မႏၱေလးၿမိဳ႔ေတာ္စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီအဖဲြ႔၀င္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုပဲြ (၆)

(၅) စိမ္းလန္းစိုျပည္ေရးစနစ္ - ကိုတင္ေဇာ္ေအာင္

အားလံုးမဂၤလာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ တင္ေဇာ္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ ေရဆင္းစိုက္ပ်ိဳးေရးတကၠသိုလ္က စုိက္ပ်ိဳးေရးပညာဘဲြ႔ရခဲ့ပါတယ္။ စင္ကာပူကို ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာေရာက္လာၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာ ၀င္ေရာက္အလုပ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ရိွ ကြ်န္ေတာ့္အဓိကအလုပ္က ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာျဖစ္ျဖစ္၊ ရိွၿပီးသား အေဆာက္အဦေတြမွာျဖစ္ျဖစ္ သစ္ပင္ႀကီးေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့နည္းပညာ အႀကံေပး (Arborist) လုပ္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ဓာတ္ပံုေတြမ်ားမ်ားျပပါမယ္။ စင္ကာပူဟာ စိမ္းစိုေနတဲ့ရလဒ္ေတြေပါ့။ အဲသလို စိမ္းစိုေနေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ထားသလဲဆိုတဲ့ စနစ္ေတြကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ Thumb drive ထဲထည့္ေပးထားပါတယ္။ ေအးေအးေဆးေဆး ဖတ္ၾကည့္ ပါ။ ေျပာတဲ့အခါမွာ သက္ဆိုင္ရာဓာတ္ပံုနဲ႔ကိုက္ညီတာကို ထုတ္ေျပာပါမယ္။

ရန္ကုန္၊ မႏၱေလးစတဲ့ၿမိဳ႔ႀကီးေတြမွာ အခု စင္ကာပူစိမ္းလန္းေနသလိုမ်ိဳး လုပ္လို႔ရသလား မရဘူးလားဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္ စျပပါမယ္။ စင္ကာပူႏုိင္ငံရဲ့ စိမ္းလန္းစိုေျပမႈ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲသြားတာကို ျပပါမယ္။

ဟိုးအရင္တံုးက ေဆာက္ခဲ့တဲ့ အေဆာက္အဦးေတြမွာ ေျမညီထပ္က လမ္းရ့ဲေနာက္ကိုေရာက္ေနေပမဲ့ အေပၚထပ္ေတြက လမ္းေပၚေရာက္ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ သစ္ပင္စိုက္စရာေနရာ လံုး၀မရိွဘူး။ အေဆာက္အဦနဲ႔လမ္းနဲ႔ ကပ္ေနတယ္။ ပံု (၁)

ဒုတိယတစ္ဆင့္က်ေတာ့ အေဆာက္အဦကို ေနာက္ေရာက္သြားတယ္။ အေဆာက္အဦၿပီးရင္ လူသြားလမ္း၊ ၿပီးေတာ့ သစ္ပင္စိုက္တဲ့ေနရာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ကားလမ္း။ အဲဒီတံုးက သစ္ပင္စိုက္တဲ့ ေနရာေတြမွာ သစ္ပင္တစ္မ်ိဳးတည္းကိုပဲ စုိက္တယ္။ ေအာက္ဘက္မွာ ျမက္ခင္းရိွတယ္။ ၾကည့္လိုက္ရင္ သစ္ပင္အားလံုးဟာ တစ္မ်ိဳးတည္း ကိုပဲ ၁၀ မီတာ ၁၅ မီတာေလာက္ ျခားၿပီး စိုက္ထားတယ္။ ဒါက ဒုတိယအဆင့္ ဆိုပါေတာ့။ ပံု (၂)

သတိထားၾကည့္လိုက္ရင္ သူတို႔က ကားေတြ ေမာ္ဒယ္ ျမင့္လာသလိုပဲ။ ၂၀၁၂ မွာစိုက္တဲ့ဒီဇိုင္းနဲ႔ ၂၀၁၃ မွာစိုက္တဲ့ဒီဇိုင္း မတူေတာ့ဘူး။ အျမဲတမ္းေျပာင္းလဲေနတယ္။

အခုဒီပံုကိုၾကည့္ပါ။ ပံု (၃၊ ၄) သစ္ပင္ရဲ့ canopy က ႏွစ္ဆင့္ျဖစ္သြားတယ္။ ဒီေတာ့ အရြက္ပိုမ်ားလာတယ္။ သစ္ပင္စိုက္တဲ့ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က အရြက္ပဲ။ အကိုင္းတို႔ ပင္စည္တို႔ဆိုတာက အရြက္ဆီကို အစာေရစာစီးဆင္းဘို႔ ေထာက္ပံ့ေပးတယ္။ အျမစ္က သစ္ပင္ရပ္တည္ဘို႔ ေျမႀကီးကို ကုပ္ထားတယ္။ ဆိုေတာ့ အားလံုးက အရြက္ကို အေထာက္အပံ့ေပးေနတာ။ အရြက္ ကသာလွ်င္ အစိမ္းေရာင္ရတယ္။ ေလထုကိုသန္႔ရွင္းေပးတယ္။ ေလထုအပူခ်ိန္ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးတယ္။ ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လိုခ်င္တာက အရြက္ပဲ။

ေနာက္ၿပီး ဒီသစ္ပင္ႏွစ္မ်ိဳးက အမ်ိဳးအစားလည္း မတူဘူး။ ဒီအပင္က ျမန္ျမန္ႀကီးတ့ဲအပင္။ ဒီအပင္က်ေတာ့ ေႏွးေႏွးပဲ ႀကီးတဲ့ အပင္။ ဆိုေတာ့ သူက အၿမဲတမ္း canopy ႏွစ္ဆင့္ျဖစ္ေနမယ္။ ဒါက ဒုတိယအဆင့္ ဒီဇိုင္းေပါ့။

ေဟာဒီပံုကိုၾကည့္လိုက္ပါ။ Canopy သံုးဆင့္ေလာက္ျဖစ္သြားၿပီ။ စိုက္တဲ့ဧရိယာလည္း ပိုက်ယ္လာတယ္။ ဒါကေတာ့ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာၿပီးသြားတဲ့ ပေရာဂ်က္ပါ။ ပံု (၅)

ေအာက္မွာ ၿခံဳပုတ္ေတြပါ ပါလာၿပီ။ ကားလမ္းၿပီးရင္ သစ္ပင္ေတြ။ အပင္ေတြရဲ့ေနာက္မွာ လူသြားလမ္း။ လူသြားလမ္းမွာ လမ္းေလွ်ာက္လို႔ရတယ္။ ေျပးလို႔ရတယ္။ စက္ဘီးစီးလို႔ရတယ္။

ဒီပံုကိုၾကည့္ပါ။ ပံု (၆) ဒီအပင္ႀကီးေတြက ႀကီးေနၿပီ။ ဒီမွာ အပင္ငယ္ေလးေတြစိုက္ထားတယ္။ ဒီမွာ ေနရာက သိပ္က်ယ္က်ယ္ မရိွဘူး။ တစ္ခ်ိန္မွာ အပင္ေတြက သိပ္ႀကီးသြားၿပီး ေအာက္ကေျမေနရာနဲ႔ မလိုက္ဖက္ေတာ့ရင္ အပင္ေတြဟာ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႔တဲ့လာမယ္။ အဲဒီအခါက် ဒီအပင္ႀကီးေတြကို ခုတ္ရေတာ့မယ္။ အဲသလို ခုတ္လိုက္ရင္ ဒီေနရာမွာ ဘာမွ မရိွေတာ့ဘဲ ကြက္လပ္ျဖစ္သြားမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ အပင္ေတြစစိုက္မယ္ဆို စိမ္းလန္းစိုေျပမႈ မရႏိုင္ေတာ့ဘူး။

ဆိုေတာ့ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ဒီအပင္ႀကီးေတြဟာ ဒီေျမေနရာနဲ႔မကိုက္လို႔ ခုတ္ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ သူ႔ေအာက္မွာ အခုလို အပင္ေလး ေတြ ႀကိဳစိုက္ထားေတာ့ ခုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီအပင္ေလးေတြက အေတာ္ႀကီးေနၿပီ။ ဟိုအပင္ႀကီးေတြကို ဒီအပင္ေလးေတြက တာ၀န္ေျပာင္းယူမယ္။ အဲဒီလို စီမံကိန္းခ်ထားတာ။

ဒါက စိုက္တဲ့အပိုင္း။ အခု အဲဒီအပင္ေတြကို ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းထားသလဲဆိုတာ ေျပာပါမယ္။

ထိန္းသိမ္းမႈမွာ ႏွစ္ပိုင္းရိွပါတယ္။ နံပါတ္တစ္က ပန္းပင္စတဲ့အပင္ငယ္ေလးေတြကို ဘယ္နည္း ဘယ္ပံုထိန္းသိမ္းမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အပင္ႀကီးေတြကို ထိန္းသိမ္းတာ။

အပင္ငယ္ေလးေတြအေၾကာင္း စေျပာပါမယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းလုပ္ဖို႔ဆိုရင္ အပင္ေတြကိုခုတ္ရမယ္။ အဲဒီလို ခုတ္ဖို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္တမ္းယူရပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ အလုပ္ၿပီးသြားတဲ့အခါ ျပန္စိုက္ဖို႔။ မွတ္တမ္းယူတဲ့အခါမွာလည္း အပင္အေၾကာင္း ေသေသခ်ာခ်ာနားလည္တဲ့သူက မွတ္တမ္းယူရပါတယ္။ ေနာက္မွတ္တမ္းတစ္ခုက ေျမတိုင္းတဲ့အဖဲြ႔က လုပ္တဲ့ မွတ္တမ္းပါ။

စိမ္းလန္းစိုေျပေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စင္ကာပူမွာ အာဏာပိုင္အဖဲြ႔က National Parks Board ပါ။ သူတို႔မွာ ဌာနေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ အဲဒီအထဲကမွ Parks and Tree Regulations section က ေဆာက္လုပ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အလုပ္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါတယ္။ သစ္ပင္ေတြခုတ္တာ၊ ဖယ္ရွားတာ။ အသစ္ျပန္စိုက္မဲ့ဒီဇိုင္း အားလံုး သူ႔ဆီတင္ရတယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ရဘို႔ Tree Assessment Report တို႔ ဒီဇိုင္းတို႔ အကုန္ပါရတယ္။

အဲဒါအျပင္ သူတို႔ဘာလုပ္ေသးလည္းဆိုေတာ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို လုိက္နာႏိုင္ဘို႔ ကြ်မ္းက်င္ပညာရွင္ေတြ ေမြးထုတ္ ေပးတယ္။ သင္တန္းေတြေပးတယ္။

ခုနကတင္လိုက္တဲ့မွတ္တမ္းကို NParks Board က ၾကည့္တယ္။ ၾကည့္ၿပီး ျပန္စိုက္လို႔ အားလံုးနီးပါးရႏိုင္္တယ္ဆိုရင္ ခုတ္ခြင့္ ေပးတယ္။ မျပည့္စံုရင္ ထပ္ျဖည့္ခိုင္းတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက Tree Conservation, ဒါက ဥပေဒေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ကန္ထရိုက္ထဲမွာ ထည့္ခ်ဳပ္ရတာ။ ဒါေပမဲ့ အပင္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ rules and regulation ေတြရိွတယ္။ အဲဒါေတြကို လိုက္နာရတယ္။ မလိုက္နာရင္ အေရးယူတယ္။ အဲဒါလုပ္ဖို႔ နည္းပညာလိုတယ္။

Tree Conservation ဥပေဒက သစ္ပင္လံုးပတ္ ၁ မီတာနဲ႔အထက္ ဆိုရင္ အဲဒီသစ္ပင္ဟာ Tree Conservation Act ေအာက္မွာ အႀကံဳး၀င္ပါတယ္။ စင္ကာပူမွာ Tree Conservation ဧရိယာႏွစ္ခုရိွပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ႏိုင္ငံပိုင္ေျမ။ အဲဒီ ေနရာေတြမွာ ဒီဥပေဒ အႀကံဳး၀င္တယ္။

Tree Conservation ဧရိယာႏွစ္ခုမွာ တစ္ခုက စင္ကာပူၿမိဳ႔လယ္ေခါင္ ၾသခ်တ္မွာ။ ေနာက္တစ္ခုက ခ်န္ဂီ TCA ။ အဲဒီ ဧရိယာမွာဆို ေျမႀကီးကို ႏိုင္ငံေတာ္က ပဲပုိင္ပိုင္၊ ပုဂၢလိကပဲပိုင္ပိုင္၊ အဲဒီေနရာက သစ္ပင္ဟာ လံုးပတ္ ၁ မီတာနဲ႔အထက္ဆို Tree Conservation Act ေအာက္မွာ အႀကံဳး၀င္ပါတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာ ပိုက္ဆံရိွလို႔ေျမ၀ယ္သည့္တိုင္ ကိုယ့္ၿခံထဲကအပင္ ကိုယ္ခုတ္ခ်င္ရင္ေတာင္မွ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္အဖဲြ႔အစည္းထံက ခြင့္ျပဳမိန္႔ယူရပါတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ခိုင္လံုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ရိွမွ ခုတ္ခြင့္ရိွပါတယ္။

လမ္းေဘးသစ္ပင္ေတြဆိုရင္ေတာ့ ထိလို႔မရဘူး။ သူတို႔ကို NParks ကပိုင္တာ။ သစ္ပင္ေတြကို ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ထိန္းသိမ္းရမယ္ဆိုတာ NParks က တိတိက်က် အေသးစိတ္ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ေပးထားပါတယ္။

လက္ေတြ႔မွာလည္း ဆိုဒ္ထဲမွာေလွ်ာက္ၾကည့္တာ၊ စစ္ေဆးတာ၊ လစဥ္အစီရင္ခံစာ တင္ရတာတို႔ လုပ္ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြေပးခဲ့ရင္လည္း သူတို႔ေျပာတဲ့အတိုင္း လိုက္လုပ္မလုပ္ စစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဥပေဒအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္တာ။ Tree Conservation Act ေအာက္က အပင္ေတြကိုခုတ္တာ။ အပင္ကို မခုတ္ သည့္တိုင္ ခုတ္ရေလာက္တဲ့အေျခအေနထိ ဥပမာ - အျမစ္ေတြကိုျဖတ္ပစ္တာ၊ အပင္မွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြေပၚတာ၊ အကိုင္းေတြ ခ်ဳိင္တာ စတာေတြလုပ္ခဲ့ရင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူမႈေတြ လုပ္ပါတယ္။ အေရးယူရာမွာ ဒဏ္ေငြလည္းတပ္တယ္။ ေလ်ာ္ေၾကး လည္းေပးရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီကုမၸဏီကို demerit point ေပးပါတယ္။

(မွတ္ခ်က္။       ။ Demerit point ဆိုသည္မွာ အမွား၊ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္မႈအတြက္ ေပးေသာ အမွတ္ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ - ကားေမာင္းျခင္းအတြက္ -

ကားေမာင္းသူခါးပတ္မပတ္လွ်င္ ၃ မွတ္။

ကားေမာင္းေနတံုး ဖံုးေျပာလွ်င္ ၁၂ မွတ္။

မီးနီျဖတ္လွ်င္ ၁၂ မွတ္ - စသည္။

ပထမဆံုးအႀကိမ္ဆိုလွ်င္ ၂၄ လအတြင္း ထိုအမွတ္ စုစုေပါင္း ၂၄ မွတ္ထက္ေက်ာ္လွ်င္ ကားေမာင္းခြင့္လိုင္စင္ကို ၁၂ ပတ္ ပိတ္ပါသည္။)

ေနာက္တစ္ခါတင္ဒါေလွ်ာက္တဲ့အခါ အဲဒါအားလံုးတင္ျပရတယ္။ တကယ္လို႔ ကိုယ့္မွာ demerit point ေတြ ရိွေနၿပီဆိုရင္ ဘာလို႔ရိွေနရတာလဲဆိုတဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္ေပးရမယ္။ ျပႆနာမ်ားတယ္။

ဆိုေတာ့ အခုျမင္ေနရတဲ့သစ္ပင္ႀကီးေတြရဲ့ ၉၉ ရာႏႈန္းေလာက္ကို ဥပေဒနဲ႔ထိန္းထားတာ။ ဥပေဒသာမရိွလုိ႔ကေတာ့ တစ္ႏွစ္ ေလာက္အေတာအတြင္း အကုန္ကုန္မွာပဲ။ ဒါ ကြ်န္ေတာ့္အေတြ႔အႀကံဳအရေျပာတာ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သစ္ပင္ရိွရင္ အလုပ္လုပ္ရတာေႏွးတယ္။ ဘာပင္မွမရိွရင္ အရမ္းျမန္တယ္။

ဒဏ္ရိုက္တာကလည္း ပထမတစ္ခါ ၂၀၀၀ ရိုက္ၿပီးရင္ ေနာက္တစ္ခါက ၅၀၀၀ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ တရားရံုးေရာက္ခ်င္ ေရာက္မယ္။ အဲသလိုမ်ိဳး။

တစ္ခါ အပင္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပႆနာတက္လာရင္ သူတို႔က ဒီအပင္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကန္ထရိုက္တာကို သတိေပးဘူးလား လို႔ arborist (သစ္ပင္ပညာရွင္) ကိုေမးတယ္။ ကိုယ္ကေျပာထားရင္ ေျပာပါတယ္လို႔ ေျပာရံုနဲ႔မရဘူး။ သူ႔ကိုသတိေပးထားတဲ့ အီးေမးစတာကို ပရင့္လုပ္ေပးရတယ္။ သစ္ပင္တစ္ခု ျပႆနာတက္ေနရင္ ဥပမာ ေသေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ေသေသခ်ာခ်ာစစ္ေဆးၿပီး ဥပမာ - ေရ၀ပ္ေနတယ္ဆိုရင္ ေရကိုေဖာက္ထုတ္ဖို႔ စသျဖင့္ စာေရးရတယ္။ အကယ္၍ ကိုယ္ ေျပာလို႔မွ သူတို႔မလုပ္ဖူး၊ အပင္ေသသြားၿပီဆိုရင္ ခုနက သူတို႔ကိုပို႔ထားတဲ့အီးေမးအားလံုး NParks ကို ေပးရတယ္။ အရင္တံုးက အဲသလုိမွတ္တမ္းေတြမျပႏိုင္လို႔ လိုင္စင္အသိမ္းခံရတဲ့ arborist ေတြလည္း ရိွခဲ့ဖူးတယ္။

ကြက္လပ္တစ္ခုမွာ အေဆာက္အဦေဆာက္ေတာ့မယ္ဆို ဒီဇိုင္းအခ်ိန္မွာပဲ arborist ေတြက သစ္ပင္ရိွရင္ သစ္ပင္ေတြကို လိုက္စစ္ရပါတယ္။ တန္ဘိုးရိွတဲ့အပင္၊ တန္ဘိုးသိပ္မရိွတဲ့အပင္၊ ဒါမွမဟုတ္ အပင္အေျခအေနအရ ေကာင္းကိုမေကာင္းဘူး၊ ခုတ္ကိုခုတ္ရမဲ့အပင္ စသျဖင့္ တန္ဘိုးတြက္ခ်က္မႈ လုပ္ရတယ္။ အဲဒီအေပၚအေျခခံၿပီး ဒီဇိုင္းအဖဲြ႔က ဒီအပင္ကိုေတာ့ေရွာင္။ ဒီအပင္ကိုေတာ့ခုတ္ စသျဖင့္ ဆံုးျဖတ္တယ္။ အပင္ႀကီးေကာင္းေနေပမဲ့ အလယ္တည့္တည့္ေရာက္ေနရင္ေတာ့လည္း မတတ္ႏိုင္ဘူးေပ့ါ။

အဲဒီအတြက္ ဒီဇိုင္းဆဲြတဲ့အဆင့္ကစၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ပါ၀င္ရပါတယ္။ ေဟာဒီလိုအပင္မ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ ပံု (၇) ခုတ္ဖို႔ မႀကိဳးစား တာေကာင္းတယ္။ ႀကိဳးစားရင္ အရမ္းအခ်ိန္ကုန္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ခုတ္ခ်င္တယ္ဆိုတာ တင္။ တစ္ခါတင္ရင္ သံုးပတ္ ေလာက္ၾကာတယ္။ ဒီအပင္ကိုခုတ္ရင္ ဘယ္လိုအစားထိုးၿပီး ျပန္စုိက္ေပးမလဲ စသျဖင့္ တင္လိုက္။ ျပန္လာလိုက္၊ ျပန္တင္လိုက္ နဲ႔ အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီးကုန္တယ္။ သိပ္က်န္းမာသန္စြမ္းေနတဲ့အပင္ေတြဆို ဒီဇိုင္္းကို ျပင္ခိုင္းတာပဲ ေတာ္ရံု တန္ရံုနဲ႔ ခုတ္ခြင့္မေပးဘူး။ ဒါက စင္ကာပူက စည္းကမ္းကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကို ေျပာျပတာ။

ေဟာဒီလိုမ်ိဳးအပင္က်ေတာ့ ပံု (၈) တအားအေျခအေနဆိုးတယ္။ အပင္မွာ အနာႀကီးအႀကီးႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ အထဲမွာလည္း အေခါင္းႀကီးျဖစ္ေနတယ္။

ဒါေတာင္ ကိရိယာေတြနဲ႔တိုင္းတာစစ္ေဆးၿပီး အပင္ရဲ့ ဘယ္ႏွစ္ရာခိုင္ႏႈန္းက မေကာင္းေတာ့ဘူး။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေကာင္းေတာ့တယ္ စသျဖင့္ အစီရင္ခံစာေရးတင္ရတယ္။ ဒါေတာင္ မင္းတိုင္းထားတာမွန္ရဲ့လား။ အဲဒီကိရိယာရဲ့ calibration certificate ေတာင္းေပးစသျဖင့္ ေတာင္းေသးတာ။ ကိရိယာက ဂ်ာမဏီကငွားထားတာဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က အဲဒီ ကုမၸဏီကို လွမ္းစာေရးရတယ္။ ဟိုက လက္မွတ္ရရင္ ျပန္တင္ရတယ္။

အေရးႀကီးတဲ့အပင္ေတြက် ကြ်န္ေတာ္တို႔သံုးတဲ့ ကိရိယာထက္ ပိုတိက်တဲ့၊ ပိုေကာင္းတဲ့ ကိရိယာေတြယူလာၿပီး သူတို႔ ကိုယ္တိုင္စစ္တယ္။ NParks မွာ ကိရိယာအစံုရိွတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ထက္လည္း ပိုတတ္၊ ပိုနားလည္ၾကတယ္။ သူတို႔လူေတြ ကိုတကယ္တတ္ေအာင္လည္း ေသေသခ်ာခ်ာ သင္ေပး၊ ေလ့က်င့္ေပးထားတယ္။ သူတို႔က သူတို႔လူေတြကို တစ္ႏွစ္ကို ဘယ္ႏွစ္နာရီသင္တန္းတက္ရမယ္ လုိ႔ သတ္မွတ္ေပးထားတယ္။ အဲဒီနာရီျပည့္ေအာင္ တက္ၾကရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ကိုယ့္စီးပြားေရးကိုယ္လုပ္ၾကရတာဆိုေတာ့ အရည္အခ်င္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူတို႔ကို ဘယ္လိုမွ ယွဥ္လို႔မရဘူး။

ဒီလိုအပင္ငယ္ေတြဆိုရင္ေတာ့ ပံု (၉) မလြတ္ရင္အလြယ္တကူခုတ္ခြင့္ရတယ္။ အစားထိုးရတာလြယ္လို႔။

ဒါေပမဲ့ ရွားပါးအပင္ဆိုရင္ေတာ့ မခုတ္ပါနဲ႔။ ေရႊ႔စိုက္ရပါတယ္။

တကယ္လို႔ ခုတ္လည္းမခုတ္ဘူး။ ေရႊ႔လည္းမစိုက္ဘူး။ ဒီအတိုင္းထားမယ္ဆုိရင္ေတာင္ အပင္ကို အကာအကြယ္ေပးမဲ့ အစီအမံေတြ လုပ္ေပးရပါတယ္။ အပင္ကုိမထိခိုက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာေရးတင္ရပါတယ္။ သူတို႔ လက္ခံၿပီဆိုမွ အလုပ္ဆက္လုပ္လို႔ရပါတယ္။

ဒါက ရိွၿပီးသားအပင္ကို ထိန္းတာေပါ့။ ဒါဆို အပင္သစ္စိုက္တာ နည္းနည္းေျပာျပပါမယ္။ ေဟာသလို အမိႈက္ပံုတို႔၊ ထရန္စေဖာ္မာတို႔ဆို အဲဒါေတြ ပတ္ပတ္လည္မွာ ေျပာင္ထားလို႔မရဘူး။ အပင္စုိက္ေပးရတယ္။

ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေျမကာနံရံေတြကိုလည္း ေျပာင္ထားလို႔မရပါဘူး။ အပင္ေလးေတြနဲ႔ကာထားရတယ္။ ခံုးေက်ာ္တံတားေအာက္ ေတြကိုလည္း ဟာလာဟင္းလင္းမထားရဘူး။ အပင္ေတြနဲ႔ကာထားရတယ္။ ကားလမ္းအကာ ပံု (၁၀၊ ၁၁) ေတြဆိုရင္လည္း ေအာက္မွာ ကြန္ကရိဆိုရင္ေတာ့ စိုက္လို႔မရဘူး။ တကယ္လို႔ ေျမႀကီးဆိုရင္ေတာ့ စိုက္ကိုစိုက္ေပးရတယ္။

ပထမပံုက စိုက္ခါစပံု။ ဒုတိယပံုက အပင္ႀကီးလာေတာ့ သံေခ်ာင္းကိုမျမင္ရေတာ့ဘူး။ အပင္နဲ႔ဖံုးသြားတယ္။

ေနာက္အံဖံုးေတြကိုလည္း ဒီအတိုင္းမထားရဘူး။ အပင္ေတြနဲ႔ကာထားရတယ္။ လမ္းဆံုေတြက် ဟိုဘက္ကလာတဲ့ကားကို မျမင္ရမွာစိုးလို႔ အပင္ႀကီးေတြ မစိုက္ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ အပင္ငယ္ေတြစိုက္ေပးရတယ္။

ဒီလို Green wall ေတြ၊ roof top garden ေတြလုပ္မယ္ဆိုရင္ အစိုးရက ေထာက္ပံ့ေငြေပးတယ္။ ဘယ္လိုေပးတယ္ဆိုတာ လည္း စနစ္ရိွပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခု ကြ်န္ေတာ္ ABC (Active, Beauty and Clean) ေရသန္႔ရွင္းေရးစနစ္အေၾကာင္း နည္းနည္းေျပာျပပါမယ္။

ဒီအပင္ေတြကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ [ပံု (၁၂)] ကမ္းစပ္မွာ အေလ့က်ေပါက္ေနသလိုပဲ။ ဒါေပမဲ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအပင္ေတြဟာ သက္သက္စိုက္ထားတာပါ။ ဒီကန္ထဲကိုစီး၀င္လာတဲ့ေရေတြဟာ ဒီအပင္ေတြကို ျဖတ္စီးရတယ္။ အပင္ေတြကိုျဖတ္သြားေတာ့ ေရဟာ သန္႔သင့္သေလာက္ သန္႔သြားတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက လမ္းေဘးကေရေျမာင္းပါ။ ဒါကလမ္း။ လမ္းေပၚကေရက ပိုက္လံုးကေန ေရေျမာင္းထဲကို စီးသြားတယ္။ ဒီၾကားမွာ အပင္ေတြစိုက္ထားတယ္။ ပထမပံုက ပံု (၁၃) လမ္းေပၚကေရနဲ႔ ေရေျမာင္းထဲကေရ အရည္အေသြးခ်င္း အတူတူပဲ။ ဘာမွ မကြာဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒုတိယပံု ပံု (၁၄) မွာ လမ္းေပၚကက်လာတဲ့ေရကိုစစ္ဘို႔ ဒီလို အလႊာသံုးလႊာလုပ္ထားပါတယ္။ Bioswale လို႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒီအခါ လမ္းေပၚကက်လာတဲ့ေရက အညစ္အေၾကး အဆိပ္အေတာက္ေတြကို စစ္လိုက္လို႔ ေျမာင္းထဲေရာက္သြားတဲ့ေရက ပိုသန္႔သြားတယ္။

လက္ေတြ႔မွာ ေဟာသလိုျမင္ရမယ္။

အခုေတာ့ အခ်ိန္ေစ့သြားၿပီမို႔ ဒီမွာတင္ရပ္ပါမယ္။ ဒီ့ထက္ပိုၿပီး အေသးစိတ္သိခ်င္ရင္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္္ကိုလွမ္းဆက္သြယ္လိုက္ပါ။

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။