လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး (ေဆာက္လုပ္ေရး) (၁၁)

၇၊ ၃၊ ၉။ အသက္ရႉ အေထာက္အကူျပဳကိရိယာ (Dust Mask / Respirator)

            အလုပ္လုပ္ေနေသာ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခု၌ ဖံု၊ အမႈန္မ်ား၊ မီးခုိးမ်ား၊ ေဆးေငြ႔မ်ား စသည္တို႔သည္ ေလထုအတြင္း ပ်ံ႔ႏံွ႔ေနရာ အကာအကြယ္မ်ားသာ လုပ္ေပးမထားပါက ထိုပတ္၀န္းက်င္၌ လုပ္ကိုင္ေနရေသာ အလုပ္သမားမ်ားအား ရင္ၾကပ္၊ ပန္းနာကဲ့သို႔ေသာ အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား ရေစသည္။    

            ေက်ာက္စက္တိုက္ျခင္း၊ ကြန္ကရိၾကမ္းခင္း၊ နံရံမ်ားအား ေကာ္ပတ္စားျခင္း၊ ကြန္ကရိခဲြျခင္း၊ ပလာစတာစပ္ျခင္း၊ ေျမတူးျခင္း၊ အေဆာက္အဦမ်ား ၿဖိဳဖ်က္ျခင္း၊ ဂေဟေဆာ္ျခင္း၊ ေဆးသုတ္ျခင္း၊ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ျခင္း စသည္တို႔မွ ဖုန္၊ အမႈန္မ်ားထြက္သည္။ ေဆးေငြ႔မ်ား၊ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားထြက္သည္။ မီးစက္၊ အင္ဂ်င္စသည္တုိ႔မွ မီးခိုးေငြ႔မ်ား ထုတ္လႊတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုအလုပ္မ်ားလုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားကို အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္း ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ အစီအမံမ်ား လုပ္ေပးထား ရသည္။ ဤအေၾကာင္းကို ေနာက္ပိုင္း အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္း ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာ စီမံခ်က္ (Respiratory Protection Programme) တြင္ အေသးစိတ္ေရးပါမည္။

            ယခုမူ အသက္ရႉ အေထာက္အကူျပဳကိရိယာမ်ားအေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါမည္။

            ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီကိုလုိက္၍ ဒီဇိုင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးပင္ ကြဲသြားေသာ္ျငား အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ အသက္ရႉ အေထာက္အကူျပဳကိရိယာကို ႏွစ္မ်ိဳးခဲြႏိုင္၏။

• ႏွာေခါင္းအကာ (Dust Mask)
• အသက္ရႉ ေထာက္ကူျပဳကိရိယာ (Respirator)

၇၊ ၃၊ ၉၊ ၁။ ႏွာေခါင္းအကာ၊ ဖံုကာ (Dust Mask)

            သာမန္သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ျခင္း၊ ကြန္ကရိၾကမ္းခင္းမ်ားအား ေက်ာက္စက္တိုက္ျခင္းကဲ့သို႔ ဖုန္၊ အမႈန္ထြက္သည့္ အလုပ္ မ်ားအတြက္ ဖံုကာမ်ားသံုးသည္။ ဖံုကာအမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသလို ေစ်းလည္းအစားစားရိွ၏။ စကၠဴျဖင့္လုပ္ထားသည့္ ဖံုကာမ်ားမွာ တစ္ခါ ႏွစ္ခါေလာက္သံုးၿပီး ပစ္လိုက္ရေသာ္လည္း ပိုမိုေကာင္းသည့္ ဖံုကာမ်ားလည္းရိွသည္။ ေစ်းပင္အနည္းငယ္ ပိုႀကီးေစကာမူ ထို ဖံုကာမ်ားက ပိုေကာင္းပါသည္။

 ႏွာေခါင္းအကာတစ္ခုသည္ သံုးသူကို ေကာင္းစြာအကာအကြယ္ေပးႏိုင္ေစရန္ ထိုႏွာေခါင္းအကာမ်ားေပၚတြင္ ပံုႏွိပ္ ထားသည့္ စာမ်ားကို ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးသင့္ပါသည္။ အထက္ပါပံုတြင္ ႏွာေခါင္းအကာတစ္ခု၌ ရိွရမည့္ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ကို ေဖာ္ျပထားသည္။

            ႏွာေခါင္းအကာေပၚတြင္ CE ဟူေသာအမွတ္အသား ပါရမည္။ CE အမွတ္အသားမွာ ထိုႏွာေခါင္းအကာဒီဇိုင္းအား သတ္မွတ္ထားေသာ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ညီမညီ စစ္ေဆးၿပီးေၾကာင္း အမွတ္အသားျဖစ္၏။ သံုးစဲြသူအား မည္မွ်အကာအကြယ္ ေပးနိုင္သည္ကို FFP ျဖင့္ျပ၏။ FFP1 မွာ ကာကြယ္မႈေပးႏုိင္စြမ္း အနည္းဆံုး၊ FFP2 မွာ အလယ္အလတ္ ႏွင့္ FFP3 မွာ အမ်ားဆံုး အကာအကြယ္ေပးႏိုင္သည္။

            တစ္ခါသံုးႏွာေခါင္းအကာမ်ားအတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာစံႏႈန္းမွာ EN149: 2001 ျဖစ္သည္။

            ႏွာေခါင္းအကာ၏ မ်က္ႏွာႏွင့္ထိရမည့္ဘက္ကို လက္ႏွင့္မထိပါေစႏွင့္။ လက္သည္ ညစ္ပတ္ေနႏိုင္သျဖင့္ လက္မွ ပါလာမည့္ အမႈန္ႏွင့္ေရာဂါပိုးမ်ား ခႏၶာကုိယ္အတြင္း ၀င္သြားႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေအာက္တြင္ ႏွာေခါင္းအကာ တစ္ခု ကို စနစ္တက်၀တ္နည္းအား ျပသထား၏။

မသံုးသည့္အခါမ်ားတြင္ ႏွာေခါင္းအကာကို ေအးၿပီးေျခာက္ေသြ႔သည့္ေနရာ၌ ေသခ်ာစြာ သိမ္းဆည္းထားပါ။ ဖုန္ထူ ေသာေနရာ၌ မထားပါႏွင့္။ ဇစ္တပ္ ပလတ္စတစ္အိတ္အတြင္း ထည့္သြင္းသိမ္းထားႏိုင္ပါသည္။ သက္တမ္းမွာ တစ္လသာ ျဖစ္ပါသည္။

၇၊ ၃၊ ၉၊ ၂။ အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာ (Respirator)

ဓာတုေဆးရည္မ်ားမွထြက္ေသာ အေငြ႔၊ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားသည့္ လူတို႔က်န္းမာေရးကို ဆိုး၀ါးစြာထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။ အခ်ိဳ႔ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားမွာ အသက္ဆံုးရံႈးႏုိင္သည္ထိ အႏၱရာယ္ရိွသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုဓာတ္ေငြ႔မ်ားႏွင့္အလုပ္လုပ္ေနရသူမ်ား သို႔မဟုတ္ ထိုဓာတ္ေငြ႔မ်ားရိွေနရာ ပတ္၀န္းက်င္၌ အလုပ္လုပ္ေနရသူမ်ားသည္ အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္းမွတစ္ဆင့္ ခႏၶာကုိယ္အတြင္း ထို ဓာတ္ေငြ႔မ်ားမ၀င္ႏုိင္ေစရန္ အကာအကြယ္မ်ား ၀တ္ဆင္ထားရသည္။

            အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္းအတြင္းသို႔ ဓာတ္ေငြ႔မ်ား ၀င္မလာႏိုင္ေစရန္ ကာကြယ္ေပးသည့္ ကိရိယာမွာ respirator ေခၚ အသက္ရႉအေထာက္အကူျပဳ ကိရိယာျဖစ္သည္။ Respirator ဒီဇိုင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရိွေသာ္လည္း အေျခခံ အလုပ္လုပ္ပံုမွာ အတူတူ ပင္ျဖစ္ပါသည္။ 

            ၎တြင္ respirator ကိုယ္ထည္ႏွင့္ ေလစစ္ (filter)ဟု ႏွစ္ပိုင္းပါသည္။ ကိုယ္ထည္မွာ ေဆးေၾကာၿပီး က်ိဳးပဲ့မသြား သည္ထိ အထပ္ထပ္ျပန္သံုးႏိုင္သည္။ ေလစစ္မွာ သတ္မွတ္ထားေသာ သက္တမ္းကုန္သြားလွ်င္ အသစ္ျပန္လဲရသည္။

            အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာအတြက္ စံႏႈန္းမွာ ကိုယ္ထည္ (mask) အတြက္ EN140 ျဖစ္ၿပီး ေလစစ္အတြက္ အစားစားရိွသည္။   

• ဓာတ္ေင႔ြစစ္အမ်ိဳးအစား ၁၊ ၂ သို႔မဟုတ္ ၃ (gas filters of Class 1, 2 or 3) မ်ားအတြက္ စံႏႈန္းမွာ EN141 ျဖစ္သည္။
• အမႈန္စစ္အမ်ိဳးအစား P1, P2 သို႔မဟုတ္ P3 (particle filters of class P1, P2 or P3) မ်ားအတြက္ စံႏႈန္းမွာ EN143 ျဖစ္သည္။
• ဆူမွတ္နိမ့္ေအာ္ဂဲနစ္ဓာတ္ပစၥည္းမ်ား (Class Ax) အတြက္ စံႏႈန္းမွာ EN371 ျဖစ္သည္။

အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာမ်ားတြင္ မ်က္ႏွာတစ္၀က္ ႏွင့္ မ်က္ႏွာျပည့္ဟု ႏွစ္မ်ိဳးရိွသည္။ မ်က္ႏွာအျပည့္က တစ္မ်က္ႏွာလံုးကို ကာကြယ္ေပးသည္။ မ်က္ႏွာတစ္၀က္အမ်ိဳးအစားကို အႏၱရာယ္ကင္းမ်က္မွန္ႏွင့္ တဲြသံုးႏုိင္ပါသည္။

လဲရသည့္ေလစစ္မွအပ အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာကို အၿမဲသန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေနရန္ လိုပါသည္။ အဆို႔ရွင္မ်ား ေကာင္းမေကာင္း၊ မ်က္ႏွာႏွင့္ထိသည့္ေနရာမွ ရာဘာလိုင္နာမ်ား ေပါက္ၿပဲေနမေန၊ ေလလံုမလံု။ အထူးသျဖင့္ အတြင္းပိုင္းကို လံုး၀သန္႔ရွင္းေနေအာင္ ထားပါ။

၀တ္သည့္အခါ ေမွ်ာ့ႀကိဳးမ်ားကို မတင္းလြန္း၊ မေလ်ာ့လြန္းအေနအထားတြင္ ခ်ိန္တပ္ပါ။ တင္းလြန္းလွ်င္ မသက္ မသာခံစားရၿပီး ေလ်ာ့လြန္းလွ်င္ ေလမလံုတတ္ပါ။ ဦးေခါင္း၊ လည္ကုပ္တို႔ႏွင့္ထိေနသည့္ ေမွ်ာ့ႀကိဳးမ်ားကို ေရေလွ်ာ္ရန္ လိုပါသည္။ ၀တ္ၿပီးသည့္အခါတိုင္း ေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းရန္ အေရးႀကီးပါသည္။

အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာကို မ၀တ္မီ ေကာင္းမေကာင္းဦးစြာ စစ္ေဆးရပါမည္။ ေလမလံုသည့္ အသက္ရႉ ေထာက္ကူျပဳကိရိယာကို မသံုးပါႏွင့္။ ၀တ္ရက်ိဳးမနပ္ပါ။ အဆိပ္အေတာက္ရိွေသာ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားအႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ေပး ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။

အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳ ကိရိယာမ်ား၀ယ္ယူသည့္အခါ ေရာင္းသည့္ကုမၸဏီမွ အေရာင္းကိုယ္စားလွယ္မ်ားလာကာ အသံုးျပဳမည့္သူမ်ားကို Fit Test လုပ္ရပါသည္။ Fit Test လုပ္သည္ဆိုျခင္းမွာ အသက္ရႉ ေထာက္ကူျပဳကိရိယာကို ၀တ္လွ်က္ အန႔ံရေသာ ဓာတ္ေငြ႔တစ္မ်ိဳးျဖင့္ ျဖန္းကာ အန႔ံရ-မရ စမ္းျခင္းျဖစ္၏။ အသက္ရႉ ေထာက္ကူျပဳကိရိယာသည္ ၀တ္သူကို ရာႏႈန္းျပည့္ အကာအကြယ္ေပးေရး ေသခ်ာေစရန္ စမ္းသပ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

            အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳ ကိရိယာ၀တ္ဆင္သည့္အခါတြင္လည္း Positive Check ႏွင့္ Negative Check ကို အၿမဲ လုပ္ရန္ လိုပါသည္။ ၀တ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာသည္ ေကာင္းစြာေလလံုေနမွ ၀တ္ဆင္သူအား ရာႏႈန္းျပည့္ အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါသည္။ အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳ ကိရိယာမ်ား ေလမလံုလွ်င္ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားပါသည္။ အဆိပ္ေငြ႔မ်ားကို ရႉမိမည္ျဖစ္သည့္အတြက္ အသက္အႏၱရာယ္ပင္ရိွပါသည္။

            ေအာက္တြင္ အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳ ကိရိယာ ၀တ္ဆင္နည္း၊ စမ္းသပ္နည္းမ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ 

             ေလစစ္ကို အသစ္လဲသည့္အခါ သတိထားရမည္မွာ အတြင္းအျပင္ ေျပာင္းျပန္မတပ္မိေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ေလစစ္ဘူး အတြင္း၌ တပ္ပံုတပ္နည္းကို ေဖာ္ျပထား၏။ မေသခ်ာလွ်င္ ထို အညႊန္းစာရြက္ကို ေသခ်ာစြာဖတ္ၿပီးမွ တပ္ပါ။ နားမလည္လွ်င္ တတ္ကြ်မ္းနားလည္သူကို ခ်ဥ္းကပ္ေမးျမန္းပါ။

            ေလစစ္ကို မည္မွ်ၾကာလွ်င္ လဲရမည္နည္းဟူသည္မွာ ပံုေသေျပာရခက္ပါသည္။ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ ပတ္၀န္းက်င္မွ ေလထုအတြင္း ဓာတ္ေငြ႔ပါ၀င္မႈျပင္းအား၊ ၀တ္ဆင္ရန္ ၾကာခ်ိန္၊ ေလထုစုိထိုင္းဆ၊ ထိုပစၥည္းကို မည္မွ် ဂရုတစိုက္ကိုင္တြယ္ သနည္း (သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ျခင္း၊ ေသခ်ာစြာသိမ္းဆည္းထားျခင္း စသည္) စသည္တို႔အေပၚမ်ားစြာ မူတည္ေနပါသည္။

            ပ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ တစ္လခန္႔ၾကာလွ်င္ လဲသင့္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳ ကိရိယာကုိ ၀တ္ဆင္ၿပီး အလုပ္လုပ္ေနစဥ္ ေဆးနံ႔ရလာလွ်င္၊ ေခါင္းမူးလာလွ်င္၊ မသက္မသာခံစားရလွ်င္ အခ်ိန္မေရြးလဲသင့္ပါသည္။

အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာကို ညစ္ပတ္ေနေသာ လက္မ်ားႏွင့္၊ အထူးသျဖင့္ ကိရိယာ၏ အတြင္းပိုင္းကို မကိုင္ပါႏွင့္။ အန႔ံအသက္ရိွသည့္ေနရာ၊ မီးခိုးမ်ားရိွသည့္ေနရာ၊ အစိုဓာတ္မ်ားသည့္ေနရာ၊ ေနေရာင္တိုက္ရိုက္က်သည့္ေနရာ၊ ဖံုထူသည့္ေနရာ စသည့္ေနရာမ်ားတြင္ မသိမ္းဆည္းပါႏွင့္။ ဇစ္တပ္ ပလတ္စတစ္အိတ္အတြင္း၌ ထည့္သိမ္းထားရပါမည္။

            စင္ကာပူတြင္ အသက္ရႉေထာက္ကူျပဳကိရိယာအတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ စံႏႈန္းမွာ SS 548 - Code of Practice for Selection, use, and maintenance of respiratory protective devices ျဖစ္ပါသည္။

ဆက္ပါဦးမည္။

ေအးၿငိမ္း

၁၂၊ ၉၊ ၂၀၁၃။ ည ၁၀ း ၃၇ နာရီ