(၁)
ကြ်န္ေတာ္ “ေျပာစရာနည္းနည္းရိွလို႔ပါ” ကို ေရးၿပီး မိတ္ေဆြေတြဆီ email ပို႔လိုက္၊ ကြ်န္ေတာ့္ blog : http://shwenyein.blogspot.com ေပၚတင္လိုက္တာ စာဖတ္သူ အေတာ္မ်ားမ်ားဆီကို နာရီပိုင္း၊ ရက္ပိုင္းအတြင္း ေတာ္ေတာ္က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပ်ံ႔သြားပါတယ္။ အင္တာနက္ ေက်းဇူးပါ။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ဆီကေနလည္း အသံေတြျပန္လာ ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ၀မ္းသာမိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ေရးလိုက္တဲ့ စာတစ္ပုဒ္ေၾကာင့္ တခ်ိဳ႔ အသိတရားတိုးသြားရင္ ကြ်န္ေတာ္ ေရးရက်ိဳးနပ္ပါတယ္။ ေက်လည္းေက်နပ္မိပါတယ္။
ဒီကေန႔ (၂၈-၂-၂၀၁၁) ကိုေအာင္ေက်ာ္ၿဖိဳး နဲ႔ ကိုေကာင္းျမတ္တို႔ (စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာရွင္ေတြ) ဆီကေန email ပို႔လာပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ “ေျပာစရာနည္းနည္းရိွလို႔ပါ” ကို တစ္ေနရာရာကေန ဖတ္မိသြားလို႔ပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာရွင္ေတြ တစ္ခုခုလုပ္ဖို႔ လုိေနၿပီ ဆိုၿပီး ႏိႈးေဆာ္ထားတာပါ။ ဟုတ္တာမဟုတ္တာ ေနာက္ထား။ ကြ်န္ေတာ္ အေတာ္ေလး အားတက္မိပါတယ္လို႔ ၀န္ခံပါရေစ။
(ဒါနဲ႔ စကားမစပ္။ ခုေခါင္းစဥ္က ကြ်န္ေတာ့္ကိုယ္ပိုင္မဟုတ္ပါ။ Martin Luther King, Jr. က Washington D.C. မွာရိွတဲ့ Lincoln Memorial မွာ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ေန႔က ေျပာသြားတ့ဲ မိန္႔ခြန္းပါ။ ကြ်န္ေတာ္အႏွစ္သက္ဆံုး မိန္႔ခြန္းေတြထဲမွာပါပါတယ္။ http://www.americanrhetoric.com/speeches/mlkihaveadream.htm မွာ နားေထာင္ၾကည့္၊ ဖတ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီမွာ သူ႔မိန္႔ခြန္းေခါင္းစဥ္ကို ယူသံုးလိုက္တာပါ။ ဤကား စကားခ်ပ္။)
မာတင္လူသာကင္းလိုပဲ ကြ်န္ေတာ့မွာ အိပ္မက္တစ္ခုရိွပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္ဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရးအဓိကတိုင္းျပည္ဆိုတာ ေျပာေနစရာေတာင္ မလိုပါ။ ဒါေပမဲ့ လယ္သမားေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဘယ္သူၾကည့္ပါသလဲ။ ကြ်န္ေတာ့္အေဖဟာ လယ္သမားပါ။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ဆယ္တန္းေအာင္ၿပီး ေကာလိပ္ မသြားခင္ တစ္ႏွစ္နီးပါး လယ္လုပ္ဖူးပါတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာဘဲြ႔ရၿပီးေတာ့ေတာင္ လယ္ထဲဆင္းဖူးပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အေဖက ေကာင္စီလူႀကီးလုပ္ဖူးေတာ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာရင္းဇယားေတြ ကြ်န္ေတာ္လုပ္ေပးဖူးပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကြ်န္ေတာ့္ေအာက္ ညီမက ေကာင္စီစာေရးလုပ္ဖူးေတာ့ သူ႔ကို၀ိုင္းကူတဲ့အေနနဲ႔ (ကိုယ္လည္း၀ါသနာပါလို႔) စိုက္ပိ်ဳးေရး နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့စာရင္းေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ေပးဖူးပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ့္အစ္ကိုႀကီးကလည္း စိုက္ပ်ိဳးေရး အ.ထ.က ကဆင္းၿပီး အရင္ကအေခၚ ေက်း/ဂ်ာ လုပ္ေလေတာ့ အစ္ကိုႀကီးနဲ႔ အတူတူ စိုက္ပ်ိဳးေရးစခန္းေတြသြား၊ စိုက္ပိ်ဳးေရးရံုးေတြေရာက္၊ သူတို႔စိုက္ပ်ိဳးေရး စာရင္းဇယားေတြ ကူလုပ္။ ကြ်န္ေတာ့္အစ္ကုိလတ္ကလည္း ၿမိဳ႔နယ္စိုက္ပ်ိဳးေရးရံုးမွာ စာေရး ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ျမန္မာ့စိုက္ပိ်ဳးေရးလုပ္ငန္းရဲ့ အလုပ္ေတြ၊ လယ္သမားေတြရဲ့ တကယ့္ဘ၀ေတြနဲ႔ စိမ္းတဲ့သူမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္ဆို ကိုေအာင္ေက်ာ္ၿဖိဳးေျပာသလို (အရင္တံုးက) စိုက္ပ်ိဳးေရးေလာကအေၾကာင္း အူမေခ်းခါးမက်န္ (နီးပါး) သိပါတယ္။
ဒီ စိုက္ပ်ိဳးေရးေလာကနဲ႔ ကင္းကြာသြားတာ ကြ်န္ေတာ္စင္ကာပူကိုထြက္လာတဲ့ ၁၉၉၈ ေနာက္ပိုင္းမွပါ။ ဒီေနာက္ပိုင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးကလူေတြ လယ္သမားေတြအတြက္ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၀မ္းသာစရာပါ။
ျမန္မာျပည္လယ္သမားဦးေရရဲ့ ဘယ္ႏွရာခိုင္ႏံႈးဟာ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာအေၾကာင္း ေသေသခ်ာခ်ာ သိပါသလဲ။ ျမန္မာျပည္က လယ္သမားအမ်ားစု ဒီေန႔သံုးေနတဲ့ လယ္ယာသံုး ကိရိယာေတြဟာ ဘိုးေတာ္ဦး၀ိုင္းတို႔ ေခတ္က ကိရိယာေတြနဲ႔ ဘာမွမကြာေသးပါဘူး လို႔ ကြ်န္ေတာ္ေျပာလုိက္ရင္ ႏွာေခါင္းရံႈ႔မဲ့ စိုက္ပိ်ဳးေရးပညာရွင္ေတြ ရိွႏိုင္ေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ္ေျပာတာ မလြန္ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ သက္ေသျပႏုိင္ပါတယ္။ ဘာေတြတိုးတက္လာသလဲ ဆိုေတာ့ ငါးပံုဆိုတဲ့ ဒီဇယ္အင္ဂ်င္နဲ႔ ေမာင္းတဲ့ ဆန္စက္အေသးစားေတြ ရြာေတြမွာ ရိွလာတယ္။ ေထာ္လာဂ်ီလို႔ ေခၚတဲ့ လက္တြန္းထြန္စက္ကို ေနာက္တဲြယာဥ္နဲ႔ တဲြသံုးတဲ့ trailor အေသးေတြ ေပၚလာတယ္။ ဒါေလာက္ပါဘဲ။
စိုက္ပ်ိဳးေရးသမားေတြက လယ္ထဲမွာ လက္တြန္းလယ္ထြန္စက္ေတြ သံုးေနၾကပါၿပီ။ စပါးကို စက္နဲ႔ေခြ်ေလွ႔ေနတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ခဲ့ရပါတယ္ လို႔ ေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။
မွန္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ေလာက္ကတဲက ဦးေန၀င္းက လယ္သမားေတြကို လက္တြန္း ထြန္စက္တစ္လံုး စပါး ၁၂၀ နဲ႔ အရစ္က် ျပန္ဆပ္တ့ဲနည္းနဲ႔ ေရာင္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လယ္သမားေတြကို စက္ေပၚတက္ထိုင္ခိုင္း၊ တစ္အိမ္တစ္ေယာက္မလာမေနရ လို႔ ရြာရိွလူကုန္ေခၚ၊ လမ္းစဥ္ပါတီနဲ႔ လယ္သမားေကာင္စီ၊ လမ္းစဥ္လူငယ္ ဘာညာကြိကြ ေတြက ယူနီေဖာင္းေတြနဲ႔ ကန္သင္းေပါင္ေပၚ လပ္ယားလပ္ယားလုပ္၊ ဓါတ္ပံုေတြရိုက္၊ လုပ္သားျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ သတင္းစာထဲ စာလံုးအမည္းႀကီးေတြနဲ႔ထည့္။ စက္မႈလယ္ယာ ဘာညာ အသံကုန္ေအာ္။
ခုလည္း ဘာထူးလဲ။ စက္မႈစံျပေက်းရြာ ဆိုၿပီးလုပ္။ စက္မႈလယ္ယာကထုတ္တဲ့ အလုပ္မျဖစ္တဲ့စက္ေတြ အတင္းေရာင္း။
အစိုးရလုပ္တာကို ကြ်န္ေတာ္မေကာင္းေျပာေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာလုပ္ေနတာ ဘာလို႔မေအာင္ျမင္ရ သလဲ လို႔ ျပန္မဆန္းစစ္ပဲ ငါ့ေလွငါထိုး၊ ဘဂိုး(ပဲခူး) ေရာက္ေရာက္လုပ္ေနတာကို ေျပာတာပါ။ ဒီေနရာမွာ လုပ္ပံုလုပ္နည္းနဲ႔ တကယ္ အလုပ္ျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ Effective and Efficient ဆိုတဲ့စကားလံုးကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္သေဘာ ေပါက္ဖို႔ လုိပါတယ္။
ခုန စကားျပန္ေကာက္ရေအာင္။ လယ္ထဲမွာ ထြန္စက္ေတြ ျမင္ရပါတယ္။ စပါးေခြ်စက္ေတြ ေတ႔ြရပါတယ္ ဆုိတဲ့သူေတြကို ကြ်န္ေတာ္တစ္ခုေလာက္ ေမးျပေစ။ အဲဒီ စက္ေတြသံုးေနတဲ့ လယ္သမားေတြဆီသြားၿပီး ဒီစက္ေတြသံုးရတာ အဆင္ေျပရဲ့လား။ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြရိွသလဲ လုိ႔ ေမးဖူးပါသလား။ အဲဒီ လယ္သမားေတြ ေတြ႔ႀကံဳေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို ေျဖရွင္းေပးမယ္လို႔ ဘယ္သူမ်ား စိတ္ကူးမိပါသလဲ။ ဘယ္သူေတြ survey လုပ္ဖူးပါသလဲ။
တာ၀န္ရိွသူေတြေတာ့ မေျပာတတ္ဖူး။ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ္ ေမးဖူးပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က စိုက္ပ်ိဳးေရးတကၠသိုလ္မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရး အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ကို သင္ရတဲ့ ဆရာျဖစ္ေလေတာ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စက္ေတြ စိတ္၀င္စားပါတယ္။ ဒီေတာ့ အဲဒီ စက္ေတြသံုးေနတဲ့ လယ္သမားေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ၿပီးေတာ့ ေမးဖူးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏံွ႔အျပား ကြ်န္ေတာ္ေရာက္ဖူးတဲ့ ေနရာေတြက လယ္သမားေတြဆီ စနည္းနာၾကည့္ပါတယ္။
သူတို႔ ဒီစက္ေတြသုံးသာ သံုးေနရတာ။ အဆင္ေျပလြန္းလွလို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဟိုလိုလုပ္လိုက္၊ ဒီလုိလုပ္လိုက္နဲ႔။ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ လိမ္ပိမ္ သံုးေနရတာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ ဥပမာ သံုးခုေလာက္ ေျပာျပပါမယ္။
ခုတစ္ေခါက္ ျမန္မာျပည္ျပန္ေတာ့ ေလးမ်က္ႏွာက ကေလးေတြနဲ႔ ဆရာဆရာမေတြကို ပညာေရးအေၾကာင္း ေဟာေျပာခ်င္လို႔ သြားပါတယ္။ အိပ္ေတာ့ ပထမေဆာင္းပါးမွာပါတဲ့ ကိုေအာင္ေဇာ္ဦးတို႔ အေဖ့အိမ္မွာ အိပ္ပါတယ္။ သူ႔အေဖနာမည္က ဦးျမေသာင္းပါ။ သူတို႔က ေလးမ်က္ႏွာနားက နင္းၾကမ္းရြာကပါ။ တစ္ရြာလံုး ေတာင္သူလုပ္ပါတယ္။ သူတို႔အိမ္ေအာက္မွာ လက္တြန္းထြန္စက္တစ္လံုး ေတြ႔ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အိမ္ေပၚမွာတစ္လံုး၊ အိမ္ေအာက္မွာတစ္လံုး မီးစက္ႏွစ္လံုး ေတြ႔ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ သူတို႔ကို ေမးၾကည့္ပါတယ္။
ဟိုေအာက္က ထြန္စက္ သံုးရတာ အဆင္ေျပရဲ့လား။ ေနာက္ၿပီး မီးစက္က ဘာျဖစ္လို႔ႏွစ္လံုးျဖစ္ေနရတာလဲ ေပါ့။ ဒီမွာ ဦးျမေသာင္းေျပာတာ နားေထာင္ၾကည့္ပါ။
ဒီလို ကိုေအးၿငိမ္းရဲ့။ အဲဒီထြန္စက္ကို သူတို႔လာေရာင္းေပးသြားေတာ့ ဒို႔လဲ ႀကိဳးစားထြန္ၾကည့္ေသးတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုမွ လုပ္လို႔မရဘူးကြ။ ဒီေတာ့ ေအာင္ေဇာ္ဦးတို႔ သူတို႔ဆီသြားေျပာတယ္။ သူတို႔လာၿပီး စမ္းသပ္၊ ခ်ိန္ၾကည့္ ထြန္ၾကည့္ လုပ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔လည္း လုပ္လို႔မရဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ဓါတ္ပံုရိုက္ယူသြားတယ္။ ဘယ္လိုမွလုပ္လို႔မရတဲ့အဆံုး ငါတို႔လည္း ပိုက္ဆံေပး၀ယ္ထားရတာ ဆိုေတာ့ ေအာင္ေဇာ္ဦးတို႔ သူတို႔ဆီ သြားျပန္တယ္။ အဲဒီမွာ သူတို႔က ထြန္ကိုျပန္ယူသြားၿပီး အဲဒီ မီးစက္ႀကီး အစားေပးလိုက္တာပဲ။ ဒို႔မွာက နဂိုကတည္းက မီးစက္ရိွၿပီးသား ဆုိေတာ့ မီးစက္ႏွစ္လံုးျဖစ္သြားတာေပါ့ကြာ။ အဲဒီ ထြန္စက္ကေတာ့ ဖုတ္စားရမလို၊ ျပဳတ္စားရမလိုနဲ႔ ငါတို႔လည္း ဘာမွ မလုပ္တတ္ဖူး။ ဒီအတိုင္းထိုးထားရတာပဲ။
ဒါတစ္ခု။ ဒါက ခုေလာေလာလတ္လတ္ ေတြ႔ခဲ့၊ ႀကံဳခဲ့ရတာ။ ၂၀၁၁၊ ဇႏၷ၀ါရီလ ၂၀ ရက္ေန႔ည။
ေနာက္တစ္ခုက ကြ်န္ေတာ္ စင္ကာပူမထြက္လာခင္က ဆုိေတာ့ ၁၉၉၇ ေလာက္က ထင္ပါတယ္။ မအူပင္ဘက္က ဆားမေလာက္လား ဘာလား။ ေကာင္းေကာင္းမမွတ္မိေတာ့ဘူး။ စက္မႈစံျပေက်းရြာ။ အဲဒီမွာ ကားလမ္းေဘးမွာ လယ္သမားေတြ စပါးေျခြစက္နဲ႔ ေျခြေနၾကလို႔ ကြ်န္ေတာ္ သြားစပ္စုပါတယ္။
ဘယ္လိုလဲ ဘႀကီး။ စပါးေျခြရတာ အဆင္ေျပရဲ့လား။ တလင္းနယ္ရတာနဲ႔စာရင္ ဘယ္ဟာပိုသက္သာလဲ။
မေျပာပါနဲ႔ေတာ့ ငါ့တူရယ္။ ဘႀကီးတို႔လည္း မရိွလို႔ သံုးေနရတာပဲ။ စက္ကိုတင္လိုက္ျပန္ေတာ့ ေကာက္ဆေတြ အမ်ားႀကီးျပတ္ ပါလာတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ေကာက္ဆ ဆိုသည္မွာ စပါးပင္အဖ်ားအျပတ္မ်ားကို ေခၚပါသည္။) အဲဒီေကာက္ဆေတြက ေလွ႔ထုတ္လို႔လဲရတာမဟုတ္ဘူး။ ႏြားနဲ႔နယ္တာက စပါးေတြပဲေၾကြတာဆိုေတာ့ အေမွာ္ေတြက ေလွ႔လို႕ရတယ္။ တစ္ခါ စက္ကို ေလွ်ာ့လိုက္ျပန္ေတာ့ စပါးက မေၾကြျပန္ဘူးကြ။ ေဟာဟိုမွာ မင္းျမင္တဲ့အတိုင္းပဲ။ ဒီေတာ့ အဲဒီမေၾကြတဲ့ ေကာက္ရိုးေတြရယ္၊ ခုနက ေကာက္ဆေတြရယ္ကို ႏြားနဲ႔ျပန္နယ္ရတယ္။ နယ္ရတာေတာ့ ပိုသက္သာသြားတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေကာက္ရိုးမေလာက္၊ ျမက္မေလာက္ေပါ့ေမာင္ရာ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္စိုက္ပ်ိဳးေရးတကၠသိုလ္မွာ ရိွစဥ္က ျဖစ္ပါတယ္။ သည္တံုးက စိုက္ပ်ိဳးေရးက ဆရာမ ေဒၚႏြဲ႔ႏဲြ႔အုန္းက ရြာေတြသြားၿပီး သင္တန္းေပးရပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္သိေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ပါလိုက္သြားပါတယ္။ ၁၉၉၅ ေလာက္ကပါ။ သည္အတိုင္း လက္ခ်ည္းသြားတာ မဟုတ္ပါ။
အဲဒီတံုးက မိတီၳလာ ထြန္စက္သင္တန္းေက်ာင္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးက ဦးစိုးတင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္သေဘာေကာင္းပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ အရမ္းရင္းႏွီးပါတယ္။ (ခုေတာ့ ဆံုးသြားၿပီလို႔ သိရပါတယ္။) သူက ကြ်န္ေတာ္ စိုက္ပိ်ဳးေရးေက်ာင္းသားေတြကို စက္ျပင္သင္တန္းေပးတံုးက ထုတ္ေပးတဲ့ စက္ျပင္သင္တန္းမွတ္စု စာအုပ္ကို အေတာ္ေလး သေဘာက်ပါတယ္။ သည္ေတာ့ သူ႔မွာရိွတဲ့ လက္တြန္းထြန္စက္ owner’s manual တစ္အုပ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရုတ္က ရထားတဲ့ လက္တြန္း ထြန္စက္ ေမာင္းႏွင္နည္းႏွင့္ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းနည္း ဗီဒီယုိေခြကိုပါ ကူးေပးလိုက္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က သူေပးလိုက္တဲ့ လက္တြန္းထြန္စက္ owner’s manual ကို ျမန္မာျပန္ၿပီး ဖေယာင္းေဖာက္။ စာအုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး လယ္သမားေတြဆီ ယူသြားၿပီး သူတို႔ကို အလကားေ၀ေပးပါတယ္။ (အဲဒီစာအုပ္ရိုက္ခေတြ ျပန္ေတာင္းၾကည့္ပါေသးတယ္။ မရပါ။ ကိုယ့္အလႉလို႔ပဲ သေဘာထားလိုက္ရပါတယ္။) ေနာက္ၿပီး ကြ်န္ေတာ္ယူလာတဲ့ လက္တြန္းထြန္စက္ေမာင္းနည္း ဗီဒီယိုေခြျပေတာ့ လယ္သမားေတြ အလြန္သေဘာက်ပါတယ္။ သင္တန္းၿပီးေတာ့ သူတို႔ ကြ်န္ေတာ့္ဆီ ၀ိုင္းအံုလာပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ ထြန္စက္ေတြသာရိွတယ္။ ခုလို က်က်နန သင္ျပေပးမဲ့သူ မရိွပါဘူးဗ်ာ။ သံုးသာသံုးေနတယ္။ အဆင္ေျပလွလို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလို ကိုယ့္စိတ္ကူးနဲ႔ကိုယ္ ၾကံဖန္လုပ္ေနရတာပဲ။ တစ္ခါတေလ ထယ္သြားက အရမ္းစူးသြားတယ္။ ေလွ်ာ့လုိက္ျပန္ရင္ မစူးျပန္ဘူး။ အဓိက ျပႆနာက လယ္ထဲမွာ စက္ပ်က္သြားတဲ့ ျပႆနာ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က လယ္ပဲလုပ္တတ္တာ။ ဒီစက္အေၾကာင္း ဘာမွ နားလည္တာမဟုတ္ဘူး။ ဒီေတာ့ စက္ပ်က္ရင္ အႀကီးအက်ယ္ျပႆနာ တက္တယ္။ ရြာနီးခ်ဳပ္စပ္မွာ စက္ျပင္တတ္တဲ့သူ မရိွဘူး။ ၿမိဳ႔က စက္ျပင္စရာေတြသြားေခၚေတာ့လည္း ေတာဆိုေတာ့ ဘယ္သူမွ မလုိက္ခ်င္ၾကဘူး။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ သူတို႔ကို ခခယယနဲ႔ ေၾကးႀကီးေပးၿပီး မရ ရေအာင္ေခၚရတယ္။
ကဲ၊ အဲဒီ လယ္သမားေတြရဲ့ ျပႆနာေတြကို ခုနက သတင္းစာထဲထည့္ဘို႔ လူေတြအတင္းစုၿပီး၊ ဓါတ္ပံုေတြလာရိုက္သြားတဲ့ အရာရိွမင္းတို႔ သိပါသလား။ သိသည့္တိုင္ေအာင္ ေျဖရွင္းေပးဘို႔ စိတ္၀င္စားၾကပါသလား။ စိတ္၀င္စားသည့္တိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲလို႔ နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့သူ ရိွပါသလား။
ဒီကိစၥ ကြ်န္ေတာ့္ရင္ထဲမွာ မေက်မခ်မ္းျဖစ္ေနတာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီရိွေနပါၿပီ။ ကိုယ္ကလည္း အလကား၊ ပမႊား။ ဘာေကာင္မွ မဟုတ္ေတာ့ ဘာမွ လုပ္လို႔မရ။ အခု ဒီကိစၥကိုလုပ္ဖို႔ အိပ္မက္မက္ၾကည့္တာပါ။
ဒါ့ေၾကာင့္ ခုေဆာင္းပါးေခါင္းစဥ္ကို “I Have A Dream” လို႔ နာမည္ေပးလိုက္တာပါ။
(၂)
၁၉၉၅ ခုႏွစ္ေလာက္က အေသးစားလယ္ယာသံုး စက္ကိရိယာမ်ား ေလ့လာေရး ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ (အစိုးရအစီအစဥ္) ထိုင္းကို ေလ့လာေရးခရီး ႏွစ္ပတ္ ကြ်န္ေတာ္ သြားခဲ့ရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔အတူ စက္မႈလယ္ယာက ကိုကိုေမာင္ရယ္၊ ကိုျမင့္ေဇာ္ရယ္ ပါပါတယ္။ အဲဒီခရီးဟာ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ အင္မတန္ အက်ိဳးမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အက်ိဳးသာမ်ားတာ။ တိုင္းျပည္နဲ႔ လယ္သမားေတြအတြက္ ကြ်န္ေတာ္ ဘာမွ ျပန္မလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ေသးပါဘူး။
ခုအေခါက္ ရန္ကုန္မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးက မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာေလးေတြရိွလို႔ သူတို႔ကို လွမ္းဖံုးဆက္ေခၚၿပီး လွည္းတန္းက IT လဖက္ရည္ဆုိင္မွာ စကားေျပာၾကတာပါ။ မသီတာေခ်ာလိႈင္ရယ္၊ မေအးေက်ာ့ေက်ာ့အိရယ္၊ မခင္မိုးေက်ာ္ရယ္၊ မစႏၵာထြန္းရယ္။ ေလးေယာက္ပါ။ သူတို႔ေတြဟာ ႏုိင္ငံျခားတိုင္းျပည္ေတြ ကေနၿပီး အဆင့္ျမင့္ စိုက္ပိ်ဳးေရးပညာေတြ သင္လာခဲ့ၾကသူေတြပါ။ ဒါဆို သူတို႔သင္လာခဲ့တဲ့ ဒီပညာေတြနဲ႔ တိုင္းျပည္အက်ိဳး၊ လယ္သမားေတြရဲ့ အက်ိဳးကို ဘယ္ေလာက္ လုပ္ေပးၿပီးၿပီလဲ။ ဒါကို ကြ်န္ေတာ္သိခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို ေခၚၿပီး စကားစေန ေျပာၾကည့္တာပါ။
မေအးေက်ာ့ေက်ာ့အိက ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သင္တန္းေတြ ေပးေနပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးေတြအေၾကာင္း သူ ေကာင္းေကာင္းႀကီး သိပါတယ္ တဲ့။ ဒါဆို ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ေရးပါ လို႔ ကြ်န္ေတာ္သူ႔ကို တိုက္တြန္းပါတယ္။ ထုတ္ေ၀ဘို႔ ကြ်န္ေတာ္တာ၀န္ယူပါမယ္ လို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူ ေရးမေရးေတာ့ မသိပါ။ တျခားသူေတြကိုလည္း ကြ်န္ေတာ္က တကယ္အလုပ္ျဖစ္မဲ့ဟာေလးေတြပါ လုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဆုိလိုတာက တိုင္းျပည္အတြက္ေရာ၊ လယ္သမားေတြ အတြက္ပါ လက္ေတြ႔ အက်ိဳးရိွမဲ့ဟာမ်ိဳးပါ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဟာ ၀န္ထမ္းမို႔လို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အင္မတန္မွ နယ္က်ဥ္းပါတယ္။ ကိုယ့္စိတ္နဲ႔ကိုယ္ ဘာမွ လုပ္ခြင့္မရိွပါဘူး။
ေဒၚလြင္ျမတ္ႏိုးေျပာတဲ့ ၾသဘာတို႔၊ ေရႊျခေသၤ့တို႔မွာလုပ္ေနတဲ့ ကိုမိုးႏိုင္ဦးတို႔၊ ကိုကိုေမာင္တို႔နဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ စကားစေနေျပာဖူး ပါတယ္။ ေရႊျခေသၤ့က သူေဌးေလးေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ ကိုကိုေမာင္ ေခၚသြားတာပါ။ ကိုမိုးႏုိင္ဦးလည္း ကြ်န္ေတာ္ ေရာက္တယ္မွန္းသိရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔အိမ္ကို ေရာက္ေရာက္လာေလ့ ရိွပါတယ္။ သူတို႔လည္း သူတို႔ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ပညာေပးသင္တန္းေတြ ေဟာေျပာပဲြေတြ လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သိပ္ေတာ့ မလြယ္လွပါဘူး။ လယ္သမားေတြကလည္း အင္မတန္ အစဲြႀကီးပါတယ္။ သူတို႔ပညာေပးေဟာေျပာပဲြေတြလုပ္ရရင္ အရမ္းစိတ္ညစ္ရတယ္ လို႔ ကိုမိုးႏိုင္ဦးက ေျပာျပပါတယ္။
ေဒၚသီတာေခ်ာလိႈင္တို႔လည္း ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ သူတို႔ေဆြးေႏြးပဲြ ဓါတ္ပံုေတြ ကြ်န္ေတာ့္ကို အမ်ားႀကီး ေပးလုိက္ပါတယ္။ FAO ကလည္း လုပ္ေနတယ္ထင္ပါတယ္။ ေနာက္ (ဒီေဆာင္းပါးေတြ ေရးျဖစ္တဲ့ အဓိကတြန္းအားျဖစ္တဲ့) ကြ်န္ေတာ့္ကို တစ္ခ်ိန္လံုး အျပစ္ျမင္ေနတဲ့၊ ကြ်န္ေတာ့္မိတ္ေဆြ လုပ္ေနတဲ့ World Concern Myanmar ကလည္း လယ္သမား ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြထင္တယ္ လုပ္ေနပါတယ္။ မ်ားမ်ားေလး လုပ္ၾကပါခင္ဗ်ား။
ကဲ ခု ကြ်န္ေတာ့္အိပ္မက္အေၾကာင္း ေျပာျပပါမယ္။ အေကာင္အထည္ေပၚမေပၚ ဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ တတ္ႏုိင္သေလာက္ အားထည့္လုပ္မွာပါ။
(၃)
ထိုင္းမွာ ဘာေတြ႔ခဲ့လည္း ဆုိေတာ့ သူတို႔လယ္သမားေတြ လယ္လုပ္ငန္းမွာ ကြ်ဲေတြ၊ ႏြားေတြ မသံုးၾကေတာ့ဘူးခင္ဗ်ာ။ သူတို႔ လုိက္ျပခဲ့တဲ့ ေနရာေတြမွာေတာ့ fully mechanized farming ပါပဲ။ လယ္လုပ္ငန္းကို အစအဆံုး စက္ေတြနဲ႔ပဲ လုပ္ၾကေတာ့ တာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မေရာက္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြမွာ ႏြားေတြနဲ႔ လယ္လုပ္ေနေသးရင္ေတာ့ မေျပာတတ္ဘူးေပါ့ေလ။ အဲဒီမွာ သူတို႔လုပ္ပံုကိုင္ပံုေလးေတြ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ေလ့လာခဲ့ရပါတယ္။
သူတို႔က ဘယ္လိုလုပ္သလဲဆိုေတာ့ လယ္သမားေတြကို စက္ေရာင္းေတာ့မယ္ဆိုရင္ စက္၀ယ္မဲ့လယ္သမားေတြကို သူတို႔ စက္ရံုကို ေခၚလိုက္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔၀ယ္မဲ့စက္ေတြကို ----
---- ေဟာဒီလိုပ်က္ရင္ ဒီလိုျပင္ကြ။ ထယ္မစူးရင္ ဒီလိုခ်ိန္ကြ။ ထြန္စက္ဗြက္နစ္ေနရင္ ဒီဘီးနဲ႔လဲသံုးကြ။ စက္ရပ္သြားရင္ ဒီဟာကို ျဖဳတ္ၿပီးေဆးရတယ္ကြ။ အင္ဂ်င္၀ိုင္ကို ဘယ္ႏွနာရီ ေမာင္းၿပီး လဲရတယ္ကြ။ လဲတဲ့အခါ ေဟာဒီလို လဲလကြ။ မင္းက ဘယ္ရြာကလဲ။ ဒါဆို မင္းတို႔ဘက္က ဘယ္ေျမအမ်ိဳးအစား ပဲကြ။ ဒါဆို ေဟာဒီလိုဘီးမ်ိဳးနဲ႔ သင့္ေတာ္သကြ။ ဒီထယ္သြားကို သံုးလကြ။ လယ္ထဲက ျပန္တက္လာရင္ ဘယ္လို ႀကံ့ခိုင္ေရး လုပ္ရတယ္ကြ - - - -
ဆိုၿပီး က်က်နန သင္ေပးလုိက္တယ္။ လက္ေတြ႔လည္းေမာင္းခိုင္း။ ျပင္ခိုင္း။
အားလံုးေသခ်ာၿပီ။ ဒီလူေတြ ဒီစက္ကိုေသေသခ်ာခ်ာကိုင္ႏိုင္ၿပီ ဆုိေတာ့မွ ကဲ၊ ကိုယ့္လူ။ ဒီစာရြက္ေပၚမွာ လက္မွတ္ထိုး ဆိုၿပီး စက္နဲ႔တကြ ရြာျပန္လႊတ္လိုက္တာ။ ဒီေတာ့ လယ္သမားေတြ လယ္ထဲမွာ စက္ပ်က္ေနလဲ ကိစၥမရိွဘူးေလ။ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ေလးကေလးခြ်န္ၿပီး ေကာက္ကက္ျဖဳတ္ဖ်က္ လဲလိုက္ရံုရိွတာပဲ။ ေနာက္ၿပီး ပိုက္ဆံကလည္း ကိုယ့္ဟာကိုယ္ အမ်ားႀကီး ေခ်ရတာ မဟုတ္ဘူး။ လယ္သမားဘဏ္ကေန ေခ်းေပးလိုက္တာ။ စပါးေပၚမွ ျပန္ဆပ္။ အရစ္က်နဲ႔။
အဲဒါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္လုပ္ခ်င္တာ။ ဒီအိပ္မက္ကို မက္ခဲ့တာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအေက်ာ္ေလာက္ကတဲကပါ ခင္ဗ်ာ။ အဲဒီတံုးက ကြ်န္ေတာ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးတကၠသိုလ္မွာ။ စိုက္ပိ်ဳးေရးသုေတသနဌာနက အေသးစားလယ္ယာသံုး စက္ကိရိယာ ဌာနက ဘာလဲ ဌာနမႈးလား၊ ဘာလား။ ဦးသန္းရိွန္နဲ႔ ကြ်န္ေတာ္သိတယ္။ သူ႔ကို ကြ်န္ေတာ္ေျပာၾကည့္ေတာ့ သူက သူ႔၀ပ္ေရွာ့ သံုးခ်င္သံုးပါတဲ့။ သူကလည္း ၀န္ထမ္း၊ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း ၀န္ထမ္း၊ ငမဲြ ငမဲြခ်င္း ဘာလုပ္လို႔ရမလဲ။ အဲဒါနဲ႔ ဘာမွ အလုပ္မျဖစ္ခဲ့ဘူး။ စိုက္ပ်ိဳးေရးသုေတသနက ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ အလြန္အင္မတန္ ခင္ၾကတဲ့ မိတ္ေဆြ ကိုထြန္းေရႊရဲ့ အစ္ကို ေဒါက္တာတင္ထြဋ္က လုပ္ေစခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မလုပ္ျဖစ္ပါဘူး။
ခု အဲဒါလုပ္ၾကည့္မယ္။ ကြ်န္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းကိုေအာင္ၾကည္စိုးက ရန္ကုန္မွာ ေအာင္ေရႊသီး ဆိုၿပီး ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ေန တယ္။ ကြ်န္ေတာ္က သူတို႔ကုမၸဏီမွာ ရွယ္ယာထည့္ၿပီး သူတို႔ကုမၸဏီအင္အားနဲ႔ ခုနက အိပ္မက္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခ်င္တယ္။ ကိုေအာင္ၾကည္စိုးကလည္း သေဘာတူပါတယ္။ လုပ္ပါတဲ့။ စက္မႈလယ္ယာမွာ ညႊန္မႉးျဖစ္ေနတဲ့ ကို္စိုးလိႈင္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ မိတ္ေဆြ။ ကိုေအာင္ၾကည္စိုးက ကိုစိုးလႈိင္နဲ႔ေတြ႔၊ စကားေျပာၿပီး ကြ်န္ေတာ္လုပ္ခ်င္တာကို စက္မႈလယ္ယာနဲ႔ တဲြလုပ္လို႔ရမလား ေဆြးေႏြးၾကည့္မယ္။ ခုထိေတာ့ အေၾကာင္းမျပန္ေသးဘူး။
ေနာက္တစ္ခုက ခု လယ္သမားေတြကို စက္ေတြေရာင္းေနတဲ့ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီေတြရိွတယ္။ သူတို႔ကိုခ်ဥ္းကပ္ၿပီး သူတို႔က စက္ေရာင္း။ ကြ်န္ေတာ္က စက္၀ယ္မဲ့လယ္သမားေတြကို စက္ကိုင္တတ္ေအာင္ က်က်နန သင္ေပးမယ္။ ဒီလိုလုပ္ခ်င္တယ္။
လယ္သမားေတြဟာ ႏြားနဲ႔ကြဲ်နဲ႔ လုပ္ရတာကို အေတာ္ေလး စိတ္ကုန္ေနပါၿပီ။ စက္နဲ႔လုပ္ခ်င္ပါတယ္။ ႏြားတစ္ယွဥ္းရဲ့ တန္ဖိုးဟာ စက္တစ္စီးစာေလာက္ ရိွပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေနာက္ၿပီး မသမာသူေတြက စည္းမရိွ၊ ကမ္းမရိွ လုပ္ပစ္ၾကလို႔ ႏြားစားက်က္ေတြလည္း ကုန္ပါၿပီ။ ႏြားစားစရာ ျမက္နဲ႔ ေကာက္ရိုးေတာင္ အင္မတန္ ရွားပါးတဲ့ပစၥည္း ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔မွာ နည္းပညာလိုေနတယ္။ တစ္ေယာက္က စက္ႀကီးကို စြန္႔ၿပီး ၀ယ္လိုက္တယ္။ ျပႆနာေပါင္းစံုနဲ႔တိုးၿပီး ေနာက္ေတာ့ အဲဒီစက္ႀကီး ေခ်ာင္ထဲထိုးထားလိုက္ရတယ္။ ေငြေတြအိပ္သြားတယ္။ ဘာမွ အသံုးမတည့္ေတာ့ က်န္တဲ့သူေတြ မ၀ယ္ရဲေတာ့ဘူး။ ဒါ လက္ရိွျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေန။
အဲဒီကြက္လပ္ႀကီးကို ျဖည့္ေပးဘို႔ ဘယ္သူမွ စိတ္မ၀င္စားဘူး။ ျဖစ္ႏုိင္တာကေတာ့ -
၁။ မသိတာ၊ မ်က္စိေမွာက္ေနတာ ျဖစ္မယ္။
၂။ သိေသာ္လည္း မလုပ္တာျဖစ္မယ္။
၃။ လုပ္ခ်င္ေသာ္လည္း လုပ္တတ္တဲ့သူ မရိွတာျဖစ္မယ္။
၄။ လုပ္တတ္သည့္တိုင္ အက်ိဳးအျမတ္မေသခ်ာလို႔ (ေငြေရးေၾကးေရးအကိ်ဳးအျမတ္ ရိွခ်င္မွေတာင္ ရိွမယ္) မလုပ္ၾကတာ ျဖစ္မယ္။
ဒါပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ့္အိပ္မက္။ ကြ်န္ေတာ္တတ္တဲ့ အတတ္ပညာနဲ႔ အစြန္႔ပစ္ခံ လယ္သမားႀကီးေတြကို လုပ္ေပးႏိုင္တာ ဒါပဲရိွတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အိပ္မက္သာ အေကာင္အထည္ေပၚခဲ့ရင္၊ ေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ အႏွစ္သံုးဆယ္ေက်ာ္ အစိုးရက ေၾကြးေၾကာ္ေနတဲ့ လက္မႈလယ္ယာမွ စက္မႈလယ္ယာသို႔ ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ကို အေကာင္အထည္ေပၚေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။
ဟိုလူ႔အျပစ္တင္၊ သည္လူ႔အျပစ္တင္၊ ဟိုလူ႔ဆဲ၊ သည္လူ႔ဆဲ လုပ္ေနတာ ဘာအက်ိဳးမွ မရိွပါ။ တကယ္အလုပ္ျဖစ္မဲ့ဟာကို၊ လူေတြအတြက္ တကယ္အက်ိဳးရိွမဲ့အရာကို ပူးေပါင္းၿပီးလုပ္ၾကပါစို႔ လို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။
ျမင္းမိုရ္ေတာင္ထိပ္က တာ၀တႎသာကို တက္ဖို႔ ႀကံရြယ္ၾကည့္တာပါခင္ဗ်ာ။
လမ္းတစ္၀က္တင္ ဘုန္းဆိုျပဳတ္က်ေတာ့လည္း က်ပဟလို႔ အသိသာႀကီးပဲ။
ကိုေအာင္ေက်ာ္ၿဖိဳးနဲ႔ ကိုေကာင္းျမတ္တို႔ကို အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
အားလံုး က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။
ေအးၿငိမ္း
၂၈-၀၂-၂၀၁၁
ည ၁၂း၅၉ နာရီ
Blk 134A, Kang Ching Road
#03-91
Singapore 619062
email: y_nyein@yahoo.com.sg
aye475@gmail.com
Tel: (65)97303027
ငါ့စာဖတ်၍၊ မမြတ်တိုင်စေ မရှုံးစေသား၊ ပျင်းပြေနှစ်ခြိုက် တွေးဖွယ်ထိုက်ရာ၊ တစ်ပိုဒ်တစ်လေ တွေ့ငြားပေမူ၊ စာပေကျေးကျွန် ငါ့ဝတ်ပွန်ပြီ၊ ငါမွန်အမြတ် ငါအတတ်ဟု၊ စာဖတ်သူပေါ် ခေါင်းကိုကျော်၍၊ ငါသော်ဆရာ မလုပ်ပါတည်း။ ။ တက္ကသိုလ်ဘုန်းနိုင်
Labels
- ၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ (10)
- Bitter Life (26)
- Build Your Future (10)
- Christopher (34)
- Construction Safety Handbook (57)
- Covid19 (19)
- Education (26)
- Emergency handbook (7)
- Engineering (12)
- Environment (8)
- Farm Safety (10)
- Fire Protection (5)
- Fridge and Aircond (6)
- Gas Pipe Line (5)
- General (215)
- Greenery Singapore (2)
- Health (6)
- IOSS (3)
- ISO 45001 (7)
- ISO 9001 (2)
- Knowledge sharing sessions (4)
- Life (8)
- Living in Singapore (68)
- My Articles (571)
- Myanmar (65)
- Myanmar Culture (15)
- Myanmar Transitional Platform (31)
- Piping (41)
- PPE Book (3)
- Safety (153)
- Tire Safety (5)
- Welding Technology (6)
- Working in Singapore (45)
- ကဗ်ာမ်ား (27)
- စင္ကာပူအေၾကာင္း (96)
- စင်္ကာပူ (သို့မဟုတ်) ခြင်္သေ့မြို့တော်_၁ (3)
- စာအုပ္မ်ား (3)
- ဒသမတန်း မြန်မာစာ (9)
- မြန်မာစာ (1)
- မြန်မာပြက္ခဒိန် (7)
- ျမန္မာျပကၡဒိန္ (62)
- ေျမြဆိပ္ေျဖေဆး (5)
No comments:
Post a Comment