လုပ္ငန္းခြင္ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး (ေဆာက္လုပ္ေရး) (၄၇)

အခန္း (၁၆)

လုပ္ငန္းခြင္ မေတာ္တဆမႈမ်ားအား စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း (Accident Investigation)

            အလုပ္လုပ္ႏုိင္သူမွန္သမွ်သည္ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း၌ တစ္ေန႔တာကို ကုန္ဆံုးၾကရ၏။ လုပ္ငန္းခြင္ဟူသည္ လူမ်ား၊ စက္မ်ား၊ ယာဥ္မ်ား လႈပ္ရွားလုပ္ကုိင္ေနသည့္ေနရာ ျဖစ္ေလရာ စနစ္တက် စီမံမထားလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး အႏၱရာယ္က်ေရာက္ႏိုင္သည္။ ထိုအခါ လုပ္ငန္းခြင္ မေတာ္တဆမႈမ်ား၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈမ်ားကို မလဲႊသာမေရွာင္သာ ႀကံဳၾကရသည္။

            လုပ္ငန္းခြင္ မေတာ္တဆမႈ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ၊ အႏၱရာယ္ႏွင့္ ပြတ္ကာသီကာ လဲြေခ်ာ္မႈ တစ္ခုခုျဖစ္ပါက ထိုမေတာ္တဆမႈမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္လိုသည္။ မည္သူသည္ မည္သည့္ေန႔ရက္၊ မည္သည့္အခ်ိန္က မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည့္ပစၥည္းေၾကာင့္ မည္ကဲ့သို႔ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရသည္ကို ေသခ်ာစြာ စံုစမ္းစစ္ေဆးရမည္။ ထို႔ေနာက္ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရေသာ အေၾကာင္းရင္းကိုရွာကာ ေနာင္ ဤကဲ့သို႔ ထပ္မံ မျဖစ္ပြားရေလေအာင္ လိုအပ္ေသာ ကာကြယ္ေရး အစီအမံမ်ား ျပဳလုပ္ရသည္။

            စင္ကာပူတြင္ လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈမ်ားအား အစိုးရသုိ႔သတင္းပို႔ရန္ Workplace Safety and Health (Incident Reporting) Regulations ဟု ဥပေဒ ျပဌာန္းထား၏။ ထုိဥပေဒအရ မေတာ္တဆမႈတစ္ခုသည္ ေဆးခြင့္ ၃ ရက္ထက္ပိုပါက သို႔မဟုတ္ ေဆးရံုတက္ခ်ိန္ ၂၄ နာရီထက္ ေက်ာ္ပါက MOM (Ministry of Manpower) သို႔ မေတာ္တဆမႈျဖစ္အၿပီး ၁၀ ရက္အတြင္း သတင္းပို႔ရ သည္။ အကယ္၍ သတင္းပို႔ရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါက ပထမအႀကိမ္ ဒဏ္ေငြ စင္းေဒၚလာ ၅၀၀၀၊ ဒုတိယႏွင့္ေနာက္အႀကိမ္မ်ား ဒဏ္ေငြ စင္းေဒၚလာ တစ္ေသာင္း ႏွင့္/သို႔မဟုတ္ ေထာင္ဒဏ္ ၆ လ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ႏုိင္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္။             ။ သတင္းပို႔ရသည္မွာ လြယ္ကူပါသည္။ MOM website မွ iReport စာမ်က္ႏွာတြင္ လိုအပ္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ႏွင့္တကြ မေတာ္တဆမႈျဖစ္သည့္ ျဖစ္ပံုအေသးစိတ္ကို ျဖည့္ကာ ဓာတ္ပံု၊ ေဆးစစ္ခ်က္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ တင္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

            မေတာ္တဆမႈသည္ ေဆးခြင့္ ၃ ရက္ထက္နည္းပါက သို႔မဟုတ္ ေဆးရံုတက္ခ်ိန္ ၂၄ နာရီထက္ မေက်ာ္ပါက မိမိတို႔ ကုမၸဏီတြင္း ၌ပင္ စစ္ေဆးကာ မွတ္တမ္းျပဳ သိမ္းဆည္းထားရပါသည္။ ဤမွတ္တမ္းမ်ားသည္ အေရးႀကီး၏။ ေနာင္အခါလုပ္မည့္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အႏၱရာယ္ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား ေရးဆဲြသည့္အခါ ထုိမွတ္တမ္းမ်ားကို ျပန္လည္ကိုးကား၍ လိုအပ္ေသာ ကာကြယ္ေရး အစီအမံမ်ား ေရးဆဲြျပဌာန္းရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။

၁၆၊ ၁။ လုပ္ငန္းခြင္ မေတာ္တဆမႈ (Accident) ဟူသည္ အဘယ္နည္း

လုပ္လက္စ လုပ္ငန္းမ်ားကို ၿပီးဆံုးေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ေစရန္ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစေသာ ႀကိဳတင္စီမံမထားသည့္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ (ထိုျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ဒဏ္ရာအနာတရျဖစ္မႈ ရိွခ်င္ရိွမည္၊ ရွိခ်င္မွလည္း ရိွမည္) ထိုျဖစ္ရပ္ကို မေတာ္တဆမႈဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္သည္။ လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈမ်ားကို accident (ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ), incident (မေတာ္တဆျဖစ္မႈ), near miss or dangerous occurance (ပြတ္ကာသီကာလဲြေခ်ာ္မႈ) ဟု ခဲြျခားထားသည္။

            မေတာ္တဆမႈတြင္ လူ သို႔မဟုတ္ စက္ကိရိယာမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ မေတာ္တဆမႈႏွင့္ သဘာ၀ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ မေတာ္တဆမႈ ဟု ခဲြျခားႏုိင္သည္။ ဥပမာ - လူတစ္ဦးသည္ မည္သည့္အကာအရံမွမရိွေသာ ၾကမ္းျပင္အစြန္းတြင္ မည္သည့္ အကာအကြယ္မွမရိွဘဲ အလုပ္လုပ္ရာမွ ျပဳတ္က်ျခင္း၊ ေက်ာက္စက္တိုက္ေနရာမွ မ်က္လံုးအတြင္း သံစ၀င္ျခင္း စသည္တုိ႔သည္ လူ သို႔မဟုတ္ စက္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး မိုးရြာသျဖင့္ ေျမသားမ်ားႏူးကာ တူးထားေသာ ေျမက်င္းၿပိဳက်ျခင္း၊ ျငမ္းစင္မ်ား ၿပိဳလဲျခင္း စသည္တုိ႔သည္ သဘာ၀ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ မေတာ္တဆမႈ ျဖစ္၏။ 

            မေတာ္တဆမႈတစ္ခု မည္မွ်ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္သည္ ဆုိျခင္းမွာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားစြာေပၚ မူတည္ေနသည္။ အလြန္ဆုိး၀ါး လွေသာ အေျခအေနတြင္ အသက္ပင္ ဆံုးရံႈးႏုိင္ပါသည္။ မေတာ္တဆမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရျခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျဖစ္ရပ္၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္၍ ေနာင္ထပ္မံမျဖစ္ရေလေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ အသံုးခ်ေရးပင္ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုရည္ရြယ္ခ်က္တြင္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားလည္း ပါ၀င္ေနေပသည္။

Ø အေရးႀကီးဆံုးမွာ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္း အဓိကအေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္၍ ေနာင္ထပ္မံမျဖစ္ရေလေအာင္ ကာကြယ္တားဆီး ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္အသံုးခ်ေရး

Ø ခ်မွတ္ျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာေရး

Ø မေတာ္တဆမႈေၾကာင့္ ေပးဆပ္လိုက္ရမႈမ်ား

Ø မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္းမွာ မည္သည့္ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းေရးဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို မလိုက္နာေသာေၾကာင့္နည္း

Ø မေတာ္တဆမႈျဖစ္ေသာ လုပ္သား၏ အာမခံဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစရန္

မေတာ္တဆမႈမ်ား စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းကို မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရပ္ ငယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ႀကီးသည္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ရာရသည္ျဖစ္ေစ၊ မရသည္ ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းမ်ား ပ်က္စီးဆံုးရံႈးသည္ျဖစ္ေစ၊ မဆံုးရံႈးသည္ျဖစ္ေစ မေတာ္တဆမႈအားလံုးကို ျပဳလုပ္ရပါမည္။

၁၆၊ ၂။ မည္သူသည္ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းကို ျပဳလုပ္ရမည္နည္း

            ေယဘူယ်အားျဖင့္ မေတာ္တဆမႈကုိ မည္ကဲ့သုိ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးရမည္ကို ေသခ်ာက်နစြာ သိနားလည္သူ၊ မေတာ္တဆမႈ စစ္ေဆးျခင္း၌ အေတြ႔အႀကံဳရိွသူ၊ စစ္ေဆးျခင္းနည္းလမ္းမ်ားကို ကြ်မ္းက်င္စြာ အသံုးခ်တတ္သူ၊ လုပ္ငန္း၏ လုပ္ပံုကိုင္နည္း သေဘာ၊ သဘာ၀တို႔ကို သိနားလည္သူက ျပဳလုပ္သည္။ ဤသူသည္ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးအရာရိွ၊ မန္ေနဂ်ာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ စသည္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။

            ခက္ခဲရႈပ္ေထြးေသာ အမႈမ်ား၌ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔ ဖဲြ႔ကာ စစ္ေဆးႏိုင္သည္။ ထိုအဖဲြ႔တြင္ ထိုလုပ္ငန္းကို ႀကီးၾကပ္သူ၊ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ခဲ့သူ ကိုယ္တိုင္၊ မေတာ္တဆမႈကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရသူ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေရးအရာရိွ၊ မန္ေနဂ်ာ စသည္တို႔ ပါ၀င္ႏိုင္သည္။ လိုအပ္လွ်င္ ျပင္ပကြ်မ္းက်င္သူတစ္ဦး၊ အစိုးရအရာရိွတစ္ဦး စသည္တုိ႔ကိုပါ ဖိတ္ေခၚႏိုင္သည္။ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ခဲ့သည့္လုပ္ငန္းမွ လုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္သူအေနႏွင့္ ထိုလုပ္ငန္းအေၾကာင္းကို ေသခ်ာဂနစြာ သိသည့္အျပင္ ထိုလုပ္ငန္းေၾကာင့္ျဖစ္ႏုိင္သည့္ မေတာ္တဆမႈ၊ မည္ကဲ့သို႔ကာကြယ္ႏိုင္သည္ စသည္တို႔ကို အႀကံေပးႏုိင္သည္ျဖစ္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖဲြ႔တြင္ မပါမျဖစ္ ပါ၀င္သင့္ပါသည္။

၁၆၊ ၃။ ျဖစ္ရသည့္အေၾကာင္းရင္းကို အဘယ္ေၾကာင့္ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရသနည္း

             မေတာ္တဆမႈသည္ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အႏၱရာယ္မကင္းသည့္ အေျခအေနေၾကာင့္ဟု ယူဆရပါက ထိုအႏၱရာယ္မကင္းသည့္ အေျခအေနကို ေဖာ္ထုတ္ရန္လိုသည္။ အျခားတစ္ခ်က္မွာ လူေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ အႏၱရာယ္မကင္းသည့္ အျပဳအမူေၾကာင့္ဟု ယူဆႏုိင္သည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ အဘယ္ေၾကာင့္ ထိုသူသည္ အႏၱရာယ္မကင္းသည့္ အမႈကို ျပဳဘိသနည္း ဆုိျခင္းအေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မေတာ္တဆမႈတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသည့္ အေၾကာင္းမ်ား၊ မေတာ္တဆမႈကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းခံကြင္းဆက္မ်ားအားလံုး ကို ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရမည္။

            အေရးႀကီးသည့္အခ်က္တစ္ခုမွာ ထင္သာျမင္သာရိွေသာ မေတာ္တဆမႈ၌ပင္လွ်င္ ျဖစ္ရသည့္အေၾကာင္းရင္းကို တစ္ခ်က္ထဲ မွ်သာဟု ခပ္ေပါ့ေပါ့ ေတြးထင္၊ ဆံုးျဖတ္တတ္ၾကျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ - အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ လက္ကို သံစူးသည့္ ကိစၥ ဆိုပါစုိ႔။ ဤမေတာ္တဆမႈကို အလုပ္သမား၏ ေပါ့ဆမႈေၾကာင့္ဟု အလြယ္တကူ ေကာက္ခ်က္ဆဲြတတ္ၾကပါသည္။ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးကို ဤအေၾကာင္းျပခ်က္ႏွင့္ရပ္လိုက္ပါက ထို႔ထက္ပို၍ အသိရခက္ေသာ၊ နက္နဲေသာ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားဆီ မေရာက္ႏိုင္ ေတာ့ပါ။ ထုိအခ်က္မ်ားတြင္ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္ေနႏိုင္သည္။

Ø အလုပ္သမားဟာ စိတ္ညစ္ညဴးေနသလား၊ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေနသလား။

Ø အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ျခင္းအစီအစဥ္ (Safe Work Procedure) ကုိ မလုိက္နာဘူးလား။ ဘာေၾကာင့္ မလုိက္နာသလဲ။

Ø အႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရးပစၥည္းေတြ အဲဒီေနရာမွာရိွသလား။ မရိွဘူးဆို ဘာေၾကာင့္ရိွမေနရတာလဲ။

Ø အဲဒီအလုပ္ လုပ္ဖို႔ အလုပ္သမားကို သင္တန္းေပးထားသလား။ မေပးထားဘူးဆို ဘာေၾကာင့္မေပးရတာလဲ။

ထိုေမးခြန္းမ်ား၏ အေျဖကို ရွာေဖြျခင္းျဖင့္ ပိုမိုခုိင္လံုေသာ အေၾကာင္းရင္းကိုသိႏုိင္ကာ အလုပ္သမား၏ ေပါ့ဆမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရလွ်င္ပင္ အဘယ္ေၾကာင့္ ေပ့ါဆရသည္ကို သိႏိုင္ေပမည္။

၁၆၊ ၄။ လုပ္ငန္းခြင္ မေတာ္တဆမႈမ်ားအား စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း၌ မည္သည့္အဆင့္မ်ား ပါ၀င္သနည္း

Ø ခန္႔အပ္ထားေသာအရာရိွက မေတာ္တဆမႈကို သတင္းပို႔ရမည္။

Ø ဒဏ္ရာရရိွသူကို ေရွးဦးသူနာျပဳစုေပးျခင္းျဖင့္ ရရိွလာေသာ ဒဏ္ရာကို ပိုဆိုးမသြားေစရန္ ထိန္းထားပါ။

Ø မည္ကဲ့သုိ႔ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ေၾကာင္း စံုစမ္းစစ္ေဆးပါ။

Ø မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ပါ။

Ø ေတြ႔ရိွခ်က္မ်ားကို အစီရင္ခံ တင္ျပပါ။

Ø ေနာင္တြင္ ဤမေတာ္တဆမႈမ်ိဳး ထပ္မံမျဖစ္ရေလေအာင္ မည္ကဲ့သို႔ကာကြယ္တားဆီးႏုိင္ေၾကာင္း အစီအမံမ်ားကို ေရးဆဲြတင္ျပပါ။

Ø ပိုမိုအႏၱရာယ္ကင္းေသာ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုျဖစ္လာေစရန္ ဖန္တီးပါ။

မေတာ္တဆမႈျဖစ္ၿပီဆိုသည္ႏွင့္ အခ်ိန္ဆဲြမေနဘဲ ခ်က္ခ်င္း စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ပါ။ စံုစမ္းစစ္ေဆးရာ၌ မွတ္စုစာအုပ္၊ ေပႀကိဳး၊ မာကာပင္၊ ခဲတံ၊ ေဘာပင္၊ ကင္မရာ၊ ဓာတ္မီး စသည္တို႔ လုိပါမည္။ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ပြားသည့္ေနရာကို ေျခရာလက္ရာမပ်က္ ထိန္းထားပါေစ။ သို႔မွသာ မည္ကဲ့သုိ႔ ျဖစ္သည္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိျမင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

၁၆၊ ၅။ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းအေနႏွင့္ မည္သည္တို႔ကို ၾကည့္ရမည္နည္း

            မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ေအာက္ေဖာ္ျပပါပံုအတိုင္း task (အလုပ္), material (ပစၥည္း), environment (ပတ္၀န္းက်င္), personnel (လူ) ႏွင့္ management (စီမံခန္႔ခဲြမႈ) ဟု အုပ္စု ၅ ခု ခဲြႏုိင္သည္။

ထိုအုပ္စုငါးခုထဲမွ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းမ်ားကို ရွာရန္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ နမူနာမွ်သာျဖစ္ၿပီး ပိုမိုျပည့္စံု  ေကာင္းမြန္သည့္ စစ္ေဆးခ်က္စာရင္း (Check list) ကိုပါ ျပင္ဆင္ရန္ ႀကိဳးစားရပါမည္။

၁၆၊ ၅၊ ၁။ အလုပ္ (task)

            ယခုမေတာ္တဆမႈတစ္ခုျဖစ္လွ်င္ လက္ေတြ႔လုပ္ကိုင္ရမည့္နည္္းလမ္း အဆင့္ဆင့္ကို ေဖာ္ျပပါမည္။ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔၀င္မ်ားအေနႏွင့္ ေအာက္ပါေမးခြန္းမ်ား၏ အေျဖကို ရွာေဖြရပါမည္။

Ø အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ျခင္းအစီအစဥ္ (Safe Work Procedure) ကုိ လုိက္နာရဲ့လား။

Ø လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္အတုိင္းလုပ္ရင္ အႏၱရာယ္မ်ားတဲဲ့အတြက္ အႏၱရာယ္ပိုနည္းတဲ့ အေျခအေနေရာက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲထားရဲ့လား။

Ø သင့္ေတာ္တဲ့ ကိရိယာေတြ၊ ပစၥည္းေတြ ရႏုိင္ရဲ့လား။

Ø အဲဒီ သင့္ေတာ္တဲ့ ကိရိယာေတြ၊ ပစၥည္းေတြကို အသံုးျပဳရဲ့လား။

Ø အႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရးပစၥည္းေတြ ေကာင္းေကာင္း အလုပ္လုပ္ရဲ့လား။

Ø လိုတို (LOTO – Lock Out Tag Out) ကို လိုအပ္တိုင္း အသံုးျပဳရဲ့လား။

မွတ္ခ်က္။             ။ လိုတို (LOTO – Lock Out Tag Out) အေၾကာင္း အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

၁၆၊ ၅၊ ၂။ ပစၥည္း (material)

            မေတာ္တဆမႈသည္ ပစၥည္းေၾကာင့္လား၊ စက္ကိရိယာေၾကာင့္လား ဆိုသည္ကို ရွာေဖြရန္ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖဲြ႔၀င္မ်ားအေနႏွင့္ ေအာက္ပါေမးခြန္းမ်ား၏ အေျဖကို ရွာေဖြရပါမည္။

Ø မေတာ္တဆမႈဟာ စက္ပ်က္လို႔ျဖစ္တာလား။

Ø ဘာေၾကာင့္ စက္ပ်က္ရတာလဲ။

Ø စက္ဟာ အလုပ္လုပ္ဖို႔လို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ဒီဇိုင္းဆဲြထားတာ ဟုတ္ရဲ့လား။

Ø အႏၱရာယ္မကင္းတဲ့ပစၥည္းေတြ ပါေနသလား။

Ø အဲဒီ အႏၱရာယ္ရိွတဲ့ပစၥည္းေတြကို ျမင္ရေအာင္ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပထားရဲ့လား။

Ø အဲဒီ အႏၱရာယ္ရိွတဲ့ပစၥည္းေတြကို ပိုၿပီး အႏၱရာယ္နည္းတဲ့ ပစၥည္းေတြနဲ႔ အစားထိုးလို႔မရဘူးလား။

Ø ကုန္ၾကမ္းေတြဟာ အရည္အေသြးမမီတဲ့ ပစၥည္းေတြျဖစ္ေနသလား။

Ø အဲဒီအလုပ္လုပ္ရင္ တစ္ကိုယ္ရည္ကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကို ၀တ္ဆင္ဘို႔ လိုသလား။

Ø လိုတယ္ဆိုရင္ သင့္ေတာ္တဲ့ တစ္ကိုယ္ရည္ကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကို ၀တ္ဆင္ရဲ့လား။

Ø တစ္ကိုယ္ရည္ကာကြယ္ေရး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကို ဘယ္လိုစနစ္တက် ၀တ္ရမယ္ဆိုတာ သင္တန္းေပးထားရဲ့လား။

            ထို႔ျပင္ အဘယ္ေၾကာင့္ ထုိကဲ့သို႔ျဖစ္ေနရသနည္းဆိုသည့္ အေၾကာင္းကိုပါ ရွာေဖြစံုစမ္းပါ။

၁၆၊ ၅၊ ၃။ ပတ္၀န္းက်င္ (environment)

            ပတ္၀န္းက်င္ေၾကာင့္လည္း မေတာ္တဆမႈျဖစ္ႏုိင္ေပသည္။ အထူးသျဖင့္ အလုပ္လုပ္ေနက် ပတ္၀န္းက်င္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားသည့္ အခါမ်ားတြင္ ျဖစ္၏။ ထိုအခါ ထိုအလုပ္သမားသည္ ေျပာင္းလဲသြားသည့္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္မျဖစ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးရပါမည္။ ထိုအထဲတြင္ ေအာက္ပါေမးခြန္းတို႔ ပါ၀င္ႏုိင္ပါသည္။

Ø ရာသီဥတုအေျခအေန ဘယ္လိုလဲ။

Ø လုပ္ငန္းခြင္ သန္႔ရွင္းေရးဟာ ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္ေနသလား။

Ø ပူလြန္းေနသလား၊ ဒါမွမဟုတ္ သိပ္ေအးလြန္းေနသလား။

Ø အလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာဟာ သိပ္ဆူလြန္းေနသလား။

Ø အလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာဟာ အလင္းေရာင္ အလံုအေလာက္ ရရဲ့လား။

Ø အလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အဆိပ္ေငြ႔၊ ဖုန္၊ အမႈန္၊ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ ရိွေနသလား။

၁၆၊ ၅၊ ၄။ လူ (personnel) 

            မေတာ္တဆမႈအျဖစ္အပ်က္တြင္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာပါ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသည္ျဖစ္ရာ ဤအေၾကာင္းမ်ားကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ရမည္။ မေတာ္တဆမႈကို စံုစမ္းျခင္းသည္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အား အျပစ္တင္ဘို႔မဟုတ္။ ၎၏ စိတ္ေနသေဘာထား၊ အက်င့္စရိုက္စသည္တို႔ကို စစ္ေဆးၾကည့္ရန္ လုိသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အခ်ိဳ႔အခ်က္မ်ားကို ပံုေသယူဆ၍ရေသာ္လည္း အခ်ိဳ႔မွာမူ ေန႔စဥ္၊ အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ေျပာင္းလဲေနႏိုင္သည္။ ဤသည္တို႔တြင္ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္၏။

Ø ဒီအလုပ္သမားဟာ အဲဒီအလုပ္မွာ အေတြ႔အႀကံဳရိွသလား။

Ø သူ႔ကို ဒီအလုပ္လုပ္ဖို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ သင္တန္းေပးထားသလား။

Ø ဒီအလုပ္လုပ္ဖို႔ ကိုယ္ခႏၶာ ႀကံ့ခိုင္ေတာင့္တင္းမႈရိွသလား။

Ø ေသေသခ်ာခ်ာေရာ က်န္းမာေရး ေကာင္းရဲ့လား။

Ø အလြန္ေမာပန္း ႏြမ္းနယ္ေနသလား။

Ø စိတ္ဖိစီးမႈေအာက္မွာ အလုပ္လုပ္ေနရတာလား။

၁၆၊ ၅၊ ၅။ စီမံခန္႔ခဲြမႈ (management)

            စီမံခန္႔ခဲြေရးအဖဲြ႔အေနႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ တာ၀န္အရိွဆံုး ျဖစ္သည္။  ႀကီးၾကပ္ေရးမႉးအစ၊ အင္ဂ်င္နီယာအလယ္၊ မန္ေနဂ်ာအဆံုး မိမိတု႔ိတာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ ထမ္းေဆာင္ၾကရန္ လုိသည္။ စီမံခန္႔ခဲြေရးညံ့ဖ်င္းမႈသည္ လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈမ်ားကို တုိက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ အျဖစ္မ်ားေစသည္။ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးရာတြင္ စီမံခန္႔ခဲြမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါေမးခြန္းတို႔ကို ေမးႏုိင္သည္။

Ø အႏၱရာယ္ကင္းေရးစည္းမ်ဥ္းေတြကို အလုပ္သမားေတြကိုေျပာျပထားသလား။ သူတို႔ တကယ္ေရာနားလည္ရဲ့လား။

Ø အႏၱရာယ္ကင္းေရး ေရးဆဲြထားတဲ့အစီအစဥ္ေတြရိွရဲ့လား။

Ø အဲဒါေတြကို လက္ေတြ႔တကယ္အသံုးခ်ရဲ့လား။

Ø သူတို႔ကို လံုေလာက္တဲ့ႀကီးၾကပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေပးရဲ့လား။

Ø အလုပ္သမားေတြကို အဲဒီအလုပ္လုပ္ဖို႔ ေသေသခ်ာခ်ာသင္တန္းေပးထားရဲ့လား။

Ø ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အႏၱရာယ္ေတြကို ႀကိဳရွာထားရဲ့လား။

Ø အဲဒီအႏၱရာယ္ေတြကို ေက်ာ္လႊားဘို႔ အစီအစဥ္ေတြ ေရးဆဲြခ်မွတ္ထားရဲ့လား။

Ø အႏၱရာယ္မကင္းတဲ့အေျခအေနေတြကို အႏၱရာယ္ကင္းတဲ့အထိ ျပန္ျပင္ၿပီးၿပီလား။

Ø စက္ကိရိယာေတြကို ပံုမွန္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈေတြ လုပ္သလား။

Ø လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းေရး ပံုမွန္စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ရဲ့လား။

အထက္ပါအခ်က္မ်ားမွာ လုပ္ငန္းခြင္မေတာ္တဆမႈ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳမည့္ နမူနာ နည္းလမ္း အခ်ိဳ႔သာျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို မီွး၍ပုိမိုေကာင္းမြန္ျပည့္စံုေသာ စစ္ေဆးခ်က္ဇယား (Checklist) မ်ား ျပင္ဆင္ႏုိင္သည္။

၁၆၊ ၆။ အခ်က္အလက္ေတြကို ဘယ္လိုစုေဆာင္းမလဲ

            မေတာ္တဆမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းမွာ ရွင္းလင္းလြယ္ကူပါသည္။ စစ္ေဆးသူမ်ားလုပ္ရမည္မွာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းျခင္း၊ ထိုအခ်က္အလက္မ်ားကို ေ၀ဘန္ဆန္းစစ္ျခင္း၊ ေကာက္ခ်က္ခ်ျခင္း ႏွင့္ အႀကံေပးျခင္း တို႔ ျဖစ္သည္။ ဤအဆင့္မ်ားမွာ ရိုးရွင္းေသာ္လည္း လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အဆင့္အလိုက္ မ်က္စိရွမ္းကာ က်န္ခဲ့သည့္အခ်က္မ်ား ရိွႏိုင္သည္။ မေတာ္တဆမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရာတြင္ ဖြင့္ထားေသာစိတ္သည္ အလြန္အေရးႀကီး၏။ ဘက္လိုက္ေတြးဆမႈ၊ အေကာင္းျမင္မႈမ်ားသည္ မလိုအပ္ေသာ ေကာက္ခ်က္မ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ အခ်က္အလက္မွန္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ေရး၌ ေရလိုက္လဲြတတ္သည္။ ဤသို႔စံုစမ္းရာတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရိွ ေသာ အေၾကာင္းအခ်က္အားလံုးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည္။ ရလာေသာအႀကံဉာဏ္မ်ားကို ေရးမွတ္ထားျခင္းသည္ ေကာင္းပင္ေကာင္း ေသာ္လည္း အခ်က္အလက္အားလံုး အျပည့္အစုံ မစုေဆာင္းရေသးမီ ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ျခင္းမ်ိဳး မျပဳသင့္ေပ။

၁၆၊ ၆၊ ၁။ ဒဏ္ရာရ လုပ္သား

            အေရးႀကီးဆံုးႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ရမည္မွာ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရး၊ ဒဏ္ရာရလုပ္သားကို ေဆးကုသေပးေရး ႏွင့္ အေျခအေန    ပိုဆိုးမသြားေအာင္ တားဆီးထားေရးတို႔ပင္ ျဖစ္၏။ ဤကဲ့သို႔ျပဳလုပ္ရာတြင္ အျခားမည္သည့္အရာကမွ အေႏွာက္အယွက္ မျပဳေစရ။ အားလံုး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ျဖစ္သြားၿပီဆိုမွ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို စတင္ရမည္။

            စံုစမ္းစစ္ေဆးရာတြင္ ဒဏ္ရာရသူသည္ အေကာင္းဆံုးမ်က္ျမင္သက္ေသျဖစ္၏။ ၎သည္ ျဖစ္ပံုပ်က္ပံုအလံုးစံုကို အေသးစိတ္ ေျပာျပႏိုင္လိမ့္မည္။

၁၆၊ ၆၊ ၂။ သက္ေသခံပစၥည္း

            မေတာ္တဆမႈျဖစ္ၿပီဆိုသည္ႏွင့္ ေျခရာလက္ရာမပ်က္မီ အခင္းျဖစ္ပြားရာသို႔ ခ်က္ခ်င္းသြားၿပီး ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းမ်ား ရယူပါ။ လိုအပ္သည့္ပစၥည္းမ်ား သိမ္းဆည္းပါ။ အကယ္၍ မေတာ္တဆမႈအား အစိုးရသို႔ အေၾကာင္းၾကားရန္လိုပါက ထိုျဖစ္ပြားသည့္ ေနရာကို ၀င္းခတ္၍ မည္သူမွမ၀င္ႏိုင္ရန္ ဟန္႔တားထားပါ။ မေတာ္တဆမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရာ၌ အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေနရာမွ သက္ေသခံ အေထာက္ အထားမ်ားသည္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ ၎တို႔ကိုၾကည့္၍ မည္ကဲ့သို႔ျဖစ္ပြားသည္၊ မည္သည္တုိ႔ မွားယြင္းေနသည္၊ မည္သည့္အတြက္ ဤမေတာ္တဆမႈျဖစ္ႏိုင္သည္။ မည္ကဲ့သို႔ ကာကြယ္ႏိုင္သည္ စသည္တုိ႔ကို ဆံုးျဖတ္ႏုိင္သည္။

            သက္ေသခံပစၥည္းမ်ားတြင္ ေအာက္ပါတို႔ ပါ၀င္ႏုိင္သည္။

Ø ဒဏ္ရာရသူေနခဲ့ေသာ ကုိယ္ဟန္အေနအထား

Ø ၎သံုးစဲြခဲ့သည့္ ကိရိယာ၊ စက္ပစၥည္း

Ø ၎လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ ပစၥည္း သို႔မဟုတ္ အႏၱရာယ္ရိွေသာပစၥည္း သို႔မဟုတ္ ဓာတုပစၥည္း

Ø အႏၱရာယ္ ကာကြယ္ေရး ကိရိယာ

Ø အဖံုးအကာမ်ား တပ္ဆင္ထားမႈ

Ø အထိန္းခလုတ္မ်ား၏ အေနအထား

Ø စက္ပစၥည္း၊ ကိရိယာ ခ်ိဳ႔ယြင္းမႈ

Ø လုပ္ငန္းခြင္ သန္႔ရွင္းေရး အေျခအေန

Ø ရာသီဥတုအေျခအေန

Ø အလင္းေရာင္ရရိွမႈ အေျခအေန

Ø ဆူညံသံ အေျခအေန

Ø မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ျဖစ္သည္

ေျခရာလက္ရာမပ်က္မီ ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းမ်ား ရယူထားရပါမည္။ ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းယူရာတြင္ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုလံုး ၿခံဳလ်က္ အေနအထား၊ အလုပ္လုပ္သည့္ေနရာ အနီးကပ္ပံု၊ ပစၥည္းတစ္ခုခ်င္း၏ပံု၊ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ခဲ့သည့္ေနရာ၊ ပစၥည္း စသည္တို႔အားလံုးကို ရယူပါ။ လိုအပ္လွ်င္ အတိုင္းအတာမ်ားပါ ရယူပါ။ နမူနာပစၥည္းရႏုိင္လွ်င္လည္း ယူထားပါ။ က်ိဳးေၾကသြားသည့္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္လွ်င္ လႊင့္မပစ္ ပါႏွင့္။ စနစ္တက်ေရးမွတ္ သိမ္းဆည္းပါ။ လိုအပ္လွ်င္ ပံုၾကမ္းဆဲြ မွတ္ထားပါ။ စက္ပစၥည္းျဖစ္လွ်င္ မည္သည့္စက္အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္ ဆိုသည္ကိုပါ ဓာတ္ပံုရုိက္ယူထားပါ။

၁၆၊ ၆၊ ၃။ မ်က္ျမင္သက္ေသ

            မေတာ္တဆမႈစံုစမ္းေရးတြင္ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားလည္း အေရးႀကီး၏။ ၎တုိ႔က မည္ကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ကို အေသးစိတ္ ျပန္ေျပာျပႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထိုမ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားသည္ ဒဏ္ရာရသူႏွင့္အတူ အလုပ္လုပ္ေနသူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။ အတူပင္ အလုပ္လုပ္ မေနေသာ္ျငားလည္း အနီးတြင္ရိွေနကာ ထုိမေတာ္တဆမႈကုိ ေသခ်ာစြာ ေတြ႔ျမင္လုိက္ရသူလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားသည္ မေတာ္တဆမႈ စံုစမ္းေရးတြင္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေနေပသည္။ ၎တုိ႔ထံမွ အဘိုးတန္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ရႏိုင္သည္။ အေၾကာင္းကား ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔လုိက္ရသည့္ ၎တို႔အဖို႔ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ မ်ားစြာျဖင့္ သူတို႔ ေတြ႔ျမင္သမွ်ကို မျခြင္းမခ်န္ ရင္ဖြင့္လိုၾကမည္သာ ျဖစ္ေလသည္။ မည္ကဲ့သုိ႔ ျပဳျပင္လုိက္လွ်င္ အလားတူ မေတာ္တဆမႈ မ်ားမွ ကာကြယ္ႏိုင္မည္ကို ၎တုိ႔ကပင္ အႀကံေပးႏိုင္ပါလိမ့္ဦးမည္။

            မ်က္ျမင္သက္ေသ တစ္ဦးထက္အမ်ားပိုရိွေနလွ်င္ မေတာ္တဆမႈျဖစ္လွ်င္ ျဖစ္ခ်င္း ၎တို႔ကို ခဲြျခားထားဘုိ႔လည္း အေရးႀကီးပါ သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေနာက္က်သြားလွ်င္ ၎တို႔အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ကာ လုပ္ဇာတ္မ်ား ေပၚထြက္လာႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူေတြ႔ေမးျမန္းခ်င္းကို ၎တို႔ တစ္စံုတစ္ရာ အႀကံမထုတ္ႏိုင္မီ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ခ်က္ခ်င္းေမးရန္ အေရးႀကီး ပါသည္။ သို႔မွသာ မွန္ကန္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားရႏိုင္မည္။

            ထို႔ျပင္ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားကို လူေတြ႔ေမးျမန္းရာတြင္ တစ္ဦးခ်င္းစီ ေခၚေမးပါ။ အားလံုးေခၚၿပီး စားပဲြတစ္၀ိုင္းတည္း ထိုင္ေမး ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ဒဏ္ရာရသူႏွင့္ အတူလုပ္သူကို ဦးစြာေမးၿပီး က်န္သည့္သူမ်ားကို ေနာက္မွ ေမးပါ။

            ေမးျမန္းသည့္အခန္းသည္ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ၿပီး အေႏွာက္အယွက္ကင္းေသာ အခန္းျဖစ္လွ်င္ ေကာင္းပါသည္။ လူေတြ႔ ေမးေနစဥ္ မည္သူမွ ၀င္ေရာက္ေႏွာက္ယွက္ျခင္းမျပဳႏိုင္ရန္ အခန္းတံခါးကို ခ်က္ခ်ထားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ ေမးသမွ်ကို အသံဖမ္းထားပါ။ အသံ ဖမ္းရန္ မလြယ္ကူလွ်င္ စာႏွင့္ေရးမွတ္ထားပါ။

            အေရးႀကီးသည္မွာ မ်က္ျမင္သက္ေသအား စိတ္မပူရန္၊ ယခုေမးသမွ်ကို စိတ္ေအးေအးထားေျဖရန္၊ ျမင္လွ်င္ ျမင္သည့္အတိုင္း အမွန္အတိုင္းေျပာျပရန္ အားေပးရပါမည္။ ၎၏ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားအေပၚ ကာကြယ္တားဆီးေရးအစီအမံမ်ား ျပဳရမည္ျဖစ္သျဖင့္ ထုိသူ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားသည္ အေရးႀကီးပါသည္။

၁၆၊ ၆၊ ၄။ လူေတြ႔ ေမးျမန္းျခင္း

            လူေတြ႔ေမးျခင္းကို လိမ္မာပါးနပ္စြာ ျပဳလုပ္ရန္လိုပါသည္။ မည္ကဲ့သို႔ လူေတြ႔ေမးရမည္ဟု စနစ္မ်ားခ်မွတ္ထားျခင္းမရိွေစကာမူ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္မ်ားကိုမူ သိထားရန္ လိုပါသည္။ အေမးခံရသူသည္ သူသိျမင္ထားသည့္အတိုင္း ျပည့္စံုမွန္ကန္စြာ ေျပာျပႏိုင္ေရးမွာ လူေတြ႔ေမးသူ၏ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာမႈေပၚ မ်ားစြာ မူတည္ေနပါသည္။

လူေတြ႔ေမးရာ၌ လုိက္နာရန္ အခ်က္မ်ား

ü  ေမးမည့္သူသည္ ပ်ာယာခတ္ေနလွ်င္၊ စိတ္လႈပ္ရွားေနလွ်င္၊ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကေနလွ်င္ ၎ကို ဦးစြာ တည္ၿငိမ္သြားေအာင္ လုပ္ပါ။

ü  မေတာ္တဆျဖစ္ခဲ့မႈအေပၚတြင္သာ အာရံုစိုက္ေမးပါ။ မည္ကဲ့သို႔ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ကို ရွင္းလင္းစြာ ေမးပါ။

ü  သူ႔ကိုသာေျပာပါေစ၊ သင္က စိတ္၀င္စားစြာ နားေထာင္ေပးပါ။ မရွင္းသည့္အခ်က္မ်ားကိုမူ ျပန္ေမးႏိုင္ပါသည္။

ü  သူေျပာသမွ် ျပည့္စံုႏိုင္သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ မွတ္ထားပါ။ သင္မမွတ္ႏိုင္လွ်င္ ေဘးမွေန၍ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို လိုက္မွတ္ခိုင္းပါ။

ü  သူေျပာသည့္အခ်က္မ်ားကို သင္မွတ္စုလုိက္ရာတြင္ မွန္ကန္တိက်ပါေစ။

ü  ၎၏ ငုပ္လွ်ိဳးေနသည့္ ခံစားခ်က္မ်ားကို ေပၚလာေအာင္ ဆဲြေဆာင္ပါ။

ü  ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ သူေျပာသမွ်ကို အသံဖမ္းထားပါ။ သို႔ေသာ္ အသံဖမ္းေနေၾကာင္း သူ႔ကိုအသိေပးထားရပါမည္။

ü  အေကာင္းဘက္သို႔ဦးတည္သည့္ စကားမ်ားေျပာလွ်က္ ေမးျမန္းျခင္းကို အဆံုးသတ္ပါ။

လူေတြ႔ေမးရာ၌ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ အခ်က္မ်ား

Ø မ်က္ျမင္သက္ေသကို ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ အၾကပ္ကိုင္ျခင္း လံုး၀မလုပ္ပါႏွင့္။

Ø ၎ေျပာေနစဥ္ ၾကားထဲမွ ျဖတ္မေျပာပါႏွင့္။ ျဖတ္မေမးပါႏွင့္။

Ø ကိုယ္လိုခ်င္သည့္ အေျဖကို လမ္းေၾကာင္းေပးသည့္ ေမးခြန္းမ်ိဳး မေမးပါႏွင့္။

Ø မိမိ၏ စိတ္လႈပ္ရွားမႈကို မျပပါႏွင့္။

Ø ရုတ္တရက္ ရပ္လိုက္ျခင္းမ်ိဳး မလုပ္ပါႏွင့္။

ေမးရာတြင္ အဖြင့္ေမးခြန္းမ်ိဳးသာ ေမးပါ။ ဟုတ္တယ္၊ မဟုတ္ဘူး ဟုသာေျဖႏိုင္ေသာ ေမးခြန္းမ်ိဳးကို ေရွာင္ပါ။ လက္ေတြ႔ေမးရာတြင္ ေမးခြန္း ပံုစံမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ မေတာ္တဆမႈအေပၚမူတည္ ကြာျခားသြားႏိုင္ပါသည္။ သို႔တုိင္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ေအာက္ပါေမးခြန္းမ်ိဳးကို ေမးႏိုင္ပါသည္။

Ø မေတာ္တဆမႈျဖစ္တံုးက မင္းဘယ္ေနရာမွာရိွေနသလဲ။

Ø အဲဒီအခ်ိန္က မင္းဘာလုပ္ေနသလဲ။

Ø မင္းဘာကိုျမင္လိုက္သလဲ၊ ဘာကိုၾကားလုိက္မိသလဲ။

Ø မေတာ္တဆမႈျဖစ္တံုးက ရာသီဥတုအေျခအေန ဘယ္လုိရိွသလဲ။ မိုးရြာေနသလား၊ ေနပူေနသလား။ ဆူညံပြက္ေလာရိုက္ေနသလား စသည္

Ø မေတာ္တဆမႈျဖစ္တံုးက ဒဏ္ရာရတဲ့သူဟာ ဘာလုပ္ေနသလဲ။

Ø ဒီမေတာ္တဆမႈဟာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလို႔ မင္းထင္သလဲ။

Ø ဒီလို မေတာ္တဆမႈမ်ိဳး ထပ္မျဖစ္ရေအာင္ ဘာေတြလုပ္သင့္သလဲ။

            မေတာ္တဆမႈကို သင္မ်က္ျမင္ကုိယ္ေတြ႔မႀကံဳရလွ်င္ မ်က္ျမင္သက္ေသကို ေမးျမန္းျခင္းျဖင့္သာ ျဖစ္ရပ္အမွန္ကို သိႏုိင္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ပိုမိုရွင္းလင္းစြာ နားလည္ႏုိင္ေစရန္ အခင္းျဖစ္ပြားရာသို႔သြားၿပီး မ်က္ျမင္သက္ေသကို လက္ေတြ႔ လုပ္ျပခိုင္းႏိုင္သည္။ ဤသို႔လုပ္ျပခိုင္းျခင္းျဖင့္လည္း ေနာက္ထပ္ မေတာ္တဆမႈတစ္ခု ထပ္မံမျဖစ္ပြားေစရန္ အထူးသတိျပဳပါ။

၁၆၊ ၆၊ ၅။ ေနာက္ခံ အခ်က္အလက္မ်ား

            အခ်ိဳ႔ လွ်မ္းသြားသည့္အခ်က္အလက္မ်ားကို ယခင္က ရိွႏွင့္ၿပီးသား အခ်က္အလက္မ်ားတြင္ ရွာေဖြႏုိင္ပါသည္။ ဤအထဲတြင္ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းေရး စည္းေ၀းပဲြမွတ္တမ္းမ်ား၊ စက္အသံုးျပဳနည္းလက္စဲြမ်ား၊ ဓာတုပစၥည္း အခ်က္အလက္မ်ား (MSDS)၊ လုပ္ငန္းခြင္စစ္ေဆးခ်က္မွတ္တမ္းမ်ား၊ ယခင္က မေတာ္တဆမႈ မွတ္တမ္းမ်ား၊ လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းေရး လုပ္ငန္းစစ္ (Safety Audit) အစီရင္ခံစာမ်ား၊ အႏၱရာယ္ကင္းစြာ အလုပ္လုပ္နည္း အစီအစဥ္၊ အႏၱရာယ္အကဲျဖတ္ဇယား စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။

၁၆၊ ၇။ မေတာ္တဆမႈမ်ားကို ဆန္းစစ္ျခင္းႏွင့္ ေကာက္ခ်က္ဆဲြျခင္းအတြက္ မည္သည့္အရာမ်ား သိထားရမည္နည္း

            ဤအဆင့္တြင္ ထိုမေတာ္တဆမႈမွာ အဘယ္ျဖစ္သည္၊ အဘယ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ ဆိုသည္ကို သိထားရမည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ ဘာေၾကာင့့္ျဖစ္ရသည္ကို စစ္ေဆးၾကည့္ရမည္။ ေနာင္ ဤမေတာ္တဆမႈမ်ိဳးထပ္မံမျဖစ္ရေလေအာင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးသူသည္ ဤေမးခြန္းမ်ား ၏ အေျဖကို ျပည့္စံုမွန္ကန္စြာ ေျဖတတ္ဘို႔ လုိေပသည္။

Ø စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈၿပီးသြားၿပီဆိုလွ်င္ ဘာျဖစ္ခဲ့သည္ကို တစ္ဆင့္ခ်င္း ခ်ေရးပါ။

Ø ထို႔ေနာက္ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းမ်ား၊ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရိွသည့္အေၾကာင္းမ်ားအားလံုးကို ခ်ေရးပါ။

Ø ဤအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကို သက္ေသျပခ်က္မ်ားျဖင့္ ပံ့ပိုးေပးပါ။

Ø သက္ေသျပခ်က္မ်ားသည္ တုိက္ရိုက္ သို႔မဟုတ္ သြယ္၀ုိက္၍ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။

Ø သက္ေသျပခ်က္မ်ားသည္ ယူဆခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံသည္။

၁၆၊ ၈။ အဘယ္ေၾကာင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားေပးရန္ လိုသနည္း

            ေနာက္ဆံုးႏွင့္ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္မွာကား ေ၀ဘန္အႀကံျပဳခ်က္မ်ား ေပးရန္ ျဖစ္၏။ ထိုအႀကံျပဳခ်က္မ်ားက ေနာက္ထပ္ ဤမေတာ္တဆမႈမ်ိဳးမျဖစ္ေစရန္ မည္သည္တို႔ ျပဳလုပ္ရမည္ကို သိေစသည္။ အကယ္၍သာ သင္သည္ မေတာ္တဆမႈျဖစ္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုလံုး အစအဆံုးေက်ညက္စြာ နားလည္သေဘာေပါက္သူျဖစ္ပါက ဤေကာက္ခ်က္ဆဲြရန္ ခဲယဥ္းမည္ မဟုတ္ပါ။ ဤအခ်က္မ်ားသည္ လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ႏုိင္သည့္ လက္ေတြ႔က်ေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္ရမည္။ ဤအႀကံျပဳခ်က္မ်ားသည္ -

ü  တိတိက်က်ရိွရမည္။

ü  အျပဳသေဘာေဆာင္ရမည္။

ü  အေၾကာင္းရင္းကို တိုက္ရိုက္ေျဖရွင္းထားသည့္ အခ်က္ျဖစ္ရမည္။

ü  အျခားပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ေနသည့္ အခ်က္မ်ားကိုပါ ေထာက္ျပရမည္။

၁၆၊ ၉။ အစီရင္ခံစာ ေရးသားတင္ျပျခင္း

            ျဖစ္ပြားေသာ မေတာ္တဆမႈတိုင္းအတြက္ အမႈႀကီးသည္ျဖစ္ေစ၊ ေသးငယ္သည္ျဖစ္ေစ အစီရင္ခံစာ ေရးသားတင္ျပရသည္။    

မေတာ္တဆမႈျဖစ္ပြားသူ၊ ျဖစ္ပြားသည့္ေန႔ရက္၊ အခ်ိန္၊ ေနရာ၊ မည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္ပြားသည္၊ ဒဏ္ရာရမရ၊ ခႏၶာကုိယ္ မည္သည့္အစိတ္အပိုင္း တြင္ ဒဏ္ရာရသည္။ ေဆးခြင့္ ဘယ္ႏွစ္ရက္ယူရသည္။ ေဆးရံု ဘယ္ႏွစ္ရက္ တက္ရသည္။ ေဆးရံုေဆးခန္းနာမည္။ မည္သည့္အရာမ်ား ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသည္ စသျဖင့္ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပရသည္။

            ရရိွခဲ့သည့္ ဒဏ္ရာ၊ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ေနရာ၊ စက္ကိရိယာ၊ လက္သံုးကိရိယာ စသည့္ ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္းမ်ားလည္း ပူးတဲြတင္ျပရ သည္။ မေတာ္တဆမႈျဖစ္ပြားစဥ္ ထိုေနရာ၌ ရိွေနခဲ့သူ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားအား လူေတြ႔စစ္ေဆးေမးျမန္းခ်က္မ်ားကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္ ထားရသည္။

            ေနာက္ဆံုးတြင္ ဤမေတာ္တဆမႈမ်ိဳး ေနာက္ထပ္မျဖစ္ေအာင္ မည္ကဲ့သို႔ အကာအကြယ္၊ အတားအဆီးမ်ား ျပဳလုပ္သင့္သည္ကို အႀကံျပဳ တင္ျပရသည္။ ထုိ႔ေနာက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးသူအရာရိွက လက္မွတ္ထိုးကာ စီမံကိန္းမန္ေနဂ်ာထံတင္ျပၿပီး စီမံကိန္းမန္ေနဂ်ာက လုိအပ္သည့္မွတ္ခ်က္မ်ားျပဳကာ အတည္ျပဳ မွတ္တမ္းတင္သည္။

အစီရင္ခံစာအတြက္ စံပံုစံရိွပါသည္။ ထိုပံုစံကို ေနာက္ဆက္တဲြ (-) တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

၁၆၊ ၁၀။ မည္ကဲ့သုိ႔ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရမည္နည္း

            မေတာ္တဆမႈျဖစ္ပြားေၾကာင္း လုပ္ငန္းခြင္၌ ရိွသူအားလံုးကို ထုတ္ျပန္အေၾကာင္းၾကားရမည္။ နံနက္ခင္း စုေ၀းပဲြမ်ားတြင္ လုပ္သားအားလံုးကို အသိေပးေျပာၾကားသည္။ အပတ္စဥ္စည္းေ၀းပဲြ၊ လပတ္စည္းေ၀းပဲြမ်ားတြင္ ဆပ္ကန္ထရိုက္တာအားလံုးအား အသိေပးသည္။ ေၾကာ္ျငာသင္ပုန္းတြင္ကပ္ကာ ေၾကျငာရသည္။     

အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ကာကြယ္ရမည့္အစီအမံမ်ားကို သက္ဆိုင္သူမ်ားမွ ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရသည္။ မည္သည့္ရက္တြင္ အၿပီးေဆာင္ရြက္ရမည္ကို အစီရင္ခံစာ၌ ထည့္သြင္းေရးသားထားရမည္။ မည္ကဲ့သုိ႔လုပ္ရမည္ကို အစီရင္ခံစာတြင္ အတိအက် ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္ျဖစ္၍ ထုိအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္တကယ္ လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းရိွမရိွကို တာ၀န္ရိွသူ (ဥပမာ - လုပ္ငန္းခြင္အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး အရာရိွ) က ေစာင့္ၾကည့္စစ္ေဆးရသည္။ မလုပ္ရေသး လွ်င္ အျမန္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရန္ တြန္းအားေပးရသည္။

လိုအပ္လွ်င္ အလုပ္သမားမ်ားအား မြမ္းမံသင္တန္းမ်ား ေပးရမည္။ ပိုမိုအႏၱရာယ္ကင္းေသာ စက္မ်ားႏွင့္ လဲလွယ္ေပးရမည္။ ပိုမို အႏၱရာယ္ကင္းသည့္ လုပ္ငန္းခြင္ ဖန္တီးေပးရမည္။ မိမိတို႔ အႀကံေပးခ်က္မ်ားသည္ လက္ေတြ႔တြင္ တကယ္ထိေရာက္မႈရိွမရိွ၊ အမွန္တကယ္ မေတာ္တဆမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏုိင္၊ မေပးႏုိင္ကိုလည္း အၿမဲျပန္လည္ ဆန္းစစ္ေနရန္လိုသည္။  

ရည္ညႊန္းကိုးကားစာအုပ္စာတမ္းႏွင့္ အင္တာနက္ website မ်ား

၁။ http://www.ccohs.ca  - Accident Investigation

ဆက္ပါဦးမည္။

ေအးၿငိမ္း

၁၇ ဒီဇင္ဘာ၊ ၂၀၁၃။ ည ၉း၃၅ နာရီ