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔၊ ခြင့္စာ၊ အခြန္ေျပစာ မိတၱဴ၊ White Card၊ ျမန္မာျပည္ ၀င္ခြင့္ပံုစံ စသည္ တို႔ကို ထုတ္ေပး လိုက္ပါ။ ထို႔ေနာက္ မိမိ အထုပ္မ်ားကို Luggage ခါးပတ္ ေပၚတြင္ သြားေရြးပါ။ အထုပ္မ်ား ေရြးၿပီးေသာ္ ေလယာဥ္ေပၚ တြင္ ျဖည့္လာသည့္ အခြန္ေၾကျငာခ်က္ ပံုစံကို အဆင္သင့္ ကိုင္ထားၿပီး အေကာက္ခြန္ ေကာင္တာ တြင္ ပါလာေသာ အထုပ္မ်ား ကို အစစ္ေဆး ခံပါ။
ထို႔ေနာက္တြင္မေတာ့ ေလဆိပ္မွ ထြက္ၿပီး မိမိအား လာေရာက္ ႀကိဳဆိုေနေသာ မိသားစုမ်ား ႏွင့္ ၀မ္းသာ အားရ ျပန္လည္ ဆံုေတြ႔ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသတည္း။
ေလယာဥ္ေပၚမွ ေတြ႔ရသည့္ ျမန္မာျပည္ ၏ အလွBuild Your Future VII
အခန္း (၄)
စင္ကာပူႏိုင္ငံရိွ ျမန္မာသံရံုး
အျခားတစ္ႏိုင္ငံ ေရာက္ေနသူမ်ား သည္ မိမိလက္ရိွေရာက္ရိွေနရာ ႏုိင္ငံမွ မိမိတို႔ႏိုင္ငံ သံရံုးႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရိွေန ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သံရံုးဟူသည္ မိမိတို႔ႏုိင္ငံ အစိုးရကို ကိုယ္စားျပဳေနသည္ ျဖစ္ရာ အေၾကာင္းကိစၥ တစ္ခုခု ရိွလွ်င္ သံးရံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ပါသည္။
စင္ကာပူႏိုင္ငံရိွ ျမန္မာသံရံုး လိပ္စာမွာ -
Embassy of the Union of Myanmar
15 St Martin's Drive
Tel: 6735-1672
Fax: 6735-6236 - ျဖစ္ပါသည္။
သံရံုးဖြင့္ခ်ိန္မွာ နံနက္ ၉ နာရီျဖစ္ပါသည္။ သံရံုးသို႔ Orchard MRT မွ သြားလွ်င္ အနီးဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ Orchard MRT မွ Orchard လမ္းမႀကီးဘက္သို႔ ထြက္လုိက္ပါ။ ထို႔ေနာက္ လက္၀ဲဘက္သို႔ Orchard လမ္းမႀကီး အတိုင္း တည့္တည့္ ေလွ်ာက္သြားလွ်င္ St Martin’s Drive ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ ထိုလမ္းကေလး အတိုင္း အထက္သို႔ တက္လိုက္သြားလွ်င္ ျမန္မာ သံရံုးသို႔ ေရာက္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ သံရံုးမွ ေအာက္ပါ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေပးပါသည္။
ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္ျခင္း
ႏိုင္ငံတိုးျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I ) သက္တမ္းတိုးျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I ) အသစ္လုပ္ျခင္း
အခြန္ေဆာင္ျခင္း
မွီခိုေလွ်ာက္ျခင္း
အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ
ေက်ာင္းသားေထာက္ခံစာ
နာမည္ေျပာင္းျခင္း
၁။ ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ*
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္းႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ သက္တမ္းတိုးမည့္ လအထိ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ သက္တမ္းတိုးခ စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၃၀၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
* ေလွ်ာက္လႊာအားလံုးကို သံရံုးတြင္ အခမဲ့ ရယူႏိုင္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ သက္တမ္းတိုးျခင္းကို သက္တမ္းမကုန္မီ ျပဳလုပ္ရပါမည္။ သက္တမ္း ကုန္ၿပီးမွ သက္တမ္းတိုး ေသာ ပတ္စ္ပို႔မ်ားအတြက္ ဒါဏ္ေၾကး ေပးေဆာင္ရပါမည္။
၂။ ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုး လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ေက်ာင္းတက္ေနေၾကာင္း အေထာက္အထား ေက်ာင္းမွ စာရြက္စာတမ္း
၃။ ေက်ာင္းသားကဒ္ သို႔မဟုတ္ Student Pass မိတၱဴ
၄။ ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ မူရင္းႏွင့္ မိတၱဴ (မိတၱဴတြင္ တံဆိပ္တံုးထုထားေသာ စာမ်က္ႏွာ အားလံုး ပါ၀င္ရမည္။)
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုတစ္ပံု
၆။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
မွတ္ခ်က္။ ။ ေဆာင္ရြက္ခိ်န္ ၂ ရက္မွ ၃ ရက္ထိ ၾကာပါမည္။
၃။ ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္ျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔အေဟာင္း မိတၱဴ (စာမ်က္ႏွာအားလံုးကို မိတၱဴဆဲြရမည္)
၃။ ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္မည့္လအထိ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုႏွစ္ပံု
၅။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၆။ ပတ္စ္ပို႔အသစ္ထုတ္ေပးခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၆၀၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
မွတ္ခ်က္။ ။ (၁) ပတ္စ္ပို႔တြင္ စာမ်က္ႏွာ အနည္းငယ္သာ က်န္ေတာ့ေသာအခါ အသစ္ ထပ္လုပ္ရန္ လိုပါသည္။
(၂) ေလွ်ာက္လႊာတင္ၿပီးသည္မွ ၁၀ ရက္အတြင္း စာအုပ္အသစ္ ထုတ္ေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၄။ ႏိုင္ငံတိုးျခင္း
ႏိုင္ငံတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ႏိုင္ငံတိုးလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း
၃။ ႏိုင္ငံတိုးလိုသည့္လအထိ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ ႏိုင္ငံတိုးခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၂၇၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
မွတ္ခ်က္။ ။ တစ္ခါတိုးလွ်င္ ၅ ႏိုင္ငံထိ တိုးႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံအားလံုး (ထိုင္၀မ္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား မပါ) တိုးလိုလွ်င္ သီးသန္႔ ေလွ်ာက္ထားရပါမည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထုိႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားလိုသည္ကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပရပါမည္။
၅။ သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I) သက္တမ္းတိုးျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ သက္တမ္းတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ သက္တမ္းတိုး လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ (မိဘမ်ားက ေလွ်ာက္ရပါမည္)
၂။ သက္ေသခံလက္မွတ္ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ သက္တမ္းတိုးလိုသည့္လအထိ မိဘ၊ အုပ္ထိန္းသူမ်ား၏ အခြန္ ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ သက္တမ္းတိုးခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၁၅၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၆။ သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I) အသစ္လုပ္ျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ အသစ္လုပ္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာ (မိဘမ်ားက ေလွ်ာက္ရပါမည္)
၂။ ေလွ်ာက္ထားသည့္လအထိ မိဘ၊ အုပ္ထိန္းသူမ်ား၏ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၃။ လက္ရိွသက္ေသခံလက္မွတ္ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ (ရႏိုင္လွ်င္)
၄။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုႏွစ္ပံု
၆။ စာအုပ္ အသစ္လုပ္ခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၃၀၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၇။ အခြန္ေဆာင္ျခင္း
၀င္ေငြခြန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ အခြန္ေဆာင္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ ေနာက္ဆံုးေဆာင္ထားသည့္ အခြန္ေျပစာ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၄။ အခြန္ထမ္းေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကး (ေငြသားျဖင့္သာ)
အခြန္ေဆာင္ရန္ ႏံႈးထားမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
v ေက်ာင္းသား (ေက်ာင္းသားကဒ္ ႏွင့္ ေက်ာင္းေထာက္ခံစာ လိုပါသည္) – S$ 20.00
v Maid (အိမ္ေဖာ္) – S$ 30.00
v Work Permit – S$ 40.00
v S Pass – S$ 80.00
v Permanent Resident (PR) – S$ 120.00
v EP - S$ 150.00
၈။ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အခြန္ေဆာင္ျခင္း
၀င္ေငြခြန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ အခြန္ေဆာင္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ မူရင္းလစာ ေဖာ္ျပထားသည့္ ကုမၸဏီမွ စာ
၄။ EP/ S Pass / Work Permit ကဒ္မ်ား၏ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုတစ္ပံု
၆။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၇။ အခြန္ထမ္းေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကး (ေငြသားျဖင့္သာ)
၉။ Social Visit Pass အတြက္ တစ္ႏွစ္သက္တမ္း ရိွေသာ ပတ္စ္ပို႔ကို သက္တမ္းတိုးျခင္း
ျမန္မာသံရံုးအေနႏွင့္ ထို ပတ္စ္ပို႔ စာအုပ္မ်ားကို သက္တမ္းတိုးရန္ အခြင့္မရိွပါ။ သို႔ေသာ္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား အရ ေလွ်ာက္ထားလာသည့္အေပၚတြင္ ေလွ်ာက္လႊာ တစ္ေစာင္ခ်င္းစီကို စိစစ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၀။ အိမ္ေဖာ္၊ Maid၊ Foreign Domestic Workers
ျမန္မာမိသားစုတြင္ ခန္႔ထားျခင္းမွ လဲြ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမိ်ဳးသမီးမ်ား ကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ထံတြင္ အိမ္ေဖာ္အျဖစ္ ခန္႔ထားျခင္းကို ျမန္မာသံရံုး အေနႏွင့္ အားလည္းမေပး၊ အသိအမွတ္လည္း မျပဳပါ။ လူမႈေရး လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အေျခအေန တစ္ရပ္ရပ္ အေပၚတြင္သာ စဥ္းစားေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၁။ ပတ္စ္ပို႔ ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း၊ ပ်က္စီးျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္စီးလွ်င္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္္ပို႔ ပ်က္စီးေၾကာင္း၊ ေပ်ာက္ဆံုးေၾကာင္း အေသးစိတ္
ေဖာ္ျပထားေသာ ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ရဲသို႔ သတင္းပို႔ထားေသာ စာ (ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း အတြက္သာ)
၃။ ပတ္စ္ပို႔ မိတၱဴ
၄။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုႏွစ္ပံု
၆။ ပတ္စ္ပို႔ ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္စီးျခင္းအတြက္ ဒါဏ္ေငြ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၁၂။ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ရည္ညႊန္းရန္ လိုအပ္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား
၁။ ယခုမွ ေမြးဖြားလာေသာ ကေလးမ်ားအတြက္ မိခင္၏ ပတ္စ္ပို႔အတြင္း ကေလးနာမည္ ထည့္သြင္းျခင္း
၂။ အေျခအေန ေျပာင္းလဲျခင္း (အလုပ္လုပ္သူမွ မီွခိုအျဖစ္ေျပာင္းျခင္း၊ မီွခိုမွ အလုပ္လုပ္သူ အျဖစ္ ေျပာင္းျခင္း၊ ရာထူးေျပာင္းျခင္း၊ ၀င္ေငြေျပာင္းျခင္း စသည္)
၃။ ကေလးကို မိခင္၏ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္မွ ခဲြထုတ္ကာ သီးသန္႔ သက္ေသခံ လက္မွတ္ ျပဳလုပ္ျခင္း
၄။ သီးသန္႔ သက္ေသခံလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ထားသူ ကေလး၏ နာမည္ကို မိခင္၏ ပတ္စ္ပို႔အတြင္း ထည့္သြင္းျခင္း
၅။ သေဘၤာသားအျဖစ္မွ ကုန္းေပၚအလုပ္ သို႔မဟုတ္ ကုန္းေပၚအလုပ္မွ သေဘၤာသား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္း
အထက္ပါ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား သို႔ ရည္ညႊန္းရမည္ ျဖစ္ပါသျဖင့္ ႀကိဳတင္ ေဆာင္ရြက္ ထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၁၃။ ကိုယ္စားလွယ္ လဲႊစာကို ထပ္ဆင့္ေထာက္ခံျခင္း
ကိုယ္စားလွယ္ လဲႊစာကို ထပ္ဆင့္ေထာက္ခံျခင္း အတြက္ -
၁။ ကိုယ္စားလွယ္ လဲႊစာတြင္ အခြန္ေတာ္တံဆိပ္ေခါင္း ပါရမည္။
၂။ သက္ေသ ႏွစ္ဦး၏ လက္မွတ္ ပါရိွရမည္။
၃။ သက္ေသမ်ား၏ ပတ္စ္ပို႔နံပါတ္၊ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္၊ လိပ္စာ စသည္တို႔ ပါရိွရမည္။
၄။ ကိုယ္စားလွယ္လဲႊမည့္သူသည္ ျမန္မာသံရံုးသို႔ လူကိုယ္တိုင္လာ၍ ေကာင္စစ္အရာရိွ ေရွ႔ေမွာက္တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုးရ ပါမည္။ (ဤသို႔လာရာတြင္ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္းပါ ယူေဆာင္လာရပါမည္။)
၅။ ကိုယ္စားလွယ္လဲႊစာ မိတၱဴ ပါရမည္။
၁၄။ လက္မွတ္မ်ားကို ထပ္ဆင့္ေထာက္ခံျခင္း
ေမြးစာရင္း၊ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္၊ ဘဲြ႔လက္မွတ္၊ ဒီပလုိမာ ေအာင္လက္မွတ္၊ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ စသည္တို႔ကို ထပ္ဆင့္ ေထာက္ခံေပးရန္ လိုအပ္ပါက ထိုလက္မွတ္ ကို ျမန္မာသံရံုးသို႔ မတင္ျပမီ ျမန္မာျပည္ရိွ လိုင္စင္ရ ႏိုႀတီပတ္ဗလစ္ ထံတြင္ ႏိုႀတီလုပ္ၿပီး ျဖစ္ရမည့္ အျပင္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန၏ အသိအမွတ္ျပဳ ေထာက္ခံခ်က္ပါ ရယူၿပီး ျဖစ္ရန္ လိုပါသည္။
၁၅။ မွီခိုေလွ်ာက္ျခင္း
မွီခိုေလွ်ာက္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ မီွခိုေလွ်ာက္မည့္သူ၏ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ အမီွခိုခံမည့္သူ၏ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ အမီွခိုခံမည့္သူ၏ ယခုလထိေဆာင္ထားသည့္ အခြန္ေျပစာ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၄။ မွီခိုေလွ်ာက္ထားခ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၁၆။ အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ
စင္ကာပူတြင္ ေနထိုင္ၿပီး အလုပ္ မလုပ္သူမ်ားအတြက္ အခြန္ေဆာင္ျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ရရန္ အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ လိုပါမည္။ ထိုေထာက္ခံစာကို ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာ ျဖင့္ ေလွ်ာက္ထား ရယူ ႏိုင္ပါသည္။ ေလွ်ာက္လႊာေၾကး S$ 8.00 ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာင္းသားျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာလည္း အလားတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၇။ နာမည္ေျပာင္းျခင္း
နာမည္မွားယြင္းေနသျဖင့္ ျပင္ဆင္လိုလွ်င္ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာျဖင့္ ေလွ်ာက္ထား ႏိုင္ပါသည္။ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္ မူရင္း ယူသြားရပါမည္။ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္ထဲ တြင္ နာမည္မွန္ကို ေရးထည့္ၿပီး တံဆိပ္တံုး ထုေပးပါ လိမ့္မည္။ နာမည္မွန္ေျပာင္းခ S$ 150 ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာျပည္မွ ထုတ္ေပးထားေသာ ပတ္စ္ပို႔မ်ားအတြက္ ျမန္မာျပည္ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ျပန္ၿပီး ရည္ညႊန္းရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်ိန္ အနည္းဆံုး တစ္လခဲြခန္႔ ၾကာမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အျခားမည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသားမ်ား အေနႏွင့္ အေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာ ေပၚေပါက္လာပါက ျမန္မာသံရံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ ပါသည္။
စင္ကာပူႏိုင္ငံရိွ ျမန္မာသံရံုး
အျခားတစ္ႏိုင္ငံ ေရာက္ေနသူမ်ား သည္ မိမိလက္ရိွေရာက္ရိွေနရာ ႏုိင္ငံမွ မိမိတို႔ႏိုင္ငံ သံရံုးႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရိွေန ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သံရံုးဟူသည္ မိမိတို႔ႏုိင္ငံ အစိုးရကို ကိုယ္စားျပဳေနသည္ ျဖစ္ရာ အေၾကာင္းကိစၥ တစ္ခုခု ရိွလွ်င္ သံးရံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ပါသည္။
စင္ကာပူႏိုင္ငံရိွ ျမန္မာသံရံုး လိပ္စာမွာ -
Embassy of the Union of Myanmar
15 St Martin's Drive
Tel: 6735-1672
Fax: 6735-6236 - ျဖစ္ပါသည္။
သံရံုးဖြင့္ခ်ိန္မွာ နံနက္ ၉ နာရီျဖစ္ပါသည္။ သံရံုးသို႔ Orchard MRT မွ သြားလွ်င္ အနီးဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ Orchard MRT မွ Orchard လမ္းမႀကီးဘက္သို႔ ထြက္လုိက္ပါ။ ထို႔ေနာက္ လက္၀ဲဘက္သို႔ Orchard လမ္းမႀကီး အတိုင္း တည့္တည့္ ေလွ်ာက္သြားလွ်င္ St Martin’s Drive ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ ထိုလမ္းကေလး အတိုင္း အထက္သို႔ တက္လိုက္သြားလွ်င္ ျမန္မာ သံရံုးသို႔ ေရာက္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ သံရံုးမွ ေအာက္ပါ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေပးပါသည္။
ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္ျခင္း
ႏိုင္ငံတိုးျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I ) သက္တမ္းတိုးျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I ) အသစ္လုပ္ျခင္း
အခြန္ေဆာင္ျခင္း
မွီခိုေလွ်ာက္ျခင္း
အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ
ေက်ာင္းသားေထာက္ခံစာ
နာမည္ေျပာင္းျခင္း
၁။ ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ*
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္းႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ သက္တမ္းတိုးမည့္ လအထိ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ သက္တမ္းတိုးခ စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၃၀၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
* ေလွ်ာက္လႊာအားလံုးကို သံရံုးတြင္ အခမဲ့ ရယူႏိုင္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ သက္တမ္းတိုးျခင္းကို သက္တမ္းမကုန္မီ ျပဳလုပ္ရပါမည္။ သက္တမ္း ကုန္ၿပီးမွ သက္တမ္းတိုး ေသာ ပတ္စ္ပို႔မ်ားအတြက္ ဒါဏ္ေၾကး ေပးေဆာင္ရပါမည္။
၂။ ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း
ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္ပို႔ သက္တမ္းတိုး လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ေက်ာင္းတက္ေနေၾကာင္း အေထာက္အထား ေက်ာင္းမွ စာရြက္စာတမ္း
၃။ ေက်ာင္းသားကဒ္ သို႔မဟုတ္ Student Pass မိတၱဴ
၄။ ေက်ာင္းသားပတ္စ္ပို႔ မူရင္းႏွင့္ မိတၱဴ (မိတၱဴတြင္ တံဆိပ္တံုးထုထားေသာ စာမ်က္ႏွာ အားလံုး ပါ၀င္ရမည္။)
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုတစ္ပံု
၆။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
မွတ္ခ်က္။ ။ ေဆာင္ရြက္ခိ်န္ ၂ ရက္မွ ၃ ရက္ထိ ၾကာပါမည္။
၃။ ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္ျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔အေဟာင္း မိတၱဴ (စာမ်က္ႏွာအားလံုးကို မိတၱဴဆဲြရမည္)
၃။ ပတ္စ္ပို႔ အသစ္လုပ္မည့္လအထိ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုႏွစ္ပံု
၅။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၆။ ပတ္စ္ပို႔အသစ္ထုတ္ေပးခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၆၀၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
မွတ္ခ်က္။ ။ (၁) ပတ္စ္ပို႔တြင္ စာမ်က္ႏွာ အနည္းငယ္သာ က်န္ေတာ့ေသာအခါ အသစ္ ထပ္လုပ္ရန္ လိုပါသည္။
(၂) ေလွ်ာက္လႊာတင္ၿပီးသည္မွ ၁၀ ရက္အတြင္း စာအုပ္အသစ္ ထုတ္ေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၄။ ႏိုင္ငံတိုးျခင္း
ႏိုင္ငံတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ႏိုင္ငံတိုးလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း
၃။ ႏိုင္ငံတိုးလိုသည့္လအထိ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ ႏိုင္ငံတိုးခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၂၇၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
မွတ္ခ်က္။ ။ တစ္ခါတိုးလွ်င္ ၅ ႏိုင္ငံထိ တိုးႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံအားလံုး (ထိုင္၀မ္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား မပါ) တိုးလိုလွ်င္ သီးသန္႔ ေလွ်ာက္ထားရပါမည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထုိႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားလိုသည္ကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပရပါမည္။
၅။ သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I) သက္တမ္းတိုးျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ သက္တမ္းတိုးျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ သက္တမ္းတိုး လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ (မိဘမ်ားက ေလွ်ာက္ရပါမည္)
၂။ သက္ေသခံလက္မွတ္ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ သက္တမ္းတိုးလိုသည့္လအထိ မိဘ၊ အုပ္ထိန္းသူမ်ား၏ အခြန္ ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၄။ သက္တမ္းတိုးခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၁၅၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၆။ သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate of Identity - C of I) အသစ္လုပ္ျခင္း
သက္ေသခံလက္မွတ္ အသစ္လုပ္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာ (မိဘမ်ားက ေလွ်ာက္ရပါမည္)
၂။ ေလွ်ာက္ထားသည့္လအထိ မိဘ၊ အုပ္ထိန္းသူမ်ား၏ အခြန္ေဆာင္ထားေသာ ေျပစာ
၃။ လက္ရိွသက္ေသခံလက္မွတ္ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ (ရႏိုင္လွ်င္)
၄။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုႏွစ္ပံု
၆။ စာအုပ္ အသစ္လုပ္ခ - စင္ကာပူ ေဒၚလာ ၃၀၀ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၇။ အခြန္ေဆာင္ျခင္း
၀င္ေငြခြန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ အခြန္ေဆာင္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ ေနာက္ဆံုးေဆာင္ထားသည့္ အခြန္ေျပစာ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၄။ အခြန္ထမ္းေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကး (ေငြသားျဖင့္သာ)
အခြန္ေဆာင္ရန္ ႏံႈးထားမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
v ေက်ာင္းသား (ေက်ာင္းသားကဒ္ ႏွင့္ ေက်ာင္းေထာက္ခံစာ လိုပါသည္) – S$ 20.00
v Maid (အိမ္ေဖာ္) – S$ 30.00
v Work Permit – S$ 40.00
v S Pass – S$ 80.00
v Permanent Resident (PR) – S$ 120.00
v EP - S$ 150.00
၈။ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အခြန္ေဆာင္ျခင္း
၀င္ေငြခြန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ အခြန္ေဆာင္လိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ မူရင္းလစာ ေဖာ္ျပထားသည့္ ကုမၸဏီမွ စာ
၄။ EP/ S Pass / Work Permit ကဒ္မ်ား၏ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုတစ္ပံု
၆။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၇။ အခြန္ထမ္းေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကး (ေငြသားျဖင့္သာ)
၉။ Social Visit Pass အတြက္ တစ္ႏွစ္သက္တမ္း ရိွေသာ ပတ္စ္ပို႔ကို သက္တမ္းတိုးျခင္း
ျမန္မာသံရံုးအေနႏွင့္ ထို ပတ္စ္ပို႔ စာအုပ္မ်ားကို သက္တမ္းတိုးရန္ အခြင့္မရိွပါ။ သို႔ေသာ္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား အရ ေလွ်ာက္ထားလာသည့္အေပၚတြင္ ေလွ်ာက္လႊာ တစ္ေစာင္ခ်င္းစီကို စိစစ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၀။ အိမ္ေဖာ္၊ Maid၊ Foreign Domestic Workers
ျမန္မာမိသားစုတြင္ ခန္႔ထားျခင္းမွ လဲြ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမိ်ဳးသမီးမ်ား ကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ထံတြင္ အိမ္ေဖာ္အျဖစ္ ခန္႔ထားျခင္းကို ျမန္မာသံရံုး အေနႏွင့္ အားလည္းမေပး၊ အသိအမွတ္လည္း မျပဳပါ။ လူမႈေရး လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အေျခအေန တစ္ရပ္ရပ္ အေပၚတြင္သာ စဥ္းစားေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၁။ ပတ္စ္ပို႔ ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း၊ ပ်က္စီးျခင္း
ပတ္စ္ပို႔ ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္စီးလွ်င္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ပတ္စ္္ပို႔ ပ်က္စီးေၾကာင္း၊ ေပ်ာက္ဆံုးေၾကာင္း အေသးစိတ္
ေဖာ္ျပထားေသာ ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ ရဲသို႔ သတင္းပို႔ထားေသာ စာ (ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း အတြက္သာ)
၃။ ပတ္စ္ပို႔ မိတၱဴ
၄။ ကို္ယ္ေရးမွတ္တမ္း (C.V Form)
၅။ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးလအတြင္းက ရိုက္ထားေသာ ပတ္စ္ပို႔အရြယ္ ဓါတ္ပံုႏွစ္ပံု
၆။ ပတ္စ္ပို႔ ေပ်ာက္ဆံုး၊ ပ်က္စီးျခင္းအတြက္ ဒါဏ္ေငြ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၁၂။ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ရည္ညႊန္းရန္ လိုအပ္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား
၁။ ယခုမွ ေမြးဖြားလာေသာ ကေလးမ်ားအတြက္ မိခင္၏ ပတ္စ္ပို႔အတြင္း ကေလးနာမည္ ထည့္သြင္းျခင္း
၂။ အေျခအေန ေျပာင္းလဲျခင္း (အလုပ္လုပ္သူမွ မီွခိုအျဖစ္ေျပာင္းျခင္း၊ မီွခိုမွ အလုပ္လုပ္သူ အျဖစ္ ေျပာင္းျခင္း၊ ရာထူးေျပာင္းျခင္း၊ ၀င္ေငြေျပာင္းျခင္း စသည္)
၃။ ကေလးကို မိခင္၏ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္မွ ခဲြထုတ္ကာ သီးသန္႔ သက္ေသခံ လက္မွတ္ ျပဳလုပ္ျခင္း
၄။ သီးသန္႔ သက္ေသခံလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ထားသူ ကေလး၏ နာမည္ကို မိခင္၏ ပတ္စ္ပို႔အတြင္း ထည့္သြင္းျခင္း
၅။ သေဘၤာသားအျဖစ္မွ ကုန္းေပၚအလုပ္ သို႔မဟုတ္ ကုန္းေပၚအလုပ္မွ သေဘၤာသား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္း
အထက္ပါ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား သို႔ ရည္ညႊန္းရမည္ ျဖစ္ပါသျဖင့္ ႀကိဳတင္ ေဆာင္ရြက္ ထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၁၃။ ကိုယ္စားလွယ္ လဲႊစာကို ထပ္ဆင့္ေထာက္ခံျခင္း
ကိုယ္စားလွယ္ လဲႊစာကို ထပ္ဆင့္ေထာက္ခံျခင္း အတြက္ -
၁။ ကိုယ္စားလွယ္ လဲႊစာတြင္ အခြန္ေတာ္တံဆိပ္ေခါင္း ပါရမည္။
၂။ သက္ေသ ႏွစ္ဦး၏ လက္မွတ္ ပါရိွရမည္။
၃။ သက္ေသမ်ား၏ ပတ္စ္ပို႔နံပါတ္၊ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္၊ လိပ္စာ စသည္တို႔ ပါရိွရမည္။
၄။ ကိုယ္စားလွယ္လဲႊမည့္သူသည္ ျမန္မာသံရံုးသို႔ လူကိုယ္တိုင္လာ၍ ေကာင္စစ္အရာရိွ ေရွ႔ေမွာက္တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုးရ ပါမည္။ (ဤသို႔လာရာတြင္ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္းပါ ယူေဆာင္လာရပါမည္။)
၅။ ကိုယ္စားလွယ္လဲႊစာ မိတၱဴ ပါရမည္။
၁၄။ လက္မွတ္မ်ားကို ထပ္ဆင့္ေထာက္ခံျခင္း
ေမြးစာရင္း၊ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္၊ ဘဲြ႔လက္မွတ္၊ ဒီပလုိမာ ေအာင္လက္မွတ္၊ ယာဥ္ေမာင္းလိုင္စင္ စသည္တို႔ကို ထပ္ဆင့္ ေထာက္ခံေပးရန္ လိုအပ္ပါက ထိုလက္မွတ္ ကို ျမန္မာသံရံုးသို႔ မတင္ျပမီ ျမန္မာျပည္ရိွ လိုင္စင္ရ ႏိုႀတီပတ္ဗလစ္ ထံတြင္ ႏိုႀတီလုပ္ၿပီး ျဖစ္ရမည့္ အျပင္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန၏ အသိအမွတ္ျပဳ ေထာက္ခံခ်က္ပါ ရယူၿပီး ျဖစ္ရန္ လိုပါသည္။
၁၅။ မွီခိုေလွ်ာက္ျခင္း
မွီခိုေလွ်ာက္ျခင္း အတြက္ ေအာက္ပါ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္ျပရပါမည္။
၁။ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာ
၂။ မီွခိုေလွ်ာက္မည့္သူ၏ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ အမီွခိုခံမည့္သူ၏ ပတ္စ္ပို႔ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၃။ အမီွခိုခံမည့္သူ၏ ယခုလထိေဆာင္ထားသည့္ အခြန္ေျပစာ မူရင္း ႏွင့္ မိတၱဴ
၄။ မွီခိုေလွ်ာက္ထားခ (ေငြသားျဖင့္သာ)
၁၆။ အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ
စင္ကာပူတြင္ ေနထိုင္ၿပီး အလုပ္ မလုပ္သူမ်ားအတြက္ အခြန္ေဆာင္ျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ရရန္ အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ လိုပါမည္။ ထိုေထာက္ခံစာကို ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာ ျဖင့္ ေလွ်ာက္ထား ရယူ ႏိုင္ပါသည္။ ေလွ်ာက္လႊာေၾကး S$ 8.00 ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာင္းသားျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ခံစာလည္း အလားတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၇။ နာမည္ေျပာင္းျခင္း
နာမည္မွားယြင္းေနသျဖင့္ ျပင္ဆင္လိုလွ်င္ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီးထံ လိပ္မူထားသည့္ ေလွ်ာက္လႊာျဖင့္ ေလွ်ာက္ထား ႏိုင္ပါသည္။ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္ မူရင္း ယူသြားရပါမည္။ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္ထဲ တြင္ နာမည္မွန္ကို ေရးထည့္ၿပီး တံဆိပ္တံုး ထုေပးပါ လိမ့္မည္။ နာမည္မွန္ေျပာင္းခ S$ 150 ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာျပည္မွ ထုတ္ေပးထားေသာ ပတ္စ္ပို႔မ်ားအတြက္ ျမန္မာျပည္ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ျပန္ၿပီး ရည္ညႊန္းရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်ိန္ အနည္းဆံုး တစ္လခဲြခန္႔ ၾကာမည္ ျဖစ္ပါသည္။
အျခားမည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသားမ်ား အေနႏွင့္ အေၾကာင္း တစ္စံုတစ္ရာ ေပၚေပါက္လာပါက ျမန္မာသံရံုးႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ ပါသည္။
Build Your Future VI
၃၊ ၅။ ေလယာဥ္ကြင္း ၀င္ျခင္း ႏွင့္ Check-in လုပ္ျခင္း
မိမိ၏ ေမာင္၊ သား၊ တူ စသည္တို႔ ႏိုင္ငံျခားသို႔ အလုပ္လုပ္ရေအာင္ သြားေတာ့မည္ ဆိုေတာ့ မည္သူမဆို ေလယာဥ္ကြင္းသို႔ လိုက္ပါ ပို႔ေဆာင္ လိုပါလိမ့္မည္။ သို႔ ပို႔ေဆာင္လိုသူ မ်ား အေနႏွင့္ ေလယာဥ္ကြင္း သို႔ အသြားတြင္ မိမိတို႔၏ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကဒ္ျပားမ်ား ယူေဆာင္ သြားရန္ မေမ့ သင့္ပါ။
ရန္ကုန္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေလဆိပ္
ေလယာဥ္လက္မွတ္ ယူၿပီးကတည္းက လက္မွတ္ေပၚတြင္ Check-in အခ်ိန္ကို တပါတည္း ေရးလည္းေရး ပါးစပ္ႏွင့္လည္း ေျပာလိုက္ ပါလိမ့္မည္။ ထို အခ်ိန္ကို မေမ့သင့္ပါ။ သို႔မဟုတ္ ပါကလည္း Check-in အခ်ိန္သည္ ေလယာဥ္ ထြက္မည့္ အခ်ိန္ထက္ ႏွစ္နာရီ ေစာသည္ဟု အလြယ္မွတ္ ထားလွ်င္လည္း ရပါသည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ နံနက္ ၁၀ နာရီ ထြက္ခြာမည့္ ေလယာဥ္ အတြက္ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ Check-in လုပ္မည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ အိမ္မွ အနည္းဆံုး နံနက္ ၇ နာရီေက်ာ္တြင္ ထြက္ခြာသင့္ပါသည္။
ခရီး ထြက္ခြာမည့္ သူသည္ ပတ္စ္ပို႔ ႏွင့္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ကို အဆင္သင့္ ေဆာင္ထားရပါမည္။ ေလယာဥ္ကြင္း အတြင္း ၀င္လွ်င္ ထို ပတ္စ္ပို႔ႏွင့္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ကို ျပရန္လုိပါသည္။ အားလံုး အဆင္သင့္ ျဖစ္သည္ႏွင့္ မဂၤလာဒံု အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္သို႔ ထြက္ခြာႏိုင္ပါၿပီ။
လိုက္ပါ ပို႔ေဆာင္သူမ်ားအတြက္ ေလဆိပ္အ၀င္ လက္မွတ္ကို ေလဆိပ္အ၀င္၀ တြင္ပင္ ျပဳလုပ္ရ ပါသည္။ ဤတြင္ လုိက္ပါ ပို႔ေဆာင္သူမ်ား ၏ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကဒ္ျပားႏွင့္ လိပ္စာ၊ ဆက္သြယ္ရန္ နံပါတ္ စသည္တို႔ လိုပါသည္။
ေလဆိပ္အတြင္း ၀င္မိသည္ႏွင့္ ပထမဆံုး လုပ္ရမည္မွာ ေလဆိပ္ခြန္ ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေလယာဥ္စီး ခရီးသည္ တစ္ဦးလွ်င္ ေဆာင္ရမည့္ ေလဆိပ္ခြန္ (Airport Tax) မွာ ၅၀၀ က်ပ္ ျဖစ္ပါသည္။ ေလဆိပ္ခြန္ ေဆာင္ၿပီးသည္ႏွင့္ သိပ္ေထြလီကာလီ စဥ္းစား မေနေတာ့ဘဲ လိုက္ပါ ပို႔ေဆာင္ သူမ်ားကို ႏႈတ္ဆက္ၿပီး Check-in လုပ္ရပါသည္။
Check-in လုပ္သည္ဆိုျခင္းမွာ မိမိ သယ္ေဆာင္လာေသာ အထုပ္အပိုး မ်ားကို ခ်ိန္တြယ္ၿပီး အထုပ္မ်ား ကို နံပါတ္ကပ္ ကာ မိမိကိုလည္း လက္ခံ တစ္ရြက္ေပးျခင္း၊ ပတ္စ္ပို႔ႏွင့္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ ကို တိုက္ဆိုင္ၾကည့္ကာ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ေပၚ တြင္ ထိုင္ခံုေနရာ ကပ္ေပးျခင္း စသည္တို႔ကို ေခၚပါသည္။ Check-in လုပ္ျခင္းကို ေလယာဥ္ ထြက္ခြာမည့္ အခ်ိန္ထက္ မိနစ္ ၄၀ ေစာ၍ ပိတ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ေစာေစာ သြား၍ Check-in လုပ္သင့္ပါသည္။ မိမိ အထုပ္ အတြက္ ေပးေသာ အထုပ္ေရြး လက္မွတ္ (Baggage Claim Receipt) ကို ေသေသ ခ်ာခ်ာ သိမ္းထားပါ။ မိမိ အထုပ္ေရြးရာ၌ အသံုးတည့္ ႏုိင္ပါသည္။
Check-in လုပ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ေလဆိပ္ထဲ တန္း၀င္ရ ပါေတာ့သည္။ ဤတြင္ မိမိႏွင့္အတူ ပါလာေသာ လက္ဆဲြ အထုပ္ အပိုးမ်ားကို X-Ray ျဖတ္ၿပီး စစ္ေဆး ပါသည္။ အထုပ္မ်ား စစ္ၿပီး ေသာအခါ ေနာက္တစ္ဆင့္ အေနႏွင့္ မိမိ ခႏၶာကိုယ္ ကို စစ္ေဆးပါသည္။ ဤသို႔ စစ္သည့္အခါ မိမိတြင္ ပါလာေသာ လက္ကိုင္ ဖံုး၊ ေသာ့တဲြ၊ သတၱဳ ေဖာင္တိန္၊ ပိုက္ဆံအိတ္ စသည္ တို႔ကို ထုတ္ၿပီး ဗန္းကေလး အတြင္း ထည့္ေပး ထားရပါသည္။
ထို႔ေနာက္ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး (Immigration) ကို ျဖတ္ရ ပါသည္။ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး တြင္ သူတို႔ ေပးေသာ ပံုစံကို ျဖည့္ၿပီး ျပည္ပ ထြက္ခြာခြင့္ (D-Form) ကို ျပရပါသည္။ ထို D-Form ႏွင့္ အတူ D-Form လုပ္စဥ္က ဘဏ္ (၃) တြင္ ေငြသြင္း ထားေသာ ေငြသြင္းခ်လံ ကိုပါ ပူးတဲြ တင္ျပ ရပါသည္။ (ေငြသြင္းခ်လံ ကို ေလဆိပ္သို႔ ယူခဲ့ရန္ မေမ့ပါႏွင့္)။
အားလံုးၿပီးလွ်င္ ေလဆိပ္ အတြင္း ေစာင့္ဆိုင္းခန္းမ၌ ေလယာဥ္ ေပၚတက္ရမည့္ အခ်ိန္ကို နားနားေနေန ေစာင့္ဆိုင္း ေနရပါသည္။ အေပါ့ အေလး သြားလိုလွ်င္ သြားႏိုင္ပါသည္။ ေလယာဥ္ ထြက္ခြာမည့္ အခ်ိန္ထက္ တစ္နာရီ ေစာ၍ ေလယာဥ္ ေပၚတက္ (Boarding) ရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေလယာဥ္ေပၚ တက္ရန္ ေၾကျငာ ေသာအခါ မိမိ ပတ္စ္ပို႔၊ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ စသည္တို႔ကို အဆင္သင့္ ကိုင္ေဆာင္ကာ ေလယာဥ္ေပၚ တက္ရပါသည္။
ေလယာဥ္ ထြက္ခြာမည့္ အခ်ိန္ထက္ မိနစ္ ၂၀ ေစာၿပီး ၀င္ေပါက္ပိတ္ရာ ေလယာဥ္ေပၚသုိ႔ ေစာစီးစြာ တက္ထား လွ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္။ ေနာက္က်မွ တက္လွ်င္ ေလယာဥ္ေပၚရိွ အထုပ္မ်ား ထားရာေနရာ (overhead apartment) ၌ အျခား သူမ်ား၏ အထုပ္အပိုး မ်ားႏွင့္ ျပည့္ေနေသာေၾကာင့္ မိမိထိုင္ခံု ေနရာတြင္ မိမိအထုပ္ ထားစရာ ေနရာမရိွ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ထိုအခါ ေလယာဥ္မယ္ မ်ားက မိမိ အထုပ္ကို အျခား လြတ္ေသာ ေနရာ တစ္ေနရာသို႔ သြားထား ပါလိမ့္မည္။ သို႔အတြက္ ျပန္ဆင္းေသာ အခါ အထုပ္ ျပန္ယူရန္ အဆင္မေျပ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
မိမိ အထုပ္အပိုးမ်ားကို ေခါင္းေပၚရိွ အထုပ္ထားေသာ စဥ္အတြင္း ထည့္ထားပါ။ မိမိ လက္ကိုင္အိတ္မ်ားကိုမူ မိမိ ကိုယ္ႏွင့္ မကြာ ေဆာင္ထား ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေျခခ်ရာ ေနရာတြင္ မည္သည့္ အထုပ္အပိုးမွ် မထားရပါ။ ထားလိုလွ်င္ ထိုင္ခံု ေအာက္သို႔ သြင္းထား ရပါမည္။ ေလယာဥ္ေပၚ ေရာက္ၿပီး သိပ္မၾကာမီ ေလယာဥ္ ထြက္ပါသည္။
ေလယာဥ္အတြင္းပိုင္း ျမင္ကြင္း
မိမိ၏ ေမာင္၊ သား၊ တူ စသည္တို႔ ႏိုင္ငံျခားသို႔ အလုပ္လုပ္ရေအာင္ သြားေတာ့မည္ ဆိုေတာ့ မည္သူမဆို ေလယာဥ္ကြင္းသို႔ လိုက္ပါ ပို႔ေဆာင္ လိုပါလိမ့္မည္။ သို႔ ပို႔ေဆာင္လိုသူ မ်ား အေနႏွင့္ ေလယာဥ္ကြင္း သို႔ အသြားတြင္ မိမိတို႔၏ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကဒ္ျပားမ်ား ယူေဆာင္ သြားရန္ မေမ့ သင့္ပါ။
ရန္ကုန္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေလဆိပ္ေလယာဥ္လက္မွတ္ ယူၿပီးကတည္းက လက္မွတ္ေပၚတြင္ Check-in အခ်ိန္ကို တပါတည္း ေရးလည္းေရး ပါးစပ္ႏွင့္လည္း ေျပာလိုက္ ပါလိမ့္မည္။ ထို အခ်ိန္ကို မေမ့သင့္ပါ။ သို႔မဟုတ္ ပါကလည္း Check-in အခ်ိန္သည္ ေလယာဥ္ ထြက္မည့္ အခ်ိန္ထက္ ႏွစ္နာရီ ေစာသည္ဟု အလြယ္မွတ္ ထားလွ်င္လည္း ရပါသည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ နံနက္ ၁၀ နာရီ ထြက္ခြာမည့္ ေလယာဥ္ အတြက္ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ Check-in လုပ္မည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ အိမ္မွ အနည္းဆံုး နံနက္ ၇ နာရီေက်ာ္တြင္ ထြက္ခြာသင့္ပါသည္။
ခရီး ထြက္ခြာမည့္ သူသည္ ပတ္စ္ပို႔ ႏွင့္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ကို အဆင္သင့္ ေဆာင္ထားရပါမည္။ ေလယာဥ္ကြင္း အတြင္း ၀င္လွ်င္ ထို ပတ္စ္ပို႔ႏွင့္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ကို ျပရန္လုိပါသည္။ အားလံုး အဆင္သင့္ ျဖစ္သည္ႏွင့္ မဂၤလာဒံု အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္သို႔ ထြက္ခြာႏိုင္ပါၿပီ။
လိုက္ပါ ပို႔ေဆာင္သူမ်ားအတြက္ ေလဆိပ္အ၀င္ လက္မွတ္ကို ေလဆိပ္အ၀င္၀ တြင္ပင္ ျပဳလုပ္ရ ပါသည္။ ဤတြင္ လုိက္ပါ ပို႔ေဆာင္သူမ်ား ၏ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကဒ္ျပားႏွင့္ လိပ္စာ၊ ဆက္သြယ္ရန္ နံပါတ္ စသည္တို႔ လိုပါသည္။
ေလဆိပ္အတြင္း ၀င္မိသည္ႏွင့္ ပထမဆံုး လုပ္ရမည္မွာ ေလဆိပ္ခြန္ ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေလယာဥ္စီး ခရီးသည္ တစ္ဦးလွ်င္ ေဆာင္ရမည့္ ေလဆိပ္ခြန္ (Airport Tax) မွာ ၅၀၀ က်ပ္ ျဖစ္ပါသည္။ ေလဆိပ္ခြန္ ေဆာင္ၿပီးသည္ႏွင့္ သိပ္ေထြလီကာလီ စဥ္းစား မေနေတာ့ဘဲ လိုက္ပါ ပို႔ေဆာင္ သူမ်ားကို ႏႈတ္ဆက္ၿပီး Check-in လုပ္ရပါသည္။
Check-in လုပ္သည္ဆိုျခင္းမွာ မိမိ သယ္ေဆာင္လာေသာ အထုပ္အပိုး မ်ားကို ခ်ိန္တြယ္ၿပီး အထုပ္မ်ား ကို နံပါတ္ကပ္ ကာ မိမိကိုလည္း လက္ခံ တစ္ရြက္ေပးျခင္း၊ ပတ္စ္ပို႔ႏွင့္ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ ကို တိုက္ဆိုင္ၾကည့္ကာ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ေပၚ တြင္ ထိုင္ခံုေနရာ ကပ္ေပးျခင္း စသည္တို႔ကို ေခၚပါသည္။ Check-in လုပ္ျခင္းကို ေလယာဥ္ ထြက္ခြာမည့္ အခ်ိန္ထက္ မိနစ္ ၄၀ ေစာ၍ ပိတ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ေစာေစာ သြား၍ Check-in လုပ္သင့္ပါသည္။ မိမိ အထုပ္ အတြက္ ေပးေသာ အထုပ္ေရြး လက္မွတ္ (Baggage Claim Receipt) ကို ေသေသ ခ်ာခ်ာ သိမ္းထားပါ။ မိမိ အထုပ္ေရြးရာ၌ အသံုးတည့္ ႏုိင္ပါသည္။
Check-in လုပ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ေလဆိပ္ထဲ တန္း၀င္ရ ပါေတာ့သည္။ ဤတြင္ မိမိႏွင့္အတူ ပါလာေသာ လက္ဆဲြ အထုပ္ အပိုးမ်ားကို X-Ray ျဖတ္ၿပီး စစ္ေဆး ပါသည္။ အထုပ္မ်ား စစ္ၿပီး ေသာအခါ ေနာက္တစ္ဆင့္ အေနႏွင့္ မိမိ ခႏၶာကိုယ္ ကို စစ္ေဆးပါသည္။ ဤသို႔ စစ္သည့္အခါ မိမိတြင္ ပါလာေသာ လက္ကိုင္ ဖံုး၊ ေသာ့တဲြ၊ သတၱဳ ေဖာင္တိန္၊ ပိုက္ဆံအိတ္ စသည္ တို႔ကို ထုတ္ၿပီး ဗန္းကေလး အတြင္း ထည့္ေပး ထားရပါသည္။ထို႔ေနာက္ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး (Immigration) ကို ျဖတ္ရ ပါသည္။ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး တြင္ သူတို႔ ေပးေသာ ပံုစံကို ျဖည့္ၿပီး ျပည္ပ ထြက္ခြာခြင့္ (D-Form) ကို ျပရပါသည္။ ထို D-Form ႏွင့္ အတူ D-Form လုပ္စဥ္က ဘဏ္ (၃) တြင္ ေငြသြင္း ထားေသာ ေငြသြင္းခ်လံ ကိုပါ ပူးတဲြ တင္ျပ ရပါသည္။ (ေငြသြင္းခ်လံ ကို ေလဆိပ္သို႔ ယူခဲ့ရန္ မေမ့ပါႏွင့္)။
အားလံုးၿပီးလွ်င္ ေလဆိပ္ အတြင္း ေစာင့္ဆိုင္းခန္းမ၌ ေလယာဥ္ ေပၚတက္ရမည့္ အခ်ိန္ကို နားနားေနေန ေစာင့္ဆိုင္း ေနရပါသည္။ အေပါ့ အေလး သြားလိုလွ်င္ သြားႏိုင္ပါသည္။ ေလယာဥ္ ထြက္ခြာမည့္ အခ်ိန္ထက္ တစ္နာရီ ေစာ၍ ေလယာဥ္ ေပၚတက္ (Boarding) ရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေလယာဥ္ေပၚ တက္ရန္ ေၾကျငာ ေသာအခါ မိမိ ပတ္စ္ပို႔၊ ေလယာဥ္ လက္မွတ္ စသည္တို႔ကို အဆင္သင့္ ကိုင္ေဆာင္ကာ ေလယာဥ္ေပၚ တက္ရပါသည္။
ေလယာဥ္ ထြက္ခြာမည့္ အခ်ိန္ထက္ မိနစ္ ၂၀ ေစာၿပီး ၀င္ေပါက္ပိတ္ရာ ေလယာဥ္ေပၚသုိ႔ ေစာစီးစြာ တက္ထား လွ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္။ ေနာက္က်မွ တက္လွ်င္ ေလယာဥ္ေပၚရိွ အထုပ္မ်ား ထားရာေနရာ (overhead apartment) ၌ အျခား သူမ်ား၏ အထုပ္အပိုး မ်ားႏွင့္ ျပည့္ေနေသာေၾကာင့္ မိမိထိုင္ခံု ေနရာတြင္ မိမိအထုပ္ ထားစရာ ေနရာမရိွ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ထိုအခါ ေလယာဥ္မယ္ မ်ားက မိမိ အထုပ္ကို အျခား လြတ္ေသာ ေနရာ တစ္ေနရာသို႔ သြားထား ပါလိမ့္မည္။ သို႔အတြက္ ျပန္ဆင္းေသာ အခါ အထုပ္ ျပန္ယူရန္ အဆင္မေျပ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
မိမိ အထုပ္အပိုးမ်ားကို ေခါင္းေပၚရိွ အထုပ္ထားေသာ စဥ္အတြင္း ထည့္ထားပါ။ မိမိ လက္ကိုင္အိတ္မ်ားကိုမူ မိမိ ကိုယ္ႏွင့္ မကြာ ေဆာင္ထား ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေျခခ်ရာ ေနရာတြင္ မည္သည့္ အထုပ္အပိုးမွ် မထားရပါ။ ထားလိုလွ်င္ ထိုင္ခံု ေအာက္သို႔ သြင္းထား ရပါမည္။ ေလယာဥ္ေပၚ ေရာက္ၿပီး သိပ္မၾကာမီ ေလယာဥ္ ထြက္ပါသည္။
၃၊ ၆။ ေလယာဥ္စီးျခင္း
စီးေနက် သူမ်ားအဖို႔ ဘာမွ မထူးဆန္း ေသာ္လည္း ယခုမွ ေလယာဥ္စီးဖူး သူမ်ားအဖို႔ေတာ့ အေတြ႔အႀကံဳသစ္ ျဖစ္ေန ပါလိမ့္မည္။ ေလယာဥ္ႀကီး ေျပးလမ္းေပၚ ေနရာယူၿပီး ပ်ံတက္ရန္ အားယူ ေျပးသြားခ်ိန္၌ ရင္ထဲ လိႈက္ကနဲ ဖိုကနဲ ျဖစ္သြားကာ မိသားစုမ်ားႏွင့္ ခဲြခြာၿပီး အမိ ျမန္မာျပည္ႀကီးမွ ထြက္ခြာ သြားရျခင္းအတြက္ ၀မ္းပမ္း တနည္း အရသာကို ခံစားရ ပါလိမ့္မည္။ ထို အခိ်န္မွ စတင္ၿပီး အိမ္ျပန္ရမည့္ ရက္ကို ျပကၡဒိန္ေပၚတြင္ အမွတ္မ်ား ျခစ္ကာ စတင္ မွတ္သားၾက ပါေတာ့သည္။
ေလယာဥ္ေပၚ ေရာက္သည္ႏွင့္ အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္ ရိွရာမ်ားကို ေလ့လာထားပါ။ ေလယာဥ္တြင္ ဦးပိုင္း၌ ဘယ္၊ ညာ ထြက္ေပါက္ႏွစ္ခု၊ အလယ္ပိုင္း၌ ဘယ္၊ ညာ ထြက္ေပါက္ ႏွစ္ခု၊ ပဲ့ပိုင္း၌ ဘယ္၊ ညာ ထြက္ေပါက္ႏွစ္ခု စုစုေပါင္း အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္ ၆ ခု ရိွပါသည္။ ထိုထြက္ေပါက္ မ်ားတြင္ မီးအစိမ္းႏွင့္ EXIT ဟု ေရးထားပါသည္။
ေလယာဥ္ႀကီး ေျမျပင္ေပၚမွ ေလထဲသို႔ ပ်ံတက္ခ်ိန္ကို Take off condition ဟု ေခၚပါသည္။ ေလယာဥ္ႀကီး ေ၀ဟင္ မွ ေျမျပင္သို႔ ျပန္လည္ ဆင္းသက္ျခင္းကိုမူ Landing condition ဟု ေခၚပါသည္။ ထို Take-off ႏွင့္ Landing အခ်ိန္မ်ားတြင္ -
Ø ထိုင္ခံု ခါးပတ္မ်ား (Seat Belts) ကို ပတ္ထားပါ။
Ø Hand Phone, Radio, Cassette, CD Player, Laptop, Video Camera စေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းမ်ား (electronic devices) ကို ပိတ္ထားပါ။
Ø ဟိုဟို သည္သည္ ေလွ်ာက္မသြားရ။ မိမိေနရာတြင္ပင္ ထိုင္ေနရပါမည္။
Ø ျပတင္းတံခါးမ်ားကို တင္ထားပါ။
စီးေနက် သူမ်ားအဖို႔ ဘာမွ မထူးဆန္း ေသာ္လည္း ယခုမွ ေလယာဥ္စီးဖူး သူမ်ားအဖို႔ေတာ့ အေတြ႔အႀကံဳသစ္ ျဖစ္ေန ပါလိမ့္မည္။ ေလယာဥ္ႀကီး ေျပးလမ္းေပၚ ေနရာယူၿပီး ပ်ံတက္ရန္ အားယူ ေျပးသြားခ်ိန္၌ ရင္ထဲ လိႈက္ကနဲ ဖိုကနဲ ျဖစ္သြားကာ မိသားစုမ်ားႏွင့္ ခဲြခြာၿပီး အမိ ျမန္မာျပည္ႀကီးမွ ထြက္ခြာ သြားရျခင္းအတြက္ ၀မ္းပမ္း တနည္း အရသာကို ခံစားရ ပါလိမ့္မည္။ ထို အခိ်န္မွ စတင္ၿပီး အိမ္ျပန္ရမည့္ ရက္ကို ျပကၡဒိန္ေပၚတြင္ အမွတ္မ်ား ျခစ္ကာ စတင္ မွတ္သားၾက ပါေတာ့သည္။
ေလယာဥ္ေပၚ ေရာက္သည္ႏွင့္ အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္ ရိွရာမ်ားကို ေလ့လာထားပါ။ ေလယာဥ္တြင္ ဦးပိုင္း၌ ဘယ္၊ ညာ ထြက္ေပါက္ႏွစ္ခု၊ အလယ္ပိုင္း၌ ဘယ္၊ ညာ ထြက္ေပါက္ ႏွစ္ခု၊ ပဲ့ပိုင္း၌ ဘယ္၊ ညာ ထြက္ေပါက္ႏွစ္ခု စုစုေပါင္း အေရးေပၚ ထြက္ေပါက္ ၆ ခု ရိွပါသည္။ ထိုထြက္ေပါက္ မ်ားတြင္ မီးအစိမ္းႏွင့္ EXIT ဟု ေရးထားပါသည္။
ေလယာဥ္ႀကီး ေျမျပင္ေပၚမွ ေလထဲသို႔ ပ်ံတက္ခ်ိန္ကို Take off condition ဟု ေခၚပါသည္။ ေလယာဥ္ႀကီး ေ၀ဟင္ မွ ေျမျပင္သို႔ ျပန္လည္ ဆင္းသက္ျခင္းကိုမူ Landing condition ဟု ေခၚပါသည္။ ထို Take-off ႏွင့္ Landing အခ်ိန္မ်ားတြင္ -
Ø ထိုင္ခံု ခါးပတ္မ်ား (Seat Belts) ကို ပတ္ထားပါ။
Ø Hand Phone, Radio, Cassette, CD Player, Laptop, Video Camera စေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းမ်ား (electronic devices) ကို ပိတ္ထားပါ။
Ø ဟိုဟို သည္သည္ ေလွ်ာက္မသြားရ။ မိမိေနရာတြင္ပင္ ထိုင္ေနရပါမည္။
Ø ျပတင္းတံခါးမ်ားကို တင္ထားပါ။
ေလယာဥ္အတြင္းပိုင္း ျမင္ကြင္းကေလးပါလာသူမ်ား အတြက္ ထိုင္ခံုေနရာကို ေလယာဥ္၏ ေရွ႔ဆံုးတန္း ခံုမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ေပးေလ့ ရိွပါသည္။ ထိုေရွ႔ဆံုး ခံုတန္းတြင္ ကေလးမ်ား အိပ္ရန္ အိပ္စင္ ပါပါသည္။ ေလယာဥ္ တက္ခ်ိန္၊ ဆင္းခ်ိန္မ်ား တြင္ ေလထု ဖိအား ေျပာင္းလဲ မႈေၾကာင့္ နားအတြင္း နားစည္မ်ားကို မထိခိုက္ေစရန္ ကေလး ပါလာသူမ်ား ကေလးငယ္မ်ား ၏ နားကို နားၾကပ္ သို႔မဟုတ္ ဂြမ္း ျဖင့္ ဆို႔ထားေပး သင့္ပါသည္။
ေလယာဥ္ႀကီး ေလထဲသုိ႔ လံုး၀ေရာက္သြား ခ်ိန္တြင္ ေလယာဥ္မယ္ ကေလးမ်ားမွ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာမ်ား စတင္ ေ၀ငွပါသည္။ Silk Air ေလယာဥ္ မ်ားတြင္ စင္ကာပူထုတ္ Straits Times သတင္းစာႏွင့္ Todays သတင္းစာမ်ား ေ၀ငွပါသည္။ အေအးေၾကာက္ သူမ်ား ၿခံဳေစာင္မ်ား ေတာင္းယူ ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ တြင္ White Card မ်ားေ၀ငွျခင္း၊ ေရ ႏွင့္ လိေမၼာ္ရည္ စေသာ အေအးမ်ား ေ၀ငွျခင္းမ်ား စတင္ ျပဳလုပ္ပါ သည္။ ျပတင္း တံခါးမ်ားကိုလည္း မ တင္ကာ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ သီခ်င္း နားေထာင္ လိုသူမ်ား နားေထာင္လို႔ ရပါၿပီ။
ေနာက္အစီအစဥ္ တစ္ခုမွာ အစားအေသာက္ ေကြ်းေမြးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ လိေမၼာ္ရည္၊ လဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ တို႔ အျပင္ ထမင္း၊ ထမင္းေၾကာ္ စသည္တုိ႔ ေကြ်းပါသည္။ ယမကာ အေနႏွင့္ ဘီယာ ႀကိဳက္သူမ်ား ဘီယာ ေသာက္ႏုိင္ ပါသည္။ ၀ိုင္လည္း မွာ၍ ရပါသည္။
သို႔ေသာ္ ျမင္မေကာင္းေအာင္ နင္းကန္မွာဘို႔ ေတာ့ မေကာင္းပါ။ သိကၡာ က်ပါသည္။
ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ေကြ်းေမြးေသာ အစားအစာမ်ား
၃၊ ၇။ White Card (Disembarkation/Embarkation Form) ျဖည့္ျခင္း
White Card သည္လည္း အေရးႀကီးေသာ စာရြက္စာတမ္း တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ White Card ကို မိမိ ပတ္စ္ပို႔အတြင္း ထည့္ထားၿပီး မေပ်ာက္ပ်က္ ရေလေအာင္ ဂရုတစိုက္ သိမ္းဆည္းထားပါ။ Work Permit သို႔မဟုတ္ S Pass ထုတ္သည့္ အခါတြင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အလည္လာသူမ်ား အဖို႔ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံမွ ျပန္လည္ ထြက္ခြာခ်ိန္တြင္ လည္းေကာင္း လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး သို႔ ျပန္လည္ အပ္ႏွံရန္ လိုပါသည္။ အလည္လာသူမ်ား အဖို႔ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး အရာရိွမ်ားက စစ္ေဆး လာလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး ထုတ္ျပႏိုင္ေအာင္ အျမဲ ေဆာင္ထားရပါမည္။
ထို႔ျပင္ မိမိႏွင့္အတူ စင္ကာပူေဒၚလာ သံုးေသာင္းေက်ာ္ သို႔မဟုတ္ ထို ပမာဏႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ႏိုင္ငံျခားေငြ ပါလာပါ က ပံုစံ NP 727/A/B/C တြင္ျဖည့္ကာ ေဖာ္ျပ (declare လုပ္) ရပါမည္။
စားေသာက္ၿပီး လွ်င္ White Card ျဖည့္ရပါမည္။ ျဖည့္တတ္သူအမ်ားအဖို႔ မေထာင္းတာ ေသာ္လည္း မျဖည့္တတ္သူမ်ား ဘယ္က ဘယ္လို စကိုင္ရမွန္း မသိမျဖစ္ရေလေအာင္ ဤတြင္ White Card ျဖည့္ပံ ုျဖည့္နည္း နမူနာကိုပါ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ လိုက္ပါသည္။
စင္ကာပူသုိ႔ ယခုမွ ပထမဆံုး စတင္လာသူမ်ား၊ အလည္ လာသူမ်ား အေနႏွင့္သာ White Card ျဖည့္ရန္ လိုၿပီး Work Pass တစ္ခုခု, EP Card, SPR Card, Long Term Pass စသည္ ကိုင္ေဆာင္ ထားသူမ်ား အေနႏွင့္ ျဖည့္ရန္ မလိုပါ။ ကေလးမ်ား အတြက္ပါ ျဖည့္ရန္ လိုပါသည္။
White Card ျဖည့္ရာတြင္ BLOCK LETTER (အဂၤလိပ္စာလံုး အႀကီး) ႏွင့္သာ ျဖည့္ရပါမည္။ မွင္ အနက္ျဖစ္ေစ၊ အျပာ ျဖစ္ေစ သံုးၿပီး ျဖည့္ပါ။ မွင္အနီ မသံုးရပါ။ ေပးထားေသာ အကြက္ တစ္ကြက္တြင္ အကၡရာ တစ္လံုးသာ ျဖည့္ရပါမည္။
ေလယာဥ္ႀကီး ေလထဲသုိ႔ လံုး၀ေရာက္သြား ခ်ိန္တြင္ ေလယာဥ္မယ္ ကေလးမ်ားမွ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာမ်ား စတင္ ေ၀ငွပါသည္။ Silk Air ေလယာဥ္ မ်ားတြင္ စင္ကာပူထုတ္ Straits Times သတင္းစာႏွင့္ Todays သတင္းစာမ်ား ေ၀ငွပါသည္။ အေအးေၾကာက္ သူမ်ား ၿခံဳေစာင္မ်ား ေတာင္းယူ ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ တြင္ White Card မ်ားေ၀ငွျခင္း၊ ေရ ႏွင့္ လိေမၼာ္ရည္ စေသာ အေအးမ်ား ေ၀ငွျခင္းမ်ား စတင္ ျပဳလုပ္ပါ သည္။ ျပတင္း တံခါးမ်ားကိုလည္း မ တင္ကာ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ သီခ်င္း နားေထာင္ လိုသူမ်ား နားေထာင္လို႔ ရပါၿပီ။
ေနာက္အစီအစဥ္ တစ္ခုမွာ အစားအေသာက္ ေကြ်းေမြးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ လိေမၼာ္ရည္၊ လဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ တို႔ အျပင္ ထမင္း၊ ထမင္းေၾကာ္ စသည္တုိ႔ ေကြ်းပါသည္။ ယမကာ အေနႏွင့္ ဘီယာ ႀကိဳက္သူမ်ား ဘီယာ ေသာက္ႏုိင္ ပါသည္။ ၀ိုင္လည္း မွာ၍ ရပါသည္။
သို႔ေသာ္ ျမင္မေကာင္းေအာင္ နင္းကန္မွာဘို႔ ေတာ့ မေကာင္းပါ။ သိကၡာ က်ပါသည္။
ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ေကြ်းေမြးေသာ အစားအစာမ်ား၃၊ ၇။ White Card (Disembarkation/Embarkation Form) ျဖည့္ျခင္း
White Card သည္လည္း အေရးႀကီးေသာ စာရြက္စာတမ္း တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ White Card ကို မိမိ ပတ္စ္ပို႔အတြင္း ထည့္ထားၿပီး မေပ်ာက္ပ်က္ ရေလေအာင္ ဂရုတစိုက္ သိမ္းဆည္းထားပါ။ Work Permit သို႔မဟုတ္ S Pass ထုတ္သည့္ အခါတြင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အလည္လာသူမ်ား အဖို႔ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံမွ ျပန္လည္ ထြက္ခြာခ်ိန္တြင္ လည္းေကာင္း လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး သို႔ ျပန္လည္ အပ္ႏွံရန္ လိုပါသည္။ အလည္လာသူမ်ား အဖို႔ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး အရာရိွမ်ားက စစ္ေဆး လာလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး ထုတ္ျပႏိုင္ေအာင္ အျမဲ ေဆာင္ထားရပါမည္။
ထို႔ျပင္ မိမိႏွင့္အတူ စင္ကာပူေဒၚလာ သံုးေသာင္းေက်ာ္ သို႔မဟုတ္ ထို ပမာဏႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ႏိုင္ငံျခားေငြ ပါလာပါ က ပံုစံ NP 727/A/B/C တြင္ျဖည့္ကာ ေဖာ္ျပ (declare လုပ္) ရပါမည္။
စားေသာက္ၿပီး လွ်င္ White Card ျဖည့္ရပါမည္။ ျဖည့္တတ္သူအမ်ားအဖို႔ မေထာင္းတာ ေသာ္လည္း မျဖည့္တတ္သူမ်ား ဘယ္က ဘယ္လို စကိုင္ရမွန္း မသိမျဖစ္ရေလေအာင္ ဤတြင္ White Card ျဖည့္ပံ ုျဖည့္နည္း နမူနာကိုပါ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ လိုက္ပါသည္။
စင္ကာပူသုိ႔ ယခုမွ ပထမဆံုး စတင္လာသူမ်ား၊ အလည္ လာသူမ်ား အေနႏွင့္သာ White Card ျဖည့္ရန္ လိုၿပီး Work Pass တစ္ခုခု, EP Card, SPR Card, Long Term Pass စသည္ ကိုင္ေဆာင္ ထားသူမ်ား အေနႏွင့္ ျဖည့္ရန္ မလိုပါ။ ကေလးမ်ား အတြက္ပါ ျဖည့္ရန္ လိုပါသည္။
White Card ျဖည့္ရာတြင္ BLOCK LETTER (အဂၤလိပ္စာလံုး အႀကီး) ႏွင့္သာ ျဖည့္ရပါမည္။ မွင္ အနက္ျဖစ္ေစ၊ အျပာ ျဖစ္ေစ သံုးၿပီး ျဖည့္ပါ။ မွင္အနီ မသံုးရပါ။ ေပးထားေသာ အကြက္ တစ္ကြက္တြင္ အကၡရာ တစ္လံုးသာ ျဖည့္ရပါမည္။
White Card ၏ တစ္မ်က္ႏွာ ထဲတြင္ပင္ အပိုင္းသံုးပိုင္း ခဲြထားတာ ေတြ႔ရပါ လိမ့္မည္။ ဤတြင္ တစ္ပိုင္းခ်င္း ျဖည့္ျပထား ပါသည္။
၃၊ ၈။ စင္ကာပူေလယာဥ္ကြင္းသို႔ ေရာက္ရိွျခင္း ႏွင့္
၃၊ ၈။ စင္ကာပူေလယာဥ္ကြင္းသို႔ ေရာက္ရိွျခင္း ႏွင့္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဂိတ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ျခင္း
ရန္ကုန္ မွ ၃ နာရီခန္႔ ပ်ံသန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ စင္ကာပူ ခ်န္ဂီ ေလဆိပ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္ပါသည္။
စင္ကာပူ ခ်န္ဂီ ေလဆိပ္
ေလယာဥ္ဆင္းခ်ိန္တြင္ လည္း တက္ခိ်န္မွာ က့ဲသို႔ပင္ လက္ကိုင္ဖံုးမ်ား၊ ကြန္ျပဴတာမ်ား၊ စီဒီ ပေလယာ မ်ားကို ပိတ္ထားရပါမည္။ ျပတင္း တံခါးမ်ား ကို တင္ထားကာ ခါးပတ္မ်ားကို ပတ္ထားလွ်က္ ဟိုဟို သည္သည္ ေလွ်ာက္ မသြားဘဲ မိမိေနရာ တြင္ပင္ ထိုင္ေနရပါမည္။ ေလယာဥ္ လံုး၀ ရပ္သြားၿပီ ဆိုမွ မိမိ အထုပ္အပိုး မ်ားကို ေခါင္းေပၚ ထပ္ခိုးအခန္း ထဲမွ ထုတ္ယူရပါမည္။ ထို ထပ္ခိုးအဖံုးကို ဖြင့္ေသာ အခါ အထဲမွ အထုပ္မ်ား ထြက္က် လာတတ္သျဖင့္ သတိႏွင့္ ဖြင့္ရပါမည္။
ထို႔ေနာက္ေတာ့ အမ်ားႏွင့္အတူ ေမွ်ာ့လိုဏ္ ခ်ယ္နယ္ အတြင္းမွ ျဖတ္ကာ ခ်န္ဂီေလဆိပ္ အတြင္း ၀င္ရပါသည္။ သိပ္ မခဲယဥ္းပါ။ Exit ဟု ေရးထားေသာ လမ္းေၾကာင္း အတိုင္း လိုက္သြားလိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။ အထုပ္အပိုး မ်ားကို ေရြ႔လ်ား ခါးပတ္ေပၚ တင္ကာ သက္ေတာင့္သက္သာ သြားႏိုင္ ပါသည္။
စင္ကာပူ ခ်န္ဂီေလဆိပ္သည္ကား အလြန္ ခရီးသြားမ်ားေသာ ေလဆိပ္ျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာ့ ေလဆိပ္မ်ားအနက္ တတိယ လိုက္ေသာ ေလဆိပ္ ျဖစ္ပါသည္။ အနီးမွ ေစာင့္ၾကည့္ေန လွ်င္ နံနက္ပိုင္း၌ ထြက္ခြာရန္ တန္းစီ ေစာင့္ဆိုင္းေနေသာ ေလယာဥ္ႀကီးမ်ား ကို အတန္းလိုက္ မ်က္စိတစ္ဆံုး ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ခ်န္ဂီေလဆိပ္မွ ခရီးသြားသူ ဦးေရမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂၄ သန္းမွ်ပင္ ရိွပါသည္။
ထို႔ျပင္ ၀န္ေဆာင္မႈ မွာလည္း အလြန္ ျမန္ပါသည္။ ေလယာဥ္ေပၚမွ ထြက္လာၿပီး ေလဆိပ္မွ ထြက္ခြာသည္ထိ လ.၀.က ျဖတ္ျခင္း၊ ပစၥည္း ေရြးျခင္း၊ အေကာက္ခြန္ ျဖတ္ျခင္း စုစုေပါင္း နာရီ၀က္ထက္ ပိုမၾကာပါ။
ေလဆိပ္အတြင္း ေရာက္သည္ႏွင့္ ပထမဆံုး ျဖတ္ရသည္မွာ လ.၀.က (Immigration) ျဖစ္ပါသည္။ General Passport ဟု ေရးထားေသာ ေကာင္တာတြင္ တန္းစီပါ။ ပတ္စ္ပို႔ ႏွင့္ White Card, IPA Letter, Work Permit, S Pass, PR Card စသည္တို႔ကို အဆင္သင့္ ထုတ္ထားပါ။ မိမိအလွည့္ ေရာက္လွ်င္ ထို စာရြက္စာတမ္းမ်ား ကို ထုတ္ၿပီး လ.၀.က အရာရိွသို႔ ျပပါ။ မိမိစာအုပ္ အတြင္း အ၀င္ တံဆိပ္တံုး ထုေပးလိုက္ ပါလိမ့္မည္။
ယခုမွ အသစ္ ေရာက္လာေသာ Work Permit, S Pass စသည့္သူမ်ား မွာ မိမိဘာသာ ၀င္လို႔မရ။ အလုပ္ရွင္ ဘက္မွ တစ္ဦးဦးသည္ IPA Letter မူရင္း၊ Security Deposit (Banker’s Guarantee) မူရင္း စသည္မ်ားကို ကိုင္ကာ မိမိ အလုပ္သမား မ်ားကို ေလယာဥ္ ကြင္းတြင္ လာႀကိဳရပါသည္။
Visit Pass ႏွင့္လာသူမ်ားသည္ မိမိကို ဖိတ္ေခၚ ထားေသာ Sponsor Letter ကိုပါ ျပရန္ လိုပါသည္။ ထို႔ျပင္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံအတြင္း ဆက္သြယ္ႏိုင္မည့္ မိတ္ေဆြ တစ္ဦးဦး၏ တယ္လီဖံုးနံပါတ္ ကိုလည္း ေတာင္းတတ္ပါသည္။ (အျပင္မထြက္မီ) ေလယာဥ္ကြင္း အတြင္းတြင္ အခမဲ့ ဆက္၍ရေသာ ဖံုးမ်ားရိွပါသည္။ ေလယာဥ္ကြင္း ေရာက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းမိမိ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားသို႔ ဆက္သြယ္ အေၾကာင္းၾကား ႏုိင္ပါသည္။
ေလဆိပ္ အတြင္းတြင္ အခြန္လြတ္ (Duty Free) ဆိုင္မ်ား ရိွပါသည္။ အျပင္ဆိုင္မ်ား ထက္ ေစ်းသက္သာသည္ ဟု ဆိုပါသည္။ အရက္မ်ိဳးစံု၊ ေဆးလိပ္ ႏွင့္ အေမႊးနံ႔သာ မိ်ဳးစံု၊ လက္ေဆာင္ပစၥည္း၊ စာအုပ္၊ အ၀တ္အစားမ်ား၊ အီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ေပးပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အကန္႔အသတ္ေတာ့ ရိွပါသည္။ အခြန္လြတ္ ၀ယ္လို႔ရေသာ အေရအတြက္ မွာ အရက္ဆိုလွ်င္ တစ္လီတာ၊ စီးကရက္ဆိုလွ်င္ အလိပ္ ၂၀၀၊ ဘီယာ သံုးဗူး စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို အေရအတြက္ထက္ ပိုလွ်င္မူ အခြန္ေပးရ ပါလိမ့္မည္။
အခမဲ့သံုး၍ရေသာ အင္တာနက္ ကေဖးမ်ားလည္း ရိွပါသည္။ မိမိသိလိုသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ခ်က္ျခင္း ရွာႏိုင္ ပါသည္။
လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ေလယာဥ္ ၀င္ခ်ိန္ထြက္ခ်ိန္၊ သြားရမည့္ေနရာ၊ ခရီးေဆာင ္အိတ္မ်ား ေရြးရမည့္ ခါးပတ္ျပား နံပါတ္ စသည္တို႔ကို ေဖာ္ျပေပးေနသည့္ ကြန္ျပဴတာ ဖန္သားျပင္မ်ား ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ ထို ဖန္သားျပင္ မ်ားကို ၾကည့္ၿပီး မိမိ လာေသာ (Yangon) မွ ေလယာဥ္စီး ခရီးသည္မ်ား သည္ မည္သည့္ ခါးပတ္ နံပါတ္တြင္ ပစၥည္း ေရြးရမည္ကို သိႏုိင္ပါသည္။ ထိုခါးပတ္နား တြင္ သြားၿပီး မိမိအထုပ္ ေပၚလာသည္ ထိ ေစာင့္ပါ။ အထုပ္ အားလံုးမွာ ခပ္ဆင္ဆင္ ျဖစ္သျဖင့္ သူမ်ား ပစၥည္းႏွင့္ ကိုယ့္ပစၥည္း မွားတတ္သည္။ သတိျပဳပါ။ အားလံုး ပစၥည္းမ်ား ေရြးယူၿပီး သြားသည့္တိုင္ မိမိ အထုပ္ကို မေတြ႔ရပါက အျခားသူ တစ္ဦးဦး မိမိ၏ အထုပ္ကို မွားယူသြားၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။ ထိုအခါတြင္ ေလဆိပ္အတြင္းရိွ Lost and Found ဌာနသို႔ သြားေရာက္ကာ ခ်က္ျခင္း အေၾကာင္းၾကားပါ။ မိမိ၏ ဆက္သြယ္ရမည့္ နံပါတ္ကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေပးလိုက္ပါ။
ပစၥည္းမ်ား ေရြးၿပီးလွ်င္ ေလဆိပ္အျပင္သို႔ ထြက္လို႔ ရပါၿပီ။ ဤသို႔ ထြက္ရာတြင္ ဂိတ္ေပါက္ ႏွစ္ခု ရွိပါသည္။ တစ္ခုမွာ အစိမ္းေရာင္ Green Channel ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုမွာ အနီေရာင္ Red Channel ျဖစ္ပါသည္။
အေကာက္ခြန္သို႔ ေၾကျငာစရာ (Declare) ဘာပစၥည္းမွ မပါသူမ်ား အဖို႔ အစိမ္းေရာင္ အေပါက္မွ ထြက္ခဲ့လို႔ ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေကာက္ခြန္ ေၾကျငာစရာ ေက်ာက္သံပတၱျမား၊ စင္ကာပူေဒၚလာ ၃ေသာင္းေက်ာ္ပါလာသူမ်ား အဖို႔ အနီေရာင္ လိုင္းကိုသြားကာ အေကာက္ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ရ ပါမည္။
ထို႔ေနာက္တြင္ မေတာ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ ေခ်ာေမာစြာ ၀င္ေရာက္ လာႏိုင္ပါၿပီ။ လာႀကိဳသူ မိတ္ေဆြမ်ား ႏွင့္ အတူ တကၠစီျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘတ္စ္ကားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ရထား (MRT) ႏွင့္ျဖစ္ေစ မိမိလိုရာသုိ႔ ခရီးဆက္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
ရန္ကုန္ မွ ၃ နာရီခန္႔ ပ်ံသန္းခဲ့ၿပီးေနာက္ စင္ကာပူ ခ်န္ဂီ ေလဆိပ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္ပါသည္။
စင္ကာပူ ခ်န္ဂီ ေလဆိပ္ေလယာဥ္ဆင္းခ်ိန္တြင္ လည္း တက္ခိ်န္မွာ က့ဲသို႔ပင္ လက္ကိုင္ဖံုးမ်ား၊ ကြန္ျပဴတာမ်ား၊ စီဒီ ပေလယာ မ်ားကို ပိတ္ထားရပါမည္။ ျပတင္း တံခါးမ်ား ကို တင္ထားကာ ခါးပတ္မ်ားကို ပတ္ထားလွ်က္ ဟိုဟို သည္သည္ ေလွ်ာက္ မသြားဘဲ မိမိေနရာ တြင္ပင္ ထိုင္ေနရပါမည္။ ေလယာဥ္ လံုး၀ ရပ္သြားၿပီ ဆိုမွ မိမိ အထုပ္အပိုး မ်ားကို ေခါင္းေပၚ ထပ္ခိုးအခန္း ထဲမွ ထုတ္ယူရပါမည္။ ထို ထပ္ခိုးအဖံုးကို ဖြင့္ေသာ အခါ အထဲမွ အထုပ္မ်ား ထြက္က် လာတတ္သျဖင့္ သတိႏွင့္ ဖြင့္ရပါမည္။
ထို႔ေနာက္ေတာ့ အမ်ားႏွင့္အတူ ေမွ်ာ့လိုဏ္ ခ်ယ္နယ္ အတြင္းမွ ျဖတ္ကာ ခ်န္ဂီေလဆိပ္ အတြင္း ၀င္ရပါသည္။ သိပ္ မခဲယဥ္းပါ။ Exit ဟု ေရးထားေသာ လမ္းေၾကာင္း အတိုင္း လိုက္သြားလိုက္ရံုသာ ျဖစ္ပါသည္။ အထုပ္အပိုး မ်ားကို ေရြ႔လ်ား ခါးပတ္ေပၚ တင္ကာ သက္ေတာင့္သက္သာ သြားႏိုင္ ပါသည္။
စင္ကာပူ ခ်န္ဂီေလဆိပ္သည္ကား အလြန္ ခရီးသြားမ်ားေသာ ေလဆိပ္ျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာ့ ေလဆိပ္မ်ားအနက္ တတိယ လိုက္ေသာ ေလဆိပ္ ျဖစ္ပါသည္။ အနီးမွ ေစာင့္ၾကည့္ေန လွ်င္ နံနက္ပိုင္း၌ ထြက္ခြာရန္ တန္းစီ ေစာင့္ဆိုင္းေနေသာ ေလယာဥ္ႀကီးမ်ား ကို အတန္းလိုက္ မ်က္စိတစ္ဆံုး ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ခ်န္ဂီေလဆိပ္မွ ခရီးသြားသူ ဦးေရမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂၄ သန္းမွ်ပင္ ရိွပါသည္။
ထို႔ျပင္ ၀န္ေဆာင္မႈ မွာလည္း အလြန္ ျမန္ပါသည္။ ေလယာဥ္ေပၚမွ ထြက္လာၿပီး ေလဆိပ္မွ ထြက္ခြာသည္ထိ လ.၀.က ျဖတ္ျခင္း၊ ပစၥည္း ေရြးျခင္း၊ အေကာက္ခြန္ ျဖတ္ျခင္း စုစုေပါင္း နာရီ၀က္ထက္ ပိုမၾကာပါ။
ေလဆိပ္အတြင္း ေရာက္သည္ႏွင့္ ပထမဆံုး ျဖတ္ရသည္မွာ လ.၀.က (Immigration) ျဖစ္ပါသည္။ General Passport ဟု ေရးထားေသာ ေကာင္တာတြင္ တန္းစီပါ။ ပတ္စ္ပို႔ ႏွင့္ White Card, IPA Letter, Work Permit, S Pass, PR Card စသည္တို႔ကို အဆင္သင့္ ထုတ္ထားပါ။ မိမိအလွည့္ ေရာက္လွ်င္ ထို စာရြက္စာတမ္းမ်ား ကို ထုတ္ၿပီး လ.၀.က အရာရိွသို႔ ျပပါ။ မိမိစာအုပ္ အတြင္း အ၀င္ တံဆိပ္တံုး ထုေပးလိုက္ ပါလိမ့္မည္။
ယခုမွ အသစ္ ေရာက္လာေသာ Work Permit, S Pass စသည့္သူမ်ား မွာ မိမိဘာသာ ၀င္လို႔မရ။ အလုပ္ရွင္ ဘက္မွ တစ္ဦးဦးသည္ IPA Letter မူရင္း၊ Security Deposit (Banker’s Guarantee) မူရင္း စသည္မ်ားကို ကိုင္ကာ မိမိ အလုပ္သမား မ်ားကို ေလယာဥ္ ကြင္းတြင္ လာႀကိဳရပါသည္။
Visit Pass ႏွင့္လာသူမ်ားသည္ မိမိကို ဖိတ္ေခၚ ထားေသာ Sponsor Letter ကိုပါ ျပရန္ လိုပါသည္။ ထို႔ျပင္ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံအတြင္း ဆက္သြယ္ႏိုင္မည့္ မိတ္ေဆြ တစ္ဦးဦး၏ တယ္လီဖံုးနံပါတ္ ကိုလည္း ေတာင္းတတ္ပါသည္။ (အျပင္မထြက္မီ) ေလယာဥ္ကြင္း အတြင္းတြင္ အခမဲ့ ဆက္၍ရေသာ ဖံုးမ်ားရိွပါသည္။ ေလယာဥ္ကြင္း ေရာက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းမိမိ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားသို႔ ဆက္သြယ္ အေၾကာင္းၾကား ႏုိင္ပါသည္။
ေလဆိပ္ အတြင္းတြင္ အခြန္လြတ္ (Duty Free) ဆိုင္မ်ား ရိွပါသည္။ အျပင္ဆိုင္မ်ား ထက္ ေစ်းသက္သာသည္ ဟု ဆိုပါသည္။ အရက္မ်ိဳးစံု၊ ေဆးလိပ္ ႏွင့္ အေမႊးနံ႔သာ မိ်ဳးစံု၊ လက္ေဆာင္ပစၥည္း၊ စာအုပ္၊ အ၀တ္အစားမ်ား၊ အီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ေပးပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အကန္႔အသတ္ေတာ့ ရိွပါသည္။ အခြန္လြတ္ ၀ယ္လို႔ရေသာ အေရအတြက္ မွာ အရက္ဆိုလွ်င္ တစ္လီတာ၊ စီးကရက္ဆိုလွ်င္ အလိပ္ ၂၀၀၊ ဘီယာ သံုးဗူး စသျဖင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို အေရအတြက္ထက္ ပိုလွ်င္မူ အခြန္ေပးရ ပါလိမ့္မည္။
အခမဲ့သံုး၍ရေသာ အင္တာနက္ ကေဖးမ်ားလည္း ရိွပါသည္။ မိမိသိလိုသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ခ်က္ျခင္း ရွာႏိုင္ ပါသည္။
လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ေလယာဥ္ ၀င္ခ်ိန္ထြက္ခ်ိန္၊ သြားရမည့္ေနရာ၊ ခရီးေဆာင ္အိတ္မ်ား ေရြးရမည့္ ခါးပတ္ျပား နံပါတ္ စသည္တို႔ကို ေဖာ္ျပေပးေနသည့္ ကြန္ျပဴတာ ဖန္သားျပင္မ်ား ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။ ထို ဖန္သားျပင္ မ်ားကို ၾကည့္ၿပီး မိမိ လာေသာ (Yangon) မွ ေလယာဥ္စီး ခရီးသည္မ်ား သည္ မည္သည့္ ခါးပတ္ နံပါတ္တြင္ ပစၥည္း ေရြးရမည္ကို သိႏုိင္ပါသည္။ ထိုခါးပတ္နား တြင္ သြားၿပီး မိမိအထုပ္ ေပၚလာသည္ ထိ ေစာင့္ပါ။ အထုပ္ အားလံုးမွာ ခပ္ဆင္ဆင္ ျဖစ္သျဖင့္ သူမ်ား ပစၥည္းႏွင့္ ကိုယ့္ပစၥည္း မွားတတ္သည္။ သတိျပဳပါ။ အားလံုး ပစၥည္းမ်ား ေရြးယူၿပီး သြားသည့္တိုင္ မိမိ အထုပ္ကို မေတြ႔ရပါက အျခားသူ တစ္ဦးဦး မိမိ၏ အထုပ္ကို မွားယူသြားၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။ ထိုအခါတြင္ ေလဆိပ္အတြင္းရိွ Lost and Found ဌာနသို႔ သြားေရာက္ကာ ခ်က္ျခင္း အေၾကာင္းၾကားပါ။ မိမိ၏ ဆက္သြယ္ရမည့္ နံပါတ္ကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ေပးလိုက္ပါ။
ပစၥည္းမ်ား ေရြးၿပီးလွ်င္ ေလဆိပ္အျပင္သို႔ ထြက္လို႔ ရပါၿပီ။ ဤသို႔ ထြက္ရာတြင္ ဂိတ္ေပါက္ ႏွစ္ခု ရွိပါသည္။ တစ္ခုမွာ အစိမ္းေရာင္ Green Channel ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုမွာ အနီေရာင္ Red Channel ျဖစ္ပါသည္။
အေကာက္ခြန္သို႔ ေၾကျငာစရာ (Declare) ဘာပစၥည္းမွ မပါသူမ်ား အဖို႔ အစိမ္းေရာင္ အေပါက္မွ ထြက္ခဲ့လို႔ ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေကာက္ခြန္ ေၾကျငာစရာ ေက်ာက္သံပတၱျမား၊ စင္ကာပူေဒၚလာ ၃ေသာင္းေက်ာ္ပါလာသူမ်ား အဖို႔ အနီေရာင္ လိုင္းကိုသြားကာ အေကာက္ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ရ ပါမည္။
ထို႔ေနာက္တြင္ မေတာ့ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ ေခ်ာေမာစြာ ၀င္ေရာက္ လာႏိုင္ပါၿပီ။ လာႀကိဳသူ မိတ္ေဆြမ်ား ႏွင့္ အတူ တကၠစီျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘတ္စ္ကားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ရထား (MRT) ႏွင့္ျဖစ္ေစ မိမိလိုရာသုိ႔ ခရီးဆက္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
၃၊ ၉။ စင္ကာပူႏိုင္ငံအတြင္းသုိ႔ သယ္ေဆာင္လာခြင့္မရိွေသာ ပစၥည္းမ်ား
v အခြန္မေဆာင္ထားေသာ စီးကရက္ ႏွင့္ အရက္မ်ား (SDNP – Singapore Duty Not Paid)
v ငံုေဆး၊ ဗမာေဆး
v ပီေက
v ေသနတ္ပံုစံ ရိွေသာ ေဆးလိပ္မီးညိွသည့္ မီးျခစ္မ်ား
v ကန္႔သတ္ထားေသာ ေဆး၀ါးမ်ား*
v ရွားပါးတိရိစၦာန္မ်ား ႏွင့္ ၎တို႔၏ ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ား (ဥပမာ - ဆတ္ခ်ိဳ၊ က်ားသားေရ၊ ဆင္စြယ္ စသည္)
v မီးရႈး၊ မီးပန္းမ်ား၊ ေဗ်ာက္အိုးမ်ား
v ညစ္ညမ္း စာအုပ္၊ ဗီဒီယို တိပ္ေခြ၊ စီဒီ၊ ဒီဗီဒီ ႏွင့္ software မ်ား
v မူပိုင္ခြင့္မွတ္ပံုတင္ထားေသာ စာအုပ္စာတမ္း၊ စီဒီ၊ ဗီစီဒီ၊ ဒီဗီဒီ မိတၱဴမ်ား
v အစိုးရတစ္ရပ္ကို ပုန္စားပုန္ကန္ျပဳေရး အားေပး အားေျမွာက္ ျပဳထားေသာ စာအုပ္စာတမ္း၊ ေဟာေျပာခ်က္ စသည့္ ပစၥည္းမ်ား
v ကစားစရာ အျဖစ္ျပဳလုပ္ ထားေသာ ကစားစရာ ပိုက္ဆံ ႏွင့္ ေငြအေၾကြမ်ား
* ဗဟုသုတ အျဖစ္ေျပာရလွ်င္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ တင္သြင္းရန္၊ စင္ကာပူႏုိင္ငံအတြင္း ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားရန္၊ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ေဆာင္ရန္၊ သံုးစဲြရန္၊ သိုေလွာင္ရန္ စင္ကာပူ မူးယစ္ ေဆး၀ါးအဖဲြ႔မွ ကန္႔သတ္ ထားေသာ (အက္ဆီတုန္း၊ ဆာလဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္၊ ဟိုက္ၿဒိဳကလိုရစ္ အက္ဆစ္ ကဲ့သို႔ေသာ) ပစၥည္း ၂၃ မိ်ဳး ရွိပါသည္။ ထိုပစၥည္းမ်ားကို သယ္ေဆာင္၊ တင္သြင္း၊ တင္ပို႔၊ သံုးစဲြ၊ ေရာင္း၀ယ္၊ သိုေလွာင္ရန္ အတြက္ စင္ကာပူ မူးယစ္ ေဆး၀ါးအဖဲြ႔မွ လိုင္စင္ ယူရပါသည္။ ထိုပစၥည္းမ်ား ကို လိုင္စင္မရိွဘဲ တင္သြင္း ေရာင္း၀ယ္ျခင္း ျပဳပါက အလြန္ ႀကီးေလးေသာ ဒါဏ္ေငြႏွင့္ ေထာင္ဒါဏ္မ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ပါသည္။
ထိုပစၥည္းမ်ား အေၾကာင္းႏွင့္ လိုင္စင္မ်ား၊ ဒါဏ္ေၾကးမ်ား အေၾကာင္း သိလိုပါက http://www.cnb.gov.sg/ တြင္ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
အထက္ပါ ပစၥည္းမ်ား သယ္လာရန္ အေၾကာင္း ေပၚေပါက္လာပါက သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ အဖဲြ႔အစည္း မ်ား၏ ကင္းလြတ္ခြင့္၊ ခြင့္ျပဳမိန္႔ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ယူေဆာင္လာရပါမည္။ ဥပမာ - ႀကိဳတင္ အသံသြင္းထားေသာ တိပ္ေခြ၊ စီဒီ၊ ဗီစီဒီ မ်ားအတြက္ သတင္းႏွင့္ ျပန္ၾကားေရးဌာနမွ ဆင္ဆာ စစ္ေဆးၿပီး ေၾကာင္းလက္မွတ္။
v အခြန္မေဆာင္ထားေသာ စီးကရက္ ႏွင့္ အရက္မ်ား (SDNP – Singapore Duty Not Paid)
v ငံုေဆး၊ ဗမာေဆး
v ပီေက
v ေသနတ္ပံုစံ ရိွေသာ ေဆးလိပ္မီးညိွသည့္ မီးျခစ္မ်ား
v ကန္႔သတ္ထားေသာ ေဆး၀ါးမ်ား*
v ရွားပါးတိရိစၦာန္မ်ား ႏွင့္ ၎တို႔၏ ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ား (ဥပမာ - ဆတ္ခ်ိဳ၊ က်ားသားေရ၊ ဆင္စြယ္ စသည္)
v မီးရႈး၊ မီးပန္းမ်ား၊ ေဗ်ာက္အိုးမ်ား
v ညစ္ညမ္း စာအုပ္၊ ဗီဒီယို တိပ္ေခြ၊ စီဒီ၊ ဒီဗီဒီ ႏွင့္ software မ်ား
v မူပိုင္ခြင့္မွတ္ပံုတင္ထားေသာ စာအုပ္စာတမ္း၊ စီဒီ၊ ဗီစီဒီ၊ ဒီဗီဒီ မိတၱဴမ်ား
v အစိုးရတစ္ရပ္ကို ပုန္စားပုန္ကန္ျပဳေရး အားေပး အားေျမွာက္ ျပဳထားေသာ စာအုပ္စာတမ္း၊ ေဟာေျပာခ်က္ စသည့္ ပစၥည္းမ်ား
v ကစားစရာ အျဖစ္ျပဳလုပ္ ထားေသာ ကစားစရာ ပိုက္ဆံ ႏွင့္ ေငြအေၾကြမ်ား
* ဗဟုသုတ အျဖစ္ေျပာရလွ်င္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ တင္သြင္းရန္၊ စင္ကာပူႏုိင္ငံအတြင္း ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားရန္၊ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ သယ္ေဆာင္ရန္၊ သံုးစဲြရန္၊ သိုေလွာင္ရန္ စင္ကာပူ မူးယစ္ ေဆး၀ါးအဖဲြ႔မွ ကန္႔သတ္ ထားေသာ (အက္ဆီတုန္း၊ ဆာလဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္၊ ဟိုက္ၿဒိဳကလိုရစ္ အက္ဆစ္ ကဲ့သို႔ေသာ) ပစၥည္း ၂၃ မိ်ဳး ရွိပါသည္။ ထိုပစၥည္းမ်ားကို သယ္ေဆာင္၊ တင္သြင္း၊ တင္ပို႔၊ သံုးစဲြ၊ ေရာင္း၀ယ္၊ သိုေလွာင္ရန္ အတြက္ စင္ကာပူ မူးယစ္ ေဆး၀ါးအဖဲြ႔မွ လိုင္စင္ ယူရပါသည္။ ထိုပစၥည္းမ်ား ကို လိုင္စင္မရိွဘဲ တင္သြင္း ေရာင္း၀ယ္ျခင္း ျပဳပါက အလြန္ ႀကီးေလးေသာ ဒါဏ္ေငြႏွင့္ ေထာင္ဒါဏ္မ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ပါသည္။
ထိုပစၥည္းမ်ား အေၾကာင္းႏွင့္ လိုင္စင္မ်ား၊ ဒါဏ္ေၾကးမ်ား အေၾကာင္း သိလိုပါက http://www.cnb.gov.sg/ တြင္ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
အထက္ပါ ပစၥည္းမ်ား သယ္လာရန္ အေၾကာင္း ေပၚေပါက္လာပါက သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ အဖဲြ႔အစည္း မ်ား၏ ကင္းလြတ္ခြင့္၊ ခြင့္ျပဳမိန္႔ စာရြက္ စာတမ္းမ်ား ယူေဆာင္လာရပါမည္။ ဥပမာ - ႀကိဳတင္ အသံသြင္းထားေသာ တိပ္ေခြ၊ စီဒီ၊ ဗီစီဒီ မ်ားအတြက္ သတင္းႏွင့္ ျပန္ၾကားေရးဌာနမွ ဆင္ဆာ စစ္ေဆးၿပီး ေၾကာင္းလက္မွတ္။
Subscribe to:
Posts (Atom)