လူသားအရင္းအျမစ္ကို ပ်ိဳးေထာင္ယူျခင္း

(၁) အေရးႀကီးလွေသာ ပညာေရး

ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈသည္ သဘာ၀သယံဇာတမ်ားအေပၚ မူမတည္။ လူသားအရင္းအျမစ္အေပၚ၌သာ မူတည္ေနေၾကာင္း စင္ကာပူႏိုင္ငံက သက္ေသျပေနသည္။

            လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား ခ်ိဳ႔တဲ့လွ်င္ မည္မွ်သယံဇာတမ်ားျပားေနသည္ျဖစ္ေစ။ ႏိုင္ငံသည္ ဆင္းရဲတြင္းမွ ရုန္းမထြက္ႏိုင္ ဆိုသည္ကို သိပ္မေ၀းလွေသးေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းက ေျပာျပေနသည္။

ဤသည္ကိုၾကည့္လွ်င္ ႏိုင္ငံတစ္ခုကို ထူေထာင္ရာ၌ ပညာေရး မည္မွ်အေရးႀကီးေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။ ဤေနရာ တြင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သမားရိုးက် လက္ခံယံုၾကည္ေနသည့္ ပညာေရးဆိုေသာ အစဲြအလန္းကို ေဖ်ာက္ပစ္ရန္လိုသည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းႀကီးတစ္ခုလံုးက လက္ခံယံုၾကည္ေနသည့္ ‘ပညာေရး’ ဟူသည္မွာ ေက်ာင္းသြားတက္ၿပီး ဘဲြ႔လက္မွတ္တစ္ခုရေရး ဟူေသာ ရည္မွန္းခ်က္ထက္ မပို။ ပညာသင္ၾကားရျခင္းမွာ မိမိဘ၀ရပ္တည္ေရးအတြက္ ထမင္းစား လက္မွတ္တစ္ခု ရရံုမွ်သာ ျဖစ္သည္။ သည့္ထက္မပို။

ဤသည့္ရည္မွန္းခ်က္ ရိွေနသေရြ႔ကာလပတ္လံုး ကြ်န္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္မွာ ဆင္းရဲတြင္းမွ ရုန္းထြက္ႏိုင္ရန္ မလြယ္ကူလွေသးေခ်။ ဘဲြ႔လက္မွတ္တစ္ခုရရံုမွ်ဟူေသာ လဲြမွားသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေက်ာင္းတက္ေနလွ်င္ တကယ္ တတ္သိနားလည္သည့္ ပညာတတ္မ်ား အဘယ္ကဲ့သို႔ ျဖစ္လာႏိုင္ပါမည္နည္း။ ဤသည္မွာ ေက်ာင္းသားမ်ားဘက္က ျဖစ္၏။

သို႔ဆိုလွ်င္ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ပညာေရးဌာနတြင္ေရာ၊ မည္သည့္တာ၀န္ရိွပါသနည္း။ ေက်ာင္းမ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ပညာေရးဌာနသည္လည္းေကာင္း မိမိတာ၀န္ရိွလို႔သာ သင္လိုက္ရသည္၊ ကိုယ္ဘာသင္လုိ႔ သင္လိုက္မွန္းမသိ။ မည္သည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို စာသင္ေပးေနသည္မွန္းမသိ ဆိုလွ်င္လွ်င္လည္း ေက်ာင္းသင္ပညာေရး၏ ရည္မွန္းခ်က္ မ်ား လမ္းစေပ်ာက္ေနေပေတာ့မည္။ ဤသို႔ေသာေက်ာင္းမ်ားမွ ထူးခြ်န္ထက္ျမက္ၿပီး အရည္အေသြးျပည့္၀ေသာ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ား ေမြးထုတ္ေပးဘို႔ဆိုတာ ေလထဲတိုက္အိမ္ေဆာက္ေသာ စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္မွ်သာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။

(၂) အမွားသိလွ်င္၊ အမွန္ျပင္

            ႏိုင္ငံတစ္ခုကို အုပ္ခ်ဳပ္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုကို စီမံခန္႔ခဲြရာတြင္လည္းေကာင္း၊ လူမႈေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရး၊ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး စသည့္လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရာတြင္လည္းေကာင္း အရည္အေသြး ျပည့္၀သူမ်ားက ေဆာင္ရြက္မွသာ ေအာင္ျမင္ေသာ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ဤကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေအာင္ျမင္မွသာ တိုးတက္၊ ေအာင္ျမင္ေသာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။

            အရည္အေသြးျပည့္၀သူမ်ားဟူသည္ ဘုရားေပးေသာ ဆုလာဘ္မဟုတ္။ ၎တို႔ကို ဖန္တီးယူ၍ရသည္။ သင္ၾကား ေပး၍ ရသည္။ ေလ့က်င့္ေပးျခင္းျဖင့္ ေမြးျမဴယူႏိုင္သည္။ အေရးႀကီးသည္မွာ ထို သင္ၾကားနည္း၊ ေလ့က်င့္ေပးနည္းမ်ား မွန္ကန္ေရးျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္တ၀ နည္းလမ္းမွန္ကန္ရံုမွ်ျဖင့္ မၿပီးေသး။ ေစတနာပါပါျဖင့္ မလိမ္မညာဘဲ ရိုးသားစြာ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္လည္း လိုပါသည္။

            ဤကဲ့သို႔လုပ္ကိုင္ၾကရာတြင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔သည္ အရိွကို အရိွအတိုင္းလက္ခံႏုိင္ရန္ အေရးႀကီး၏။ မိမိ မသိလွ်င္၊ မသိေၾကာင္း ၀န္ခံရမည္။ မွားေနလွ်င္ မွားေနေၾကာင္း ၀န္ခံရမည္။ အိပ္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနသူကို အႏိႈးရခက္ဘိသကဲ့သို႔ မသိပါဘဲလွ်က္ သိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနသူအား အဘယ္ကဲ့သို႔ သင္ၾကားျပသေပးရပါမည္နည္း။ မွားမွန္းသိပါလွ်က္ အမွားကို ၀န္မခံလွ်င္ အဘယ္ကဲ့သို႔ အမွန္ကို ေရာက္ႏိုင္ပါမည္နည္း။

            သို႔အတြက္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔သည္ ကိုယ္မသိလွ်င္ မသိေၾကာင္း ရိုးသားစြာ၀န္ခံလွ်က္ သိလာေအာင္ အားထုတ္ၾကရပါမည္။ မွားေနသည့္လမ္းစဥ္ကို မမွန္ေၾကာင္းသိလွ်င္ ျပင္ရဲသည့္ သတိၱရိွဘို႔လိုပါသည္။ မိမိသိသမွ်ကေလးႏွင့္ ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ေနပါ လွ်င္ မည္သည့္အခါမွ ထူးခြ်န္ထက္ျမက္သူ ျဖစ္လာစရာ မရိွပါ။ သို႔မို႔ေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔သည္ မိမိမသိေၾကာင္း၊ မွားေနေၾကာင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၀န္ခံလွ်က္ သိသူတတ္သူမ်ားထံ ခ်ဥ္းကပ္ေမးျမန္း၊ အႀကံဉာဏ္မ်ားရယူကာ လမ္းမွန္၊ စနစ္မွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ရပါမည္။

            မသိသည္ကို မသိဟု ၀န္ခံလွ်င္ သိဘို႔ရန္ လမ္းစေပၚပါၿပီ။ ထိုအခါ သိရန္နည္းလမ္းေပါင္းစံုျဖင့္ ႀကိဳးစားမည္။ သိသူမ်ား ျဖစ္လာသည့္အခါ အရည္အေသြးျပည့္၀သူ၊ ကြ်မ္းက်င္တတ္ေျမာက္သူမ်ား ျဖစ္လာလိမ့္မည္တည္း။ လမ္းမွားေနသူ မ်ားကလည္း မိမိတို႔၏ မွားယြင္းေနေသာ နည္းလမ္း၊ စနစ္ႀကီးကို မိုက္မဲစြာ ဖက္တြယ္မထားဘဲ အၿပီးအပိုင္စြန္႔လႊတ္လ်က္ ပိုမိုေကာင္းမြန္မွန္ကန္ေသာ နည္းစနစ္မ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ရပါမည္။ တာ၀န္ရိွသူမ်ား ခ်ေပးထားေသာ နည္းမွန္လမ္းမွန္အတိုင္း ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ ျပည္သူျပည္သားမ်ားသည္ အပတ္တကုတ္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကမည္ဆိုပါလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးသည္ ေရႊေရာင္လႊမ္းသည့္ေခတ္ကို သိပ္မၾကာမတင္ကာလတြင္ ေရာက္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္ဟု ရဲရဲႀကီး ေျပာလုိက္ပါ၏။

(၃) သက္ႀကီးပညာေရး

            ပညာေရးတြင္ လူငယ္ပိုင္းပညာေရး (Pedagogy) ႏွင့္ လူႀကီးပိုင္းပညာေရး (Andragody) ဟု ႏွစ္ပိုင္းရိွ၏။ လူငယ္ပိုင္းပညာေရးဟူသည္ မူလတန္းမွသည္ ဘဲြ႔ရသည္ထိ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားသို႔သြားကာ သင္ၾကားၾကရေသာ ပညာေရး (PET - Pre-employment Training) ျဖစ္သည္။ လူႀကီးပိုင္းပညာေရးဆိုသည္မွာ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ ေနသူမ်ားအေနႏွင့္ ၎တို႔၏ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာစြမ္းရည္မ်ားကို ျမွင့္တင္ရန္ ေလ့လာသင္ယူေသာ ပညာေရး (CET - Coininuing Education and Training) ျဖစ္သည္။

လူငယ္ပုိင္းပညာေရးႏွင့္ လူႀကီးပိုင္းပညာေရးတို႔ကြာျခားခ်က္

ပညာဟူသည္ သင္ယူလို႔ ကုန္ခမ္းႏုိင္ေသာအရာမဟုတ္။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၌ သင္ၾကားေပးလိုက္သည္မ်ားမွာ တကယ့္ပညာမ်ားကို သင္ၾကားႏိုင္ေရးအတြက္ အေျခခံမွ်သာ ျဖစ္သည္။ တကယ့္ပညာဆိုသည္မွာ လူ႔ေလာကထဲ ေရာက္လာမွ လက္ေတြ႔သင္ၾကားၾကရျခင္း ျဖစ္၏။

            ကြ်ႏ္ုပ္တို႔သည္ မိမိအလုပ္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သြယ္၀ုိက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ပတ္သက္ေနသည့္ ပညာရပ္မ်ားကို မျပတ္ဆည္းပူးေလ့လာေနၾကရသည္။ ဤသည္ကို စဥ္ဆက္မျပတ္ပညာေရး (continuing education) ဟုလည္းေကာင္း၊ ဘ၀တကၠသုိလ္ (life long learning) ဟုလည္းေကာင္း ေခၚသည္။

            အရည္အေသြးျပည့္၀သူမ်ားျဖစ္လာေစေရး၊ အရည္အေသြးျပည့္၀သူမ်ား ေမြးထုတ္ေပးေရးအတြက္ ဘ၀တကၠသိုလ္ မ်ားသည္ အလြန္အေရးႀကီး၏။ ႏုိင္ငံကို ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေစလိုေသာ္ ဘ၀တကၠသိုလ္မ်ားဖြင့္လွ်က္ လုပ္သားမ်ား၊ ၀န္ထမ္းမ်ား၊ အရာရိွ၊ အရာခံမ်ားအား ထူးခြ်န္ထက္ျမက္သူမ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးရမည္။

            ဤေနရာတြင္ တစ္ခုသတိေပးလိုပါေသးသည္။ ယခင္က ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ သာယာခဲ့ေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖစ္၏။ တကၠသိုလ္ ဘယ္ႏွစ္ေက်ာင္းဖြင့္လိုက္သည္။ ေဒါက္တာဘဲြ႔ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ေမြးထုတ္ေပးလိုက္သည္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ဘဲြ႔ရမည္မွ်ရိွသည္ဟူေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ထိုဘဲြ႔ရ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအနက္ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္သည္ ၎တို႔ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ ဘဲြ႔လက္မွတ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီသည့္ အရည္အခ်င္းရိွပါရဲ့လား ဆုိတာဆန္းစစ္မိပါရဲ့လား။ 

            ေက်ာင္းဘယ္ႏွစ္ေက်ာင္းဖြင့္လိုက္သည္ ဆိုတာထက္ ထိုေက်ာင္းမ်ားသည္ ၎တုိ႔နာမည္ခံထားသည့္ အရည္အခ်င္း ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီသလား၊ အႏွီတကၠသိုလ္မ်ားမွ မိႈလိုေပါက္ေနသည့္ ဆရာဆရာမမ်ားသည္ တကယ့္အရည္အခ်င္းျပည့္၀ေသာ၊ တကယ္တတ္သိနားလည္ေသာ ဆရာဆရာမမ်ား ျဖစ္သလား၊ ထုိေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းႏွင့္ တူတူတန္တန္ စာၾကည့္တုိက္မ်ား ရိွသလား၊ သင္ၾကားေရး အေထာက္အကူပစၥည္းမ်ား ရိွသလား ဆိုတာက ပိုအေရးႀကီးပါသည္။

            ယခု Continuing Education Centre မ်ား၊ Life Long Learning Centre မ်ား ဖြင့္ပါဟု အႀကံေပးလုိက္ကာမွ ၎ကို အခြင့္အေရးတစ္ခုအျဖစ္ အသံုးခ်လွ်က္ လုပ္စားသြားၾကမွာကိုလည္း စိုးရိမ္မိပါေသးသည္။ အမွန္အကန္မလုပ္ခ်င္ဘဲ၊ အႀကံအဖန္လုပ္ခ်င္သည့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔လူမ်ိဳးမ်ား၏ စိတ္ဓာတ္ကို အေတာ္ျပင္ယူရပါဦးမည္။ ယခု ကြ်န္ေတာ္ေျပာသည့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေရးဟူသည္ တကယ္ တတ္သိနားလည္သည့္ ပညာရွင္မ်ား၊ လုပ္သားမ်ား ေပၚထြက္လာေရးကို ဦးတည္ပါသည္။ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားဖြင့္လွ်က္ လူစားျဖင့္ေက်ာင္းတက္ခိုင္းကာ လက္မွတ္မ်ား ေဖာခ်င္းေသာခ်င္း ရိုက္ထုတ္ၾကမည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ မဖြင့္ဘဲေနတာကမွ ပိုေကာင္းပါလိမ့္ဦးမည္။

            လြန္ခဲ့ေသာ ၁၃ ႏွစ္ခန္႔က ဆယ္မိုင္ဘက္တြင္ဖြင့္ထားေသာ နယူးေအးရွဟူသည့္ ကားေမာင္းသင္တန္းတြင္ ကြ်န္ေတာ္ ကားေမာင္းသင္တန္း သြားတက္ပါသည္။ စင္ကာပူျပန္ထြက္ရမည့္ကိစၥရိွသျဖင့္ ဆယ္ရက္အျမန္သင္တန္းဆိုတာကို ေရြးလိုက္၏။ သင္တန္းေၾကာ္ျငာစာရြက္ထဲမေတာ့ ပ်ံလန္ေနေအာင္ ေရးထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကြ်န္ေတာ္ ဘာမွမတတ္ခဲ့ပါ။ စာေတြ႔ဆိုတာ သင္ေပးသည္။ ေရေရရာရာ စာေတြ႔မဟုတ္။

လက္ေတြ႔အေမာင္းသင္တာကို ေစာ္ဘြားႀကီးကုန္းမွ လမ္းမႀကီးတြင္ သင္ေပးသည္။ ဓါတ္တိုင္ ႏွစ္တိုင္စာေလာက္ကို တစ္ေန႔လွ်င္ အသြားအျပန္ သံုးေလးေခါက္ေလာက္ ေမာင္းျပသည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ေမာင္းသူေနရာ ထိုင္ခိုင္းလ်က္ စတီယာရင္ကို ဟိုလွည့္သည္လွည့္ လုပ္ခုိင္းတာကလဲြၿပီး အေမာင္းသင္ေပးသူေကာင္ေလးက သူ႔ဟာသူ ေမာင္းျပသြားတာ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကားပ်က္သည့္အခါတြင္မူ ကားတြန္းၿပီးျပန္လာရ၏။

ကြ်န္ေတာ္တုိ႔က ကားကို ကိုယ္တိုင္ေမာင္းခ်င္သည္။ သူက ေမာင္းခြင့္မေပး။ တစ္ခုခုျဖစ္မွာ ေၾကာက္ေနသည္။ ဆီကုန္မွာလည္း စိုးေသးသည္။ သို႔အတြက္ ထုိ (နယူးေအးရွ) သင္တန္းတြင္ တက္ခဲ့ေသာ ဆယ္ရက္ ကားေမာင္းသင္တန္းမွာ ပိုက္ဆံကုန္၊ အခ်ိန္ကုန္တာကလဲြ၍ ကြ်န္ေတာ္တို႔အတြက္ ဘာအက်ိဳးအျမတ္မွ မရခဲ့ပါ။

            ၎တို႔ပုိက္ဆံရေရးတစ္ခုတည္းၾကည့္ကာ ပိုက္ဆံအကုန္ခံ၊ အခ်ိန္ကုန္ခံ လာတက္သူသင္တန္းသားမ်ားအား အနည္းငယ္မွထည့္မတြက္ေသာ သည္ကဲ့သို႔သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးအတြက္ မလိုလားအပ္ေသာ၊ အလ်င္အျမန္ရွင္းပစ္ရမည့္ အမိႈက္မ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။

           

(၄) အရည္အေသြး ျပည့္၀သူ (Competent Person)

            ႏိုင္ငံတစ္ခုကို ထူေထာင္ရာ၌ အရည္အေသြးျပည့္၀သူမ်ား လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့ၿပီ။ သို႔ဆိုလွ်င္ အဘယ္ကဲ့သို႔ေသာ လူမ်ိဳးကို အရည္အေသြး ျပည့္၀သူ (Competent Person) ဟု ေခၚသနည္း။

            Competent Person ၏ အရည္အေသြးကို အဂၤလိပ္လို ASK ဟု အတိုေကာက္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။

•                   A မွာ (Attitude) သို႔မဟုတ္ (Ability) ျဖစ္၏။ စိတ္ေနသေဘာထား၊ လုပ္လိုသည့္ေစတနာ သို႔မဟုတ္     
•                      စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ျဖစ္သည္။ 
• S မွာ (Skill) ျဖစ္ၿပီး မိမိလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ေျခသိမ္း ပိုင္ႏိုင္ကြ်မ္းက်င္မႈ ျဖစ္၏။
• K မွာ (Knowledge) ျဖစ္သည္။ မိမိလုပ္ငန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာေတြ႔ဗဟုသုတ၊ သီအုိရီမ်ားကို တတ္သိနားလည္မႈ -   
•    ျဖစ္၏။

ျမန္မာစကားတြင္ လူေတာ္လူေကာင္းဟု ရိွပါသည္။ Competent Person ကို လူေတာ္လူေကာင္း ဟု ဘာသာျပန္ လွ်င္ မမွားႏိုင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ S ႏွင့္ K မွာ လူေတာ္တစ္ဦး၏ အရည္အခ်င္းျဖစ္ၿပီး A မွာ လူေကာင္း၏ အရည္အေသြးျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ASK အရည္အေသြးမ်ားႏွင့္ ျပည့္၀သူသည္ လူေတာ္လူေကာင္းျဖစ္ေပလိမ့္မည္။

            အထက္ပါ စဥ္ဆက္မျပတ္ပညာေရးစနစ္မွာ လူေတာ္လူေကာင္းမ်ား ေမြးထုတ္ေပးေရး ပညာေရးစနစ္ျဖစ္၏။ ထို (ASK) အရည္အေသြးသံုးရပ္မွာ အလြန္က်ယ္ျပန္႔လွသည့္ ဘာသာရပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဤေဆာင္းပါးေလာက္မွ်ျဖင့္ အျပည့္အစံု ေဖာ္ျပရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ထိုအထဲတြင္ soft skill, hard skill, interpersonal skill စသည္တို႔ပါ၀င္သည္။ ဤေနရာတြင္ အက်ဥ္းမွ် ေဖာ္ျပပါမည္။

စိတ္ေနသေဘာထား (Attitude)

  

            စိတ္ေနသေဘာထားတြင္ စိတ္ခံစားမႈ၊ အျပဳအမူႏွင့္ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မႈဟူ၍ သံုးပိုင္းပါသည္။ ဤသည္မွာ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္။ မိမိ၏ ေျပာဆိုမႈမ်ား လုပ္ကိုင္မႈမ်ားကို တာ၀န္ယူမႈ၊ မွန္ကန္စြာေတြးေခၚ ေျမာ္ျမင္တတ္မႈ၊ မွန္ကန္စြာ ျပဳမူတတ္မႈ စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။ လူတစ္ဦးသည္ မည္မွ်ေတာ္ေနပါေစ သေဘာထားဆိုးပါက ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ အဆင္ေျပမည္မဟုတ္သကဲ့သို႔ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းကိုလည္း ေကာင္းက်ိဳးျပဳႏိုင္စြမ္း နည္းပါလိမ့္မည္။ အကယ္၍ ၎၏ အေတြးအေခၚတို႔ မွားယြင္းခဲ့ပါက ဆိုးက်ိဳးမ်ားပင္ ျဖစ္ေစလိမ့္ဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ စိတ္ေနသေဘာထားသည္ ပထမဦးဆံုး အေရးႀကီးေသာ အရည္အေသြးတစ္ခုျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ဤသည္ကို သင္ၾကားေပးလို႔ရပါသည္။ ျမန္မာလူ႔အဖဲြ႔ အစည္းအတြက္ ပိုလြယ္ေပေသးသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမတ္ဗုဒၶ၏တရားေတာ္မ်ား၌ လူ၏ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မႈႏွင့္ စိတ္ေနသေဘာထားကို မွန္ကန္ေအာင္ ထိန္းေက်ာင္းပဲ့ျပင္ေပးရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား အျပည့္အစံုရိွေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ အမ်ားႀကီးသင္စရာမလိုပါ။ ဓမၼပဒကို ေက်ညက္စြာနားလည္ သေဘာေပါက္လွ်င္ပင္ လံုေလာက္ပါၿပီ။

ဓမၼပဒကို ေက်ညက္စြာနားလည္ သေဘာေပါက္ေရးမွာ စာအုပ္ႀကီးတစ္အုပ္လံုးကို အလြတ္က်က္ဘို႔ ေျပာတာ မဟုတ္။ ထိုစာအုပ္ထဲမွ တရားေတာ္မ်ားကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္သေဘာေပါက္ၿပီး လက္ေတြ႔လိုက္နာ က်င့္သံုးၾကဘို႔ ျဖစ္ပါသည္။ အလြတ္ေတာ့ က်က္ထားပါရဲ့။ ရြတ္လည္းရြတ္ပါရဲ့။ သို႔ေသာ္ ဘာကိုဆိုလိုမွန္းမသိ။ လက္ေတြ႔လည္း မက်င့္သံုး ဆိုလွ်င္ေတာ့ ဘာမွ တန္ဘိုးမရိွပါ။

ကြ်မ္းက်င္မႈ (Skill)

            ကြ်မ္းက်င္မႈသည္ ေနရာတကာ အေရးႀကီး၏။ လယ္သမားသည္ လယ္လုပ္နည္းကို ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္သိရမည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွ အရာရိွမ်ားသည္ စီမံခန္႔ခဲြမႈကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ရမည္။ ပန္းရံသမားသည္လည္းေကာင္း၊ ေက်ာင္းဆရာ တစ္ဦးသည္လည္းေကာင္း၊ စက္ျပင္ဆရာတစ္္ဦးသည္လည္းေကာင္း မိမိတို႔၏ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေသေသခ်ာခ်ာ ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ တတ္ေျမာက္ရမည္။

            လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ ထိုလုပ္ငန္း၌ မည္မွ် ကြ်မ္းက်င္သည္ဆိုသည္မွာ ထိုသူသည္ ၎၏အလုပ္ကို မည္မွ် စိတ္၀င္စားသနည္း ဆိုသည္ႏွင့္ဆိုင္ပါသည္။ ထမင္းစားစရာမရိွ၍သာ လုပ္ေနရသည္။ အလုပ္အေပၚ နည္းနည္းမွ စိတ္မ၀င္စားသူသည္ အဘယ္ကဲ့သို႔႔ ကြ်မ္းက်င္သူ ျဖစ္ပါမည္နည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မတတ္သာ၍သာ လုပ္ေနရျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ လုပ္ငန္းအေၾကာင္း ဘာမွမေလ့လာဘဲ လုပ္သာရံုကေလးသာ လုပ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။

            လုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္မႈသည္ လုပ္သက္၊ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳႏွင့္ဆိုင္သည္။ အခ်ိဳ႔အရာမ်ားမွာ ေက်ာင္းတြင္ စာႏွင့္ သင္ေပးလို႔ရသည္မဟုတ္။ လက္ေတြ႔လုပ္ရင္းမွ သိနားလည္ရသည္မ်ား ျဖစ္သည္။ ႀကံဳေတြ႔လာရေသာ အခက္အခဲ၊ အၾကပ္ အတည္းမ်ားကို ေျဖရွင္းရင္းႏွင့္ သည္ေကြ႔တြင္ သည္တက္ႏွင့္ေလွာ္ရမည္၊ ဟိုေကြ႔တြင္ ဟိုတက္ႏွင့္ေလွာ္ရမည္ဟု သိလာျခင္း မွာ ကြ်မ္းက်င္မႈ ျဖစ္၏။

အသိပညာ၊ ဗဟုသုတရိွမႈ (Knowledge)

            ထူးခြ်န္ထက္ျမက္သူျဖစ္ဘို႔ရာ လုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္မႈတစ္ခုတည္းႏွင့္ မလံုေလာက္ပါ။ မိမိလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အသိပညာ ဗဟုသုတရိွဘို႔လည္း လိုပါသည္။ ဥပမာျပရလွ်င္ တစ္သက္လံုးလယ္လုပ္လာသည့္ လယ္သမားတစ္ဦးအေနႏွင့္ ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ လယ္လုပ္တတ္မည္ကို သံသယရိွစရာမလိုပါ။ သို႔ေသာ္ ၎သည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္မွ် ဗဟုသုတရိွပါသနည္း။

ထိုလယ္သမားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေျမအမ်ိဳးအစား မည္မွ်ရိွသည္။ မိမိလယ္သည္ မည္သည့္ေျမအမ်ိဳးအစား၌ ပါ၀င္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ စိုက္လို႔ရေသာ စပါးမ်ိဳးေပါင္း မည္မွ်ရိွသည္။ မိမိေျမအမ်ိဳးအစားအတြက္ မည္ကဲ့သို႔ေသာစပါးမ်ိဳး သည္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္သည္။ စပါးပင္အရြက္မ်ား၀ါလာလွ်င္ မည္သည့္ေရာဂါျဖစ္သည္။ မည္ကဲ့သို႔ ကုစားရမည္။ မည္သည့္ စပါးမ်ိဳးသည္ သက္တမ္းမည္မွ်ရိွသည္။ မည္သည့္စပါးကေတာ့ ေရငတ္ခံႏိုင္သည္။ မည္သည့္စပါးမ်ိဳးက စားလို႔ေကာင္းသည္။

ထို႔ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဆန္စပါးမ်ား ၀ယ္ယူေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ မည္သည့္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ေရာင္းေနေသာ စပါးေစ်းမွာ မည္မွ်ရိွသည္။ မိမိတို႔စပါးေစ်းမွာ ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္ႏွင့္ယွဥ္လိုက္လွ်င္ အဆင့္မည္မွ်ရိွသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ဆန္စပါးအမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ မည္သည့္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔ေစ်းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေစ်းမ်ား မည္မွ်ကြာသည္။ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ကြာသည္။ ထိုႏိုင္ငံမ်ားသည္ မည္သည့္စပါးမ်ိဳးမ်ား စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ ေနသည္ စသည္တို႔ကို သိပါသလား။

            ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွလယ္သမားမ်ားသိေသာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး အသိပညာသည္ ဟိုးေရွးယခင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀၊ ၂၀၀ ခန္႔က လယ္သမားမ်ားသိေသာအသိႏွင့္ ဘာမွ သိပ္မကြာျခားလွေသးပါဟုဆိုလွ်င္ လြန္မည္မထင္ပါ။ ယခင္ေခတ္မ်ား ဆီက စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာေပးစခန္းမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္နံတစ္လ်ား အႏွံ႔အျပားရိွပါသည္။ ထိုစခန္းမ်ားရိွေနပါလ်က္ လယ္သမား မ်ား ဘာမွမသိဆိုသည္မွာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ မဟုတ္ပါလား။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုစခန္းမ်ားရိွေနျခင္းသည္ မည္သည့္အတြက္ ပါနည္း။

            လယ္သမားတစ္ဦးတည္းမဟုတ္ပါ။ အသိပညာဟူသည္ လူတိုင္းအတြက္ အေရးႀကီး၏။ အိမ္မ်ားတြင္ မီးဆင္သူ၊ ေရပိုက္ဆင္သူ စသည္တို႔ေရာ သူတို႔အလုပ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေသခ်ာက်နစြာ သိပါသလား။

            အရပ္ထဲတြင္ အင္ဂ်င္စက္မ်ားကို ျပင္ေသာ စက္ျပင္ဆရာ အမ်ားအျပားရိွပါသည္။ ထိုစက္ျပင္ဆရာမ်ားသည္ အင္ဂ်င္တစ္လံုး အလုပ္လုပ္ပံုကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိပါသလား။ ေနာ္ဇယ္က မည္သည့္အလုပ္လုပ္သည္။ အင္ဂ်က္ရွင္းပန္႔၏ တာ၀န္က ဘာျဖစ္သည္။ စပါ့ပလပ္အေၾကာင္း၊ ကာဘရိုက္တာအေၾကာင္း၊ ေခ်ာဆီဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရိွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ မည္သည့္ေခ်ာဆီမ်ားသံုးသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္သံုးရသည္ အစရိွသည္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ သိပါသလား။   

            သူမ်ားေနာက္လိုက္ရင္း၊ သူမ်ားလုပ္တာကိုင္တာၾကည့္ရင္းမွ တတ္လာရတာသည္ စနစ္တက်တတ္တာ မဟုတ္ပါ။ ကြ်မ္းက်င္လုပ္သားတစ္ဦးျဖစ္ဘို႔ရာ ေသခ်ာက်နစြာ သင္ေပးဘို႔လိုပါသည္။ ကြ်မ္းက်င္လုပ္သားမ်ားျဖင့္သာ ႏုိင္ငံ တည္ေဆာက္မႈကို အဆင့္ျမွင့္ႏိုင္မည္ျဖစ္ရာ စဥ္ဆက္မျပတ္ပညာေရး အေရးႀကီးေၾကာင္း ေျပာရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

(၅) မိမိအလုပ္ကို ဂုဏ္ယူပါ

            အရည္အေသြးျပည့္၀သည့္ လုပ္သားေကာင္းမ်ားျဖစ္ေစရန္ ကိုယ့္အလုပ္ကို ဂုဏ္ယူတတ္ဘို႔ အေရးႀကီးပါသည္။ ယုတ္စြအဆံုး အမႈိက္သိမ္းသမားသည္ပင္လွ်င္ သူသည္ တာ၀န္ေက်ေသာ အမိႈက္သိမ္းသူျဖစ္ေၾကာင္း ဂုဏ္ယူတတ္ရပါမည္။ ေဟ့၊ ဒီလမ္းကို ငါတာ၀န္ၿပီး အမိႈက္သိမ္းေနတာကြ။ ဒီလမ္းမွာ အမိႈက္တစ္စမွ မရိွေစရဘူး ဟု ၀ံ့ၾကြားတတ္ရပါမည္။

            ေက်ာင္းဆရာတစ္ဦးသည္ လခနည္းသည့္ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္ေနရျခင္းအေပၚ ဘာမွသိမ္ငယ္ေနစရာမရိွ။ အနာဂတ္၏ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအား ပဲ့ကိုင္ေနသူအျဖစ္ ဂုဏ္ယူတတ္ရပါမည္။ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္ေနရျခင္းကား ရွက္စရာမဟုတ္၊ ပထ၀ီ သင္သည့္ဆရာလုပ္ေနၿပီး အေရွ႔အလယ္ပိုင္းေဒသ ဘယ္မွာရိွမွန္း မသိတာသာ ရွက္စရာျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ရမည္။ သမိုင္းသင္ေနၿပီး အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပုဂံမင္းဆက္ ဘယ္ႏွစ္ဆက္ေျမာက္ျဖစ္ေၾကာင္း မေျပာႏိုင္တာသာ သိမ္ငယ္စရာ ျဖစ္လိမ့္မည္။ D Day အေၾကာင္းေမးလာလွ်င္ ျပန္မေျဖႏိုင္ျခင္းကိုသာ ၀မ္းနည္းရေပလိမ့္မည္။

            မိမိယခုလုပ္ေနသည့္အလုပ္သည္ မိမိ၏မိသားစု စား၀တ္ေနေရးကို ေျဖရွင္းေပးေနေၾကာင္း သိနားလည္လာလွ်င္ မိမိအလုပ္အေပၚ ဂုဏ္ယူတတ္လာမည္။ မည္သည့္အခါမွ မိမိအလုပ္အေၾကာင္း မေကာင္းမေျပာပါႏွင့္။ ထုိအလုပ္ကို မႀကိဳက္လွ်င္ အလုပ္ေျပာင္းပါ။ မည္သူမွတားေနမည္ မဟုတ္။ မိမိအလုပ္ကို တန္ဘိုးမထားသူ၊ အထင္မႀကီးသူသည္ မည္သည့္အခါမွ ေကာင္းစားလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။

            မိမိအလုပ္ကို တန္ဘိုးမထားသူမ်ားအတြက္ တိုင္းျပည္မွာ နစ္နာလွသည္။ ေကြ်းထားရတာမတန္၊ ေပးလိုက္ရေသာ လခႏွင့္ထိုက္တန္ေအာင္ ျပန္မရသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံမွာ အလြန္နစ္နာသည္။ မိမိအလုပ္ကိုတန္ဘိုးထားသူသည္ မိမိအလုပ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည္မ်ားကို အစဥ္တစိုက္ေလ့လာေနမည္၊ မိမိအရည္ အေသြးတက္ေနေအာင္ ႀကိဳးစားေနမည္ျဖစ္သျဖင့္ ထိုသူမွာ အေႏွးႏွင့္အျမန္ အရည္အေသြးျပည့္၀သူ ျဖစ္လာမည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္ မလဲြပါ။        

(၆) အခ်ိန္ကို တန္ဘိုးရိွစြာအသံုးခ်ပါ

            အေတာ္ရွည္သြားၿပီျဖစ္သျဖင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမည္။

            ကြ်န္ေတာ္ ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားက ေဖာင္ႀကီးသင္တန္း တက္ခဲ့ပါသည္။ ပံုမွန္တက္ရေသာ သင္တန္းကတစ္ခု၊ တကၠသုိလ္ ဆရာဆရာမမ်ား အထူးမြမ္းမံသင္တန္း ဆိုတာကတစ္ခု ဆိုေတာ့ ႏွစ္ခါျပန္ တက္ခဲ့ရတာ ျဖစ္၏။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေခတ္တံုးက ၀န္ထမ္းျဖစ္သည္ႏွင့္ ေဖာင္ႀကီးသင္တန္း တက္ၾကရသည္။ ယခုေတာ့ မေျပာတတ္ပါ။

            ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ ေဖာင္ႀကီးသင္တန္းသို႔ေရာက္လာသည့္ သင္တန္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သင္တန္းကို တန္ဖိုးထားရေကာင္းမွန္း မသိၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ၎တို႔အေနႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာဌာနမ်ားက လႊတ္လိုက္သျဖင့္ သာ လာတက္ၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လာခ်င္ၾကတာမဟုတ္။ မလာခ်င္ဘဲလာၾကရတာ ျဖစ္သျဖင့္လည္း မည္သူသည္ အေလးထား ေလ့လာသင္ၾကားပါမည္နည္း။ ထိုသူမ်ားသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ တာ၀န္တစ္ခုကို သတ္မွတ္ ထားေသာ ကာလတစ္ခုအတြင္း ၿပီးဆံုးသြားေစရန္ ၀တ္ေက်၀တ္ကုန္ လာလုပ္လိုက္ျခင္း တစ္ခုမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။

            သည္သင္တန္းသို႔ မျဖစ္မေနတက္ၾကရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ မည္သူမဆို သည္ေက်ာင္း၌ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုကို ကုန္လြန္ ေစရမွာ ေသခ်ာလွပါသည္။ ေလာကတြင္ ျပန္မရႏုိင္သည့္အရာမ်ားအနက္ အခ်ိန္သည္ တန္ဘိုးအရိွဆံုးအရာတစ္ခု ျဖစ္၏။ သည္ေက်ာင္းလာတက္ေနစဥ္အတြင္း ထုိ၀န္ထမ္းမ်ားကို အခ်ိန္ျပည့္ လခေပးထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္လုပ္ရမည့္ အလုပ္ကိုမလုပ္ဘဲ သည္ေနရာလာၿပီး သက္သက္ အခ်ိန္ျဖဳန္းလိုက္သူမ်ားအေနႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာမ်ားကို အလဟႆ ျဖဳန္းတီးပစ္ေနေၾကာင္း သေဘာေပါက္ နားလည္ရန္လိုသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာကိုသာမက မိမိကိုယ္ပိုင္အခ်ိန္မ်ားကိုလည္း ျဖဳန္းတီးပစ္လိုက္ၾကသည္။

            သင္တန္းအားလံုးေပါင္းလိုက္လွ်င္ သင္တန္း အမွတ္စဥ္တစ္ခု၌ သင္တန္းသား ၅၀၀ ရိွသည္ဆိုပါစို႔။ အႏွီ သင္တန္းသား ၅၀၀ အနက္ ၂၅၀ သည္ ဘာမွမေလ့လာဘဲ အခ်ိန္ကို အလဟႆျဖဳန္းတီးပစ္ေနသည္ ဆိုလွ်င္ သင္တန္း ကာလ သံုးလအတြက္ မည္မွ်ဆံုးရံႈးမည္နည္း။ တစ္ရက္လွ်င္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ ၈ နာရီ ႏွင့္ တစ္ပတ္ကို ၅ ရက္လုပ္ပါက သင္တန္းသား ၂၅၀၊ သံုးလဆိုလွ်င္ အလုပ္ခ်ိန္နာရီေပါင္း ၁၂၀၀၀ ဆံုးရံႈးသြားမည္။ ၂၅၀ ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္က ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ ေပါ့ေပါ့တြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔တြင္ သည္ထက္ပိုမ်ားႏိုင္ပါသည္။

            ဤသည္ကိုၾကည့္လွ်င္ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ေလလြင့္သြားေသာ လုပ္အားမ်ား မည္မွ်ရိွသည္ကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါၿပီ။

            သည္သင္တန္းတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီမံခန္႔ခဲြေရး၊ ရံုးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားေပးပါသည္။ သည္ဘာသာရပ္မ်ားမွာ ၀န္ထမ္းတိုင္းအတြက္ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ သိထားသင့္၊ တတ္ထားသင့္ေသာ ပညာရပ္မ်ားျဖစ္၏။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုသူတို႔သည္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဤပညာရပ္မ်ားကို တန္ဘိုးမထားၾကပါသနည္း။ ယခု ဤစာကို ဖတ္ေနသူသည္ သင္တန္းသားတစ္ဦးျဖစ္သည္ဆိုပါလွ်င္ “ငါဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာကို အလဟႆ ျဖဳန္းတီး ပစ္ေနတာလား” ဆိုတာ မိမိကိုယ္မိမိ ျပန္ေမးၾကည့္ပါ။ သင္တန္းကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုး အသင္သည္ လခထုတ္ေန သည့္အတြက္ ထုိထုတ္ယူေနသည့္လခႏွင့္ ထိုက္တန္စြာ ေလ့လာသင္ယူရပါမည္။ မည္သူကမွ အတင္းတြန္းအားမေပးသည္ ျဖစ္ေစ ေလ့လာသင္ယူဘို႔ရာ အသင့္၌ တာ၀န္ရိွသည္။ အကယ္၍ ထိုကဲ့သို႔မဟုတ္။ အလကား အခ်ိန္ျဖဳန္းေနမည္ဆိုလွ်င္ သင္ေန႔တုိင္းဘုရားေရွ႔၌ ရြတ္ေနသည့္ ‘အဒိႏၷာဒါနာ၊ ေ၀ရမဏိသိကၡာပဒံ၊ သမာဒိယာမိ’ သည္ အလကားသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဘာမွ တန္ဘိုးရိွမွာ မဟုတ္ပါ။

            ၀န္ထမ္းတကၠသိုလ္မ်ားအေနႏွင့္လည္း ဤေက်ာင္းသည္ ကေလးမ်ားကို သင္သည့္ေနရာမဟုတ္။ လူႀကီးမ်ား၊ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားေနသူမ်ားကို သင္ၾကားေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သတိခ်ပ္ရပါမည္။ ၎တို႔၌ မိသားစုကိစၥ၊ သားေရးသမီးေရး ကိစၥ၊ ေငြေၾကးအဆင္မေျပမႈစသည္တို႔ ရိွမည္။ ဤသည္ကို နားလည္ထားရန္ လိုပါသည္။ ဤေဆာင္းပါးအစ၌ ကေလးပညာေရး ႏွင့္ လူႀကီးပညာေရး မည္ကဲ့သို႔ကြာျခားေၾကာင္း အနည္းငယ္ေျပာခဲ့ပါသည္။

            အကယ္၍ ဤသင္တန္းေက်ာင္းမွ သင္တန္းနည္းျပမ်ားသည္ သင္တန္းသားမ်ားအား ကေလးမ်ားစာသင္သကဲ့သို႔ သင္ေနမည္ဆိုပါက သင္တန္းစအၿပီး နာရီ၀က္မျပည့္မီပင္ သင္တန္းသားအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အိပ္မက္လွလွကေလးမ်ား ျမင္မက္ေနၾကၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါလိမ့္မည္။

            ထို႔ေၾကာင့္ ဗဟုိ၀န္ထမ္းတကၠသိုလ္မွ သင္ၾကားေရး စီမံခန္႔ခဲြမႈအဖဲြ႔သည္ မိမိတို႔သင္ၾကားပံုနည္းစနစ္မ်ား၊ သင္ရိုး ညႊန္းတမ္းမ်ားအား ႏွစ္စဥ္ ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ေနရန္လုိပါသည္။ ပို႔ခ်ေသာ သင္တန္းမွတ္စုမ်ားအားလည္း ပံုေသမထားပဲ တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနေသာ ေခတ္ႏွင့္အညီ အၿမဲဆန္းသစ္ေနရပါမည္။

            သင္ၾကားေရးအေထာက္အကူပစၥည္းမ်ားကိုလည္း ဆဲြေဆာင္မႈရိွေသာ (ဥပမာ ပရိုဂ်က္တာျဖင့္ သင္ၾကားျခင္း၊ ဗီဒီယုိမ်ား ျပသျခင္း) သင္ၾကားနည္းမ်ား ေျပာင္းလဲရပါမည္။ သင္တန္းနည္းျပႏွင့္ သင္တန္းသား အခ်ိဳးကိုလည္း ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ရပါမည္။ စာခ်ည္း တစ္ခ်ိန္လံုးသင္မေနဘဲ မိမိေပးလိုေသာ အေၾကာင္းအရာကို သင္တန္းသားေခါင္းထဲ တိုက္ရိုက္ ေရာက္သြားေစမည့္ နည္းစနစ္မ်ားအား ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးရပါမည္။ သုိ႔မဟုတ္ပါက ပိုးသာ ကားႏွစ္စီးတိုက္ေလာက္ ကုန္၍ ေမာင္ပံုကေလး ေစာင္းတတ္မည္ မဟုတ္ပါေခ်။ ကြ်န္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္တြင္ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ေမာင္ပံုမ်ား မည္မွ်မ်ားျပား ေနပါၿပီနည္း။

            ထိုမွ်သာမက မိမိတို႔ သင္ၾကားေပးလုိက္သည္မ်ား တကယ္ထိေရာက္ အက်ိဳးရိွရဲ့လားဆိုတာ ျပန္လွန္စစ္ေဆး၊ သံုးသပ္ေနဘို႔ လိုပါသည္။ အကယ္၍ မထိေရာက္၊ အက်ိဳးမရိွဟု ေတြ႔ရိွပါက မည္ကဲ့သို႔ထိေရာက္ အက်ိဳးရိွေအာင္ လုပ္မည္နည္း ဆုိသည့္အေျဖကို ရွာရန္လိုပါသည္။ မဟုတ္လွ်င္ အိတ္ေပါက္ႏွင့္ ဖားေကာက္သကဲ့သို႔ ရိွခ်ိမ့္မည္။

            ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ မိမိစြမ္းအားရိွသမွ် အားလံုး အဖက္ဖက္မွ၀ိုင္း၀န္း ႀကိဳးပမ္းၾကပါမည့္အေၾကာင္း အေလးအနက္တုိက္တြန္း လုိက္ပါသည္။

ေက်းဇူးတင္ပါသည္။

ေအးၿငိမ္း

၂၈၊ ၉၊ ၂၀၁၃။ ညေန ၆း၁၅ နာရီ